Όπως πολλοί άλλοι τομείς, ο οινοτουρισμός αναπτύχθηκε στην Ελλάδα άνευ κεντρικού σχεδίου και κυρίως μέσω ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Την ανάγκη χάραξης μιας εθνικής στρατηγικής για τον οινικό τουρισμό διαπιστώνει η Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου, οινοποιός από την Κω και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Οινοτουρισμού. «Σε τοπικό επίπεδο έχουν γίνει πράγματα και οι οινοποιοί αυτενέργησαν επιτυχώς με δράσεις όπως οι Ανοιχτές πόρτες. Τώρα όμως χρειάζεται ένας εθνικός σχεδιασμός και μία εντονότερη προβολή από τους φορείς του τουρισμού, π.χ. τον ΕΟΤ, για τη στήριξη του οινοτουριστικού προϊόντος σε διεθνείς εκθέσεις, με τη συμμετοχή της Ελλάδας ως οινικός προορισμός. Φυσικά, αφού ισορροπήσουν τα πράγματα με την πανδημία. Το τυχαίο δεν αποτελεί πια επιλογή», λέει και επικαλείται ανάλογα παραδείγματα από τη Γαλλία και την Ισπανία. Αναφέρει δε πως «πλέον, έχει δημιουργηθεί μέχρι και Παγκόσμιος Οργανισμός Οινικού Τουρισμού».
Η Εθνική Επιτροπή Οινοτουρισμού
Ο εθνικός σχεδιασμός είναι ο βασικός στόχος της Εθνικής Επιτροπής Οινοτουρισμού, που συστάθηκε το 2016, με μέλη, εκτός από κάποιους επιστήμονες, εκπροσώπους από όλους σχεδόν τους θεσμικούς φορείς και τις ενώσεις του ελληνικού κρασιού. Επιδίωξή της είναι ο αποτελεσματικός συντονισμός των ενεργειών για την ανάπτυξη του οινοτουρισμού μέσω τακτικών επαφών με αρμόδιους κρατικούς φορείς, κυρίως τα υπουργεία Τουρισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης. Φυσικά, όσον αφορά το χρηματοδοτικό κομμάτι εμπλεκόμενο είναι το υπουργείο Ανάπτυξης, ενώ για την πολιτιστική κληρονομιά και το συσχετισμό της με τον οινοτουρισμό εμπλέκεται και το υπουργείο Πολιτισμού. Το υπουργείο Εξωτερικών αφορά ο τομέας της υποστήριξης του οινοτουριστικού πακέτου μέσω των ανά τον κόσμο Πρεσβειών και Προξενείων της Ελλάδας. Διότι, ανάμεσα σε άλλα, «ο οινικός τουρισμός μπορεί να πάει σε υψηλότερο επίπεδο μόνο μέσα και από το γαστρονομικό», λέει η πρόεδρος και προσθέτει: «Εκτός από την ιστορία, τον πολιτισμό και τη φυσική ομορφιά της Ελλάδας, η γαστρονομική παράδοση και το ελληνικό κρασί πρέπει να ενσωματωθούν στο τουριστικό προϊόν της χώρας».
Για το σκοπό αυτό, ένα από τα κυριότερα μελήματα της Επιτροπής είναι η σύνδεση των οινοποιείων με τους θεσμούς του τουρισμού (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων, Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος και Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων). Άλλωστε, σύμφωνα με την κα Τριανταφυλλοπούλου, όλοι οι εν λόγω θεσμοί εκτιμούν πια πως το επισκέψιμο οινοποιείο εμπλουτίζει την εμπειρία του τουρίστα. «Όλο και περισσότερο, βλέπουμε να διαμορφώνεται πλαίσιο συνεργασίας με ξενοδόχους, εστιάτορες και βέβαια τουριστικούς πράκτορες. Γίνονται ζυμώσεις ανάμεσα τους, καθώς ξενοδοχεία προτείνουν πια στους πελάτες να επισκεφθούν οινοποιεία που βρίσκονται στην περιοχή τους, στο πλαίσιο γνωριμίας με τους ανθρώπους πίσω από τα τοπικά προϊόντα, αλλά και σύνδεσης με την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Πρόκειται για κάτι που αρχίζει να έχει δυναμική», λέει.
