Ακόμα και σε περίπτωση παροχής «προσωρινής προστασίας» το Δημόσιο θα μπορεί να επιβάλει όλα τα άλλα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης ή ασφαλιστικών μέτρων στην κύρια κατοικία του αιτούντος, αλλά και μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης η ασφαλιστικών μέτρων στην υπόλοιπη περιουσία του οφειλέτη
Το τέλος της Προστασίας του Νόμου Κατσέλη για την πρώτη κατοικία φέρνει από την 1η Μαΐου η ψήφιση του νόμου 4605 που ψηφίστηκε πριν λίγες εβδομάδες.
Μετά από 9 χρόνια, τα δεδομένα για του πλειστηριασμούς αλλάζουν και οι αλλαγές ενεργοποιούνται αμέσως μετά το Πάσχα.
Με βάση τις νέες οδηγίες που έλαβαν τα δικαστικά Τμήματα είσπραξης των ΔΟΥ, όποιος δεν καλυφθεί με το νέο σύστημα, το σπίτι του μπαίνει σε πρόγραμμα πλειστηριασμού για τα χρέη στην εφορία.
Αλλά και σε περίπτωση παροχής «προσωρινής προστασίας» του οφειλέτη, το Δημόσιο εμποδίζεται μεν να προχωρήσει σε πρόγραμμα πλειστηριασμού της κύριας κατοικίας, παρά ταύτα όμως, μπορεί να συνεχίζει να επιβάλει όλα τα άλλα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης ή ασφαλιστικών μέτρων στην κύρια κατοικία του αιτούντος, αλλά και μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης η ασφαλιστικών μέτρων στην υπόλοιπη περιουσία του οφειλέτη.
Οι εφορίες έχουν λάβει ήδη «σήμα» για τις αλλαγές αυτές αφού, όπως αναφέρει νέα εγκύκλιος της ΑΑΔΕ, με βάση τον νέο νόμο:
- στις 28 Φεβρουαρίου 2019 έληξε η προστασία του νόμου Κατσέλη
- από 1/3/2019 δεν υφίσταται πλέον δυνατότητα του οφειλέτη να υποβάλει δικαστικώς αίτηση για εξαίρεση της κύριας κατοικίας του από την εκποίηση
- η ισχύς των νέων διατάξεων (άρθρων 68 έως 83) αρχίζει την 30η/4/2019
- ήδη άρχισαν να εκδίδονται Υπουργικές Αποφάσεις για τα νέα κριτήρια επιλεξιμότητας ή αποκλεισμού των οφειλετών από το νέο πλαίσιο προστασίας της κύριας κατοικίας, όπως ο «προσδιορισμός της αξίας μεταφορικών μέσων» που συνυπολογίζονται στο όριο της ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη (100.000-180.000 ανάλογα με την ιδιότητα ή την οικογένειά του).
Πότε «κτυπάει» η εφορία
Όπως επισημαίνεται στην απόφαση του Διοικητού της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή, η νέα ρύθμιση αφορά μόνον τα χρέη προς τις τράπεζες.
Θέτει όμως και τους κανόνες που το Δημόσιο θα ασκεί μέτρα αναγκαστικής είσπραξης στις περιπτώσεις όσων τυχόν υπαχθούν ή αποκλειστούν από το νέο σύστημα.
Συγκεκριμένα:
1. αν ζητηθεί προσωρινή προστασία της κύριας κατοικίας (κατ' άρθρο 78):
Για όσους υποβάλλουν αίτηση συναινετικής ρύθμισης (κατ' άρθρο 72 του νόμου) και κριθούν επιλέξιμοι κατά τον προέλεγχο (άρθρο 73) ισχύει αυτοδίκαιη αναστολή κάθε πλειστηριασμού της κύριας κατοικίας τους, ακόμη κι έναντι των πιστωτών που δεν περιλαμβάνονται στην αίτηση, μεταξύ των οποίων και το Δημόσιο.
Ωστόσο η προστασία αυτή λήγει:
i. αν δεν επιτευχθεί συμφωνία ρύθμισης με έναν τουλάχιστον πιστωτή, για αναστολή πλειστηριασμού
ii. σε περίπτωση εμπρόθεσμης (παρ. 4 άρθρου 77) υποβολής αίτησης δικαστικής ρύθμισης.
