Με Ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή, ο κ. Κόνσολας επισημαίνει ότι η Χάλκη έχει ένα πλούσιο ιστορικό και πολιτιστικό κεφάλαιο, με εκθέματα που είναι διάσπαρτα σε άλλα μουσεία, λόγω της έλλειψης αρχαιολογικού μουσείου στο νησί, που έχει ως αποτέλεσμα να μην έχουν τη δυνατότητα οι επισκέπτες του νησιού να γνωρίσουν τον αρχαιολογικό πλούτο και την ιστορία της Χάλκης.

Ο Βουλευτής Δωδεκανήσου αναφέρει ότι Δήμος Χάλκης, με απόφαση του δημοτικού του συμβουλίου, παραχώρησε συγκεκριμένο ακίνητο στο Υπουργείο Πολιτισμού προκειμένου να στεγαστεί σε αυτό το Μουσείο της Χάλκης.

Παρά το γεγονός ότι η απόφαση αυτή χρονολογείται από το 2013, το Υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε στην πράξη αποδοχής πριν από λίγες ημέρες.

Ο κ. Κόνσολας ζητά την άμεση χρηματοδότηση του έργου κατασκευής και διαμόρφωσης του Μουσείου της Χάλκης, τονίζοντας ότι η Πολιτεία εισπράττει εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο από τους αρχαιολογικούς χώρους της Δωδεκανήσου και οφείλει να εκχωρεί, με τη μορφή έργων και παρεμβάσεων, ένα μέρος από αυτά.

Παράλληλα, εκτιμά ότι η λειτουργία του Μουσείου της Χάλκης θα δώσει ώθηση στην τουριστική ανάπτυξη του νησιού.

To πλήρες κείμενο της Ερώτησης του κ. Κόνσολα

Ε Ρ Ω Τ Η Σ Η
Προς
Κυρία Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού

ΘΕΜΑ: «Χρηματοδότηση και δημοπράτηση του έργου κατασκευής και διαμόρφωσης του Μουσείου της Χάλκης από το Υπουργείο Πολιτισμού»

Κυρία Υπουργέ,

Η Χάλκη έχει ένα πλούσιο ιστορικό και πολιτιστικό κεφάλαιο, με εκθέματα που είναι διάσπαρτα σε άλλα μουσεία, λόγω της έλλειψης αρχαιολογικού μουσείου στο νησί.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην έχουν τη δυνατότητα οι επισκέπτες του νησιού να γνωρίσουν τον αρχαιολογικό πλούτο και την ιστορία της Χάλκης, ενώ η δημιουργία αρχαιολογικού μουσείου είναι δεδομένο ότι θα έδινε ώθηση στην τουριστική ανάπτυξη του νησιού.

Ο Δήμος Χάλκης, με απόφαση του δημοτικού του συμβουλίου, παραχώρησε συγκεκριμένο ακίνητο στο Υπουργείο Πολιτισμού προκειμένου να στεγαστεί σε αυτό το Μουσείο της Χάλκης.

Παρά το γεγονός ότι η απόφαση αυτή χρονολογείται από το 2013, το Υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε στην πράξη αποδοχής πριν από λίγες ημέρες.

Η Αρχαιολογική Υπηρεσία της Ρόδου προχώρησε σε μελέτη για τη μετατροπή, τις επισκευές και τις παρεμβάσεις διαμόρφωσης του ακινήτου και αυτή τη στιγμή θα πρέπει το Υπουργείο Πολιτισμού να δρομολογήσει τις διαδικασίες για τη χρηματοδότηση και δημοπράτηση του έργου.

Το παραπάνω, σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί χαριστική κίνηση ή ρύθμιση, αφού η Πολιτεία εισπράττει εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο από τους αρχαιολογικούς χώρους της Δωδεκανήσου και οφείλει να εκχωρεί, με τη μορφή έργων και παρεμβάσεων, ένα μέρος από αυτά.

