Δραστικές αναμένεται να είναι οι αλλαγές του ασφαλιστικού καθώς μέσα σε λιγότερο από 25 ημέρες αναμένεται να υλοποιηθούν 15 μέτρα τα οποία φέρνουν τα «πάνω κάτω» στις συντάξεις.

Μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει τις βασικές μεταρρυθμίσεις του ασφαλιστικού συστήματος, όπως αυτές έχουν οριστεί από το μνημόνιο και τις υποχρεώσεις που έχει η ελληνική πλευρά.

Αναλυτικά:

1. Μέχρι τα τέλη του μήνα θα πρέπει να έχει αποφασιστεί η νέα δομή του ασφαλιστικού συστήματος. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να καταλήξει, μαζί με τους θεσμούς, στις βασικές παραμέτρους που θα περιλαμβάνει.

2. Θα ψηφιστούν οι περικοπές 900 εκατ. ευρώ για το 2016, όπως έχει ήδη αποφασιστεί από το μνημόνιο.

3. Περικοπή των επικουρικών με ποσοστό αναπλήρωσης άνω του 20% μέσω του επανυπολογισμού των επικουρικών συντάξεων (μελετάται θέσπιση πλαφόν στις επικουρικές ύψους 350 ευρώ).

4. Την ίδια στιγμή σε σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες εξελίσσεται το ζήτημα της ενοποίησης κύριων και επικουρικών συντάξεων. Εδώ, υπάρχει ένα ενδιαφέρον παρασκήνιο, καθώς ο Γ. Κατρούγκαλος εκτιμά πως μόνο έτσι θα διασφαλιστεί το εισόδημα των συνταξιούχων και οι περικοπές θα είναι μικρότερες. Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να απορρίπτει ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

5. Μέσα στις επόμενες ημέρες το υπουργείο Υγείας θα πρέπει να επίσης να καθορίσει και το ποσό της εθνικής κατώτατης σύνταξης.

6. Αντίστοιχα πρέπει να αποφασίσει για τις ενοποιήσεις των ασφαλιστικών ταμείων και να δώσει λύση και σε αυτόν τον γρίφο. Σύμφωνα με πρόσφατη συνέντευξη του υπουργού Εργασίας θα υπάρχουν τρία ταμεία για όλους τους ασφαλισμένους το ΙΚΑ, τον ΟΓΑ και το ΝΑΤ.

7. Πρέπει να «κλειδώσει» και το σενάριο της εξομοίωσης των εισφορών του ΟΓΑ με αυτές του ΙΚΑ. Με το σενάριο αυτό, οι εισφορές που θα καταβάλλουν οι αγρότες θα διπλασιαστούν στα χαμηλά εισοδήματα και θα αυξηθούν ως και 130% στα υψηλά. Κι αυτό επειδή οι αγρότες πληρώνουν σήμερα εισφορές υπέρ υγείας (2,5% επί 1.065 ευρώ στις πρώτες 5 ασφαλιστικές κλάσεις) και αγροτικής εστίας (2 ευρώ στις πρώτες τέσσερις κλάσεις) που εκτιμάται πως θα παραμείνουν σταθερές.

8. Αναμένεται και η σύνδεση των εισφορών του ΟΑΕΕ με το εισόδημα.

9. Ένα ακόμη μέτωπο αφορά στον επαναϋπολογισμό όλων των συντάξεων με βάση το μισθό με χαμηλά ποσοστά αναπλήρωσης για τους υψηλόμισθους και με υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης για τους χαμηλόμισθους.

10. Ένας ακόμη «γρίφος» που μένει να λυθεί αφορά στην εξομοίωση εισφορών με παροχές.

11. Το άλλο σημείο αφορά στα αντικίνητρα για να μη βγαίνουν οι ασφαλισμένοι σε πρόωρη συνταξιοδότηση.

12. To τελευταίο σημείο αφορά στην εξεύρεση πόρων για τα Ταμεία και στην κάλυψη των ελλειμμάτων τους, καθώς πλέον όλα τα ασφαλιστικά Ταμεία, ιδιαίτερα μετά το PSI, βρίσκονται κυριολεκτικά στο «κόκκινο».