Ωστόσο η αναστολή πλειστηριασμού (παραγράφος 1 άρθρου 78 του ν. 4605/2019) χορηγείται μία μόνον φορά, δεδομένου ότι:
- απαγορεύεται η υποβολή δεύτερης αίτησης από το ίδιο φυσικό πρόσωπο, ακόμα κι αν με τη δεύτερη αίτηση ζητείται ρύθμιση διαφορετικών οφειλών σε σχέση με την πρώτη ή αν ο αιτών εξέπεσε της ρύθμισης που προέκυψε από την προηγούμενη αίτηση.
- κι αν ακόμα υπάρχουν ελλείψεις ή σφάλματα της αίτησης, τυχον διορθώσεις δεν έχουν αυτοδίκαιο ανασταλτικό αποτέλεσμα.
Αντιθέτως όμως, αν ο οφειλέτης δεν κριθεί επιλέξιμος κατά τον προέλεγχο επιλεξιμότητας δεν ισχύει η αυτοδίκαιη αναστολή από πλειστηριασμούς. Ωστόσο έχει τη δυνατότητα να αιτηθεί την αναστολή του πλειστηριασμού της κύριας κατοικίας του σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 1000 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.
«Κατόπιν των ανωτέρω», τονίζεται στην εγκύκλιο της ΑΑΔΕ, «σε περίπτωση συνδρομής των προϋποθέσεων του άρθρου 78 περί προσωρινής προστασίας, το Δημόσιο υποχρεούται αποκλειστικά στη μη έκδοση του προγράμματος πλειστηριασμού της κύριας κατοικίας, η εφόσον αυτό έχει εκδοθεί, στη μη πραγματοποίηση του. Παρά ταύτα, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 78, η προσωρινή προστασία του άρθρου 78 δεν εμποδίζει την επιβολή λοιπών πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης η ασφαλιστικών μέτρων στην κύρια κατοικία του αιτούντος, ούτε τη λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης η ασφαλιστικών μέτρων στην υπόλοιπη περιουσία του οφειλέτη».
2. αν επιτευχθεί ρύθμιση, συναινετική ή δικαστική:
Μετά την επίτευξη συναινετικής ή δικαστικής ρύθμισης με έναν τουλάχιστο πιστωτή δεν επιτρέπεται σε οποιονδήποτε πιστωτή του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα, η επίσπευση πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης στην κύρια κατοικία του αιτούντος, η λήψη ασφαλιστικών μέτρων επ' αυτής, η εγγραφή υποθήκης ή η τροπή της προσημείωσης υποθήκης σε υποθήκη.
Ωστόσο επιτρέπεται η εγγραφή υποθήκης ή προσημείωσης υποθήκης για απαίτηση που γεννιέται κατά τη διάρκεια της ρύθμισης, κατόπιν συναίνεσης του αιτούντος.
Επιπλέον οι απαγορεύσεις αυτές δεν καταλαμβάνουν τους πιστωτές των οποίων οι απαιτήσεις, αν και ήταν επιδεκτικές ρύθμισης, δεν ρυθμίστηκαν συναινετικά ή δικαστικά. Στις περιπτώσεις αυτές, όλοι οι πιστωτές (μεταξύ αυτών και το Δημόσιο) μπορούν να αναγγελθούν για το σύνολο των απαιτήσεών τους.
Το Δημόσιο θα ερευνά τέτοιες περιπτώσεις καθώς, στην περίπτωση επίτευξης δικαστικής ρύθμισης, η δικαστική απόφαση μεταγράφεται στο βιβλίο μεταγραφών ή καταχωρίζεται στο κτηματολογικό φύλλο της κύριας κατοικίας του αιτούντος, με επιμέλεια οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον.
3. αν υπάρχει εκκρεμής δίκη του ν. Κατσέλη:
Σύμφωνα με το άρθρο 83 του ν. 4605/2019, η ύπαρξη τυχόν εκκρεμούς αίτησης για ρύθμιση οφειλών κατά το άρθρο 4 του ν. 3869/2010 (σε πρώτο ή δεύτερο βαθμό) δεν αποτελεί κώλυμα για την υποβολή αίτησης συναινετικής ρύθμισης κατά τον ν. 4605/2019.
Σε περίπτωση που ο αιτών επιτύχει συναινετική ρύθμιση οποιασδήποτε από τις οφειλές που είναι επιδεκτικές ρύθμισης, η δίκη του ν. 3869/2010 καταργείται.