Κατόπιν των ανωτέρω

Ερωτάται η Κυρία Υπουργός

Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα που θέτει το Υπουργείο Πολιτισμού για τη χρηματοδότηση και δημοπράτηση του έργου κατασκευής και διαμόρφωσης του Μουσείου της Χάλκης στο ακίνητο που έχει παραχωρήσει ο Δήμος;
Ο Ερωτών Βουλευτής

Μάνος Κόνσολας
Βουλευτής Δωδεκανήσου

Η μοναδικότητα του ευρήματος στην Αστυπάλαια, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1995, αποκτά μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον, καθώς ανασύρονται διαρκώς εκατοντάδες ταφές, ήδη σχεδόν 3.000! Η μεγάλη νεκρόπολις, σε λειτουργία από το 850 π.Χ., έχει αφεθεί σε εγκατάλειψη και επιπλέον έχει δοθεί άδεια ανέγερσης οικοδομής στην ιδιοκτησία, όπου εντοπίστηκαν τα ευρήματα. Οι αρχαιολόγοι βρίσκονται σε αμηχανία, καθώς δυνατότητα απαλλοτρίωσης δεν υπάρχει και τα ευρήματα εκτείνονται και σε γειτονικά οικόπεδα.

Το βρεφικό νεκροταφείο της Αστυπάλαιας, ένα μοναδικό στον κόσμο εύρημα, καταστρέφεται! Στο ένα από τα τρία οικόπεδα που καταλαμβάνει στην πλαγιά Κυλίνδρα, ξεφύτρωσε τους τελευταίους μήνες μια ογκώδης οικοδομή. Η περιοχή δεν έχει απαλλοτριωθεί, χιλιάδες αγγεία με σκελετούς αρχαίων βρεφών στα σπλάχνα τους βρίσκονται «θαμμένα» κάτω από μουσαμάδες και σιδεριές στο έλεος των καιρικών συνθηκών και των αρχαιοκαπήλων. Το μπετόν στον αρχαιολογικό χώρο είναι το κερασάκι στην τούρτα, καθώς επισημαίνει ο ντόπιος μηχανικός Νίκος Κομηνέας.

Το βρεφικό νεκροταφείο της Αστυπάλαιας αποκαλύφθηκε το 1995, όταν ο τελευταίος υπέβαλε αίτηση για ανοικοδόμηση οικισμού οικοτουριστικού χαρακτήρα και κάλεσε την ΚΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, καθώς υπήρχε υπόνοια, λόγω του αρχαίου νεκροταφείου ενηλίκων του Κάτσαλου που βρίσκεται απέναντι, ότι στην περιοχή υπήρχαν αρχαιότητες. Σύμφωνα με την τότε προϊσταμένη της ΚΒ΄ ΕΠΚΑ Μαρία Μιχαλάκη-Κόλλια, οι πρώτες διερευνητικές τομές έδειξαν την ύπαρξη πληθώρας αγγείων με εγχυτρισμένα βρέφη.

Η έρευνα έδειξε ότι το βρεφικό νεκροταφείο εκτεινόταν και στα δύο παρακείμενα οικόπεδα έκτασης 3.000 τ.μ. περίπου. Επρόκειτο δηλαδή για ένα εύρημα μεγάλης αρχαιολογικής, ανθρωπολογικής και ιστορικής αξίας. Οι μετέπειτα έρευνες, των οποίων προΐστατο η κα Κόλλια, έδωσαν ευρήματα που χρονολογούνται από το 850 π.Χ. έως και τους ελληνιστικούς χρόνους. Μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 2.758 αγγεία με εγχυτρισμένα βρέφη. Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι το βρεφικό νεκροταφείο εκτείνεται σε όλη την πλαγιά και πρόκειται να αποκαλυφθούν τουλάχιστον 3.500 αγγεία με σκελετούς βρεφών. Οι εργασίες έχουν σταματήσει λόγω έλλειψης κονδυλίων και το νεκροταφείο έχει εγκαταλειφθεί.

