Δύο νέα κριτήρια, μετά το εισόδημα και την αντικειμενική τιμή, προστίθενται στο νόμο Κατσέλη για τις ρυθμίσεις των δανείων και την προστασία της κύριας κατοικίας από τους πλειστηριασμούς.

Πρόκειται για την τρέχουσα αξία πώλησης της στέγης και το σημερινό ύψος του δανείου, καθώς και για τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του νοικοκυριού. Είναι τα «κλειδιά» που θα καθορίζουν τις νέες δανειακές δόσεις των 732.000 νοικοκυριών με στεγαστικά δάνεια που μπορούν να υπαχθούν στον νόμο για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα, σύμφωνα με τα καινούργια κριτήρια, δηλαδή το ύψος του εισοδήματος και της αντικειμενικής αξία της κύριας στέγης.

Οι αλλαγές αφορούν αφενός 183.000 οικονομικά ευάλωτους δανειολήπτες που μπορούν δυνητικά να καταφύγουν στις διατάξεις του νόμου Κατσέλη, και οι οποίοι θα γλιτώνουν τη στέγη τους από το σφυρί... των δημοπρασιών, ακόμη και με κρατική επιδότηση της δανειακής τους δόσης.

Αυστηροί όροι
Ολα τα μυστικά για να γλιτώσετε το σπίτι σας από πλειστηριασμό
Για τους υπόλοιπους 549.000, που επίσης πληρούν τους νέους όρους για να προσφύγουν, οι αλλαγές που συμφώνησαν κυβέρνηση και δανειστές υπόσχονται... τη διαφύλαξη του σπιτιού τους από τους πλειστηριασμούς, αλλά με πολύ αυστηρές όρους.

Τα παραπάνω προκύπτουν από τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου των υπουργών Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου και Οικονομίας Γιώργου Σταθάκη, οι οποίοι ταυτόχρονα άφησαν ανοικτό το ενδεχόμενο της πλήρους κατάργησης του νόμου Κατσέλη από την 1η Ιανουαρίου του 2019, ενώ διευκρίνισαν πως στις νέες ρυθμίσεις δεν εμπίπτουν όσοι ήδη έχουν υπαχθεί, καθώς κι εκείνοι που θα σπεύσουν να το πράξουν μέχρι το τέλος του 2015.

Τα μυστικά της ρύθμισης
Τα «κλειδιά» για τη διευθέτηση των οφειλών είναι η εμπορική αξία του ακινήτου και το ύψος του εισοδήματος σε συνδυασμό με τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης», της ΕΛΣΤΑΤ. Αυτά θα καθορίζουν τις νέες δόσεις. Με πιο απλά λόγια, θα προσαρμόζεται η εμπορική αξία του ακινήτου και άρα και του ύψους του δανείου, στις σημερινές τιμές. Η δόση που θα αποφασίζεται θα είναι με τα τωρινά δεδομένα, αλλά αφού πρώτα ληφθούν υπόψη και οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Να σημειωθεί ότι τα βασικά καθαρά έξοδα (χωρίς φόρους και ασφαλιστικές εισφορές), σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, για μία τετραμελή οικογένεια είναι στα 1.347 ευρώ μηνιαίως ή 16.162 ετησίως.

Σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο λόγω της ύφεσης και της πτώσης των τιμών τα περισσότερα νοικοκυριά θα έχουν όφελος από τη διαφορά.
Ωστόσο, θολό είναι το τι θα γίνει με τη διαφορά, δηλαδή αν θα διαγράφεται, ή αν θα μετακυλίεται για το μέλλον. Σύμφωνα με τον κ. Σταθάκη, μετά από τρία χρόνια θα διαγράφεται, αλλά και αυτό είναι θέμα δικαστικής απόφασης.

Με τον νέο νόμο Κατσέλη, δημιουργούνται δύο κατηγορίες δανειοληπτών που έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν τη δικαστική προστασία της κύριας κατοικίας τους και τις ευνοϊκές ρυθμίσεις, ακόμη και με διαγραφή, των οφειλών τους.

