‘’Είς νόμος απαιτείται εις αυτήν τη χώραν, ο οποίος να επιτάσσει την εφαρμογήν όλων των υπολοίπων νόμων’’.
-Καθώς πλησιάζουν οι ημέρες ανάληψης της δημοτικής ηγεσίας από την νεοεκλεγμένη δημοτική αρχή φουντώνουν οι φήμες για κακοδιαχείριση και υπεξαίρεση δημοτικού χρήματος με ακραίο παράδειγμα την κατάσταση στην ΒΙΜΕΛ.
Προτείνεται στην νέα δημοτική αρχή να απευθυνθεί σε ορκωτούς λογιστές ή σε γραφεία παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών για να προστατευτούν τα μέλη της από ευθύνες των απερχομένων.
Η εκτίμηση μας είναι ότι πρέπει να ακολουθηθεί ο δρόμος της ελαχιστοποίησης της δαπάνης δημοτικού χρήματος αφού λείπουν οι προϋποθέσεις για ουσιαστική διαφορά στο αποτέλεσμα.
Ο δρόμος αυτός είναι η διαδικασία που ο νόμος προβλέπει. Μεταφέρουμε τμήμα πρόσφατης μελέτης του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δεκέμβριος 2013) που ερεύνησε το θέμα των ευθυνών των αιρετών, και αποφαίνεται:
‘’….Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο της αστικής ευθύνης δημάρχου και δημοτικών συμβούλων ρυθμίζεται με το άρθρο 232 του νόμου 3852/2010. Οι αιρετοί έχουν αστική ευθύνη, δηλαδή υποχρέωση αποζημίωσης προς τον Δήμο ή στο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου ή ίδρυμα που αποδεδειγμένα ζημίωσαν. Δεν θεμελιώνεται η αστική ευθύνη όταν η ζημία επήλθε εξαιτίας της απλής αμέλειας του αιρετού. Απαιτείται οπωσδήποτε η τεκμηρίωση του δόλου ή έστω της βαριάς αμέλειας. Επίσης ο αιρετός δεν ευθύνεται έναντι τρίτων, δηλαδή δεν μπορεί να απαιτήσει ο οποιοσδήποτε τρίτος ο οποίος υπέστη ζημία (πχ οι μέτοχοι της ΒΙΜΕΛ) από παράλειψη ή απόφαση του αιρετού όταν αυτός δρα στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων του και ως όργανο του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης ή νομικού προσώπου ή ιδρύματος. Σε αυτή την περίπτωση ο ζημιωθείς μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση μόνο από τον οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης (Δήμο Κω).
-Για να αποδοθεί η αστική ευθύνη στον αιρετό πρέπει να συντρέξει μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) Να κινηθεί η διαδικασία με αίτηση του ιδίου του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή του ιδρύματος αντίστοιχα. Για την λήψη της σχετικής απόφασης αρμόδιο είναι τους Δήμους η οικεία οικονομική επιτροπή χωρίς όμως να αποκλείεται και η κίνηση της διαδικασίας με προηγούμενη απόφαση του δημοτικού ή περιφερειακού αντίστοιχα συμβουλίου. Ανάλογα ως προς τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή τα ιδρύματα αρμόδια είναι η εκτελεστική επιτροπή, εφόσον προβλέπεται να συγκροτηθεί, ή το οικείο διοικητικό συμβούλιο.
β) Να υποβάλλει σχετικό αίτημα ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης αυτεπαγγέλτως και
γ) Μετά από αίτηση οποιουδήποτε δημότη!
-Αρμόδιο όργανο ή αρχή για τον καταλογισμό της ζημίας είναι σε πρώτο βαθμό Τριμελής Ελεγκτική Επιτροπή η οποία συγκροτείται στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση . Η απόφαση έχει διαπιστωτικό και επικυρωτικό χαρακτήρα και τα μέλη της είναι: α) Ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου β) Ο Ελεγκτής Νομιμότητας που υπηρετεί στην αντίστοιχη Αποκεντρωμένη Διοίκηση και γ) Ένας εκπρόσωπος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων.