Επομένως τότε, παύουν να ισχύουν οι έννομες συνέπειες από την κατάθεση της αίτησης του ν. 3869/2010 καθώς και η τυχόν χορηγηθείσα προσωρινή προστασία του νέου νόμου 4605.2019.
Τέλος, σε αντίθεση με τα ισχύοντα για την υποβολή αίτησης συναινετικής ρύθμισης, ως προϋπόθεση υποβολής αίτησης για δικαστική ρύθμιση οφειλών (σε περίπτωση που ο αιτών δεν έχει κριθεί επιλέξιμος κατά τη διαδικασία της συναινετικής ρύθμισης ή αυτή δεν επιτεύχθηκε για οποιονδήποτε λόγο) προβλέπεται η παραίτηση του αιτούντος από τυχόν εκκρεμή αίτηση του άρθρου 4 του ν. 3869/2010.
Ακατάσχετη η «συνεισφορά» του Δημοσίου
Η ίδια εγκύκλιος πάντως εξαιρεί από τις κατασχέσεις τις μηνιαίες καταβολές του Δημοσίου προς τους κόκκινους δανειολήπτες που θα τις λάβουν σε ειδικό ακατάσχετο λογαριασμό με δικαιούχο τον οφειλέτη, που όμως ούτε κατάσχεται ούτε συμψηφίζεται.
Επιπροσθέτως, για την έγκριση και καταβολή της συνεισφοράς δεν απαιτείται φορολογική ή ασφαλιστική ενημερότητα του οφειλέτη.
Στη δημοσιότητα δόθηκε και πήρε αριθμό δημοσίευσης στη σημερινή Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Β1167/8.4.19) η Κοινή Υπουργική Απόφαση, με την οποία καθορίζονται τα ποσοστά επιδότησης των «κόκκινων» δανειοληπτών και ρυθμίζονται διαδικαστικά θέματα αναφορικά με τη λειτουργία της πλατφόρμας, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει εντός του Μαΐου.
Για να αποφευχθεί ο «σκόπελος» να θεωρηθεί η επιδότηση κρατική εγγύηση, το ποσό θα πιστώνεται κάθε μήνα από το Δημόσιο απευθείας σε ακατάσχετο λογαριασμό του επιλέξιμου δανειολήπτη. Βάσει της συμφωνίας δανειστών και κυβέρνησης, προβλέπεται επιδότηση έως και το 50% της δόσης των δανειοληπτών που θα κριθούν επιλέξιμοι για ένταξη στον νέο νόμο προστασίας της πρώτης κατοικίας από τον πλειστηριασμό, την οποία θα καλύπτει το Δημόσιο.
Το ποσοστό επιδότησης θα διαμορφώνεται από 20% μέχρι και 50% για τους δανειολήπτες που θα ρυθμίσουν στεγαστικά, επισκευαστικά, καταναλωτικά δάνεια με προσημείωση πρώτη κατοικία, θα καθορίζεται δηλαδή ανάλογα με την εισοδηματική και περιουσιακή τους κατάσταση, και θα είναι οριζόντιο 30% για τα επαγγελματικά δάνεια με εγγύηση κύρια κατοικία. Στον προϋπολογισμό έχει δεσμευθεί κονδύλι 150 εκατ. ευρώ για το 2019 για την επιδότηση και θα ανέβει στα 200 εκατ. ευρώ τα επόμενα χρόνια.
