Νιώθεις σαν να κρατάς την αναπνοή σου, όπως κάτω από το νερό, μπροστά στα υπέροχα αντικείμενα που ανέσυραν οι αρχαιολόγοι από τον βυθό.
Αρχαϊκά αγγεία, πίθοι της κλασικής περιόδου, χάλκινες μορφές, οθωμανικές πίπες του 17ου αιώνα από πηλό, βυζαντινά νομίσματα. Και το πιο αναπάντεχο απ’ όλα: το περιεχόμενο ενός αμφορέα από τη Σινώπη του Πόντου που εντοπίστηκε σε ναυάγιο στους Φούρνους. Είναι τα καύκαλα από καραβιδάκια τουλάχιστον 2.000 ετών που προορίζονταν για τον επισιτισμό κάποιου πληρώματος και φυλάσσονται σε ένα… τάπερ.
Το μεγαλύτερο μουσείο
Η επίσκεψη στα άδυτα της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων που βρίσκεται επί της Διονυσίου Αρεοπαγίτου στον ίσκιο της Ακρόπολης, σε κάνει να αισθάνεσαι τυχερός για τη δημοσιογραφική σου ιδιότητα. Δεν ξέρεις πού να πρωτοκοιτάξεις, ενώ τα ακροδάχτυλά σου θέλουν να αγγίξουν αυτά τα απομεινάρια του παρελθόντος που έμειναν στον πυθμένα αιώνες ολόκληρους και τώρα αντίκρισαν ξανά το φως.
Στο κατώφλι με υποδέχεται η επικεφαλής της ΕΕΑ, Αγγελική Σίμωσι, για να με ξεναγήσει στην «πιο ιδιαίτερη αρχαιολογική υπηρεσία, μιας και έχει να κάνει με το μεγαλύτερο μουσείο της χώρας: τον ελληνικό βυθό».
Δεν είναι μονάχα η τεράστιά του επικράτεια (ορίζεται από την υφαλοκρηπίδα μας) αλλά και ο χρονικός ορίζοντας, καθώς τα ευρήματα μπορεί να ανήκουν στην περίοδο από την εποχή του λίθου και μπορεί να φτάνουν μέχρι και τον 20ό αιώνα.
«Οταν εντοπιστεί ένα ναυάγιο, ανασύρουμε δειγματοληπτικά κάποια αντικείμενα έτσι ώστε να μπορέσουμε να επιχειρήσουμε μια χονδρική χρονολόγηση. Υστερα προσπαθούμε να κάνουμε μια αποτύπωση του σκαριού και εν συνεχεία όταν αξιολογηθεί η κατάσταση μπορεί να προχωρήσουμε και σε ανασκαφή, αν κρίνουμε ότι έχει νόημα», μας εξηγεί η προϊσταμένη που υπηρετεί εκεί από το 1976, το έτος που ιδρύθηκε η ΕΕΑ.
Οπως μας εξηγεί η Αγγελική Σίμωσι, υπάρχουν εκατοντάδες αρχαία ναυάγια στα ύδατά μας, αλλά η υπηρεσία εστιάζει τις προσπάθειές της σε κάποια από αυτά, που κρίνονται πιο σημαντικά εξαιτίας του φορτίου τους. «Ενα από τα καθήκοντά μας βέβαια είναι να κάνουμε και σαρώσεις στον βυθό με μηχανήματα νέας τεχνολογίας για να βρούμε περισσότερα από ένα σκαριά. Στους Φούρνους φέτος, ο αρχαιολόγος μας, Γιώργος Κουτσουφλάκης εντόπισε 22 ναυάγια σε μια μικρή έκταση».
Πρώτες βοήθειες
Οταν κάποιο αντικείμενο ανασυρθεί από το νερό, πρέπει να «δεχθεί» τις πρώτες βοήθειες. Τοποθετείται αμέσως σε θαλασσινό νερό και ύστερα μόλις φτάσει στην ΕΕΑ μπαίνει σε δεξαμενές για να αρχίσει η διαδικασία αφαλάτωσης που μπορεί να διαρκέσει από μήνες μέχρι και χρόνια. Αν δεν ακολουθηθεί η πρακτική αυτή, κινδυνεύει άμεσα να καταστραφεί καθώς άλλαξαν ραγδαία οι συνθήκες μέσα στις οποίες διατηρήθηκε για εκατοντάδες χρόνια. «Κατά διαστήματα το βγάζουμε για να καθαρίσουμε σταδιακά τις επιστρώσεις που έχουν επικαθήσει στην επιφάνειά του», μας λέει η Αγγελική Σίμωσι. Οταν ολοκληρωθεί αυτός ο κύκλος, τότε αναλαμβάνουν οι συντηρητές για το ξύλο, το μέταλλο, τον πηλό, το μάρμαρο. Με υπομονή και τρυφερότητα σκύβουν πάνω σε καθετί και προσπαθούν να το επαναφέρουν στην αρχική του μορφή, να το συγκολλήσουν, να το καθαρίσουν.