Η Επιτροπή διερευνά εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος τα καταγγελλόμενα. Αίτηση πρέπει ασφαλώς να εμπεριέχει τα πραγματικά, ιστορικά δεδομένα. Καλεί εν συνεχεία του καταγγελλόμενους ως υπεύθυνους της ζημίας προκειμένου να παρέχουν εξηγήσεις και εν συνεχεία αφού διαμορφώσει άποψη περί της επελθούσας ζημίας αποφασίζει για την απόδοση της αστικής ευθύνης στους εμπλεκόμενους αιρετούς (ή μέλη διοικητικού συμβουλίου ή εκτελεστικής επιτροπής νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή ιδρύματος). Κατά των πράξεων της Τριμελούς Ελεγκτικής Επιτροπής, οι οποίες πρέπει να είναι επαρκώς αιτιολογημένες, μπορεί να ασκήσει προσφυγή στο Διοικητικό Εφετείο. Μετά την έκδοση της Απόφασης του Διοικητικού Εφετείου μπορεί να ασκηθεί εναντίον της αίτηση αναίρεσης στο Συμβούλιο Επικρατείας.
-Το καθεστώς ατιμωρησίας των εκλεγμένων εκπροσώπων στον Δήμο μας το γνωρίζουμε.
Απλά ο νόμος δεν εφαρμόζεται. Και όπως έγραφε και ο Ροΐδης (1836-1904) πριν ‘’Είς νόμος απαιτείται εις αυτήν τη χώραν, ο οποίος να επιτάσσει την εφαρμογήν όλων των υπολοίπων νόμων’’.
Νίκος Μυλωνάς (δημ. σύμβουλος)
Στοιχεια:
Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο της αστικής ευθύνης ρυθμίζεται με το άρθρο 232 του νόμου 3852/2010
«1. … οι δήμαρχοι, οι δημοτικοί σύμβουλοι, οι σύμβουλοι τοπικών ή δημοτικών κοινοτήτων και οι εκπρόσωποι τοπικών κοινοτήτων, καθώς και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου των δημοτικών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και της εκτελεστικής επιτροπής των αντίστοιχων ιδρυμάτων, οφείλουν να αποζημιώσουν το δήμο, την περιφέρεια, το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου ή το ίδρυμα για κάθε θετική ζημία, που προξένησαν σε βάρος της περιουσίας τους από δόλο ή βαριά αμέλεια. Οι ανωτέρω δεν υπέχουν ευθύνη αποζημίωσης έναντι τρίτων.
2. Η ζημία καταλογίζεται στα πρόσωπα αυτά με αιτιολογημένη πράξη τριμελούς ελεγκτικής επιτροπής, που συγκροτείται στην έδρα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης με απόφαση του Γενικού Γραμματέα αυτής, και αποτελείται α. Τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ή όπου δεν υπηρετεί Επίτροπος, από έναν ανώτερο υπάλληλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που ορίζεται μαζί με τον αναπληρωτή του από τον Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. β. Τον Ελεγκτή Νομιμότητας της οικείας Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. μαζί με τον αναπληρωτή του που ορίζεται από τον Ελεγκτή Νομιμότητας.
γ. Όταν αφορά δήμους ή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή ιδρύματα αυτών έναν εκπρόσωπο της οικείας Περιφερειακής Ένωσης Δήμων με τον αναπληρωτή του που ορίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο αυτής.
3. Η επιτροπή εξετάζει τις υποθέσεις ύστερα από αίτηση του δήμου ή της περιφέρειας ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή του ιδρύματος ή με αίτημα του οικείου Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης που ενεργεί αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από αίτηση οποιουδήποτε δημότη, και αποφασίζει μέσα σε εύλογο διάστημα, αφού κάνει έρευνα και καλέσει τα πρόσωπα που θεωρούνται υπεύθυνα για την πρόκληση της ζημίας, προς παροχή εξηγήσεων.
4. Κατά των πράξεων της επιτροπής επιτρέπεται προσφυγή από τον Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και από το πρόσωπο σε βάρους του οποίου έγινε ο καταλογισμός στο Διοικητικό Εφετείο, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται η έδρα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μέσα σε προθεσμία 60 ημερών από την κοινοποίηση της πράξης καταλογισμού σε αυτούς. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής και η άσκησή της αναστέλλουν την εκτέλεση της πράξης της επιτροπής.
5. Κατά της απόφασης του Διοικητικού Εφετείου μπορεί να ασκηθεί αίτηση αναιρέσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας κλπ
Ο νομοθέτης του ν.3852/2010 επέφερε στο νομικό πλαίσιο της αστικής ευθύνης των αιρετών, μεταβολές ενώ το προϊσχύσαν του άρθρου 141 του ν.3463/2006, για την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση και του άρθρου 71 του Π.Δ. 30/1996, για την νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, όριζε ότι: αποζημίωσης και συνεπώς έχει