Αναλυτικά, η συνεισφορά του Δημοσίου και η διάρκεια της χορήγησης ορίζονται ως ακολούθως:
α. Για μονοπρόσωπο νοικοκυριό με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα:
αα) από 0 € έως 3.125,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 50% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
ββ) από 3.125,01 € έως 6.250,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 40% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
γγ) από 6.250,01 € έως 9.375,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 30% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
δδ) από 9.375,01 € έως 12.500,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 20% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
β. Για μονογονεϊκή οικογένεια με ένα εξαρτώμενο μέλος και με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα:
αα) από 0 € έως 4.375,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 50% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
ββ) από 4.375,01 € έως 8.750,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 40% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
γγ) από 8.750,01 € έως 13.125,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 30% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
δδ) από 13.125,01 € έως 17.500,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 20% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
γ. Για μονογονεϊκή οικογένεια με δύο εξαρτώμενα μέλη και με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα:
αα) από 0 € έως 5.625,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 50% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
ββ) από 5.625,01 € έως 11.250,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 40% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
γγ) από 11.250,01 € έως 16.875,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 30% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
δδ) από 16.875,01 € έως 22.500,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 20% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
δ. Για μονογονεϊκή οικογένεια με τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα μέλη και με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα:
αα) από 0 € έως 6.875,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 50% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
ββ) από 6.875,01 € έως 13.750,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 40% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
γγ) από 13.750,01 € έως 20.625,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 30% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
δδ) από 20.625,01 € έως 27.500,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 20% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
ε. Για πολυπρόσωπο νοικοκυριό χωρίς εξαρτώμενα μέλη και με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα:
αα) από 0 € έως 5.250,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 50% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
ββ) από 5.250,01 € έως 10.500,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 40% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
γγ) από 10.500,01 € έως 15.750 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 30% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
δδ) από 15.750,01 € έως 21.000,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 20% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
στ. Για πολυπρόσωπο νοικοκυριό με ένα εξαρτώμενο μέλος και με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα:
αα) από 0 € έως 6.500,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 50% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
ββ) από 6.500,01 € έως 13.000,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 40% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
γγ) από 13.000,01 € έως 19.500,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 30% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
δδ) από 19.500,01 € έως 26.000,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 20% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
ζ. Για πολυπρόσωπο νοικοκυριό με δύο εξαρτώμενα μέλη και με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα:
αα) από 0 € έως 7.750,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 50% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
ββ) από 7.750,01 € έως 15.550,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 40% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
γγ) από 15.550,01 € έως 23.250,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 30% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
δδ) από 23.250,01 € έως 31.000,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 20% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
η. Για πολυπρόσωπο νοικοκυριό με τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα μέλη και με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα:
αα) από 0 € έως 9.000,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 50% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
ββ) από 9.000,01 € έως 18.000,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 40% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
γγ) από 18.000,01 € έως 27.000,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 30% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
δδ) από 27.000,01 € έως 36.000,00 €, ισούται με το 30 % της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 20% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.
2. Η χορήγηση της Συνεισφοράς Δημοσίου πραγματοποιείται εφόσον ο oφειλέτης πληροί σωρευτικά τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) κρίθηκε επιλέξιμος για υπαγωγή στο 4605/2019 (Α΄ 52).
β) αποδέχθηκε τη συναινετική ρύθμιση που πρότειναν οι πιστωτές για όλες τις οφειλές που είναι επιδεκτικές ρύθμισης κατά τις παραγράφους 2 έως 6 του άρθρου 69 ν. 4605/2019 (Α΄ 52) και το συμφωνηθέν σχέδιο ρύθμισης είναι σύμφωνο με το άρθρο 75 του νόμου αυτού ή επέτυχε τη δικαστική ρύθμιση των οφειλών του σύμφωνα με το άρθρο 77 του ν. 4605/2019 (Α΄ 52)
γ) η συναινετική ρύθμιση που αποδέχθηκε είναι σύμφωνη με το άρθρο 75 παρ. 1 του ν. 4605/2019 (Α΄ 52).
δ) πληροί τα ανωτέρω αναφερόμενα εισοδηματικά κριτήρια.
3. Η διάρκεια της Συνεισφοράς Δημοσίου εκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της επιτευχθείσας ρύθμισης, εφόσον ο δικαιούχος εξακολουθεί να πληροί τις προϋποθέσεις σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο αυτό.
Θα πρέπει ακόμα να σημειωθεί ότι όλοι οι δανειολήπτες, χωρίς εξαιρέσεις, θα έχουν προθεσμία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019, για να υποβάλουν αίτημα ένταξης στην προστασία του νέου νόμου.
Η λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας και οι προϋποθέσεις ένταξης στη ρύθμιση
Σε ό,τι αφορά την ηλεκτρονική πλατφόρμα, αναμένεται ότι θα είναι έτοιμη να δεχτεί τις πρώτες αιτήσεις τον Μάιο και μέσω αυτής θα υποβάλλονται τα αιτήματα ένταξης και θα γίνονται οι διασταυρώσεις των στοιχείων των δανειοληπτών -όπως είναι περασμένα στο ΤΑΧΙS-, προκειμένου να ρυθμιστούν και να επιδοτηθούν τα δάνεια των επιλέξιμων οφειλετών.
Οι προϋποθέσεις για ένταξη στη ρύθμιση προστασίας:
1. Το δάνειο να βρίσκεται σε καθυστέρηση 90 ημερών μέχρι τις 31.12.2018.
