Ήταν η ανακάλυψη που έστρεψε το παγκόσμιο ενδιαφέρον στην αρχαιολογία, σημειώνουν οι συντάκτες του κειμένου - Στη δεκάδα ακόμα, η ανακάλυψη του «Ερέβους» στον Καναδά και η βυθισμένη βασιλική του 5ου αιώνα στην Τουρκία
 
Ήταν το θέμα που συγκίνησε όχι μόνο τους Έλληνες, αλλά το παγκόσμιο κοινό, τη χρονιά που πέρασε. Οι σπουδαίες ανακαλύψεις στον Τύμβο Καστά της Αμφίπολης και ο πανέμορφος τάφος που ήρθε στο φως δεν θα μπορούσαν να λείπουν από την αρχαιολογική ανασκόπηση του 2014 της κορυφαίας στο αντικείμενο ιστοσελίδας archaeology.org. 
Η συντακτική ομάδα ξεχώρισε τις δέκα σημαντικότερες ανακαλύψεις της χρονιάς και μάλιστα επέλεξε να ξεκινήσει το αφιέρωμα με αναφορά στην Αμφίπολη: «Από τη στιγμή που ήρθε στο φως ο μεγαλύτερος γνωστός ελληνικός τύμβος τον Αύγουστο, οι λάτρεις της αρχαιολογίας σε όλο τον κόσμο περίμεναν με ανυπομονησία κάθε νέα είδηση, που προερχόταν από το σημείο της ανασκαφής. Ο Τύμβος της Αμφίπολης, που χρονολογείται από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν το τρανό παράδειγμα του πώς η αρχαιολογία μπορεί να αιχμαλωτίσει το ενδιαφέρον και την φαντασία του κοινού και εύκολα κέρδισε μια θέση στο «Top-10» των ανακαλύψεων του 2014.

Στη δεκάδα της ιστοσελίδας, αναφέρονται ως κορυφαίες οι ακόλουθες ανακαλύψεις: 

-Το υπόγειο Στόουνχετζ, Αγγλία




«Σαν να μην ήταν αρκετά θεαματικό από μόνο του το Στόνοχετζ, προέκυψε πως παρόμοιες υποδομές υπάρχουν διάσπαρτες υπογείως σε όλη την ευρύτερη περιοχή, γεγονός που αποκάλυψε η γεωλογική έρευνα», αναφέρεται χαρακτηριστικά.


-Ο Θησαυρός του Σίτον Ντάουν, Αγγλία


Ένας ανιχνευτής μετάλλου στην νοτιοδυτική Αγγλία ανακάλυψε έναν από τους μεγαλύτερους θησαυρούς ρωμαϊκών νομισμάτων που έχει ανακαλυφθεί ποτέ: Ο Θησαυρός του Σίτον Ντάουν αποτελείται από 22.000 νομίσματα που χρονολογούνται την περίοδο 260-340 μ.Χ.


-Ο Τύμβος της Αμφίπολης, Ελλάδα


Με αναλυτική περιγραφή των ανακαλύψεων στην σπουδαία ανασκαφή το archaeology.org θυμίζει στους αναγνώστες τις Σφίγγες, τις Καρυάτιδες, το εντυπωσιακό μωσαϊκό με την Αρπαγή της Περσεφόνης και ολόκληρο το σπουδαίο μνημείο.


-Οι απαρχές του βουδισμού, Νεπάλ


Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ευρήματα που βοήθησαν θεολόγους και ιστορικούς να κατανοήσουν σε βάθος τα πρώτα χρόνια του βουδισμού.


-Ανακαλύψεις για τον Νεάταρνταλ


Επιστήμονες μελέτησαν εκ νέου το DNA του Νεάταρνταλ και συγκέντρωσαν στοιχεία για το πώς εξελίχθηκε το ανθρώπινο σώμα και το μυαλό. 


-Το «Έρεβος», Καναδάς


Η ανακάλυψη ενός βυθισμένου πλοίου του 1846, που υπολογίζεται ότι ήταν το «Έρεβος», το ένα, δηλαδή, από τα δύο πλοία με τα οποία αναχώρησε για την αποστολή στην Ανταρκτική ο Τζον Φράνκλιν και η οποία εξαφανίστηκε μυστηριωδώς, κέρδισε το παγκόσμιο ενδιαφέρον. 
(Διαβάστε περισσότερα εδώ και εδώ)

-Η βυθισμένη βυζαντινή βασιλική, Τουρκία


Χρειάστηκε να πετάξει πάνω από την λίμνη Ιζνίκ, στην αρχαία Νικαία της Τουρκίας ένας αρχαιολόγος για να ανακαλύψει σχεδόν ακέραιους τους τοίχους μια βυζαντινής εκκλησίας, ρυθμού βασιλικής στο βυθό! 


