Επί θύραις βρίσκεται η μεγάλη μεταρρύθμιση του Aσφαλιστικού, για την οποία έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση.
Μπροστά στα ελλείμματα των Ταμείων και στην υποχρέωση για περιστολή της κρατικής συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 450 εκατ. ευρώ φέτος και 1,8 δισ. το 2016, στο τραπέζι βρίσκονται, σύμφωνα με πληροφορίες, σενάρια για κλιμακωτές περικοπές των συντάξεων (άθροισμα κύριας και επικουρικής) άνω των 1.000 ευρώ.
Αναμένονται παρεμβάσεις στις υψηλές συντάξεις άνω των 1.500 ευρώ, που εκτιμάται πως μπορεί να φτάσουν στο 6%, ποσοστό που αναμένεται να κλιμακώνεται γύρω στο 10% για αποδοχές άνω των 2.000 ευρώ. Αν με τις περικοπές στις υψηλές συντάξεις δεν εξασφαλίζονται οι δημοσιονομικοί στόχοι, τότε οι μειώσεις αναμένεται να επεκταθούν και σε ποσά 1.000 - 1.500 ευρώ, με τα σενάρια να κάνουν λόγο για «ψαλίδι» κοντά στο 3%. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες δεν αποκλείεται να ενισχυθούν, ως αντιστάθμισμα, κατώτατες συντάξεις, αν το επιτρέπουν τα δημοσιονομικά.
Ο υπουργός Εργασίας, Γ. Κατρούγκαλος, δήλωσε την Παρασκευή πως δεν πρόκειται να εφαρμόσει οριζόντιες μειώσεις και ότι το νέο σύστημα θα εξασφαλίζει την κοινωνική αναδιανομή υπέρ των μικρών και μεσαίων εισοδημάτων. Στην ατζέντα και οι σαρωτικές αλλαγές στη δομή του συνταξιοδοτικού συστήματος, με βάση το πόρισμα της επιτροπής σοφών.
Το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει εθνική σύνταξη χωρίς εισοδηματικά κριτήρια με χρηματοδότηση από τη φορολογία, ανταποδοτική σύνταξη με «ατομικούς λογαριασμούς» και πρόσθετο εισόδημα από επαγγελματικά Ταμεία.
Το προωθούμενο μοντέλο προβλέπει επίσης ενοποίηση κύριας και επικουρικής σύνταξης και ενιαιοποίηση κανόνων για εισφορές και παροχές, με στόχο να δημιουργηθεί ένα ομοιόμορφο σύστημα και να εκλείψει ο κατακερματισμός των διαφόρων ασφαλιστικών καθεστώτων.
Κλιμακωτές περικοπές στις συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ και σαρωτική αναμόρφωση του συνταξιοδοτικού συστήματος περιλαμβάνει η δύσκολη ατζέντα του Οκτωβρίου για το Ασφαλιστικό. Μπροστά στα ελλείμματα των Ταμείων και τη δέσμευση για περιστολή της κρατικής συνταξιοδοτικής δαπάνης, στο τραπέζι βρίσκονται, σύμφωνα με πληροφορίες, σενάρια για «ψαλίδι» έως 6% καταρχήν στις συντάξεις 1.500 - 2.000 ευρώ, που θα κλιμακώνεται γύρω στο 10% για αποδοχές (άθροισμα κύριας και επικουρικής) άνω των 2.000 ευρώ. Αν με τις περικοπές στις υψηλές συντάξεις δεν εξασφαλίζονται οι δημοσιονομικοί στόχοι, τότε οι μειώσεις αναμένεται να επεκταθούν και σε ποσά 1.000 - 1.500 ευρώ, με τα σενάρια να κάνουν λόγο για «ψαλίδι» κοντά στο 3%.Το ήπιο & το σκληρό σενάριο για 911.500 συνταξιούχους
450 εκατ. ευρώ
Ειδικοί, ωστόσο, της κοινωνικής ασφάλισης εκτιμούν πως δεδομένων και των στόχων για μείωση της δαπάνης κατά 450 εκατ. ευρώ για φέτος και 1,8 δισ. ευρώ το 2016, οι περικοπές δεν αποκλείεται να είναι μεγαλύτερες και να κυμαίνονται μεσοσταθμικά στο 11% αν επικεντρωθούν σε αποδοχές άνω των 1.000 ευρώ ή κοντά στο 6% αν αφορούν το σύνολο των συνταξιούχων. Ακραία σενάρια δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο υψηλότερων περικοπών, μέχρι και 15%, όπως επίσης και επιβολή πλαφόν αποδοχών κοντά στα 2.000 ευρώ.
Ο υπουργός Εργασίας, Γ. Κατρούγκαλος, δήλωσε την Παρασκευή πως δεν πρόκειται να εφαρμόσει οριζόντιες μειώσεις και ότι το νέο σύστημα θα εξασφαλίζει την κοινωνική αναδιανομή υπέρ των μικρών και μεσαίων εισοδημάτων. Ο ίδιος έχει πει πως «αν χρειαστεί ψαλίδισμα, αυτό θα πέσει μόνο στις μεγάλες συντάξεις», ενώ στους στόχους είναι να αποφευχθεί η εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, οι συνταξιούχοι με εισόδημα πάνω από 1.500 ευρώ δεν υπερβαίνουν τους 360.000 και είναι το 13,5% του συνόλου. Αν προστεθούν και όσοι εισπράττουν από 1.000 -1.500 ευρώ τότε φτάνουν στους 911.500 (34,3% του συνόλου), οι οποίοι απολαμβάνουν περίπου το 60% της συνολικής συνταξιοδοτικής δαπάνης. Πέρα από τις παρεμβάσεις στις καταβαλλόμενες συντάξεις, η μεγάλη μεταρρύθμιση του Οκτωβρίου περιλαμβάνει σαρωτικές αλλαγές στη δομή του συνταξιοδοτικού συστήματος. Βάση για τις εκ βάθρων αλλαγές θα είναι το πόρισμα της επιτροπής σοφών που συστάθηκε πριν από τις εκλογές. Το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει την καθιέρωση εθνικής σύνταξης χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, με χρηματοδότηση από τη φορολογία. Το ποσό θα προσδιορίζεται από δείκτες που συναρτώνται με το κατώφλι της σχετικής φτώχειας (σήμερα στα 400 ευρώ). Σε αυτήν θα προστίθεται ανταποδοτική σύνταξη με «ατομικές μερίδες».