2. Η προς ρύθμιση οφειλή να μην ξεπερνά τις 130.000 ευρώ αν πρόκειται για στεγαστικό και τις 100.000 ευρώ, αν είναι ενυπόθηκο επιχειρηματικό.
3. Η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας δεν ξεπερνά τις 250.000 ευρώ, αν πρόκειται για στεγαστικό δάνειο και τις 175.000 ευρώ για επιχειρηματικό.
4. Το εισόδημα για να είναι επιλέξιμος ένας δανειολήπτης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 36.000 ευρώ για πενταμελή οικογένεια (12.500 + 8.500 για σύζυγο + 5.000 για κάθε παιδί και μέχρι τρία παιδιά).
5. Ανώτερο ύψος των καταθέσεων 15.000 ευρώ (συμπεριλαμβάνονται περιλαμβάνονται μετοχές, ομόλογα, κοσμήματα, ράβδοι χρυσού, πολύτιμοι λίθοι)
6. Η αξία της υπόλοιπης ακίνητης περιουσίας και των μεταφορικών μέσων του δανειολήπτη, του συζύγου και των προστατευόμενων μελών δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 80.000 ευρώ.
Τα περισσότερα επιμέρους άρθρα ψηφίστηκαν με 192 «ναι», 33 «όχι» και 6 «παρών». Την τροπολογία στήριξαν ΣΥΡΙΖΑ, Ν.Δ. και Ένωση Κεντρώων, καταψήφισε το ΚΙΝΑΛ ενώ «παρών» δήλωσε το ΚΚΕ.
Κατά πλειοψηφία έγιναν δεκτά όλα τα άρθρα της τροπολογίας για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Το άρθρο που περιγράφει το πεδίο εφαρμογής της νέας ρύθμισης και τα κριτήρια αξιολόγησης έλαβε 194 «ναι», 33 «κατά» και 4 «παρών» ενώ τα υπόλοιπα πήρα 191, 33 και 6 αντίστοιχα. Την τροπολογία στήριξαν ΣΥΡΙΖΑ, Ν.Δ. και Ένωση Κεντρώων, καταψήφισε το ΚΙΝΑΛ ενώ «παρών» δήλωσε το ΚΚΕ.
Θυμίζουμε ότι μετά τις επιθετικές δηλώσεις του Μαξίμου για μονομερή κατάθεση του νομοσχέδιου την προπερασμένη Πέμπτη μετά την εσπευσμένη κατάθεσή του την Τρίτη, χθες το κείμενο άρχισε να αναθεωρείται στο τμήμα που υπήρχαν από την αρχή διαφωνίες: αυτό της ένταξης των επιχειρηματικών δανείων.
Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος στην εισήγησή του χθες το απόγευμα έκανε εμμέσως την προαναγγελία της πρώτης σημαντικής αλλαγής της τροπολογίας-νόμου, αναφέροντας πιέσεις που δέχθηκε η κυβέρνηση. Οπως είπε ο κ. Τσακαλώτος, τόσο η ΕΚΤ όσο και ο ενιαίος ευρωπαϊκός εποπτικός μηχανισμός των τραπεζών (SSM) εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με την επιβάρυνση που θα είχαν στην κεφαλαιακή τους επάρκεια οι τράπεζες εντάσσοντας και τα επιχειρηματικά δάνεια σε μια ρύθμιση δανείων. Μάλιστα είπε ότι οι ανησυχίες των εποπτικών αρχών οφείλονται σε μελλοντικές εξελίξεις που μπορεί να δημιουργούσαν ανάγκες για πρόσθετες προβλέψεις επισφαλών δανείων αφού σήμερα οι τράπεζες είναι ασφαλείς και επαρκώς κεφαλαιοποιημένες.
Καταλήγοντας ομολόγησε εμμέσως ότι ενώ ο νόμος έχει κατατεθεί στη Βουλή, η διαπραγμάτευση για τα κριτήρια ειδικά για τα επιχειρηματικά δάνεια (που δεν ήθελαν στο νέο καθεστώς ούτε οι ελληνικές τράπεζες αλλά ούτε και η ΕΚΤ) συνεχίζεται, αφού ανήγγειλε στην ουσία αλλαγή των κριτηρίων, η οποία θα μειώσει λίγο την περίμετρο για τα επιχειρηματικά δάνεια με υποθήκη πρώτης κατοικίας.