Σε όλα τα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και η «στυγνή» αριθμητική, η οποία και αποτελεί και το κύριο «οπλοστάσιο» των δανειστών για σκληρότερα μέτρα και αφορά στην εξεύρεση 4 δισ. από την απόφαση του ΣτΕ με την οποία κρίνονταν παράνομες οι μειώσεις των συντάξεων αλλά και η εξεύρεση άλλων 4 δισ. ευρώ για τις καθυστερούμενες (απλήρωτες) συντάξεων σε όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί, τη διατήρηση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης για όλους τους «εν ενεργεία» και την καταγραφόμενη μείωση, κατά 15%-19%, των εσόδων από τις τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές (στον OAEE) και τις ρυθμίσεις οφειλών (σε IKA και OAEE).

aftodioikisi.gr

Πιθανή αύξηση ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5% σε εργοδότες και εργαζόμενους να κρύβει η «λύση του γρίφου» της επικουρικής ασφάλισης.

Το υπουργείο Εργασίας, καλείται αφενός να ικανοποιήσει τους θεσμούς και να σταματήσει η «αιμορραγία» ελλειμμάτων από τη χορήγηση επικουρικών συντάξεων και αφετέρου να διατηρήσει τη συγκεκριμένη παροχή, είτε ανέπαφη, είτε με μικρές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο έχει στη διάθεσή του μια σειρά από εναλλακτικά σενάρια.

Σε πρώτη φάση υπάρχει η πρόταση Κατρούγκαλου για απορρόφηση της επικουρικής από την κύρια σύνταξη, έτσι ώστε να μην εφαρμοστεί στην πράξη η ρήτρα μηδενικού ελλείματος στην επικουρική ασφάλιση, που θα προκαλούσε μειώσεις έως 15%.

Εναλλακτικά όμως έχει προταθεί και η διατήρηση της αυτονομίας της επικούρισης, ως ξεχωριστού φορέα ασφάλισης. Συνεπώς, η ενοποίηση των Ασφαλιστικών Ταμείων, θα αφήσει εκτός του ΕΤΕΑ. Παράλληλα προτείνεται, να γίνουν και στοχευμένες, επιμέρους παρεμβάσεις. Αυτές αφορούν καταρχήν το σκέλος των ασφαλιστικών εισφορών, όπου προτείνεται μια μικρή αύξηση σε εργοδότες και εργαζόμενους της τάξης της μισής ποσοστιαίας μονάδας. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα η εισφορά που καταβάλλουν εργοδότες και εργαζόμενοι για επικούριση ανέρχεται στο 3 + 3%.

Η εκτίμηση που υπάρχει είναι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η επιβάρυνση σε εργοδότες και εργαζόμενους θα είναι πολύ μικρή, όμως το έσοδο για το ΕΤΕΑ θα είναι πολύ μεγάλο, καθώς υπολογίζεται ότι μπορεί να ανέλθει έως και τα 250 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Η διατήρηση του ίδιου ύψους εισφορών από εδώ και στο εξής εκτιμάται ότι μπορεί να «δώσει» πλεονασματικούς προϋπολογισμούς από το 2017 και μετά.

Ταυτόχρονα, υπάρχει και η πρόταση για απολύτως στοχευμένες περικοπές σε επικουρικές συντάξεις που χορηγούνται σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασφαλισμένων και οι οποίες είναι υψηλότερες από το μέσο όρο, χωρίς μάλιστα να έχουν καταβληθεί και οι ανάλογες ασφαλιστικές εισφορές. Τέτοιες συντάξεις είναι από πρώην εργαζόμενους σε πρώην ΔΕΚΟ (πχ ΔΕΗ, ΟΤΕ), αλλά και σε τράπεζες, όπου ίσχυε καθεστώς χορήγησης σύνταξης, με ποσοστό αναπλήρωσης μεγαλύτερο από το 20%, που σήμερα πρόκειται να θεσμοθετηθεί. Ας σημειωθεί ότι σήμερα ο μέσος όρος των επικουρικών συντάξεων που χορηγεί το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) κυμαίνεται στα 168 ευρώ.

Οι περικοπές αυτές καλύπτουν και τον όρο δικαιοσύνης του ασφαλιστικού συστήματος που έχει τεθεί από την πλευρά της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας και θεωρητικά θα πρέπει να τηρηθεί στο σύνολο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης που προωθείται. Μαζί με την επικουρική σύνταξη «κρίνεται και η τύχη» του Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΚΑΣ), αφού πρέπει να αποφασιστεί από την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας εάν θα υπάρξει ενσωμάτωσή του στις συντάξεις που χορηγούνται σήμερα, ή εάν θα εφαρμοστεί η μνημονιακή δέσμευση.

Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με το 3ο Μνημόνιο πρέπει έως τον Μάρτιο του 2016, η κυβέρνηση να κόψει το ΕΚΑΣ από το 20% των «προνομιούχων» συνταξιούχων που το λαμβάνουν. Με δεδομένο ότι το ΕΚΑΣ χορηγήθηκε φέτος σε περίπου 370.000 χαμηλοσυνταξιούχους, εάν εφαρμοστεί το συγκεκριμένο μέτρο, θα περικοπεί το εν λόγω επίδομα από περίπου 70.000 δικαιούχους.

www.dikaiologitika.gr

Πέντε συμβουλές συμβουλές για όσους θέλουν να βγουν στη σύνταξη με αφορμή τις ραγδαίες αλλαγές στο ασφαλιστικό, δίνει σε χιλιάδες ασφαλισμένους η Ένωση για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους, η οποία έχει πρόεδρο τον πρώην αντιπρόεδρο της Βουλής Αλέξη Μητρόπουλο.

Ο οδηγός της ΕΝΥΠΕΚΚ περιλαμβάνει τα εξής:

Συμβουλή 1η: Όχι βεβιασμένη απόφαση για συνταξιοδότηση

Σύμφωνα με το τρίτο Μνημόνιο (ν. 4336/2015) και τον εφαρμοστικό του νόμο (ν. 4337/2015) που ρυθμίζουν το ασφαλιστικό καθεστώς όλων των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΝΑΤ, ΟΓΑ κ.λπ.) και του Δημοσίου, θεμελιωμένα δικαιώματα μέχρι και 18-8-2015 δεν θίγονται ως προς τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης όποτε και αν υποβληθεί η αίτηση συνταξιοδότησης (ακόμα και μετά την ημερομηνία αυτή).
Συνεπώς για χιλιάδες ασφαλισμένους δεν υπάρχει λόγος φυγής προς τη σύνταξη, αφού η βεβιασμένη έξοδος με λίγες ημέρες ασφάλισης και με «ποινή» («πέναλτι») λόγω ηλικίας (έως και 40%!) μπορεί να οδηγήσει σε συντάξεις-«φιλοδωρήματα»!

Συμβουλή 2η: Χρήση πλασματικών χρόνων

Σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις, ισχύουν μεταβατικά (και πιο ευνοϊκά) όρια ηλικίας για όσους μπορούν με τη χρήση πλασματικών ετών (όπως ορίζονται στον ν. 3996/2011) να βγουν στη σύνταξη σε μικρότερα όρια ηλικίας (από 55 έως και τα 62 έτη).
Συνεπώς όσοι μπορούν να κατοχυρώσουν δικαίωμα με χρήση χρόνου στρατού, ανεργίας (επιδοτούμενης και μη), τέκνων, σπουδών κ.λπ., οφείλουν να εξετάσουν τις δυνατότητες που τους δίνει ο ν.4093/2012, προκειμένου να αποφύγουν τις γενικές διατάξεις συνταξιοδότησης που συχνά προβλέπουν ακόμα και 12.000 ημέρες ασφάλισης (40 χρόνια) για να λάβουν σύνταξη!

Συμβουλή 3η: Καλή γνώση του θεσμικού πλαισίου

Με τις πρόσφατες αλλαγές που εισήγαγε ο ν. 4337/2015 και η σχετική εγκύκλιος του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης που δημοσιεύτηκε στις 27-10-2015, παρέχονται διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3863/2010.

Συγκεκριμένα, διευκρινίζεται ότι πλέον, υπό την ισχύ του ν. 4337/2015, όσοι ασφαλισμένοι θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης έως την 31-12-2014 και συνταξιοδοτήθηκαν από 1-1-2015 έως 31-8-2015, διέπονται από το προ του ν. 3863/2010 καθεστώς, το οποίο άλλωστε και γνώριζαν ως ισχύον όταν υπέβαλαν την αίτηση συνταξιοδότησης.
Με άλλα λόγια, με τις ρυθμίσεις του άρθρου 14 του ν. 4337/2015, όπως εξηγεί και η σχετική εγκύκλιος, «θεραπεύτηκε» η αναδρομικότητα που είχε δοθεί στις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 3863/2010 και δεν επηρεάζονται οι ασφαλισμένοι που υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης στο μεσοδιάστημα από 1-1-2015 έως 31-8-2015, πριν δηλαδή από τη θέση σε ισχύ του ν. 4336/2015.

