Την επανίδρυση των παλαιών «νομαρχιακών» πολεοδομιών, για όσους δήμους δεν έχουν καταφέρει να φτιάξουν δική τους πολεοδομία, προβλέπει το σχέδιο νόμου που κατέθεσε το υπουργείο Περιβάλλοντος στη Βουλή.

Η αιτία είναι απλή: επτά χρόνια από την ψήφιση τον «Καλλικράτη», στην πλειονότητά τους οι δήμοι εξακολουθούν να μην έχουν ιδρύσει δικές τους υπηρεσίες. Ενώ δεν λείπουν και οι «παρεμβάσεις» των δημάρχων στο έργο των υπαλλήλων…

Μία από τις προβλέψεις του «Καλλικράτη» (ν. 3852/2010) που συνάντησε εξαρχής σημαντικές αντιδράσεις ήταν η «διάλυση» των παλαιών νομαρχιακών πολεοδομιών (που εξυπηρετούσαν πολλούς δήμους) και η σταδιακή μεταβίβαση σε κάθε δήμο της σχετικής αρμοδιότητας. Εκτός από τις αντιρρήσεις επί της αρχής (δηλαδή, το κατά πόσον οι δήμοι είναι αρκετά ώριμοι στη διαχείριση των πολεοδομικών τους ζητημάτων), το κυριότερο πρόβλημα ήταν η στελέχωση λειτουργικών υπηρεσιών σε μια εποχή δραστικών περικοπών. Η δημιουργία των νέων υπηρεσιών πήρε παράταση έως το 2012 και κατόπιν μετατέθηκε ασαφώς στο μέλλον.

Το σχέδιο νόμου περί αυθαιρέτων και δόμησης, που κατατέθηκε προχθές για έλεγχο στην Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, προβλέπει την επαναφορά της αρμοδιότητας σε ανώτερο επίπεδο, εφόσον οι δήμοι δεν έχουν προχωρήσει. «Στις περιπτώσεις που οι δήμοι δεν έχουν συστήσει, ή αδυνατούν να συστήσουν υπηρεσία δόμησης, ή διαθέτουν υπηρεσία δόμησης που δεν καλύπτει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία της, συστήνεται με απόφαση του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μια υπηρεσία δόμησης με χωρική αρμοδιότητα των προαναφερόμενων δήμων ανά περιφερειακή ενότητα», αναφέρεται. Οι προϋποθέσεις για τη λειτουργία και οργάνωση των υπηρεσιών δόμησης καθώς και τα κριτήρια για τη κατ’ ελάχιστον στελέχωση αυτών θα οριστούν με απόφαση των υπουργών Περιβάλλοντος και Εσωτερικών.

Το πρόβλημα

Για ποιο λόγο κρίθηκε αναγκαία η επιστροφή στο προηγούμενο σύστημα; Σύμφωνα με την ηλεκτρονική πύλη e-poleodomia, σε όλη την Ελλάδα λειτουργούν σήμερα 141 πολεοδομίες. Σε πολλές περιφερειακές ενότητες (νομοί), όλοι οι δήμοι εξακολουθούν να εξυπηρετούνται από μία μόνο υπηρεσία: τα Ιωάννινα (8 δήμοι), οι Σέρρες και τα Χανιά (7 δήμοι), η Καρδίτσα (6 δήμοι), η Δράμα (5 δήμοι), η Ξάνθη και η Ροδόπη (4 δήμοι), η Θεσπρωτία, η Καστοριά, η Πιερία, η Πρέβεζα και η Φλώρινα (3 δήμοι), τα Γρεβενά, η Ευρυτανία, το Κιλκίς και η Φωκίδα (2 δήμοι).

Το πρόβλημα είναι σύνθετο στα νησιά, όπου η μετακίνηση από το ένα νησί στο άλλο προϋποθέτει αρκετά έξοδα και χρόνο. Για παράδειγμα, στα Δωδεκάνησα η πολεοδομία Ρόδου εξυπηρετεί την Τήλο, τη Χάλκη και το Καστελλόριζο, η Κως εξυπηρετεί και τη Νίσυρο, η Κάλυμνος εξυπηρετεί και την Πάτμο, το Αγαθονήσι, την Αστυπάλαια και τους Λειψούς, η Κάρπαθος και την Κάσο, ενώ δική τους πολεοδομία ίδρυσαν μόνο η Σύμη και η Λέρος.

Στην Αττική, το πρόβλημα είναι διαφορετικό: ο όγκος της δουλειάς. Για παράδειγμα, η πολεοδομία της Αγίας Παρασκευής εξακολουθεί να εξυπηρετεί Χαλάνδρι, Φιλοθέη-Ψυχικό, Παπάγου-Χολαργό, Πεντέλη και Βριλήσσια. «Η ταλαιπωρία των πολιτών περνά σε εμάς που δεν έχουμε αρκετούς υπαλλήλους για να τους εξυπηρετήσουμε», εξηγεί ο διευθυντής της πολεοδομίας Δημ. Κλεφτοδήμος. «Πλέον προχωρήσαμε σε διαδημοτικές συνεργασίες για να ανταποκριθούμε – για παράδειγμα στις αυτοψίες “δανειζόμαστε” έναν μηχανικό του εξυπηρετούμενου από εμάς δήμου».

Οι δυσλειτουργίες των πολύ μεγάλων ή πολύ μικρών πολεοδομικών γραφείων απασχόλησαν και τον Συνήγορο του Πολίτη και την ΕΜΔΥΔΑΣ, που ζήτησαν πολλάκις τη στελέχωση των υπηρεσιών. Ομως το πρόβλημα στις νέες πολεοδομίες δεν είναι μόνο η ελλιπής στελέχωση, αλλά κάποιες φορές… και οι «παρεμβάσεις» των δημάρχων! Χαρακτηριστικό είναι ότι τον Μάρτιο του 2017 ο γενικός διευθυντής Πολεοδομίας του υπουργείου Περιβάλλοντος Γιώργος Γκανασούλης χρειάστηκε να εκδώσει εγκύκλιο (έπειτα από συγκεκριμένη καταγγελία για επέμβαση δημάρχου), υπενθυμίζοντας ότι μόνο οι υπάλληλοι των υπηρεσιών δόμησης είναι αρμόδιοι από τον νόμο και «κάθε εμπλοκή, ενέργεια ή παρέμβαση αναρμόδιων οργάνων στις ανωτέρω διαδικασίες, ουδεμία ισχύ έχει»…

Καθημερινή