Για παράδειγμα, τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, ο δείκτης οικονομικής ψυχολογίας έδειξε βελτιωμένος. Το κλίμα αυτό αποτυπώθηκε στα δημοσκοπικά ευρήματα. Ως προς τα χαρακτηριστικά της εκλογικής επιρροής των κομμάτων και των πολιτικών ηγεσιών, μπορούμε συνοπτικά να εντοπίσουμε τα εξής στοιχεία:

1. Διατήρηση του δημοσκοπικού προβαδίσματος της Ν.Δ. Σε όλες τις μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις και παρά τις διαφορές που αυτές παρουσιάζουν μεταξύ τους το προβάδισμα της Ν.Δ. είναι καθαρό. Οι περισσότερες έρευνες δείχνουν πως αυτό αποτυπώνεται με διψήφια διαφορά ή κοντά σε αυτήν. Πρόκειται για μια σημαντική απόσταση. Τα ποσοστά της Νέας Δημοκρατίας (επί των εγκύρων και με δεδομένη την ύπαρξη ενός σημαντικού ποσοστού αναποφάσιστων ψηφοφόρων) καταγράφονται γύρω στο 30-31%. Λαμβάνοντας υπόψη κάποιους παράγοντες, μπορεί να θεωρηθεί πως εάν γίνονταν σήμερα εκλογές, θα ήταν πολύ πιθανό η Ν.Δ. να κινείτο πάνω από το 34-35%. Το ποσοστό αυτό θα της έδινε την πρωτιά, αλλά δεν θα της εξασφάλιζε την αυτοδυναμία. Επιπλέον, είναι αξιοσημείωτο πως ο Κυρ. Μητσοτάκης συνεχίζει να προηγείται με σημαντική διαφορά έναντι του Α. Τσίπρα σε ερωτήσεις καταλληλότητας για την πρωθυπουργία και ικανότητας διαχείρισης θεμάτων πρωθυπουργικής ευθύνης.

2. Ενίσχυση της συσπείρωσης του ΣΥΡΙΖΑ. Παρά τη διατήρηση της κυριαρχίας του αντιπάλου του, ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε ενισχυμένος από τις φθινοπωρινές δημοσκοπικές έρευνες, που έδειξαν πως αύξησε τη συσπείρωσή του, περιορίζοντας σε κάποιο βαθμό τις διαρροές. Παρ’ όλα αυτά, τα δημοσκοπικά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ κινούνται αρκετά χαμηλά ακόμη, γύρω από το 20%, με τη συσπείρωσή του να βρίσκεται περίπου στο 45-50%. Οι διαρροές του προς τη Ν.Δ. συνεχίζουν να υφίστανται, αν και ελαφρώς πιο περιορισμένες. Καθώς σημαντικό τμήμα των αναποφάσιστων ψηφοφόρων προέρχεται από τους δικούς του ψηφοφόρους του Σεπτεμβρίου 2015, καθίσταται δυσκολότερη η εκτίμηση εκλογικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή. Πάντως, η υπόθεση, πως εάν γίνονταν σήμερα εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ θα κινείτο γύρω στο 25%, μπορεί να θεωρηθεί βάσιμη. Σε ό,τι αφορά τον πρωθυπουργό Α. Τσίπρα, η εικόνα του δείχνει σαφώς βελτιωμένη σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα. Το ταξίδι του στις ΗΠΑ και η συνάντησή του με τον πρόεδρο Τραμπ ενίσχυσαν το ηγετικό του προφίλ σε ένα τμήμα της κοινής γνώμης.

3. Στασιμότητα στην Κεντροαριστερά. Παρά την αναπήδηση προς τα πάνω των ποσοστών της ΔΗΣΥ στις πρώτες έρευνες του Σεπτεμβρίου, αποτέλεσμα κυρίως του ενδιαφέροντος για τις διαδικασίες εκλογής ηγέτη για τον νέο φορέα της Κεντροαριστεράς, η συνέχεια δεν έδειξε ανάλογη δυναμική. Στις τελευταίες έρευνες καταγράφεται στασιμότητα ή και πτώση της ΔΗΣΥ της Φώφης Γεννηματά όσο και για το Ποτάμι του Στ. Θεοδωράκη. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως, μέχρι τώρα τουλάχιστον, το ευρύτερο κοινό της Κεντροαριστεράς δείχνει επιφυλακτικό να εμπιστευθεί τα υπάρχοντα κόμματα (ΔΗΣΥ και Ποτάμι) υπό τις παρούσες συνθήκες. Είναι βάσιμο να αναρωτηθεί κανείς αν το αποτέλεσμα των εκλογών για τον πρόεδρο του νέου φορέα θα καταφέρει να αντιστρέψει αυτό το κλίμα στασιμότητας.

4. Στασιμότητα για ΚΚΕ, ΛΑΕ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ, άνοδος για Πλεύση Ελευθερίας. Η πλειονότητα των δυνάμεων της πέραν του ΣΥΡΙΖΑ Αριστεράς δεν παρουσιάζει σήμερα ιδιαίτερη δυναμική ανόδου. Ούτε το ΚΚΕ ούτε η ΛΑΕ δείχνουν προς στιγμήν να έλκουν σημαντικό όγκο απογοητευμένων από τον ΣΥΡΙΖΑ ψηφοφόρων. Αντιθέτως, η Πλεύση Ελευθερίας της Ζ. Κωνσταντοπούλου παρουσίασε στις τελευταίες έρευνες ανοδική τάση, που ίσως να οφείλεται στη δυναμική επικοινωνιακά επανεμφάνισή της. Αν και προς το παρόν, η Πλεύση Ελευθερίας βρίσκεται κάτω του 3%, θα ήταν ρεαλιστικό να υποθέσουμε πως αν γίνονταν σήμερα εκλογές, θα ήταν πιο κοντά να εισέλθει στη Βουλή συγκριτικά με τη ΛΑΕ ή την ΑΝΤΑΡΣΥΑ.

5. Σταθερότητα για Χρυσή Αυγή, ΑΝΕΛ και Ενωση Κεντρώων. Οι δυνάμεις αυτές παρουσιάζουν εικόνα σχετικής σταθερότητας χωρίς ιδιαίτερες διακυμάνσεις. Οι ΑΝΕΛ και η Ε.Κ. κινούνται στις περισσότερες έρευνες στο 2-3%. Η Χρυσή Αυγή κινείται μεταξύ του 6-7%, στοιχείο που δείχνει πως ο κίνδυνος εκλογικής εκτίναξης της ρατσιστικής ακροδεξιάς δεν δείχνει σήμερα μεγάλος, όμως η σταθερότητα της Χ.Α. είναι δυστυχώς αξιοσημείωτη.

Συμπερασματικά, πολλά πράγματα παραμένουν ακόμη ανοιχτά. Προς το παρόν, η δημοσκοπική κυριαρχία της Ν.Δ. και του Κυρ. Μητσοτάκη δείχνει να μην απειλείται, αλλά αν γίνονταν άμεσα εκλογές η αυτοδυναμία της δεν θα ήταν δεδομένη. Από την πλευρά του, ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε μια πορεία επανασυσπείρωσης. Ποια είναι τα όρια αυτής της επανασυσπείρωσης είναι αδύνατον αυτή τη στιγμή να γνωρίζουμε.

* Ο κ. Ν. Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και ο κ. Γ. Σιάκας είναι διευθυντής Ερευνών της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης του ΠΑΜΑΚ.

Έντυπη