Οι εργαζόμενοι θα έχουν «ατομικούς λογαριασμούς» και η σύνταξή τους θα υπολογίζεται με βάση το ύψος των εισφορών που έχουν καταβάλλει. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως τα ποσοστά αναπλήρωσης που ισχύουν θα μειωθούν ειδικά για τους νέους ασφαλισμένους, όσους δηλαδή πρωτοασφαλίστηκαν μετά την 1/1/1993. Σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν εισηγήσεις για περιορισμό του ποσοστού αναπλήρωσης στο 50% με 55% του συντάξιμου μισθού από 70% που είναι σήμερα. Για πρόσθετο εισόδημα οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να καταφεύγουν σε επαγγελματικά Ταμεία.
Το προωθούμενο μοντέλο, που προβλέπει επίσης ενοποίηση κύριας και επικουρικής σύνταξης, θα αφορά κυρίως τους νέους ασφαλισμένους, για τους οποίους υπάρχει δυνατότητα δημιουργίας «ατομικών λογαριασμών», αλλά δεν αποκλείεται να επεκταθεί και σε μερίδα παλιών ασφαλισμένων με μεταβατική περίοδο. Οι παλιοί ασφαλισμένοι (πριν το 1993) θα υποστούν ενιαιοποίηση κανόνων για εισφορές και παροχές, με ενιαίο μοντέλο υπολογισμού συντάξεων, στο πλαίσιο και της ενοποίησης των Ταμείων σε μία ή το πολύ τρεις οντότητες. Στόχος είναι να εκλείψει ο κατακερματισμός των ασφαλιστικών καθεστώτων, με εξάλειψη των ενδιάμεσων διατάξεων, όπου αυτό δεν οδηγεί σε ακραίες αρρυθμίες. Οι αλλαγές αναμένεται να συνοδευτούν από παρεμβάσεις στο σύστημα είσπραξης εισφορών με σύνδεση με τις φορολογικές δηλώσεις, ώστε να βελτιωθεί η εισπραξιμότητα και να αντιμετωπιστεί η εισφοροδιαφυγή.
Στο στόχαστρο
«Στο τραπέζι είναι εκ νέου το ψαλίδι στις συντάξεις, με τον λογαριασμό να πηγαίνει ξανά στους πολίτες. Στο στόχαστρο έχουν μπει όσοι προέρχονται από τις ΔΕΚΟ και τις τράπεζες, που είχαν πληρώσει για πολλά χρόνια εξαιρετικά υψηλές εισφορές, προσδοκώντας μια ικανοποιητική σύνταξη. Τιμωρούνται με συνεχείς περικοπές. Και σαν να μην έφτανε αυτό, συζητείται η σημαντική μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης για τους νυν εργαζόμενους», τονίζει ο Γιώργος Κωνσταντινόπουλος, αντιπρόεδρος της ΟΤΟΕ.
Για τους «παλιούς»
Υπολογισμός αποδοχών με ενιαίο μοντέλο
Στους μεγάλους χαμένους της μεταρρύθμισης που αναμένεται να προχωρήσει με διαδικασίες-εξπρές συγκαταλέγονται οι εργαζόμενοι στα ειδικά Ταμεία (ΔΕΚΟ - Τράπεζες) και οι ανεξάρτητα απασχολούμενοι (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί) που παραδοσιακά πλήρωναν υψηλότερες εισφορές
και εισέπρατταν μεγαλύτερη σύνταξη. Συνολικά από τις αλλαγές εκτιμάται πως επηρεάζονται περί τα τρία εκατομμύρια σφαλισμένοι
και σχεδόν ένα εκατομμύριο συνταξιούχοι. Ειδικότερα:
• Ασφαλισμένοι που μπήκαν στην αγορά εργασίας πριν από το 1993 και αντιμετωπίζονται με μια πληθώρα καθεστώτων, ενίοτε προνομιακών. Προτείνεται θέσπιση ενιαίου μοντέλου για τον υπολογισμό των συντάξεών τους.
Με δεδομένο πως θα υπάρξει περίοδος χάριτος, στο επίκεντρο βρίσκονται 400.000 άτομα που μπήκαν στην αγορά εργασίας από το 1987 έως το 1992.
• Εργαζόμενοι που μπήκαν στην αγορά εργασίας μετά την 1η Ιανουαρίου 1993. Στο πλαίσιο των αλλαγών αναμένεται να έχουν χαμηλότερο ποσοστό αναπλήρωσης.
• Συνταξιούχοι που λαμβάνουν σύνταξη άνω των 1.000 ευρώ και βρίσκονται στη ζώνη υψηλού κινδύνου για τις επερχόμενες περικοπές.