Η ανέγερση οικοδομής, με άδεια, μέσα σε αρχαιολογικό χώρο, αποτελεί ένα σοβαρό θέμα. Ρωτάμε τους αρχαιολόγους της ΚΒ΄ ΕΠΚΑ. Η Μελίνα Φιλήμονος, προϊσταμένη της ΚΒ΄ ΕΠΚΑ, επισημαίνει ότι το οικόπεδο Σταυριανού στο οποίο χτίζεται το οίκημα είναι εντός σχεδίου πόλεως και ότι ο ιδιοκτήτης έχει το δικαίωμα να κτίσει εφόσον εξασφαλίσει άδεια. Πώς δίνεται η άδεια μέσα σε ένα αρχαίο νεκροταφείο; Καθώς μας εξηγεί η κα Φιλήμονος, την άδεια έδωσε η 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (!) που είναι υπεύθυνη για την Αστυπάλαια. Η ΚΒ΄ ΕΠΚΑ Δωδεκανήσου επενέβη για να αφαιρέσει τα αγγεία από το οικόπεδο και να επιβάλει το οίκημα να πατήσει πάνω σε πέδιλα και όχι να σκάψουν θεμέλια στο βράχο, προκειμένου να μεταφερθούν εκεί ξανά κάποια αγγεία για να είναι επισκέψιμο. Τα σχέδια ελέγχθηκαν από τις άλλες αρμόδιες υπηρεσίες και κανείς δεν είδε το άτοπο της ενέργειας. «Αν έπρεπε να μην χτίζουμε όπου υπάρχουν αρχαία τότε δεν θα χτίζαμε πουθενά στην Ελλάδα» είναι το γνωστό επιχείρημα που χρησιμοποιείται και εδώ από τους αρχαιολόγους, όπως και ότι «το ελληνικό κράτος δεν έχει λεφτά για απαλλοτριώσεις». Και γιατί δεν γίνονταν απαλλοτριώσεις όταν υπήρχαν τα χρήματα; Αναρωτιέται κανείς, ειδικά όταν η κα Μελίνα Φιλήμονος λέει ότι ο χώρος (εκτός οικοδομής) θα καλυφθεί με γυαλί και θα είναι επισκέψιμος στο μέλλον.

«Τα μωρά» λένε οι Αστυπαλίτες όταν αναφέρονται στο μοναδικό στον κόσμο νεκροταφείο βρεφών της Κυλίνδρα. Από την αρχή της έρευνας ώς τον περασμένο Οκτώβριο, λέει η αρχαιολόγος που τη διεξήγαγε, Μαρία Κόλλια, είχαν αποκαλυφθεί 2.758 αγγεία.

Ο αριθμός όμως φαίνεται ότι θα αυξηθεί κατά πολύ, αφού εγχυτρισμοί εντοπίζονται και σε άλλα οικόπεδα. Τα πιο παλιά αγγεία είναι υδρίες με γραπτή διακόσμηση και χρονολογούνται στην Ύστερη Γεωμετρική περίοδο. Τότε άλλωστε υπολογίζουμε την έναρξη της χρήσης του χώρου, όπως συμβαίνει και στο νεκροταφείο ενηλίκων στον Κάτσαλο. Τα αγγεία της αρχαϊκής περιόδου είναι πολύ περισσότερα από τα γεωμετρικά, με σπάνια μοτίβα, ενώ υπάρχει πολύ μεγάλος αριθμός αμφορέων ποικίλων σχημάτων και προελεύσεων: Σάμου, Χίου, Θάσου, Κω, Ρόδου, Κνίδου, Κλαζομενών, ακόμη και τύπου Χαναάν-Παλαιστίνης. Το νεκροταφείο βρισκόταν πιθανότατα κοντά σε Ιερό της Ειλειθυίας που ήταν θεότητα-προστάτιδα της λοχείας, ένα ιερό που βρίσκεται πιθανότατα σε κάποιο σημείο της Χώρας της Αστυπάλαιας αλλά δεν έχει αποκαλυφθεί ακόμη. Δεχόταν νεογέννητα παιδιά που πέθαναν στη γέννα ή και βρέφη μέχρι δύο ετών, τα οποία σύμφωνα με το έθιμο τοποθετούνταν μέσα σε αγγεία για να έχουν την αίσθηση της μήτρας.