Η πρώτη κατηγορία είναι οι οικονομικά ευάλωτοι δανειολήπτες, οι οποίοι εφόσον κάνουν αίτηση υπαγωγής και δεν επιτευχθεί προδικαστικός συμβιβασμός τότε το δικαστήριο αν υπάρχει ρευστοποιήσιμη περιουσία θα μπορεί να αποφασίζει τη δημοπρασία της πλην της κύριας κατοικίας. Θα αποφεύγουν τον πλειστηριασμό της αν η αντικειμενική της αξία είναι μέχρι 120.000 για τον άγαμο, 160.000 ευρώ για το ζευγάρι και 200.000 ευρώ για μία τετραμελή οικογένεια. Επίσης, το μεικτό φορολογητέο εισόδημα δεν υπερβαίνει τις 8.180 ευρώ για έναν άγαμο, τις 13.917 ευρώ για ένα ζευγάρι και τις 20.639 ευρώ για μία οικογένεια με δύο ενήλικες και δύο παιδιά. Τα όρια προσαυξάνονται κατά 3.361 ευρώ ανά παιδί.

Αν η νέα δόση που αποφασίζει το δικαστήριο δεν καλύπτεται από το εισόδημα του νοικοκυριού, τότε το κράτος θα καλύπτει τη διαφορά. Μάλιστα για το 2016 έχει προβλεφθεί κονδύλι 100 εκατ. ευρώ.

Δικαστική διευθέτηση
Η δεύτερη κατηγορία δανειοληπτών που μπορεί να αποζητήσει τη δικαστική διευθέτηση των οφειλών και την προστασία της κύριας κατοικίας τους είναι όσοι έχουν σπίτι με αντικειμενική αξία μέχρι 180.000 ευρώ για τον άγαμο, 220.000 ευρώ για το ζευγάρι και 260.000 ευρώ για μια τετραμελή οικογένεια. Επίσης, το μεικτό φορολογητέο εισόδημα να μην ξεπερνά τις 13.906 ευρώ για τον άγαμο, 23.569 ευρώ για το ζευγάρι και 35.086 ευρώ για την οικογένεια με δύο παιδιά. Τα όρια προσαυξάνονται κατά 5.714 ευρώ ανά παιδί. Και για αυτούς προβλέπεται η ίδια διαδικασία, δηλαδή, υποβάλλουν αίτηση στο ειρηνοδικείο.

Επιδιώκουν πρώτα προδικαστικό συμβιβασμό και αν αυτός δεν πετύχει, τότε ζητούν απόφαση δικαστηρίου. Το ειρηνοδικείο μπορεί να αποφασίσει τη ρευστοποίηση της ακίνητης περιουσίας, εφόσον υπάρχει, πλην της κύριας κατοικίας. Αυτή διασώζεται, εφόσον η δόση που αποφασίζεται μπορεί να καλυφθεί από το εισόδημα και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Αν αυτό δεν συμβεί, τότε οι δανειολήπτες της κατηγορίας δεν διασφαλίζουν την κύρια κατοικία τους και αναζητούν λύση με την τράπεζα βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδας.

Είναι χαρακτηριστικό, πως τα καθαρά βασικά έξοδα μίας τετραμελούς οικογένειας, σύμφωνα με τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης της ΕΛ.ΣΤΑΤ, είναι στα 16.162 ευρώ. Αν από το μεικτό εισόδημα της ίδιας οικογένειας, που ορίζει το νέο νομοσχέδιο, τα 35.086 ευρώ αφαιρεθεί περίπου το 30% φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών, τότε απομένει καθαρό εισόδημα της τάξης των 24.560 ευρώ. Από αυτό αν αφαιρεθούν τα 16.162 ευρώ δαπανών διαβίωσης τότε απομένουν 8.398 ευρώ ετησίως για να καλύψουν τη νέα δόση του δανείου. Και σε αυτήν την περίπτωση, μπορεί ο δανειολήπτης να έχει το περιθώριο να πληρώνει τη νέα δόση, αλλά στην περίπτωση που το εισόδημα είναι χαμηλότερο από 35.086 ευρώ, τότε δεν είναι σίγουρο πως θα μπορεί να την καλύψει.

«Ψιλά γράμματα»
Ετσι, στα «ψιλά γράμματα» του νέου νόμου Κατσέλη, είναι κατά πόσο, ιδίως στη δεύτερη κατηγορία των δανειοληπτών, η νέα δόση θα μπορεί να καλύπτεται από το εισόδημα αφού υπολογιστούν οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Και αυτό επειδή για τα δάνεια αυτών των οφειλετών οι δόσεις ήταν πολύ υψηλές και η όποια απομείωσή τους, δεν είναι βέβαιο αν θα μπορούν να καλυφθούν. Επίσης το επίπεδο της αξίας του ακινήτου και του δανείου θα ορίζεται από ανεξάρτητο εκτιμητή. Τα δεδομένα του θα λαμβάνει υπόψη το Ειρηνοδικείο προκειμένου να εκδίδει απόφαση για τη νέα δόση.

imerisia.gr

Μικρότερη συνολική επιβάρυνση μέχρι και 25.000 ευρώ για ένα μέσο στεγαστικό δάνειο για ολόκληρη την περίοδο του δανείου έχει ένας συνεπής πελάτης που αποπληρώνει κανονικά τις οφειλές του σε σχέση με έναν πελάτη που είναι σε ρύθμιση.