Διατοπική εθνική στρατηγική
Δύο είναι τα κομβικά σημεία για την από εδώ και πέρα ανάπτυξη του οινοτουρισμού στην Ελλάδα. Η εύρεση οικονομικών πόρων και ο σχεδιασμός ενός διατοπικού προγράμματος σύνδεσης του οινοτουρισμού με τον τουρισμό και μάλιστα σε επίπεδο περιφερειακών ενοτήτων. Ενέργειες της Εθνικής Επιτροπής Οινοτουρισμού οδήγησαν στο σχεδιασμό αυτού του προγράμματος, με όραμα τόσο την προβολή του αμπελώνα και του κρασιού της Ελλάδας, όσο και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Άλλωστε, «ο σχεδιασμός έχει γενικότερο αναπτυξιακό πρόσημο, αφού εκτός από τη δημιουργία θέσεων εργασίας στοχεύει σε συνέργειες με τους κλάδους της φιλοξενίας και της εστίασης, στο πλαίσιο της αμοιβαίας αλληλοϋποστήριξης, προς συμβολή της τοπικής κερδοφορίας», λέει η πρόεδρος. Η δε χρηματοδότηση προβλέπεται μέσω κονδυλίων που διαχειρίζονται 25 αναπτυξιακές εταιρείες ανά την Ελλάδα (προγράμματα Leader). «Χωρίς την κατάλληλη χρηματοδότηση δεν μπορούν να δημιουργηθούν τα απαραίτητα εργαλεία, όπως οι Δρόμοι του Κρασιού και μάλιστα με ενιαία εικόνα», επισημαίνει η κα Τριανταφυλλοπούλου και προσθέτει: «Ευτυχώς, η αρχική χρηματοδότηση για τις βασικές δράσεις έχει εξασφαλιστεί, ενώ περισσότερα χρηματοδοτικά εργαλεία μπορούν να βρεθούν από εδώ και πέρα για τα επόμενα βήματα. Ωστόσο, βασικό μέλημα αποτελεί η απόκτηση αυτοτέλειας για τα επόμενα στάδια».
Ολική η ενδεδειγμένη προβολή
Βάση για την προβολή του ελληνικού οινοτουριστικού προϊόντος πρέπει να είναι μία διαδικτυακή πύλη, (portal), που θα συγκεντρώνει όλη την πληροφορία για το προϊόν αυτό, προσφέροντάς την με ενοποιημένη εικόνα για όλη τη χώρα. Με το εν λόγω εργαλείο ως υποστηρικτικό, η συμμετοχή σε κορυφαίες τουριστικές εκθέσεις και σε εκθέσεις κρασιού και η οργάνωση μεγάλων εκδηλώσεων και ποικίλων σεμιναρίων για την εκπαίδευση σχετικά με το ελληνικό κρασί και τον οινοτουρισμό κρίνονται ως εκ των ων ουκ άνευ για την προβολή του οινοτουριστικού πακέτου της χώρας. Η προβολή δε αυτή πρέπει να είναι ολική και «σύντομα, το έργο και οι δράσεις της Επιτροπής θα φανούν περισσότερο και σε αυτόν τον τομέα μέσα από το εν λόγω διατοπικό πρόγραμμα», εκτιμά η κα Τριανταφυλλοπούλου. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η διείσδυση στον οινοτουρισμό των ελληνικών προϊόντων γαστρονομίας και η σύνδεση του κρασιού με παραδοσιακές συνταγές, καθώς «ο επισκέπτης, ορμώμενος από το κρασί και το επισκέψιμο οινοποιείο πρέπει να ανακαλύπτει και άλλα προϊόντα και φεύγοντας από τον τουριστικό – οινοτουριστικό προορισμό του να τα “παίρνει” μαζί του ως εμπειρία και ανάμνηση», λέει η οινοποιός και συμπληρώνει: «σε κοινό δρόμο πρέπει να βαδίζουν και όλα τα καθιερωμένα οινοτουριστικά εργαλεία, όπως οι πινακίδες σήμανσης διαδρομών και τα λογότυπα».