«Η πληθώρα των εγχυτρισμένων βρεφών και η μεγάλη χρονική έκταση που καταλαμβάνουν τα ευρήματα μιλούν για τη σπουδαιότητα της Αστυπάλαιας τα αρχαία χρόνια ως κόμβου στρατηγικής σημασίας. Πιθανολογείται ότι θάβονταν εδώ βρέφη από όλη τη Μεσόγειο, πράγμα που θα επιβεβαιώσει ή όχι η ανθρωπολογική έρευνα. Στο παλιό Σχολείο όπου έχουν μεταφερθεί οι εγχυτρισμοί του οικοπέδου Σταυριανού εργάζονται ανθρωπολόγοι από το Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, το UCL, υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Σάιμον Χίλσον, ενώ τα δύο τελευταία χρόνια εργάζεται πάνω στο ίδιο αντικείμενο και διεθνής ομάδα από Άγγλους, Καναδούς, Φινλανδούς και Αμερικανούς μελετητές με διάφορες ειδικότητες στον ανθρώπινο σκελετό».

.Πηγή archaiologia.gr

Στο πλαίσιο της Νησιωτικής Πολιτικής, που εφαρμόζεται από τον αντίστοιχο τομέα του ΥΝΑΝΠ, η ανάδειξη της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς που φέρουν τα νησιά μας, η οποία και θα συμβάλει στην τόνωση της επισκεψιμότητάς, είναι πρωτεύουσας σημασίας.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι αρχαιολογικές σκαπάνες που επιλέχθηκαν για επιδότηση, τελούν υπό την εποπτεία των ελληνικών πανεπιστημίων και υλοποιούνται από επιστημονικές ομάδες με καταξιωμένους καθηγητές αλλά και νέους επιστήμονες της Αρχαιολογίας, οι οποίοι θα εστιάσουν στην ιστορία των νησιών και στην ανάδειξη αυτής.
Συγκεκριμένα, ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Νεκτάριος Σαντορινιός, ενέκρινε χρηματοδότηση για το Τμήμα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Αθηνών, για το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, για το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, για το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, για το Τμήμα Ιστορίας Τέχνης και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, συνολικού προϋπολογισμού 65.000 € από το ΠΔΕ της ΓΓΑιΝΠ.
Τέλος, αρχαιολογικού ενδιαφέροντος τόποι, όπως το Ιερό του Απόλλωνα στην Καρδάμαινα και ο Παλαιοχριστιανικός Οικισμός της Αρχαίας Αλάσαρνας στην Κω, η Φυσίνη Λήμνου που κρύβει μια από τις παλαιότερες κατασκηνώσεις στο νησιωτικό Αιγαίο, χρονολογούμενη περί το 10.500 π.Χ, το Βαθύ της Αστυπάλαιας με ευρήματα από την Τελική Νεολιθική/Πρωτοκυκλαδική εποχή, η Παλαιόπολη της Άνδρου, το σημαντικό νεκροταφείο των Κλασικών Χρόνων στο Ξώμπουργο της Τήνου, το Λισβόρι της Λέσβου μια αρχαιολογική θέση 750.000 π.Χ, θα μελετηθούν, θα ερευνηθούν περαιτέρω και θα αναδειχθούν σημαντικά, διαδικασία που θα ενισχύσει την ιστορική μνήμη και προβολή των νησιών μας.