Κούρεμα στο πλαφόν της οφειλής
Η αναγγελία λίγο αργότερα από τον υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης Γιάννη Δραγασάκη ήταν η μείωση του κριτηρίου της ανώτερης οφειλής. «Κάνουμε τις αλλαγές για να πάρουμε το πράσινο φως, να προχωρήσουμε μπροστά, από ανάγκη και όχι κατά επιθυμία», ξεκίνησε να λέει ο υπουργός για να καταλήξει λέγοντας ότι για τα επιχειρηματικά δάνεια που συνδέονται με πρώτη κατοικία το ανώτατο όριο οφειλής μειώνεται από τις 130.000 ευρώ στις 100.000 (το όριο των 130.000 ευρώ παραμένει για τα αμιγώς στεγαστικά δάνεια). Ο υπουργός Ανάπτυξης διευκρίνισε ότι το όριο των 100.000 ευρώ ισχύει τη στιγμή της ρύθμισης λέγοντας χαρακτηριστικά ότι αν κάποιος δανειολήπτης έχει υπόλοιπο οφειλής 120.000 μπορεί να πληρώσει τις 20.000 (αν διαθέτει βέβαια χρήματα), να μειώσει την οφειλή του στις 100.000 και να κριθεί ως επιλέξιμος για ένταξη στη ρύθμιση.
Ωστόσο τόσο ο υπουργός Οικονομικών όσο και ο κ. Δραγασάκης επιχείρησαν να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις μιλώντας για πολύ μικρό περιορισμό του αριθμού των δικαιούχων, χωρίς να γίνουν όμως περισσότερο συγκεκριμένοι. Ειδικά ο κ. Δραγασάκης τόνισε ότι η περίμετρος κάλυψης του συνολικού ύψους των δανείων παραμένει στα όρια που είχε θέσει η ελληνική πλευρά. Νωρίτερα είχε επισημάνει πως ακούστηκαν τρεις αριθμοί από τη γενική γραμματέα της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών, Χαρίκλεια Απαλαγάκη, «που δεν αμφισβητήθηκαν, ότι η ρύθμιση που εξετάζουμε καλύπτει περίπου 150.000 δικαιούχους. Αυτός ο αριθμός αντιστοιχεί περίπου στο 70% των δανειοληπτών και είναι ένα ποσό της τάξης των 11 δισ. ευρώ, κατά την Τράπεζα της Ελλάδος λίγο λιγότερο».
Η αξία του ακινήτου θα ορίζεται από τις τράπεζες
Μια δεύτερη εξίσου σημαντική και οριζόντια αλλαγή είναι η κοστολόγηση της αξίας του ακινήτου, η οποία στην αρχή υπήρχε πρόβλεψη να γίνει από ανεξάρτητο εκτιμητή. Ωστόσο σε μια σειρά νομοτεχνικών βελτιώσεων που πέρασε αμέσως μετά διευκρινίστηκε ότι ως αξία του ακινήτου που θα κρίνεται σε ρύθμιση θα ορίζεται αυτή η οποία είναι εγγεγραμμένη στα «βιβλία» της τράπεζας. Αν ο δανειολήπτης θεωρεί ότι η αξία του ακινήτου είναι χαμηλότερη θα πρέπει να το αποδείξει.
Στο κείμενο του νόμου δεν διευκρινιζόταν ποιος θα κάνει την εκτίμηση της αξίας του ακινήτου, π.χ. ανεξάρτητος εκτιμητής, συνεργαζόμενος με την τράπεζα κ.λπ. Πλέον, με ακόμη μία νομοτεχνική παρέμβαση που κατέθεσε χθες ο κ. Δραγασάκης ξεκαθαρίζεται ότι η εμπορική αξία θα είναι αυτή που είχε καταχωρισθεί στα βιβλία του πιστωτικού ιδρύματος κατά την 31η Δεκεμβρίου του τελευταίου έτους πριν από την υποβολή της αίτησης στην πλατφόρμα που θα «στηθεί» στην ιστοσελίδα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (http://www.keyd.gov.gr/). Υπενθυμίζεται πως εάν η αίτηση υποβληθεί μέχρι την 30ή Απριλίου λαμβάνεται υπόψη η αξία της 31ης Δεκεμβρίου του προτελευταίου έτους πριν από την υποβολή της αίτησης.