Την απάντηση αυτή δίνουν επιτελικά στελέχη τραπεζών στο ερώτημα τι τελικά κερδίζει ο συνεπής πελάτης, σε σχέση με έναν πελάτη που έχει μπει σε πρόγραμμα ρύθμισης.

Οπως επισημαίνουν, μπορεί ο δανειολήπτης ενός μέσου στεγαστικού δανείου 100.000 ευρώ που είναι σε ρύθμιση να πληρώνει σήμερα μηνιαία δόση δανείου χαμηλότερη από τον συνεπή, καθώς έχει επιμηκύνει το δάνειό του -που είχε αρχική διάρκεια 20 έτη- σε 30 ή ακόμη και 40 χρόνια, αλλά η συνολική του επιβάρυνση στη λήξη του δανείου θα είναι μεγαλύτερη ακόμη και πάνω από 25.000 ευρώ από εκείνον που θα αντέξει και δεν θα αλλάξει τους όρους της σύμβασής του.

Για τον λόγο αυτό συστήνουν στους δανειολήπτες να προσπαθούν, εάν δεν υπάρχει πραγματική ανάγκη να αποφεύγουν τις ρυθμίσεις που συνεπάγεται χαμηλότερη μεν δόση λόγω της επιμήκυνσης αλλά σημαντική αύξηση του επιτοκίου που οδηγεί τελικά σε μεγαλύτερη συνολική επιβάρυνση. Να προτιμούν όσο είναι ενήμεροι να προχωρούν σε προγράμματα αναδιάρθρωσης δανείων που συνήθως δεν συνεπάγονται αύξηση επιτοκίου. Η ρύθμιση είναι αναγκαία επιλογή στις περιπτώσεις οριστικής μείωσης των εισοδημάτων όπου ο δανειολήπτης δεν είναι πλέον σε θέση να αποπληρώσει το δάνειο και παρουσιάζει σημαντικές καθυστερήσεις.

Στην καταναλωτική πίστη σε ένα συνεπή πελάτη δίνεται, ανάλογα με την τράπεζα, η δυνατότητα αποκλιμάκωσης του αρχικού επιτοκίου του δανείου η οποία μπορεί να φτάσει μέχρι και 4 μονάδες. Δηλαδή για παράδειγμα για ένα καταναλωτικό δάνειο το επιτόκιο μπορεί να κυμαίνεται από 8,5% μέχρι 12,5% περίπου ανάλογα με τη συνέπεια του πελάτη.

Σημαντικό είναι επίσης και το γεγονός ότι στο πλαστικό χρήμα οι πελάτες που είναι στο «κόκκινο» χάνουν τη δυνατότητα να είναι κάτοχοι πιστωτικών καρτών με ό,τι συνεπάγεται αυτό για διάφορες διευκολύνσεις, όπως δυνατότητα αποπληρωμής με άτοκες δόσεις για μια σειρά υποχρεώσεων, όπως φορολογικών, σε περίοδο σημαντικής μείωσης εισοδημάτων και ταυτόχρονης μεγάλης αύξησης φορολογικών υποχρεώσεων.

Στους συνεπείς πελάτες, οι τράπεζες προσφέρουν προγράμματα επιβράβευσης από τη χρήση των πιστωτικών και χρεωστικών καρτών ή ακόμη και από τη διαχείριση της συνολικής τους σχέσης με την τράπεζα. Τα προγράμματα αυτά δεν ισχύουν για τους μη συνεπείς πελάτες και κακοπληρωτές.

Το κέρδος για έναν μέσο καταναλωτή από το πρόγραμμα επιβράβευσης της συνολικής σχέσης του πελάτη με την τράπεζά του, που προσφέρεται σήμερα από μια συστημική τράπεζα, μπορεί να φθάσει ακόμη και τα 50 ευρώ τον μήνα που εξαργυρώνονται συνήθως σε αγορές τους με τη χρήση της κάρτας τους. Ανάλογα κέρδη έχουν και τα προγράμματα επιστροφής και επιβράβευσης χρήσης καρτών όλων των συστημικών τραπεζών.

