Σχόλιο με αφορμή το αίτημα μετατροπής εισφοράς γης σε χρήμα για την επέκταση του ξενοδοχείου HORIZOΝ)

--- Στο προσεχές δημοτικό συμβούλιο θα συζητηθεί αίτημα ‘’μετατροπής εισφοράς γης σε χρήμα’’ για την επέκταση του ξενοδοχείου ‘’HORIZOΝ RESORT’’ στο Μαστιχάρι. Το ξενοδοχείο θεωρείται από τα καλύτερα που λειτουργούν στο νησί μας και έχει φήμη καλών σχέσεων με την γειτονική  κοινότητα. 

---Aπο την εποχή του Α. Τρίτση (1983) παραμένει στο νομοθετικό οπλοστάσιο των τοπικών κοινωνιών η κατάκτηση της ‘’υποχρεωτικής εισφοράς γης’’ των ξενοδοχειακών μονάδων που έχουν επιφάνεια πάνω από 4000 μ2 δηλ. που είναι πάνω από 150 κλίνες. Οι πιέσεις του ξενοδοχειακού λόμπυ για την κατάργηση του ακολουθούν αυτές που οδήγησαν στην μείωση του τέλους παρεπιδημούντων το 2009! (από 4,5 εκ περικόπηκαν κάτω από 0,8 εκ. έσοδο στον Δήμο Κω). Πρώτο βήμα είναι ήδη η μείωση της τιμής της μετατροπής σε χρήμα ανά μ2! Όμως και οι Δήμοι δεν έκαναν σωστή αξιοποίηση του πόρου. Με ευκολία δεχονταν την μετατροπή και σπαταλούσαν τα χρήματα σε μικροέργα χωρίς πνοή και σε σπατάλες, ενώ ο νόμος επιβάλλει την αγορά γης για δημιουργία κοινοχρήστων εγκαταστάσεων. Όπως έγινε με τον ΔΗΦΟΔΩ, στα πλαίσια της διαχρονικής φιλο-μεγαλο-επιχειρηματικης  κυβερνητικής πολιτικής είναι πιθανή η κατάργηση του νόμου. Όμως, όπως η σημερινή συγκυρία αποδεικνύει,  τόσο ο τόπος μας, τόσο η κοινωνία μας όσο και οι επιχειρήσεις έχουμε ανάγκη από μια άλλη αντίληψη ανάπτυξης, συμφέροντος, εσόδων και δαπανών και φυσικά μιας νέας πρακτικής. Ας το δούμε με αφορμή την συζήτηση του προβλήματος στο δημοτικό μας συμβούλιο.