Πρόσθετα, σημειώνεται πως ο αιτών μπορεί να αποδείξει ότι η εμπορική αξία της κύριας κατοικίας του είναι διαφορετική από την καταχωρισμένη στα βιβλία των πιστωτών. Οπότε το ποσό που καταβάλλει ο οφειλέτης για την προστασία της πρώτης κατοικίας του καθορίζεται με βάση την αποδεικνυόμενη εμπορική αξία. Επισημαίνεται πως, σύμφωνα με την τροπολογία, για την προστασία της πρώτης κατοικίας του ο δανειολήπτης καταβάλλει το 120% της αξίας αυτής σε μηνιαίες ισόποσες τοκοχρεολυτικές δόσεις, με επιτόκιο ίσο με το Euribor τριμήνου προσαυξημένο κατά 2%. Αν το 120% της αξίας της κατοικίας υπερβαίνει το σύνολο των χρεών που περιλαμβάνονται στην αίτηση, τότε καταβάλλεται το σύνολο των οφειλών σε αντίστοιχες τοκοχρεολυτικές δόσεις.
Είναι σαφές ότι η διευκρίνιση στοχεύει στη μείωση της «περιμέτρου» των δανείων που θα κουρεύονται από τις τράπεζες. Τούτο διότι με βάση το κείμενο του νόμου η τράπεζα μέσα από τη ρύθμιση θα εξοφλείται για το υπόλοιπο δανείου σε ύψος έως και 120% της εμπορικής αξίας του ακινήτου. To ποσό που υπερβαίνει το 120% θα πρέπει να κουρεύεται στο τέλος του δανείου. Αν όμως η αξία του ορίζεται από την τράπεζα, είναι φυσικό ότι τα δάνεια που τελικά θα κουρεύονται θα είναι σαφώς λιγότερα του αναμενομένου.
Κίνδυνος και για τις 175.000 ευρώ
Αργά χθες το βράδυ τραπεζικοί κύκλοι διακινούσαν την πληροφορία ότι το ξήλωμα του νόμου ειδικά στο κομμάτι για τα επιχειρηματικά δάνεια δεν τελείωσε με τη μείωση της ανώτερης οφειλής.
Οι ίδιες πηγές τόνιζαν έλεγαν ότι είναι πιθανό μια αναθεώρηση προς τα κάτω και του ορίου κάλυψης πρώτης κατοικίας για τα επιχειρηματικά δάνεια από τις 175.000 που ανέφερε το νομοσχέδιο σε χαμηλότερα επίπεδα. Η φήμη αυτή διαψευδόταν από εκπροσώπους των υπουργείων Οικονομικών και ανάπτυξης, οι οποίοι πάντως παραδέχονταν ότι ασκούνται σημαντικές πιέσεις για νέους περιορισμούς στα επιχειρηματικά δάνεια.
Τούτο τη στιγμή που μετά τις συνεχιζόμενες πιέσεις των θεσμών το «πλαφόν» για την αξία της προστατευόμενης πρώτης κατοικίας είχε ήδη κουρευτεί στις 175.000 ευρώ, από 250.000 ευρώ που είχαν διαρρεύσει αρχικά μετά τη συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και τραπεζών.
Σε «κουρεμένο» πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας φαίνεται ότι καταλήγουν κυβέρνηση και θεσμοί. Ενστάσεις των θεσμών για την επιδότηση δανείου ωστόσο θεωρείται ότι θα ξεπεραστεί.
Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι θα καταθέσει στη Βουλή το νομοσχέδιο και παρουσιάζεται αποφασισμένη να επιμείνει στη βάση της συμφωνίας που είχε με τις τράπεζες αλλά θεωρείται πλέον δύσκολο και ριψοκίνδυνο να νομοθετήσει μονομερώς η κυβέρνηση.
Σύμφωνα με πηγές από την πλευρά των δανειστών, έχει σημειωθεί αξιόλογη πρόοδος σε τεχνικό επίπεδο και παραμένουν ανοικτά μόνο συγκεκριμένα θέματα, τα οποία εκτιμάται ότι θα κλείσουν σε πολιτικό επίπεδο. Οι επαφές κυβέρνησης - δανειστών για το νέο πλαίσιο ξεκίνησαν την περασμένη Παρασκευή και θα συνεχιστούν μέχρι το ΕuroWorking Group της 25ης Μαρτίου προκειμένου να γεφυρωθούν οι όποιες διαφορές. Η ψήφιση του νομοσχεδίου αναμένεται να γίνει την επόμενη εβδομάδα, οπότε και ανάλογα με τις εξελίξεις στο ΕuroWorking Group θα γίνουν οι κατάλληλες προσαρμογές στο τελικό κείμενο του νομοσχεδίου.