• Aσφαλισμένοι στα «ειδικά Ταμεία» που έχουν υπαχθεί στο ΙΚΑ αλλά διατηρούν τις καταστατικές τους διατάξεις. Συζητείται να επιταχυνθεί η εξίσωση των εισφορών όλων των μισθωτών με «μοντέλο» ΙΚΑ σε ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
• Eλεύθεροι επαγγελματίες, λόγω του νέου τρόπου υπολογισμού των εισφορών στον ΟΑΕΕ, με σύνδεση των εισφορών με το εισόδημα.
ethnos.gr
Με τον χρόνο να είναι ο μεγαλύτερος αντίπαλος της νέας κυβέρνησης, το νέο οικονομικό επιτελείο πρέπει να «τρέξει» για να προλάβει τις προθεσμίες και τις δεσμεύσεις που απορρέουν από το νέο Μνημόνιο.
Η ατζέντα με τις μνημονιακές υποχρεώσεις είναι αρκετά μεγάλη και εκτείνεται από τις αλλαγές σε Ασφαλιστικό, φορολογικό και τους φόρους στα ακίνητα μέχρι τα κόκκινα δάνεια, τις μεταρρυθμίσεις, το άνοιγμα αγορών και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Η πρώτη ουσιαστική δοκιμασία έρχεται εντός της εβδομάδας καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να συνεδριάσει το EuroWorkingGroup όπου θα τεθεί επί τάπητος το μενού των προαπαιτούμενων για την εκταμίευση των 3 δισ. ευρώ. Αφού «κλειδώσουν» τα προαπαιτούμενα, αρχίζουν τα δύσκολα για τη νέα κυβέρνηση και ανοίγει ο δρόμος για την επάνοδο της τρόικας στην Αθήνα. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι επικεφαλής των δανειστών θα πρέπει να αναμένονται στην Αθήνα περί τα μέσα Οκτωβρίου για την πρώτη αξιολόγηση του νέου προγράμματος. Στις πρώτες προτεραιότητες του νέου οικονομικού επιτελείου είναι:
1 Η μεταφορά 3.500 υποθέσεων του ΣΔΟΕ και 500 εργαζόμενοι στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων.
2 Η αύξηση ΦΠΑ στα νησιά και τα ξενοδοχεία. Εντός του Σεπτεμβρίου θα πρέπει να υπογραφεί η σχετική απόφαση, στην οποία θα καθορίζονται τα πρώτα νησιά που θα χάσουν την έκπτωση στο ΦΠΑ από την 1η Οκτωβρίου. Όσα νησιά δεν υποστούν την αύξηση του ΦΠΑ τώρα, θα την υποστούν τον Ιούνιο (2η ομάδα αυξήσεων) ενώ το ευνοϊκό καθεστώς θα έχει πλέον καταργηθεί από το τέλος του 2016. Επίσης από την 1η Οκτωβρίου αυξάνεται ο ΦΠΑ στα ξενοδοχεία από 6% στο 13%.
3 Κατάθεση προσχεδίου προϋπολογισμού 2016 τη Δευτέρα 5 Οκτωβρίου, ενώ την ίδια ημέρα ο υπουργός Οικονομικών θα συμμετέχει στην τακτική συνεδρίαση του Eurogroup, όπου αναμένεται να εξεταστούν: το πρόγραμμα, το χρονοδιάγραμμα και οι όροι της αξιολόγησης, τα μέτρα και το ύψος της δόσης. Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους δεν εξετάζει τη σύνταξη αναθεωρημένου - συμπληρωματικού Προϋπολογισμού για το 2015, καθώς οι αλλαγές στα φετινά δημοσιονομικά μεγέθη θα αποτυπωθούν στο προσχέδιο Προϋπολογισμού 2016 και στο Mεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής της περιόδου 2016-2019 που θα ακολουθήσει. Οι φόροι που θα πρέπει να συγκεντρωθούν μέσα στο 2016 πρέπει να είναι αυξημένοι τουλάχιστον κατά 2,5 δισ. ευρώ, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος που συμφωνήθηκε με τους δανειστές για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του AEΠ το 2016, ποσοστό που μεταφράζεται σε 900 εκατομμύρια ευρώ, έναντι ελλείμματος 0,25% ή 450 εκατομμύρια ευρώ που έχει τεθεί για το 2015.
4 Αλλαγές στη ρύθμιση των 100 δόσεων: Δύο θα είναι οι βασικές αλλαγές:
Η αύξηση του επιτοκίου με το οποίο θα επιβαρύνεται η κάθε δόση. Όσοι χρωστούν πάνω από 5.000 ευρώ, θα επιβαρυνθούν με επιτόκιο 5%, από 3% που είναι μέχρι τώρα.
Με κριτήρια (εισοδηματικά, περιουσιακά κ.λπ.) που θα καθορίσει η ΓΓΔΕ, θα κριθεί ποιοι θα συνεχίσουν να αποπληρώνουν την οφειλή τους με τον σημερινό αριθμό δόσεων και ποιοι θα υποχρεωθούν σε μείωση, άρα και σε καταβολή μεγαλύτερων ποσών ανά μήνα.
5 Είσπραξη του ΕΝΦΙΑ του 2015: Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, θα πρέπει να αναρτήσει στο Taxisnet μέχρι τις 26 Οκτωβρίου τα νέα ειδοποιητήρια για την πληρωμή του ΕΝΦΙΑ. Η πρώτη δόση θα πρέπει να πληρωθεί μέχρι το τέλος Οκτωβρίου και η πέμπτη και τελευταία δόση μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2016.
6 Μείωση επιδότησης στο πετρέλαιο θέρμανσης: Το μνημόνιο ορίζει ότι θα πρέπει μειωθεί κατά 50% η δαπάνη για την επιδότηση του πετρελαίου θέρμανσης ήτοι κατά τουλάχιστον 120-130 εκατ. ευρώ.
7 Αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο. Οι αγρότες θα προμηθεύονται το πετρέλαιο κίνησης ακριβότερα κατά 14 λεπτά το λίτρο τουλάχιστον.