Οι λοιποί ασφαλισμένοι, που ΔΕΝ έχουν έναρξη συνταξιοδότησης πριν την 1-9-2015, υπάγονται υποχρεωτικά στις διατάξεις του ν. 3863/2010 και ο υπολογισμός της σύνταξης, όποτε και αν αποχωρήσουν από την εργασία τους, θα γίνει με βάση τις διατάξεις αυτές.
Συνεπώς, δεν υφίσταται λόγος άμεσης αποχώρησης από τον εργασιακό βίο, αφού, ούτως ή άλλως, όλοι καταλαμβάνονται από τον νέο τρόπο υπολογισμού της σύνταξης. Συμβουλεύουμε γενικά τους ασφαλισμένους αυτούς να επιλέξουν δηλαδή την παραμονή στην εργασία και τον μισθό.
Για όλους αυτούς θα ήταν καλύτερο να κατοχυρώσουν μεν τα δικαιώματά τους, αλλά να παραμείνουν στη θέση εργασίας τους, αφού οι περιοδικές-τακτικές περικοπές των συντάξεων τούς αναμένουν με κάθε βεβαιότητα.

Συμβουλή 4η: Γνώση ορθού υπολογισμού βασικής-αναλογικής σύνταξης

Με βάση τα ανωτέρω δημιουργούνται οι εξής διαφοροποιήσεις ανάλογα με το χρόνο θεμελίωσης δικαιώματος σύνταξης, ως προς τον τρόπο υπολογισμού:
α) Αναλογική σύνταξη
• Η αναλογική σύνταξη αντιστοιχεί στο ποσό που αναλογεί στο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών για τα έτη ασφάλισης, από 1.1.2011 και εφεξής (για τα έτη προ 1.1.2011 ισχύει το παλιό σύστημα).
• Προ της τροποποίησης που εισάγεται με το ν. 4337/2015, η αναλογική σύνταξη αφορούσε μόνον όσους ασφαλισμένους θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης από 1.1.2015.
• Με τον ν. 4337/2015 προστίθεται η εξής κατηγορία ασφαλισμένων: όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31.12.2014 αλλά η συνταξιοδότησή τους αρχίζει από 1.9.2015.

β) Βασική σύνταξη
• Προ της τροποποίησης που εισάγεται με το ν. 4337/2015, η βασική σύνταξη αφορούσε μόνον όσους ασφαλισμένους θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης από 1.1.2015.
• Με τον ν. 4337/2015 προστίθεται η εξής κατηγορία ασφαλισμένων: όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31.12.2014 αλλά η συνταξιοδότησή τους αρχίζει από 1.9.2015.

γ) Ασφαλισμένοι για πρώτη φορά από 1.1.2011 και εφεξής
• Οι εν λόγω ασφαλισμένοι δικαιούνται αναλογικού ποσού σύνταξης με βάση το συνολικό χρόνο ασφάλισής τους, γεγονός που από μόνο του θα οδηγήσει σε μεγάλη μείωση όλες τις συντάξεις μετά την 1-1-2022.
• Προ της τροποποίησης, που εισάγεται με το ν. 4337/2015, η αναλογική σύνταξη αφορούσε μόνον όσους ασφαλισμένους θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης από 1.1.2015.
• Με τον ν. 4337/2015 προστίθεται η εξής κατηγορία ασφαλισμένων: όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31.12.2014, αλλά η συνταξιοδότησή τους αρχίζει από 1.9.2015.

δ) Ασφαλισμένοι πριν την 1.1.2011
• Οι εν λόγω ασφαλισμένοι εισπράττουν:
(α) τμήμα σύνταξης για τα έτη προ 1.1.2011 βάσει του παλιού συστήματος και
(β) τμήμα σύνταξης για τα έτη μετά την 1.1.2011 βάσει του καινούργιου συστήματος.