---Στο δυτικό όριο της υφιστάμενης φάσης του ξενοδοχείου HORIZOΝ RESORTυπάρχει αγροτική οδός από την δεκαετία του 1950. Ο δρόμος αυτός  ήταν παράλληλος με χάνδακα απορροής όμβριων υδάτων, αλλά και εγκλωβισμού θαλασσινού νερού  που προέρχονταν από τους ισχυρούς θαλάσσιους κυματισμούς που έφερναν θαλασσόνερο από την αβαθή θάλασσα στον αύλακα δημιουργώντας  συνθήκες λιμνάζοντος υφάλμυρου νερού εντός του οποίου εγκλωβίζονταν ψάρια το φθινόπωρο και τον χειμώνα που αλιεύονταν από τους γειτονικούς καλλιεργητές τότε!  Ήταν ένας ιδιόμορφος και ιδιαίτερης αξίας μικρός υγροβιότοπος με παρυδάτια βλάστηση με βούρλα, αγριόχορτα, καλάμια  και αγριοδάφνες (αρδάφνες) που έχουν καταγραφεί από τους Ιταλούς τοπογράφους με μπλε νησίδες-λιμνούλες μέσα στις  ιδιοκτησίες. Σήμερα  βεβαίως η περιοχή έχει αλλάξει χαρακτήρα.  Η  επέκταση της μονάδας και προς τα δυτικά διπλασιάζει την δυναμικότητα του ξενοδοχειου (>1000 κλινών) και μετατρέπει την περιοχή ‘’Τρούλος’’ σε ένα αστικό τοπίο. Ο αγροτικός  δρόμος που σχεδόν τεμαχίζει την σημερινή διευρυμένη ιδιοκτησία εξακολουθεί να υπαρχει και να χρησιμοποιείται για την πρόσβαση των πολιτών στην πολύ όμορφη και μεγάλου πλάτους αμμώδη παραλία. Με μια νέα αντίληψη διατήρησης της φυσιογνωμίας της περιοχής, σεβασμού των ιστορικών εικόνων και διαφύλαξης του τοπίου, ο δρόμος μπορεί να ενταχθει και να αναδειχτεί ως στοιχείο ιστορικής, κοινωνικής και φυσικής μνήμης του συγκεκριμένου τόπου που η ζωή υποχρεωτικά μεταπλάθει. Οι επιχειρήσεις του νησιού μας προσπαθούν μέσω του κοστοβόρου γκαζόν, των απέραντων πισινών, των πανύψηλων φοινίκων και τεχνικών ελικοειδών κατασκευών αλλά και σκοπίμως παραμορφωμένων και μεταλλαγμένων φυτών να δώσουν χρώμα, χαρακτήρα, πνεύμα, σημαντικότητα και αναγνωσιμότητα στις μονάδες τους επαναλαμβάνοντας τοπία που συναντάς στα …εξωτικά νησιά του Ατλαντικού και του Ειρηνικού αγνοώντας την αξία και την μοναδικότητα του τοπικού. Βλέποντας την τουριστική μετάπλαση από το 1980 παρατηρούμε την βαθμιαία κατάληψη του μετώπου του νησιού προς την θάλασσα από μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες. Οι μεγάλες αυτές μονάδες είναι επιχειρήσεις που αλλάξουν χέρια ανά πάσα στιγμή.  Η ελεύθερη αγορά τις οδηγεί σε ιδιοκτησιακό καθεστώτα υπερτοπικού και υπερεθνικού χαρακτήρα. Η απαίτηση αυστηρά ελεγχόμενης ιδιωτικότητας και υψηλών στάνταρτ ασφάλειας μαζί με τον σκόπιμο οικονομικό έλεγχο της κυκλοφορίας του χρήματος, οδηγεί στην δημιουργία κλειστών συγκροτημάτων μακριά από κάθε έννοια πατριωτισμού. Η περίφραξη των παραλιακών ξενοδοχειακών οικοπέδων και το ξένο ή απρόσιτο ή άγνωστο των ιδιοκτητών είναι η απειλητική προοπτική αποκλεισμού πρόσβασης σε σύντομο χρόνο, στις παραλίες για τους γηγενείς  που μπορεί να επέλθει … και ανεπαισθήτως! Όπως έχει γίνει σε πολλές φτωχές κοινωνίες (Τουρκία, Τυνησία, Μεξικό κλπ).

---Δυστυχώς, τα ‘’χρυσά χρόνια της ανάπτυξης’’ δεν έχουν γίνει σχέδια χρήσεων γης.  Δεν υπάρχουν δεσμεύσεις δημιουργίας καθέτων διόδων προς την θάλασσα που να κατοχυρώνουν το κοινωνικό δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης στις ακτές. Ας διαφυλάξουμε τουλάχιστον αυτές που υπάρχουν!  Ειδικά αυτή την περίοδο ‘’νέας Ελληνικής υποτέλειας’’ που όλα πουλιούνται ‘’μπιρ παρά’’ η δημοτική αρχή πρέπει έμπρακτα να προστατέψει την πρόσβαση στον κοινόχρηστο αιγιαλό και την παραλία, να ‘’κοινωνήσει’’ τα αισθήματα αγάπης των πολιτών για τον τόπο μας και να αποτρέψει πρακτικές που δημιουργούν αισθήματα αποξένωσης και λήθης  από τα αυτονόητα για αιώνες δημόσια δωρεάν αγαθά όπως η παραλία, η θάλασσα, το τοπίο και η μνήμη! Η διατήρηση του τοπίου και η καλλιέργεια του πατριωτικού τοπικού συναισθήματος των πολιτών είναι δημοκρατικό καθήκον σήμερα.