8 Αυτόματες κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών. Από την 1η Οκτωβρίου θα τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο που προβλέπει αυτόματες κατασχέσεις τραπεζικών καταθέσεων, μετά από διασταύρωση στοιχείων καταθετών και ληξιπρόθεσμων οφειλετών με χρέη άνω των 70.000 ευρώ. Θα ακολουθήσει η δημοσιοποίηση μαύρης λίστας φορολογουμένων με ληξιπρόθεσμα χρέη.
9 Αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος. Δύσκολα διαχειρίσιμες άλλωστε κρίνονται και οι αποφάσεις που θα κληθεί να λάβει εντός του Οκτωβρίου και να εφαρμόσει η νέα κυβέρνηση αναφορικά με τη νέα κλίμακα φορολογίας εισοδήματος, περιλαμβανομένων των αλλαγών για τους αγρότες.
Η Αθήνα θα πρέπει να τηρήσει τα συμφωνηθέντα, όπως έχουν διαμηνύσει οι δανειστές, καθώς χωρίς την εφαρμογή τους δεν πρόκειται να δοθεί χρηματοδότηση. Τυχόν καθυστερήσεις στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων θα σημάνει αυτόματα και καθυστέρηση στην εκταμίευση της δόσης των 3 δισ. ευρώ.
Έως το τέλος Οκτωβρίου θα πρέπει είναι έτοιμο το «πακέτο» με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, με πρώτο στο μενού να είναι το Ασφαλιστικό. Οι θεσμοί δείχνουν αποφασισμένοι στην υιοθέτηση μέτρων και κανόνων που συνδέονται με τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
Ημερομηνίες- σταθμοί
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1
Κατάργηση της έκπτωσης 30% του ΦΠΑ στην πρώτη ομάδα νησιών του Αιγαίου και αύξηση του ΦΠΑ από 6% σε 13% στα ξενοδοχεία.
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 5
Κατάθεση στη Βουλή του προσχεδίου προϋπολογισμού του 2016.
Τακτική συνεδρίαση Eurogroup
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ β' 15ήμερο
Επάνοδος της τρόικας στην Αθήνα για την πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος.
imerisia.gr
Ενα νέο παράλληλο σύστημα ασφάλισης οπως αναφερει η imerisia.gr για όσους δεν είναι κοντά στη συνταξιοδότηση που θα δίνει χαμηλότερες συντάξεις σε όλους στο μέλλον,
προβλέπει το σχέδιο της δομικής «μεταρρύθμισης» του Ασφαλιστικού το οποίο προωθείται για... μετεκλογική αξιοποίηση, ανάλογα με τη σύνθεση και τον «προσανατολισμό» της νέας κυβέρνησης (αν δηλαδή θα εφαρμόσει πλήρως ή μερικώς το 3ο Μνημόνιο).
Το σχέδιο ανατροπής του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, όπως ισχύει επί πολλές δεκαετίες στην Ελλάδα και τη μετάβαση από το διανεμητικό σύστημα των εγγυημένων παροχών (ως ένα βαθμό, λόγω των γνωστών περικοπών), σε ένα κεφαλαιοποιητικό (εξατομικευμένο) σύστημα με μια εθνική σύνταξη για όλους, χαμηλότερες εισφορές ακόμη και σε συνάρτηση με το φορολογητέο εισόδημα του κάθε πολίτη και τη συμπλήρωση του εισοδήματος είτε από αναλογικές - κυμαινόμενες συντάξεις (χωρίς εγγυημένα από το κράτος ποσοστά) είτε από πρόσθετες επαγγελματικές ή ιδιωτικές συντάξεις, βρίσκεται στο τραπέζι της Επιτροπής «σοφών» για το Ασφαλιστικό.
Και θα συμπεριληφθεί στο τελικό πόρισμα που θα δημοσιοποιηθεί μετά τις εκλογές με τρεις διαφορετικές εκδοχές-σενάρια, στα συνολικά τέσσερα που έχουν ήδη κατατεθεί. Πολλά μέλη της Επιτροπής (συμπεριλαμβανομένων και κορυφαίων δικαστικών) θεωρούν, πάντως, ότι τα «μοντέλα» εξατομίκευσης των κύριων συντάξεων προσκρούουν στο ελληνικό σύνταγμα, το οποίο «θεμελιώνει» την κοινωνική ασφάλιση (άρθρο 22 παρ. 5).
Επιπλέον διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την... επάρκεια της χρηματοδότησης των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων αν αλλάξει το σύστημα καθώς και για τις ομάδες που, τελικά, θα κληθούν να «σηκώσουν» το κύριο φορολογικό βάρος για τη χρηματοδότηση της εθνικής σύνταξης (μόνο οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι δεν μπορούν να «κρύψουν» εισόδημα).
Το 1ο σενάριο
Το πρώτο σενάριο το οποίο παρουσίασε «κεκλεισμένων των θυρών» ο πρώην υπουργός Γ. Κατρούγκαλος ταυτόχρονα με τη συγκρότηση της Επιτροπής, προβλέπει την ενοποίηση της κύριας και της επικουρικής σύνταξης (παρά το γεγονός ότι το επίσημο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει ότι θα λειτουργεί ένα Ταμείο για την κύρια σύνταξη και ένα Ταμείο για την επικουρική σύνταξη) και την απονομή, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, μιας εθνικής σύνταξης συνδεδεμένης με το «κατώφλι» κινδύνου φτώχειας (60% του μέσου εισοδήματος) και μιας ανταποδοτικής, με βάση τις εισφορές που θα έχουν καταβληθεί στις ατομικές μερίδες κάθε ασφαλισμένου σύμφωνα με τους κανόνες του συστήματος της νοητής κεφαλαιοποίησης. Η εθνική σύνταξη θα χρηματοδοτείται από τη γενική φορολογία και η ανταποδοτική από τις εισφορές εργαζομένου και εργοδότη, ενώ κατά τη μεταβατική περίοδο και μέχρις ότου «ισορροπήσει» χρηματοδοτικά το σύστημα θα πρέπει να δίνεται κρατική χρηματοδότηση. Στη μεταβατική περίοδο θα χορηγείται τμήμα σύνταξης για τον χρόνο ασφάλισης έως την ημερομηνία εφαρμογής του νέου Ασφαλιστικού (θα υπολογίζεται με ενιαίο τρόπο λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές του παλαιού συστήματος και τα διαθέσιμα ιστορικά δεδομένα) και δεύτερο τμήμα (με νοητή κεφαλαιοποίηση) για τον χρόνο ασφάλισης με το νέο σύστημα.