• Προ της τροποποίησης που εισάγεται με τον ν. 4337/2015, ο ως άνω διττός υπολογισμός αφορούσε μόνον τους ασφαλισμένους των οποίων η συνταξιοδότηση άρχιζε από 1.1.2015.

• Με τον ν. 4337/2015 τροποποιείται η διάταξη και πλέον καλύπτει: όσους ασφαλισμένους θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης από 1.1.2015 ή όσους θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31.12.2014, αλλά η συνταξιοδότησή τους αρχίζει από 1.9.2015.
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι οι μειώσεις στις συντάξεις με την εφαρμογή του ν. 3863/2010 για όσους κάνουν χρήση τα επόμενα πέντε (5) έτη θα είναι σχετικά μικρές (από 2 έως 5%), ενώ μεγαλύτερες μειώσεις θα έχουν όσοι συνταξιοδοτούνται από το 2020 και μετά.

Συμβουλή 5η: Ψύχραιμη αναμονή του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων
Πολλοί είναι οι υποψήφιοι συνταξιούχοι που καταθέτουν αίτηση για σύνταξη χωρίς να έχει ανακοινωθεί ακόμα το νέο Ασφαλιστικό (αναμένεται έως 15/11/2015), ενώ δεν γνωρίζουμε ακόμα τις ακριβείς διατάξεις του υπολογισμού των νέων συντάξεων (ποσοστά αναπλήρωσης, εύρος μειώσεων κλπ).

imerisia.gr

Ποιο είναι το plan B στην περίπτωση που το «κουαρτέτο» των θεσμών δεν συμφωνήσει, στα εναπομένοντα στενά... χρονικά περιθώρια, με το σχέδιό σας για τη μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού ως «γενικού ισοδύναμου» των πρόσθετων μέτρων που προβλέπει το 3ο Μνημόνιο;
Υπάρχει ήδη μία καταρχήν συμφωνία ότι η πρότασή μας για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού θα χρησιμεύσει ως γενικό ισοδύναμο σε επιμέρους προβλέψεις του μνημονίου. Δεν μπορεί να προεξοφληθεί, βεβαίως, η τελική συμφωνία σε ειδικότερα θέματα και επ’ αυτών θα έχουμε εναλλακτικές προτάσεις. Το βασικό διακύβευμα, πάντως, παραμένει το ποσοστό αναπλήρωσης που θα συμφωνηθεί. (Όσο υψηλότερο, τόσο κοντύτερα στον μισθό θα είναι η τελική σύνταξη). Για το σκοπό αυτό, έχουμε ζητήσει τεχνική βοήθεια και από τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, ώστε οι προτάσεις μας να έχουν την υποστήριξη της τεχνογνωσίας και των αρχών του Διεθνούς αυτού οργανισμού.

Η τελική διαπραγμάτευση θα γίνει με όρους δημοσιονομικούς («κάλυψη» του ελλείμματος 4% του ΑΕΠ που έχετε προσδιορίσει ότι είναι το πραγματικό «άνοιγμα» στο Ασφαλιστικό) ή και κοινωνικοασφαλιστικούς (διαγενεακή αλληλεγγύη, κρατική συμμετοχή σε συνάρτηση με την πορεία της οικονομίας, την απασχόληση, τις αμοιβές κ.λπ.);
Όχι, η μεταρρύθμιση έχει πρωταρχικά κοινωνικές, όχι δημοσιονομικές προτεραιότητες. Είναι αλήθεια ότι πρέπει παράλληλα να συμμαζέψουμε τη μαύρη τρύπα που περιγράψατε, είναι όμως αδύνατο να εξισορροπηθεί άμεσα έλλειμμα αυτής της τάξης χωρίς να κατακρεουργηθούν οι συντάξεις. Είναι, επιπλέον, και αδύνατη άσκηση, όσο η ανεργία είναι στα ύψη και μεγάλος αριθμός αυτοαπασχολουμένων δεν μπορεί να καταβάλει τις εισφορές του. Η δημοσιονομική διόρθωση που επιδιώκουμε απορρέει από τη μνημονιακή μας υποχρέωση να μειώσουμε την επιβάρυνση του προϋπολογισμού κατά 1% για το έτος 2016. Ήδη, με τα μέτρα που έχουμε πάρει έχουμε καλύψει άνω του 60% του στόχου αυτού.