Σήμερα αναμένεται, σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης, να «κλειδώσει» η συμφωνία κυβέρνησης-θεσμών για την προστασία της κύριας κατοικίας, βάζοντας τέλος στην αγωνία χιλιάδων νοικοκυριών με μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια που κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους.

Οι διαβουλεύσεις για τα κριτήρια υπαγωγής των «κόκκινων» δανειοληπτών στον νόμο Κατσέλη βρίσκονται σε εξέλιξη με το οικονομικό δίδυμο της κυβέρνησης (Γ. Σταθάκης-Γ. Χουλιαράκης) να παζαρεύει προστασία για 2 στα 3 υπερχρεωμένα νοικοκυριά.

Για το 35% περίπου των νοικοκυριών που επί της ουσίας μένει στον... αέρα έχουν πέσει στο τραπέζι προτάσεις περί «αναδόμησης» του Κώδικα Δεοντολογίας των Τραπεζών, η συζήτηση όμως γι’ αυτό το ζήτημα είναι σε εξαιρετικά πρωτόλειο στάδιο.

Κολοτούμπα

Οι δανειστές έχουν βάλει νερό στο κρασί τους, αλλά η κυβέρνηση απ’ ό,τι φαίνεται έχει κάνει μεταστροφή από την υπόσχεση πως δεν υπάρχει περίπτωση να κινδυνέψουν τα σπίτια των Ελλήνων, αφού επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ παύει να ισχύει η πλήρης προστασία από τους πλειστηριασμούς.

Η νέα πρόταση που φέρεται να έχει υποβάλει το οικονομικό επιτελείο στους εκπροσώπους των δανειστών μειώνει το χάσμα απόψεων των τελευταίων μηνών. Κύκλοι του υπουργείου Ανάπτυξης ανέφεραν στον «Ε.Τ.» πως θα καλύπτει περίπου το 65% των δανειοληπτών με κόκκινα στεγαστικά, από 72,4% που ήταν το δίχτυ προστασίας της προηγούμενης ελληνικής πρότασης. Αλλες πηγές δίνουν την εντύπωση ότι οι δανειστές έχουν αναθεωρήσει για το ποσοστό των «κόκκινων» δανειοληπτών που δικαιούνται προστασία από τους πλειστηριασμούς, με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν πως θα ανέλθει τελικά του 40% που υποστήριζαν προσφάτως.

Τα κριτήρια

Αρμόδια στελέχη επισημαίνουν πως τουλάχιστον σε επίπεδο αντικειμενικών αξιών έχει καταγραφεί σύγκλιση. Η ελληνική πλευρά -βάσει εκτιμήσεων- έχει πέσει από τα 200.000 ευρώ στα επίπεδα των 150.000-180.000 ευρώ. Η τελευταία, επισήμως, γνωστή πρόταση των δανειστών αφορά σε κύρια κατοικία αντικειμενικής αξίας 120.000 ευρώ.

Να σημειωθεί πως την πενταετία της μεγάλης «έκρηξης» στις χορηγήσεις στεγαστικών δανείων (2005-2009) το μέσο ύψος δανείου που χορηγούσαν οι τράπεζες ήταν 110.000-120.000 ευρώ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ελήφθησαν δάνεια και 200.000 ή και 300.000 ευρώ. Εκεί εκτιμάται ότι πάτησαν οι θεσμοί, ζητώντας το όριο στα 120.000 ευρώ.

Παρόλα αυτά, υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης επιβεβαίωσε πως οι θεσμοί έκαναν λόγο για βελτιωμένη πρόταση η οποία κλείνει -σε κάποιο βαθμό- την ψαλίδα μεταξύ των δύο πλευρών. Συγκλίνουσες πληροφορίες υποστηρίζουν πως πρόκειται για πρόταση που δεν έχει συζητηθεί, σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων.

Μεγάλο αγκάθι αποτελούν τα εισοδηματικά κριτήρια, αφού μέχρι πρότινος υπήρχαν αποκλίσεις της τάξεως των 10.000 ευρώ, με την ελληνική πλευρά να προτείνει ετήσιο εισόδημα έως 35.000 ευρώ και τους δανειστές να αντιπροτείνουν 8.180 ευρώ για άγαμο, 13.917 ευρώ για ζευγάρι χωρίς παιδιά και προσαύξηση 3.350 ευρώ για κάθε παιδί έως τρία παιδιά.