--- Στην περίπτωση σας, ο δρόμος που υπάρχει είναι κατοχυρωμένος ιστορικά από την ύπαρξη του στις αεροφωτογραφίες της ΓΥΣ. Έστω και αν δεν εμφανίζεται στους κτηματολογικούς χάρτες του 1928, οι δημότες της Αντιμάχειας είναι μάρτυρες της ύπαρξης του εδώ και 60 χρόνια. Επομένως η πρώτη σκέψη-πρόταση είναι η διατήρηση του δρόμου και η ένταξη του ως στοιχείο τοπικής ιδιαιτερότητας στην οργάνωση και την λειτουργία της μονάδας! (τα τετραγωνικά μέτρα του δρόμου-πεζοδρόμου αφαιρούνται από την αποζημίωση της μετατροπής και δεν χάνετε η δόμηση που αντιστοιχεί σε αυτά). Ο δρόμος αυτός δεν δημιουργεί προβλήματα στην επιχείρηση,  στην λειτουργία της μονάδας ούτε και στους φιλοξενούμενους της. Παράδειγμα είναι ο δρόμος μέσα στο clubmedπου οδηγεί στην βασιλική του Α. Στεφάνου. Πολεοδομικά δεν υπάρχει πρόβλημα από την ύπαρξη δημόσιου δρόμου που τέμνει ιδιοκτησία ξενοδοχειακής μονάδας! Δεύτερη σκέψη είναι μια συμβιβαστική πρόταση! Υπάρχουν  εναλλακτικές λύσεις.  Υποχώρηση από το προηγούμενο επίπεδο της ιστορικής ύπαρξης του δημόσιου δρόμου, στο επίπεδο της διατήρησης του ως πεζόδρομου! Άλλη ιδέα είναι η μετατόπιση του δρόμου παρά το όριο της ιδιοκτησίας! Η τελευταία λύση είναι να παραχωρηθούν στον Δήμο μας σε μια γωνία της έκτασης της ιδιοκτησίας του ξενοδοχείου επιφάνεια προς μελλοντική αξιοποίηση από τον Δήμο (παράδειγμα γειτομική διαπλάτυνση δρόμου και δημιουργία νησίδας πρασίνου…). Βεβαίως η οποιαδήποτε συμβιβαστική πρόταση και η οποιαδήποτε απόφαση του δημοτικού συμβούλιου δεν σημαίνει τελεσιδικία γιατί το ενδεχόμενο κάποιος δημότης ή κάποιοι ή ένας σύλλογος να προσφύγει σε ένδικα μέτρα κατά της εξαφάνισης-καταστροφής του υφιστάμενου δρόμου υπάρχει και είναι νομικά ισχυρή πρόταση.

--- Στόχος δεν είναι η αντιδικία με την επιχείρηση ούτε η δημιουργία προβλημάτων σε επιχειρηματίες και σε επενδύσεις. Στόχος είναι να κατανοήσουμε τις κοινωνικές, τις περιβαλλοντικές και τις πολιτικές προεκτάσεις του αιτήματος ‘’μετατροπής εισφοράς γης σε χρήμα’’ με αφορμή την επέκταση του ξενοδοχείου HORIZOΝ. Να αναζητήσουμε την κοινή μας ωφέλεια και να βρούμε την καλύτερη λύση για την κοινωνία και την επιχειρηματική επιδίωξη. Δεν είναι μια απλή εμπορευματική πράξη η μετατροπή γης σε χρήμα. Είναι διαδικασία με ιδεολογική, κοινωνική και πολιτική σημασία και στο τέλος-τέλος και μια εμπορική δοσοληψία!

Είναι δημοκρατικότερο και πιο αποτελεσματικό στο δημοτικό συμβούλιο να μην κατατίθενται μονοδιάστατες προτάσεις αλλά να υπαρχει δέσμη εναλλακτικών προτάσεων!  Οι εναλλακτικές διευρύνουν την σκέψη μας όταν πρόκειται να παρουμε αποφάσεις που καθορίζουν την ζωή μας.

Αρκετά με τα λάθη που έχουν γίνει μέχρι σήμερα και αρκετά με τις σκοπιμότητες που μας οδήγησαν εδώ που είμαστε. Είναι αναγκαία η αλλαγή στην διαμορφωμένη σχέση των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων με το τοπικό περιβάλλον, την τοπική κοινωνία και τον Δήμο μας.

Ν. Μυλωνάς

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