Συγκίνηση
«Πολλές φορές αισθανόμαστε απέραντη συγκίνηση που έχουμε το προνόμιο να αγγίζουμε τα αντικείμενα αυτά και να τα επαναφέρουμε με κάποιο τρόπο στη ζωή», λένε στην «Κ» ο Αγγελος Τσομπανίδης και η Σπυριδούλα Παπανίκου, δύο από τους φιλόπονους συντηρητές που εργάζονται στην Εφορεία. «Αυτό που έχει χαραχθεί στη μνήμη μας ήταν μια φορά που κάναμε συντήρηση στο κρανίο ενός παιδιού, που βρέθηκε σε έναν καταβυθισμένο αρχαίο οικισμό στην περιοχή Μετόχι του Παγασητικού. Χρονολογείται από τη μέση Εποχή του Χαλκού, δηλαδή το 1700 π.Χ. Το χαρακτηριστικό του οικισμού αυτού είναι ότι έκαναν τις παιδικές ταφές εντός της οικογενειακής εστίας».
Οι συντηρητές φροντίζουν ομάδες αντικειμένων από πολλά φορτία: το Μόδι, τη Σύρνα κοντά στην Αστυπάλαια, τα Αντικύθηρα, τους Φούρνους.
Το μυστήριο με τον έφιππο ηγεμόνα που βρήκαν οι ψαράδες
Το πλέον εντυπωσιακό εύρημα είναι κλεισμένο σε μια βιτρίνα στον ισόγειο χώρο της εφορείας. Πρόκειται για τα τμήματα ενός μεγάλου αγάλματος της ύστερης ελληνιστικής περιόδου, το οποίο έχει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ιστορία. Το 2006 ένας ψαράς ανέσυρε ένα χάλκινο πόδι αγάλματος με τα δίχτυα του στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κάλυμνο και την Κω. Λίγο αργότερα ένας άλλος ψαράς, συγγενής του πρώτου, βρήκε το άλλο πόδι στην ίδια περιοχή. Το 2009 εντόπισε το τμήμα ενός θώρακα, ενώ προφανώς στο σύμπλεγμα αυτό που είναι ένας έφιππος ηγεμόνας ανήκει και ένα εντυπωσιακό κεφάλι που βρέθηκε και αυτό στα ίδια νερά. Το αξιοπερίεργο είναι ότι πραγματοποιήθηκε αρχαιολογική έρευνα στο σημείο όπου υπέδειξαν οι ψαράδες αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Με απόσταση ετών, πάντως, συμπληρώθηκε σταδιακά ένα παζλ, το οποίο δείχνει έναν ρωμαλέο άνδρα με ένα καπέλο που ονομάζεται καψία. Με το ένα χέρι του κρατά τα γκέμια και με το άλλο απευθύνει χαιρετισμό.
Από το σύμπλεγμα απουσιάζει το άλογο. Ολα τα τμήματα έχουν συντηρηθεί αλλά κάποια δεν βρίσκονται στην εφορεία.
Από την Κω στην Ιαπωνία
«Ο θώρακας χρειάστηκε να μείνει πολύ καιρό μέσα στη δεξαμενή αφαλάτωσης και ταιριάζει γάντι με τα δύο πόδια» μας εξηγεί η Αγγελική Σίμωση. «Για το κεφάλι δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι, καθώς δεν βρίσκεται στην Ελλάδα. Το έχουμε δανείσει για σημαντικές εκθέσεις που γίνονται στο εξωτερικό αυτήν την περίοδο. Πήγε πρώτα στη Φλωρεντία. Μετά στην Αμερική και τώρα ετοιμάζεται να παρουσιαστεί στη μεγάλη έκθεση αρχαίας ελληνικής τέχνης που θα γίνει στην Ιαπωνία. Από την πείρα μας, πάντως, πιστεύουμε ότι αποτελεί τμήμα του μεγάλου αυτού αγάλματος που είναι πολύ όμορφο» υπογραμμίζει η επικεφαλής.
Προς χάριν του δημοσιογραφικού φακού, οι συντηρητές μας κάνουν μια μικρή παρουσίαση. Ξεβιδώνουν προσεκτικά τις βιτρίνες και φέρνουν ένα ξύλινο κιβώτιο γεμάτιο αφρολέξ μέσα στο οποίο βρίσκονται τα πόδια. Υστερα, ο Αγγελος Τσομπανίδης κρατά τα πόδια στη σωστή θέση για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε μια αίσθηση της ακέραιας σύνθεσης. Η ίδια διαδικασία θα γίνει και για το κεφάλι, όταν με το καλό γυρίσει από το εξωτερικό. «Οπως βλέπετε, κάθε ημέρα είναι ξεχωριστή για εμάς, γεμάτη εκπλήξεις» λένε οι εργαζόμενοι που μας ξεπροβοδίζουν μέχρι την πόρτα.