-Μουμιοποίηση πριν τους Φαραώ, Αγγλία


Η ανάλυση υφασμάτων που χρησιμοποιούνταν στην ταφή και που βρέθηκαν στην Αγγλία, αποκάλυψαν ότι οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν την τεχνική της μουμιοποίησης πολύ πριν τους Φαραώ, κατά το 4.300 πΧ, που σημαίνει  περίπου 1.500 χρόνια νωρίτερα από ό,τι ήταν γνωστό έως τώρα.


-Το οχυρό του Μπλουτουθ, Δανία


Σε ένα χωράφι νοτιοδυτικά της Κοπεγχάγης, ανακαλύφθηκαν ερείπια ενός φρουρίου που πιστεύεται πως ανήκε στον περιβόητο πολεμιστή των Βίκινγκς γνωστό με το παρατσούκλι «Μπλουτούθ» που έζησε το 10ο αιώνα! 


-Ναϊάς, η 13.000 ετών αμερικανίδα ιθαγενής, Μεξικό

Αν και ο σκελετός του κοριτσιού που ονομάστηκε Ναϊάς ήρθε στο φως το 2007, μόλις φέτος οι επιστήμονες κατόρθωσαν να χρονολογήσουν τα ευρήματα. Προέκυψε ότι πρόκειται για τον αρχαιότερο σκελετό ιθαγενούς της αμερικανικής ηπείρου.

Το αφιέρωμα δεν κατατάσσει σε σειρά τις ανακαλύψεις που επέλεξε η συντακτική ομάδα ως τις κορυφαίες του έτους αλλά τις παραθέτει αναλυτικά και τις δέκα.
Η τουριστική αξιοποίηση της Αμφίπολης και της ευρύτερης περιοχής, βρέθηκε στο επίκεντρο της συνάντησης που είχαν σήμερα η υπουργός Τουρισμού κυρία Όλγα Κεφαλογιάννη και ο δήμαρχος της Αμφίπολης κ. Κωνσταντίνος Μελίτος.

Στη συνάντηση που έγινε στα γραφεία του ΕΟΤ στην Αθήνα, η υπουργός Τουρισμού εξέφρασε το μεγάλο ενδιαφέρον της για τα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα  και τόνισε ότι η περιοχή έχει τα χαρακτηριστικά  για να προσελκύσει μεγάλο αριθμό επισκεπτών. Υπογράμμισε ακόμη  ότι η ανάδειξη της Αμφίπολης πρέπει να γίνει  σε συνδυασμό με το ιδιαίτερο πολιτιστικό και φυσικό κάλλος της περιοχής. Να  δημιουργηθεί –είπε - ένα νέο πρότυπο αξιοποίησης του ευρήματος, με συμμετοχή  της τοπικής αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας.

Η κυρία Κεφαλογιάννη επισήμανε ότι  τα αρχαιολογικά ευρήματα της Αμφίπολης θα συμβάλλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού.
Στη συνάντηση ο δήμαρχος Αμφίπολης ζήτησε τη συνδρομή των συναρμόδιων υπουργείων (Τουρισμού, Πολιτισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης) για την εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου, ήπιας τουριστικής ανάπτυξης. 

Ο γενικός γραμματέας του ΕΟΤ κ. Πάνος Λειβαδάς  που συμμετείχε στη συνάντηση, είπε ότι ο ΕΟΤ θα παράσχει τεχνογνωσία για την τουριστική προβολή της περιοχής.  
Για να εξειδικευτούν τα μέτρα της συνεργασίας, συμφωνήθηκε  να πραγματοποιηθεί και νέα συνάντηση.

Καθώς προχωρούν οι εργασίες συντήρησης στα επτά μαρμάρινα τμήματα των «επιστυλίων» -ανήκουν στον τρίτο και πιο περίτεχνο χώρο του ταφικού μνημείου, στο λόφο Καστά- αποκαλύπτονται, σταδιακά, παραστάσεις. Διευκρινίζεται ότι η θέση των μαρμάρινων μελών, τα οποία αποτελούν τμήμα θριγκού, φέρουν γραπτό διάκοσμο.