Ωστόσο, ενώ βασικός στόχος είναι η ομοιομορφία, η ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων και των μοναδικών χαρακτηριστικών κάθε περιφέρειας, όπως το οικοσύστημα, η φυσική ομορφιά, η αμπελουργική παράδοση, η αρχιτεκτονική κ.ά., δεν θα παραγκωνιστούν. «Άλλη εικόνα απολαμβάνει ο επισκέπτης σε ένα οινοποιείο που βρίσκεται σε νησί, όπου μπορεί να βλέπει το αμπέλι και στο βάθος τη θάλασσα και άλλο σε κάποιο οινοποιείο της ηπειρωτικής Ελλάδας, όπου μπορεί να βλέπει μία θάλασσα από αμπέλια. Κάθε περιοχή έχει τις ιδιαιτερότητές της και κάθε περιφέρεια θα πρέπει να τις προάγει και να τις προβάλλει. Η εξωστρέφεια, όμως, του οινοτουριστικού προϊόντος πρέπει πλέον να συντάσσεται εθνικά, με ενιαίο σήμα, όπως αυτό του επισκέψιμου οινοποιείου», εξηγεί η κα Τριανταφυλλοπούλου.
Επισκέψιμα οινοποιεία με σήμα
Κομβικό σημείο των δράσεων της Εθνικής Επιτροπής Οινοτουρισμού είναι η ενίσχυση της αξίας και η καθιέρωση του Σήματος Επισκέψιμου Οινοποιείου, καθώς και η διασύνδεσή του με τη γαστρονομία και τους χώρους εστίασης και φιλοξενίας ανά περιοχή. Διότι αυτοί θεωρούνται πρωταρχικοί παράγοντες για μία ολοκληρωμένη οινοτουριστική πρόταση. Το εν λόγω Σήμα μπορεί να εξασφαλίσει όποιο οινοποιείο πληροί τις θεσμοθετημένες προδιαγραφές του 2014, οι οποίες επικαιροποιήθηκαν το 2018. «Μητρώο Οινοτουριστικών Επιχειρήσεων δημιουργείται τώρα στο Υπουργείο Τουρισμού. Το ενδιαφέρον των οινοποιείων για την απόκτηση του εν λόγω σήματος είναι μεγάλο και συνεχώς προστίθενται νέα οινοποιεία στη λίστα», λέει η πρόεδρος.
Οινοποιεία-κόμβοι
Τέλος, μία ενδιαφέρουσα πρόταση του διατοπικού προγράμματος για τον οινοτουρισμό αφορά τη μετατροπή των επισκέψιμων οινοποιείων σε «κόμβους» διασύνδεσης του πρωτογενούς τομέα με τον τουρισμό. Διότι κάθε επισκέψιμο οινοποιείο συνδέει τον τουρισμό με την πρωτογενή παραγωγή και τη μεταποίηση. Σε πρόσφατη, μάλιστα, μελέτη του ΣΕΤΕ καταγράφεται πως απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη καλύτερου αποτυπώματος στους τουρίστες-πελάτες της Ελλάδας, αλλά και για τη βελτίωση του επιπέδου αυτών, απαραίτητη είναι, ανάμεσα σε άλλα, η ανάδειξη της γαστρονομίας, της αγροδιατροφής και του κρασιού μέσω του οινοτουρισμού, ο οποίος αναφέρεται, μάλιστα, ως ξεχωριστή τουριστική οντότητα.
RSS