Καθημερινή
Φωτιές στην Αρχαιολογική Υπηρεσία άναψε η ανακοίνωση της Κατερίνας Περιστέρη περί ταφικού μνημείου που σχετίζεται με τον Ηφαιστίωνα.
Ταυτοχρόνως, ο υπουργός Πολιτισμού δέχεται σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες εισηγήσεις για την τοποθέτηση κάποιας επιτροπής, η οποία να εξετάσει τα πεπραγμένα στον λόφο Καστά.«Εκθέτει την υπηρεσία η διατύπωση θεωριών χωρίς την κατάθεση επιστημονικών τεκμηρίων», επισημαίνει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. «Αιδώς Αργείοι ή μήπως αχρείοι;», απαντά η ανασκαφέας. Και ο ΣΕΑ με τη σειρά του σημειώνει πως δεν θα απαντήσει «στη νέα προσβλητική επιστολή της επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας του μνημείου στον λόφο Καστά της Αμφίπολης, ούτε όμως και θα πτοηθεί στην άσκηση της καταστατικής αρχής του, συγκεκριμένα την προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς από κάθε κατάχρηση, υλική ή πνευματική».
Με ανακοινώσεις εκατέρωθεν συνεχίζεται, λοιπόν, το σίριαλ της Αμφίπολης. Σε ευθεία αμφισβήτηση της επιστημονικής θέσης που διατύπωσε η κ. Περιστέρη, η οποία συνέδεσε το ταφικό μνημείο στον τύμβο Καστά με τον Ηφαιστίωνα, προχώρησε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ).
«Επικοινωνιακή εκμετάλλευση»
Συγκεκριμένα ο σύλλογος, σε ανακοίνωσή του, κατηγορεί εμμέσως πλην σαφώς την κ. Περιστέρη για ιδιοτελή επικοινωνιακή εκμετάλλευση της έρευνας ενός σπουδαίου μνημείου.
«Ο θόρυβος που ξέσπασε πάλι γύρω από την ανασκαφή στον λόφο Καστά της Αμφίπολης, και την εικαζόμενη συσχέτιση του ευρήματος με τον Ηφαιστίωνα, δικαιώνει για μια ακόμη φορά την έγκαιρη αντίδραση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στην ιδιοτελή επικοινωνιακή εκμετάλλευση της έρευνας ενός σπουδαίου μνημείου», αναφέρει η ανακοίνωση.Αδυνατώ να κατανοήσω την ενορχηστρωμένη και χυδαία επίθεση που δέχομαι από συγκεκριμένους συναδέλφους, λέει η κ. Περιστέρη.
«Η διατύπωση θεωριών από τους ανασκαφείς, χωρίς την κατάθεση των αποδεικτικών τεκμηρίων στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, εκθέτει την Αρχαιολογική Υπηρεσία στο σύνολό της. Καλούμε κάθε θεσμικά υπεύθυνο να επιβάλει την τήρηση της επιστημονικής δεοντολογίας και τις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου».
Η κ. Περιστέρη ανταπαντά με μία επιστολή που ξεκινά: «Αιδώς Αργείοι ή μήπως αχρείοι;» και συνεχίζει: «Σε μία νέα, πρωτοφανή και ανήθικη επίθεση προς την ανασκαφική μου ομάδα και σε εμένα προσωπικά, ο ΣΕΑ -του οποίου είμαι ακόμα μέλος- επιχειρεί για πολλοστή φορά, αφενός μεν να απαξιώσει την προσωπικότητά μου και το επιστημονικό μου κύρος, αφετέρου δε να ?υποδείξει? στη νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού το πώς πρέπει να κινηθεί σχετικά με την ανασκαφή του τύμβου Καστά Αμφίπολης». Η αρχαιολόγος ισχυρίζεται πως πρόκειται για «μια μικρή ομάδα, επικεφαλής του ΣΕΑ», που στρέφονται ευθέως εναντίον της, «χωρίς σε καμία περίπτωση να εκφράζουν την άποψη του συνόλου των μελών του, την οποία άλλωστε ούτε ζήτησαν, ούτε έλαβαν υπόψη».
«Αδυνατώ να κατανοήσω τη μικρότητα, τη μιζέρια, την εχθρότητα, την αντισυναδελφική συμπεριφορά και την ενορχηστρωμένη και χυδαία επίθεση που δέχομαι από συγκεκριμένους ?συναδέλφους?», αναφέρει σε άλλο σημείο της μακροσκελούς επιστολής της.