Το 2ο σενάριο
Το δεύτερο σενάριο που υποστηρίζει ο καθηγητής Μιλτ. Νεκτάριος (πρώην διοικητής του ΙΚΑ και παλαιότερα πρόεδρος της Εθνικής Ασφαλιστικής), προβλέπει την εξασφάλιση αναπλήρωσης, μέσω της σύνταξης, του 50% του μισθού ύστερα από 35χρόνια στους ασφαλισμένους που ασφαλίστηκαν μετά το 1992. «Και οι πολίτες θα πρέπει με δικά τους μέσα να φροντίσουν για την εξασφάλιση ενός επιπλέον ποσοστού αναπλήρωσης 25%» είτε από πρόσθετη ασφάλιση (π.χ. επαγγελματική). Οι συντάξεις του 50% θα απονέμονται από το ΙΚΑ στο οποίο θα συγχωνευτούν, ως «υποδιευθύνσεις» όλα τα Ταμεία, με το σύστημα ατομικών μερίδων και προκαθορισμένες χαμηλές εισφορές επί του φορολογητέου εισοδήματος (10% για τις κύριες και 5% για τις επικουρικές). Με βάση το μοντέλο αυτό (παραλλαγή του σουηδικού) το κράτος θα μπορούσε να διατηρήσει το ΕΚΑΣ, με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, για τους πιο φτωχούς συνταξιούχους.
Το 3ο σενάριο
Την απονομή μιας εθνικής σύνταξης σε όλους με βάση κλίμακα εισφορών στο (προ φόρου) εισόδημα που θα «δηλώνεται» στην εφορία, προβλέπει, αντί της καταβολής ασφαλιστικών εισφορών για κύρια σύνταξη, η πρόταση του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Κρήτης Δ. Γράβαρη. Οπως εξηγεί στην «Ημερησία», το σημερινό σύστημα δεν είναι βιώσιμο μετά τις μεγάλες ανατροπές που έχουν γίνει στην οικονομία και στην αγορά εργασίας (υψηλή ανεργία, μειωμένες ασφαλιζόμενες αποδοχές λόγω των μειωμένων μισθών και των ευέλικτων μορφών εργασίας). Με βάση την πρόταση αυτή, οι συντάξεις μέσω της γενικής φορολογίας θα μπορούσαν να είναι από 600 ευρώ η κατώτερη έως 1.300 ευρώ η ανώτατη, ανάλογα με το εισόδημα, για όποιον «βγαίνει» στα 65, το ΕΚΑΣ θα μπορούσε να διατηρηθεί, ενώ θα αυξάνονταν τα φορολογικά έσοδα και οι προοπτικές για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Το 4ο σενάριο
Η τέταρτη πρόταση που έχει υποβληθεί στην Επιτροπή, διατηρεί το διανεμητικό χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης προβλέποντας, όμως, την «ταχύτερη» εφαρμογή του ν. 3863/10 για όλους τους ασφαλισμένους ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση (σύνταξη με βάση τις εισφορές ολόκληρου του εργασιακού βίου και εγγυημένα ποσοστά αναπλήρωσης). Η απελθούσα κυβέρνηση, στο πλαίσιο των προαπαιτούμενων, έχει ήδη επεκτείνει τον υπολογισμό των συντάξεων για όσους συνταξιοδοτούνται φέτος με βάση τον 3863/10 (βασική + αναλογική) για τον χρόνο ασφάλισης από την 1/1/2011.
Με τον υπολογισμό, βάσει του ν. 3863, των νέων συντάξεων για ολόκληρο τον εργασιακό βίο, θα υπάρξουν σημαντικές μειώσεις σε σχέση με τα ποσά τα οποία ανέμεναν οι υποψήφιοι συνταξιούχοι, όμως, αυτές θα δίνουν σε κάθε περίπτωση μεγαλύτερα ποσοστά αναπλήρωσης σε σύγκριση με το υποσχόμενο 50% ή την εθνική σύνταξη.
Εγγυημένες παροχές 55% για την κύρια και 12% για την επικουρική, δηλαδή αναπλήρωση του εισοδήματος συνολικά σε ποσοστό 67% για όλους και χωρίς την εφαρμογή της «ρήτρας» του μηδενικού ελλείμματος, προβλέπει μελέτη που έχει εκπονήσει ομάδα εργασίας υπό τον ομότιμο καθηγητή της Παντείου Σ. Ρομπόλη.
Η μελέτη στηρίζεται στην παραδοχή ότι το ΑΕΠ θα αυξάνεται με ρυθμό 2% ετησίως κατά μέσο όρο έως το 2050 και ενσωματώνει τις υποχρεώσεις για «κάλυψη» των ελλειμμάτων των Ταμείων κρατώντας τη συνταξιοδοτική δαπάνη στο 16% του ΑΕΠ. Προτάσεις που επιδιώκουν να συνδέσουν ακόμη και την... κύρια σύνταξη με το σύστημα της νοητής κεφαλαιοποίησης σημαίνουν ουσιαστικά «την ανατροπή της κοινωνικής ασφάλισης» σημειώνει ο Σ. Ρομπόλης.