Σε ποια σημεία διαφοροποιείται το κυβερνητικό σχέδιο από το πόρισμα της Επιτροπής «σοφών» - που επικρίθηκε για τον νεοφιλελεύθερο «προσανατολισμό» ορισμένων προτάσεων - και, στην πράξη, θα δώσει «κοινωνικό» πρόσημο στη μεταρρύθμιση;
Οι τελικές κυβερνητικές αποφάσεις θα ληφθούν εντός των επόμενων ημερών. Η προσωπική μου εισήγηση προς την κυβέρνηση κρατά τις δύο βασικές ιδέες της Επιτροπής, οι οποίες, κατά τη γνώμη μου, αποτελούν όχι απλώς προτάσεις εξορθολογισμού αλλά κοινωνικής δικαιοσύνης: την καταβολή εθνικής σύνταξης με χρηματοδότηση από τη φορολογία σε όλους τους πολίτες, και την καθιέρωση ενιαίων κανόνων για τις εισφορές και για τις συντάξεις σε όλους. Διαφωνώ απολύτως με σκέψεις της επιτροπής να συνδυαστεί η καταβολή της σύνταξης με εισοδηματικά κριτήρια.

Τι απαντάτε σε όσους -«εντός» και «εκτός» ΣΥΡΙΖΑ- σας κατηγορούν ότι με την ενσωμάτωση της κύριας και της επικουρικής επιδιώκετε να «κόψετε» τις συντάξεις αθροιστικά, να απαλλοτριώσετε τα αποθεματικά 2,1 δισ. των επικουρικών και να καταργήσετε τον δεύτερο «πυλώνα» της ασφάλισης;
Δεν έχουμε καταλήξει σε τίποτα άλλο σε σχέση με τις επικουρικές παρά στο ότι θέλουμε να τις προστατεύσουμε, είτε αυτοτελώς είτε ως τμήμα του συνολικού συνταξιοδοτικού εισοδήματος. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι ότι το μνημόνιο μάς απαγορεύει να ενισχύσουμε από τον κρατικό προϋπολογισμό τα ελλείμματα των επικουρικών ταμείων. Συνεπώς, αν δεν βρούμε τρόπους να αυξήσουμε τα έσοδά τους με άλλους πρόσθετους πόρους, οι επικουρικές συντάξεις αναγκαστικά θα μειωθούν πολύ, κάτι που θέλουμε πάση θυσία να αποφύγουμε.

Ως καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου θεωρείτε δίκαιο το μέτρο του «εκ των υστέρων» επανυπολογισμού των συντάξεων που νόμιμα απονεμήθηκαν και καταβάλλονται «κουρεμένες» στους συνταξιούχους; Με ποια κριτήρια το σχεδιάζετε, έτσι ώστε να είναι «δίκαιο» το μέτρο;
Θεωρώ άδικες και αντισυνταγματικές τις οριζόντιες και αυθαίρετες μειώσεις. Δεν ήθελα, όμως, να βασιστώ στην προσωπική μου επιστημονική ειδίκευση για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα. Για τον λόγο αυτό φρόντισα το ένα τρίτο των μελών της Επιτροπής για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος να είναι ανώτατοι δικαστές του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, οι οποίοι εξέτασαν αυτό το θέμα αναλυτικά και ειδικά. Η γενική άποψη που επικράτησε είναι ότι ένα σύστημα αντικειμενικού υπολογισμού που θα βασίζεται στον μισθό, σε ένα δίκαιο ποσοστό αναπλήρωσης (δίκαιο με την έννοια της αποκατάστασης εισοδήματος συγκρίσιμου με αυτό του μισθού) και στα συνολικά έτη καταβολής εισφορών ανταποκρίνεται πλήρως στη συνταγματική επιταγή για ισότητα και στις συνταγματικές προβλέψεις του άρθρου 25 για την κοινωνική ασφάλιση.

Ποιο ποσοστό αναπλήρωσης του μισθού εκτιμάτε ότι δίνει πραγματικό κίνητρο ασφάλισης στους «εν ενεργεία» και είναι ικανοποιητικό για τους σημερινούς και αυριανούς «απόμαχους» της εργασίας;
Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη φάση ποσοτικής ανάλυσης των δεδομένων και καθορισμού των ποσοστών αυτών, που θα αποτελέσουν και το βασικό θέμα διαπραγμάτευσης με τους δανειστές. Δεν μπορώ, συνεπώς, να σας πω αριθμούς. Θα πρέπει, πάντως, να είναι υψηλότερο για τους χαμηλόμισθους και να εξασφαλίζει σε όλους αξιοπρεπή σύνταξη, όχι σύνταξη φιλοδώρημα.