Σύμφωνα με πληροφορίες μας, ο υπουργός Αριστείδης Μπαλτάς δέχτηκε εισήγηση για «επιτροπεία» στη συγκεκριμένη ανασκαφή, αλλά -ορθώς- δεν την έκανε δεκτή, μετά και τις σχετικές αρνητικές τοποθετήσεις κορυφαίων υπηρεσιακών παραγόντων.
ethnos.gr
Είναι ίσως το μοναδικό μνημείο που έχει προκαλέσει τόσες πολλές συγκρούσεις και μίση. Ο λόγος για τον Τάφο της Αμφίπολης και το νέο γύρο αντιπαραθέσεων για τον «ένοικο» του Τάφου αλλά και για την προσπάθεια απαξίωσης που κάποιοι επιχειρούν.
Με την κατηγορηματική δήλωση: "Απορρίψτε τις θεωρίες περί Ηφαιστίωνα", απαντά σε όσα έγιναν γνωστά το απόγευμα της Τετάρτης, ο καθηγητής κλασσικής αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Πάνος Φάκλαρης, ο οποίος επί 36 χρόνια θήτευσε στις ανασκαφές της Βεργίνας.
«Με τα στοιχεία που έχουμε ως τώρα αυτό που μπορώ να πω είναι οτι δεν μπορεί να συνδεθεί σε καμία περίπτωση με τον Ηφαιστίωνα» δήλωσε ο κ. Φάκλαρης σε ραδιοφωνική συνέντευξη στον Real FM, καταρρίπτοντας τους ισχυρισμούς της Κατερίνας Περιστέρη.
Επίθεση από Παναγιωταρέα
Πυρά κατά της κυβέρνησης εξαπέλυσε η υπεύθυνη επικοινωνίας του μνημείου της Αμφίπολης, Άννα Παναγιωταρέα μετά και τις σημερινές δηλώσεις της Κατερίνας Περιστέρη ότι από τον Δεκέμβριο του 2014 δεν έχουν προχωρήσει καθόλου οι διαδικασίες συντήρησης στο μνημείο.
Μιλώντας σε πολύ έντονο τόνο στην εκπομπή της Τατιάνας Στεφανίδου η κυρία Παναγιωταρέα είπε χαρακτηριστικά: «Ντροπή! Ο τάφος της Αμφίπολης δεν ανήκει σε κανένα κόμμα. Αφήνουν τον σπουδαίο αρχαιολογικό "θησαυρό" να σαπίσει". Το υπουργείο δεν στέλνει συντηρητές ώστε να γίνουν αυτά που πρέπει και να προχωρήσουν οι διαδικασίες που χρειάζονται» και πρόσθεσε:
«Δηλαδή τι θα θέλατε μια τόσο σημαντική ανακάλυψη να την αφήσουμε κάτω από τη γη για να μη παρεξηγηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είμαστε σοβαροί».
Οι αρχαιολόγοι έμειναν με το στόμα ανοιχτό για τις διαστάσεις του δονητή ο οποίος έχει μήκος 20,7 εκατοστά και μεγάλη διάμετρο
Μια γεύση από τα ερωτικά βοηθήματα που χρησιμοποιούσαν οι πολίτες του 18ου αιώνα για τη… μέγιστη ηδονή δίνει η ανακάλυψη αρχαιολόγων στην Πολωνία καθώς βρήκαν ένα αντικείμενο σε σχήμα φαλλού 250 ετών με μεγάλες διαστάσεις.
Όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα «Daily Mail», το αντικείμενο βρέθηκε μέσα σε τουαλέτα σε αποχωρητήρια της περιοχής Podwaltu στο Γκντανσκ της Πολωνίας. Μάλιστα, εικάζεται ότι έπεσε μέσα στην τουαλέτα εν ώρα χρήσης και χρονολογείται στα τέλη του 1700. σε αποχωρητήρια της περιοχής Podwaltu στο Γκντανσκ της Πολωνίας .
Οι αρχαιολόγοι έμειναν με το στόμα ανοιχτό για τις διαστάσεις του δονητή ο οποίος έχει μήκος 20,7 εκατοστά και μεγάλη διάμετρο.
Η περιφερειακή διεύθυνση αρχαιοτήτων του Γκντανσκ έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφικό υλικό της ανακάλυψης, ενώ εκπρόσωπος της διεύθυνσης αρχαιοτήτων δήλωσε για το εύρημα: «Είναι μεγάλο, παχύ, φτιαγμένο από δέρμα, γεμάτο με τρίχες και έχει μια ξύλινη άκρη. Διατηρήθηκε σε άριστη κατάσταση. Χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, πρόσφατα είχε βρεθεί σε σπήλαιο της Γερμανίας ένα ερωτικό βοήθημα σε σχήμα φαλλού, 28 χιλιάδων ετών. Το μήκος του έφτανε τα 20 εκατοστά και η διάμετρός του τα 8 εκατοστά.
alldaynews.gr