πηγη Imerisia.gr
Ενα νέο παράλληλο σύστημα ασφάλισης για όσους δεν είναι κοντά στη συνταξιοδότηση που θα δίνει χαμηλότερες συντάξεις σε όλους στο μέλλον, προβλέπει το σχέδιο της δομικής «μεταρρύθμισης» του Ασφαλιστικού το οποίο προωθείται για... μετεκλογική αξιοποίηση,
ανάλογα με τη σύνθεση και τον «προσανατολισμό» της νέας κυβέρνησης (αν δηλαδή θα εφαρμόσει πλήρως ή μερικώς το 3ο Μνημόνιο).
Το σχέδιο ανατροπής του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, όπως ισχύει επί πολλές δεκαετίες στην Ελλάδα και τη μετάβαση από το διανεμητικό σύστημα των εγγυημένων παροχών (ως ένα βαθμό, λόγω των γνωστών περικοπών), σε ένα κεφαλαιοποιητικό (εξατομικευμένο) σύστημα με μια εθνική σύνταξη για όλους, χαμηλότερες εισφορές ακόμη και σε συνάρτηση με το φορολογητέο εισόδημα του κάθε πολίτη και τη συμπλήρωση του εισοδήματος είτε από αναλογικές - κυμαινόμενες συντάξεις (χωρίς εγγυημένα από το κράτος ποσοστά) είτε από πρόσθετες επαγγελματικές ή ιδιωτικές συντάξεις, βρίσκεται στο τραπέζι της Επιτροπής «σοφών» για το Ασφαλιστικό.
Και θα συμπεριληφθεί στο τελικό πόρισμα που θα δημοσιοποιηθεί μετά τις εκλογές με τρεις διαφορετικές εκδοχές-σενάρια, στα συνολικά τέσσερα που έχουν ήδη κατατεθεί. Πολλά μέλη της Επιτροπής (συμπεριλαμβανομένων και κορυφαίων δικαστικών) θεωρούν, πάντως, ότι τα «μοντέλα» εξατομίκευσης των κύριων συντάξεων προσκρούουν στο ελληνικό σύνταγμα, το οποίο «θεμελιώνει» την κοινωνική ασφάλιση (άρθρο 22 παρ. 5).
Επιπλέον διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την... επάρκεια της χρηματοδότησης των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων αν αλλάξει το σύστημα καθώς και για τις ομάδες που, τελικά, θα κληθούν να «σηκώσουν» το κύριο φορολογικό βάρος για τη χρηματοδότηση της εθνικής σύνταξης (μόνο οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι δεν μπορούν να «κρύψουν» εισόδημα).
Το 1ο σενάριο
Το πρώτο σενάριο το οποίο παρουσίασε «κεκλεισμένων των θυρών» ο πρώην υπουργός Γ. Κατρούγκαλος ταυτόχρονα με τη συγκρότηση της Επιτροπής, προβλέπει την ενοποίηση της κύριας και της επικουρικής σύνταξης (παρά το γεγονός ότι το επίσημο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει ότι θα λειτουργεί ένα Ταμείο για την κύρια σύνταξη και ένα Ταμείο για την επικουρική σύνταξη) και την απονομή, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, μιας εθνικής σύνταξης συνδεδεμένης με το «κατώφλι» κινδύνου φτώχειας (60% του μέσου εισοδήματος) και μιας ανταποδοτικής, με βάση τις εισφορές που θα έχουν καταβληθεί στις ατομικές μερίδες κάθε ασφαλισμένου σύμφωνα με τους κανόνες του συστήματος της νοητής κεφαλαιοποίησης.
Η εθνική σύνταξη θα χρηματοδοτείται από τη γενική φορολογία και η ανταποδοτική από τις εισφορές εργαζομένου και εργοδότη, ενώ κατά τη μεταβατική περίοδο και μέχρις ότου «ισορροπήσει» χρηματοδοτικά το σύστημα θα πρέπει να δίνεται κρατική χρηματοδότηση.
Στη μεταβατική περίοδο θα χορηγείται τμήμα σύνταξης για τον χρόνο ασφάλισης έως την ημερομηνία εφαρμογής του νέου Ασφαλιστικού (θα υπολογίζεται με ενιαίο τρόπο λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές του παλαιού συστήματος και τα διαθέσιμα ιστορικά δεδομένα) και δεύτερο τμήμα (με νοητή κεφαλαιοποίηση) για τον χρόνο ασφάλισης με το νέο σύστημα.
Το 2ο σενάριο
Το δεύτερο σενάριο που υποστηρίζει ο καθηγητής Μιλτ. Νεκτάριος (πρώην διοικητής του ΙΚΑ και παλαιότερα πρόεδρος της Εθνικής Ασφαλιστικής), προβλέπει την εξασφάλιση αναπλήρωσης, μέσω της σύνταξης, του 50% του μισθού ύστερα από 35χρόνια στους ασφαλισμένους που ασφαλίστηκαν μετά το 1992. «Και οι πολίτες θα πρέπει με δικά τους μέσα να φροντίσουν για την εξασφάλιση ενός επιπλέον ποσοστού αναπλήρωσης 25%» είτε από πρόσθετη ασφάλιση (π.χ. επαγγελματική).
Οι συντάξεις του 50% θα απονέμονται από το ΙΚΑ στο οποίο θα συγχωνευτούν, ως «υποδιευθύνσεις» όλα τα Ταμεία, με το σύστημα ατομικών μερίδων και προκαθορισμένες χαμηλές εισφορές επί του φορολογητέου εισοδήματος (10% για τις κύριες και 5% για τις επικουρικές).