Θα προβλέπεται η ανασύσταση του αποθεματικού που έχουν «χάσει» πριν και μετά την κρίση τα Ταμεία; Αν ναι, ποιοι θα πληρώσουν;
Οπωσδήποτε πρέπει να ξαναδημιουργηθούν τα αποθεματικά των ταμείων, τα οποία ληστεύθηκαν από την κακοδιαχείριση του παλαιοκομματισμού και το PSI. Αυτό όμως δεν μπορεί να συμβεί από τη μία στιγμή στην άλλη, θα πρέπει να βρεθούν νέοι πόροι και καλύτερη αξιοποίηση της περιουσίας των ταμείων, κυρίως της ακίνητης, που έχει μείνει εν πολλοίς αναξιοποίητη. Υπάρχουν πολλές σχετικές προτάσεις από τους κοινωνικούς εταίρους αλλά και την Επιτροπή που θα εξετασθούν στο άμεσο μέλλον.

Πόσα Ταμεία θα μείνουν; Θα δοθεί δυνατότητα αυτοτελούς λειτουργίας όσων τυχόν θα μπορούσαν, από ίδιους πόρους, να απονέμουν στο μέλλον παροχές χωρίς κρατική χρηματοδότηση;
Επιδίωξή μου θα είναι να δοθεί ακόμη μια ευκαιρία σε όσα επικουρικά ταμεία θελήσουν να μετατραπούν σε επαγγελματικά ταμεία, προφανώς μετά από πλήρη αναλογιστική μελέτη και κάλυψη της δαπάνης καταβολής των συντάξεων των νυν συνταξιούχων. Τα κύρια ταμεία όμως θα ενοποιηθούν. Θα προτείνω όμως στην τελική κυβερνητική απόφαση να προβλεφθεί η διατήρηση του ΟΓΑ και του ΝΑΤ ως αυτοτελών νομικών προσώπων για την άσκηση των μη συνταξιοδοτικών τους αρμοδιοτήτων.

Θα υπάρχει μεταβατική περίοδος για το νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων ή θα επηρεαστούν και όσοι βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση, όπως συνέβη με τα «κλειδωμένα» ηλικιακά όρια που ήταν χαμηλότερα από το 62ο και το 67ο;
Θα πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι οι μακρές μεταβατικές περίοδοι των προηγούμενων νόμων είναι προφανές ότι επιδίωκαν να στείλουν τον λογαριασμό στην επόμενη γενιά. Εγώ είμαι καταρχήν υπέρ της εφαρμογής ενιαίων κανόνων σε όλους όσοι βρίσκονται σε όμοια κατάσταση. Όλα όμως τελούν υπό εξέταση.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικά περίπλοκο θέμα. Για παράδειγμα, ενδεχόμενη μερική αναστροφή της μείωσης των εργοδοτικών εισφορών, στις οποίες προχώρησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις χωρίς καμιά αναλογιστική μελέτη, θα επέτρεπε η προσαρμογή του δημοσιονομικού κόστους να μη θίξει τις συντάξεις. Ακούω όμως με προσοχή τις σχετικές ενστάσεις φορέων, όπως η ΕΣΕΕ, που συμμετέχει δημιουργικά στον δημόσιο διάλογο και θεωρεί ότι κάτι τέτοιο θα επιβάρυνε υπέρμετρα τις επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρομεσαίες.

Το μόνον που μπορώ να σας πω αυτή τη στιγμή για τις εισφορές είναι ότι μετά τη μεταρρύθμιση θα είναι πλέον ευθέως ανάλογες με το εισόδημα (όπως άλλωστε και οι συντάξεις) και θα καθορίζονται με κοινά κριτήρια για όλους, χωρίς εξαιρέσεις και προνόμια. Ειδικά για τις εισφορές των αγροτών θα ληφθεί μέριμνα να υπάρχουν κλίμακες που να αντιστοιχούν και σε πολύ χαμηλά εισοδήματα των κατ’ επάγγελμα αγροτών και να φτάσουν στο τελικό τους ύψος σταδιακά, όχι άμεσα.