Σε κάθε περίπτωση, ο όγκος των δανειοληπτών που θα μπορούν να ενταχθούν στο πλαίσιο προστασίας μειώνεται σημαντικά σε σχέση με το αρχικό σχέδιο που έθετε κάτω από την ομπρέλα του δάνεια 11 δισ. ευρώ.
Όσον αφορά το μέτρο με την επιδότηση δανείου, οι θεσμοί θεωρούν ότι το καθεστώς της επιδότησης είναι συγκεχυμένο και ασαφές και θέτουν ζήτημα τόσο χρονικής διάρκειας όπου θα χορηγείται η επιδότηση όσο και παρακολούθησης της οικονομικής κατάστασης του δανειολήπτη.
Στην Ελλάδα η απόφαση, αλλά έχει αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις, λένε Ευρωπαϊκές πηγές. Άλλο τι θα κατατεθεί στη Βουλή, άλλο τι τελικά θα νομοθετηθεί, επισημαίνουν. τονίζεται ότι απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Αν και οι ίδιες πηγές επισήμαιναν πως η τελική απόφαση για την πρώτη κατοικία είναι πολιτική και ανήκει στην κυβέρνηση, τόνιζαν αφενός πως «εκτός από τη συμφωνία των τραπεζών χρειάζεται και η έγκριση της ΕΚΤ που εποπτεύει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα» και αφετέρου πως «η απόφαση ανήκει στην Ελλάδα, η οποία είναι πλέον εκτός προγράμματος ωστόσο έχει αναλάβει δεσμεύσεις, στις οποίες δεν πρέπει η όποια απόφαση για την προστασία της πρώτης κατοικίας να έχει αρνητικό αντίκτυπο και να υπάρξουν παρεκκλίσεις«. Σημείωναν δε πως εκτός από την ΕΚΤ έχει λόγο για την πρώτη κατοικία ακόμη και η ευρωπαϊκή αρχή DGcom προκειμένου να δώσει το πράσινο φως για την κρατική επιχορήγηση που θα αποφασίσουν οι πολιτικοί.
Οι Βρυξέλλες πρόσθεταν πάντως πως η πρόθεση στο τελευταίο Eurogroup ήταν και συνεχίζει να είναι υπέρ τού να προχωρήσουμε όσο γίνεται συντομότερα προς μία συμφωνία για την πρώτη κατοικία και την προστασία της, στο πλαίσιο της τακτοποίησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Με δεδομένη αυτή την πρόθεση, προσθέτουν, είναι πιθανόν στο επόμενο Eurogroup της 5ης Απριλίου να υπάρξει τελικώς συμφωνία.
Σημείωναν δε πως υπάρχουν καθημερινές επαφές σε τεχνικό επίπεδο για να βρεθεί κοινός τόπος, προσθέτουν οι ίδιες πηγές με αφορμή τις προθέσεις της κυβέρνησης να νομοθετήσει εντός της εβδομάδας για το θέμα.
Οι μεγαλύτερες δυσκολίες για την πρώτη κατοικία χαρακτηρίζονται -από τις ίδιες πηγές- τεχνοοικονομικού χαρακτήρα, καθώς το σύστημα θα διαθέτει πλατφόρμα IT στην οποία θα περιέχονται οι όροι και τα κριτήρια για την επιλεξιμότητα των δικαιούχων.
Αυτό που επισημαίνεται ιδιαιτέρως είναι ότι η νέα νομοθεσία για την πρώτη κατοικία δεν πρέπει να επαναλαμβάνει τα προβλήματα του νόμου «Κατσέλη». Το οικονομικό μέρος θεωρείται ευκολότερο να επιλυθεί , έναντι του τεχνικού που είναι πολύ πολύπλοκο, αλλά στην περίπτωση που υπάρξουν θετικές προτάσεις μπορεί να προχωρήσει σύντομα καλά.
Επίσης, οι ίδιες ευρωπαϊκές πηγές διαχωρίζουν τα αμιγώς στεγαστικά δάνεια από τα επιχειρηματικά και τίθενται ερωτήματα ως προς το εύρος των περιουσιακών στοιχείων που θα συμπεριληφθούν για την επιλεξιμότητα των δικαιούχων, δεδομένου ότι δεν πρέπει να σταλούν αρνητικά μηνύματα στους συνεπείς δανειολήπτες.