Με βάση το μοντέλο αυτό (παραλλαγή του σουηδικού) το κράτος θα μπορούσε να διατηρήσει το ΕΚΑΣ, με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, για τους πιο φτωχούς συνταξιούχους.
Το 3ο σενάριο
Την απονομή μιας εθνικής σύνταξης σε όλους με βάση κλίμακα εισφορών στο (προ φόρου) εισόδημα που θα «δηλώνεται» στην εφορία, προβλέπει, αντί της καταβολής ασφαλιστικών εισφορών για κύρια σύνταξη, η πρόταση του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Κρήτης Δ. Γράβαρη. Οπως εξηγεί στην «Ημερησία», το σημερινό σύστημα δεν είναι βιώσιμο μετά τις μεγάλες ανατροπές που έχουν γίνει στην οικονομία και στην αγορά εργασίας (υψηλή ανεργία, μειωμένες ασφαλιζόμενες αποδοχές λόγω των μειωμένων μισθών και των ευέλικτων μορφών εργασίας). Με βάση την πρόταση αυτή, οι συντάξεις μέσω της γενικής φορολογίας θα μπορούσαν να είναι από 600 ευρώ η κατώτερη έως 1.300 ευρώ η ανώτατη, ανάλογα με το εισόδημα, για όποιον «βγαίνει» στα 65, το ΕΚΑΣ θα μπορούσε να διατηρηθεί, ενώ θα αυξάνονταν τα φορολογικά έσοδα και οι προοπτικές για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Το 4ο σενάριο
Η τέταρτη πρόταση που έχει υποβληθεί στην Επιτροπή, διατηρεί το διανεμητικό χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης προβλέποντας, όμως, την «ταχύτερη» εφαρμογή του ν. 3863/10 για όλους τους ασφαλισμένους ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση (σύνταξη με βάση τις εισφορές ολόκληρου του εργασιακού βίου και εγγυημένα ποσοστά αναπλήρωσης). Η απελθούσα κυβέρνηση, στο πλαίσιο των προαπαιτούμενων, έχει ήδη επεκτείνει τον υπολογισμό των συντάξεων για όσους συνταξιοδοτούνται φέτος με βάση τον 3863/10 (βασική + αναλογική) για τον χρόνο ασφάλισης από την 1/1/2011.
Με τον υπολογισμό, βάσει του ν. 3863, των νέων συντάξεων για ολόκληρο τον εργασιακό βίο, θα υπάρξουν σημαντικές μειώσεις σε σχέση με τα ποσά τα οποία ανέμεναν οι υποψήφιοι συνταξιούχοι, όμως, αυτές θα δίνουν σε κάθε περίπτωση μεγαλύτερα ποσοστά αναπλήρωσης σε σύγκριση με το υποσχόμενο 50% ή την εθνική σύνταξη.
Εγγυημένες παροχές 55% για την κύρια και 12% για την επικουρική, δηλαδή αναπλήρωση του εισοδήματος συνολικά σε ποσοστό 67% για όλους και χωρίς την εφαρμογή της «ρήτρας» του μηδενικού ελλείμματος, προβλέπει μελέτη που έχει εκπονήσει ομάδα εργασίας υπό τον ομότιμο καθηγητή της Παντείου Σ. Ρομπόλη. Η μελέτη στηρίζεται στην παραδοχή ότι το ΑΕΠ θα αυξάνεται με ρυθμό 2% ετησίως κατά μέσο όρο έως το 2050 και ενσωματώνει τις υποχρεώσεις για «κάλυψη» των ελλειμμάτων των Ταμείων κρατώντας τη συνταξιοδοτική δαπάνη στο 16% του ΑΕΠ. Προτάσεις που επιδιώκουν να συνδέσουν ακόμη και την... κύρια σύνταξη με το σύστημα της νοητής κεφαλαιοποίησης σημαίνουν ουσιαστικά «την ανατροπή της κοινωνικής ασφάλισης» σημειώνει ο Σ. Ρομπόλης.
imerisia.gr
Tη χορήγηση στους μελλοντικούς συνταξιούχους μιας εθνικής σύνταξης σε όλους -που θα χρηματοδοτείται από τη γενική φορολογία, χωρίς δηλαδή «κρατήσεις» ασφαλιστικών εισφορών- προβλέπει η νέα πρόταση που υποβλήθηκε χθες στην Eπιτροπή των 12 «σοφών» για τη μεταρρύθμιση του Aσφαλιστικού.
Mετά την εισήγηση αυτή, οι προτάσεις για τις συντάξεις που θα παραδώσει η Eπιτροπή των εμπειρογνωμόνων στην κυβέρνηση η οποία θα προκύψει από τις εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου, φτάνουν τις... τέσσερις.
• H πρώτη πρόταση (την οποία παρουσίασε ο πρώην υπουργός Γ. Kατρούγκαλος ταυτόχρονα με τη συγκρότηση της Eπιτροπής) προβλέπει ενοποιήσεις Tαμείων, απονομή εθνικής σύνταξης συνδεδεμένης με το «κατώφλι» κινδύνου φτώχειας (60% του μέσου εισοδήματος) χωρίς εισοδηματικά κριτήρια και τη συμπλήρωσή της με την ανταποδοτική, με βάση τις εισφορές που θα έχουν καταβληθεί στις ατομικές μερίδες κάθε ασφαλισμένου σύμφωνα με τους κανόνες του συστήματος της νοητής κεφαλαιοποίησης.
• H δεύτερη πρόταση του καθηγητή Mιλτ. Nεκτάριου (πρώην διοικητή του IKA και παλαιότερα προέδρου της Eθνικής Aσφαλιστικής) προβλέπει την εξασφάλιση αναπλήρωσης, μέσω της σύνταξης, του 50% του μισθού στους ασφαλισμένους που ασφαλίστηκαν μετά το 1992 και τη συμπλήρωση εισοδήματος κατά επιπλέον 25% από πρόσθετη ασφάλιση (π.χ. επαγγελματική). Oι συντάξεις του 50% θα απονέμονται από το IKA, με το σύστημα ατομικών μερίδων και προκαθορισμένες χαμηλές εισφορές (10% για τις κύριες και 5% για τις επικουρικές).
• H τρίτη πρόταση διατηρεί τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης και προβλέπει την ταχύτερη εφαρμογή του ν. 3863/10 για όλους τους ασφαλισμένους ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση (σύνταξη με βάση τις εισφορές ολόκληρου του εργασιακού βίου και εγγυημένα ποσοστά αναπλήρωσης).
• H τέταρτη πρόταση στηρίζεται στην κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών (που θα αυξήσει τα φορολογικά έσοδα) και προβλέπει την απονομή μιας εθνικής σύνταξης από το κράτος που θα χρηματοδοτείται από τη γενική φορολογία.
Πόρισμα
Oι προτάσεις θα εξειδικευτούν περαιτέρω και θα συμπεριληφθούν σε πόρισμα το οποίο θα διαμορφωθεί σε επόμενες συνεδριάσεις της Eπιτροπής και θα περιλαμβάνει εισηγήσεις και για τα άλλα «ανοικτά» θέματα.
Oπως για τα ενδεχόμενα δημοσιονομικά «ισοδύναμα» στις ρήτρες μηδενικών ελλειμμάτων (που... αναζητούνται) καθώς και για την επανανομοθέτηση με «επαρκή αιτιολόγηση», όπως τονίστηκε, των περικοπών συντάξεων οι οποίες έχουν γίνει και κάποιες έχουν κριθεί ως «αντισυνταγματικές». Σύμφωνα με εκτιμήσεις μελών της Eπιτροπής, το έργο αυτό «δεν μπορεί να ολοκληρωθεί έως τα τέλη Oκτωβρίου». Kαι υπολογίζεται ότι, λόγω της μεσολάβησης των εκλογών, θα δοθεί επιπλέον χρόνος τόσο για την έκδοση του πορίσματος όσο και για τη λήψη πολιτικής απόφασης από τη νέα κυβέρνηση, η οποία θα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί τη μεταρρύθμιση του Aσφαλιστικού (και το χρονοδιάγραμμα για τη λήψη των μέτρων του τρίτου Mνημονίου) με τους θεσμούς.
Εργασιακά
Σύμφωνα με το πρόγραμμα, θα επιδιωχθεί να επαναρυθμιστούν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, ο συνδικαλιστικός νόμος και η προστασία των εργαζομένων από τις ομαδικές απολύσεις, σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές του ευρωπαϊκού μοντέλου. «H επαναρύθμιση αυτή θα αποτελέσει από μόνη της εγγύηση για την ομαλή αύξηση του κατώτατου μισθού», τονίζεται χωρίς να αναλαμβάνεται, αυτή τη φορά, καμία δέσμευση για την επαναφορά του κατώτατου μισθού στα επίπεδα που ήταν πριν από τα μνημόνια.
Χωρίς ισοδύναμα το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ
Eνα ταμείο για κύρια ασφάλιση και ένα για επικουρική χωρίς, ωστόσο, δεσμεύσεις ούτε για τον τρόπο υπολογισμού των νέων συντάξεων ούτε και για τα δημοσιονομικά «ισοδύναμα» προβλέπει το πρόγραμμα το οποίο παρουσίασε χθες ο ΣYPIZA. Tο πρόγραμμα:
• Eγγυάται ότι δεν θα προκύψουν νέες μειώσεις συντάξεων για τους ήδη συνταξιούχους από τις ενοποιήσεις των ταμείων σε ένα ταμείο κύριας και σε ένα ταμείο επικουρικής ασφάλισης.
• Προαναγγέλλει τη δημιουργία ενός νέου «κοινωνικά δίκαιου ασφαλιστικού συστήματος με καλύτερη ισορροπία μεταξύ των γενεών και εξασφάλιση όλων των συνταξιούχων από τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού».
• Yπόσχεται στήριξη, μέσω του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και στοχευμένων ενισχύσεων, των χαμηλοσυνταξιούχων και των αγροτών μετά την κατάργηση του EKAΣ (το 2019) και του μη ανταποδοτικού μέρος της προνοιακής σύνταξης του OΓA που έχει συμφωνήσει με το τρίτο Mνημόνιο.
• Προβλέπει κυμαινόμενες εισφορές, ανάλογα με τα εισοδήματα, για τους ελεύθερους επαγγελματίες (OAEE, ETAA, OΓA) με κατεύθυνση την επιβάρυνση των υψηλών εισοδημάτων και τη μείωση εισφορών για όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα.
• Προαναγγέλλει τη λήψη αναγκαστικών μέτρων για την είσπραξη οφειλών στα ταμεία από μεγαλο-οφειλέτες και καταπολέμηση της μαύρης εργασίας.
• Δεσμεύεται για την παροχή δυνατότητας συμψηφισμού απαιτήσεων μεταξύ ασφαλισμένων και Δημοσίου, ώστε να διευκολύνεται η εκπλήρωση των κοινωνικοασφαλιστικών τους υποχρεώσεων.
• Προβλέπει τη δημιουργία Eθνικού Συστήματος Yγιεινής και Aσφάλειας των εργαζομένων και ειδικού ταμείου «Aσφάλισης του Eπαγγελματικού Kινδύνου» για όλους τους εργαζόμενους.
imerisia.gr