Ήσαν τοποθετημένα πάνω από τους ορθοστάτες των τοίχων και κάτω από τις μαρμάρινες δοκούς της οροφής, οι οποίες, όπως έχει ανακοινωθεί, φέρουν, επίσης, γραπτό διάκοσμο, ήτοι μίμηση φατνωμάτων, με εγγεγραμμένους ρόδακες.
Στο ένα από τα τμήματα των "επιστυλίων", κατά την πρώτη φάση των εργασιών συντήρησης, η οποία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, διακρίνονται στο κέντρο ζώο, πιθανόν ταύρος και εκατέρωθεν δύο μορφές, εν κινήσει, γυναικεία και ανδρική (φωτό 1,2,3,4). Δεξιά της γυναικείας και αριστερά της ανδρικής διακρίνονται υδρίες και φτερωτές μορφές.
 
Η δεξιά φτερωτή μορφή κατευθύνεται προς ένα τριποδικό λέβητα (φωτο 5). Σε πολλά σημεία της παράστασης, όπως στο ένδυμα και στην κεφαλή της γυναικείας μορφής, στο ένδυμα της ανδρικής και της φτερωτής μορφής και στον τρίποδα, είναι εμφανή ίχνη από χρώματα κόκκινο, μπλε και ώχρα.
Το άνω μέρος του επιστυλίου φέρει διακόσμηση ιωνικού κυματίου.
tovima.gr
Τα κινητά ευρήματα που βρέθηκαν στον τάφο -πολύτιμα για τη χρονολόγηση του μνημείου- είναι, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της επικεφαλής αρχαιολόγου της ανασκαφής στην Αμφίπολη, Κατερίνας Περιστέρη, νομίσματα και μελαμβαφή αγγεία (φωτογραφίες τους δεν δόθηκαν στη δημοσιότητα).

Νομίσματα και αγγεία
Τα νομίσματα που βρέθηκαν απεικονίζουν, σύμφωνα με την Κατερίνα Περιστέρη το πορτρέτο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, άλλα είναι του 2ου αιώνα π.Χ. και άλλα του 3ου αιώνα μ.Χ.
Πώς βοηθούν στη  χρονολόγηση τα νομίσματα; Ποιο είναι το κριτήριο του αρχαιολόγου; Τεκμήριο χρονολόγησης αποτελεί το πιο παλιό ή το πιο πρόσφατο νόμισμα;
Όσο για τα μελαμβαφή αγγεία, -τα οποία πήραν το όνομα τους από το μαύρο στιλπνό χρώμα με το οποίο καλύπτεται η επιφάνεια τους (η επιφάνεια διακοσμείται ενίοτε με χαρακτά και εμπίεστα σύμβολα), εμφανίζονται από τον 6ο αιώνα π.Χ. και χρησιμοποιούνται παραλλήλως με τη γραπτή μελανόμορφη και ερυθρόμορφη κεραμική κατά τον 5ο και 4ο αιώνα, συνήθως ως χρηστικά σκεύη. Η χρήση τους αυξάνεται σημαντικά ιδιαιτέρως στα ελληνιστικά χρόνια. Συνεπώς, πρόκειται για έναν τύπο αγγείων, η παραγωγή του οποίου διατρέχει πολλούς αιώνες.
 
Πέραν της γλυπτικής -Σφίγγες, Καρυάτιδες- και του ψηφιδωτού δαπέδου, η εικόνα των οποίων έδωσε τη δυνατότητα στην επιστημονική κοινότητα διατύπωσης υποθέσεων εργασίας, οι αρχαιολόγοι, μιλούσαν, ήδη από την αρχή της ανασκαφής για τα κινητά ευρήματα, εξηγώντας ότι από αυτά προκύπτει τελικά η χρονολόγηση.
Μετά τις ανακοινώσεις της Κατερίνας Περιστέρη για νομίσματα και κεραμική, το υπ’ αριθμόν ένα ζήτημα, της χρονολόγησης, μπορεί να απαντηθεί τεκμηριωμένα;
Το TheTOC.gr, ζήτησε την εκτίμηση του καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Πάνου Βαλαβάνη.
Κεραμική και χρονολόγηση
 
«Ο όρος "μελαμβαφής κεραμική" αναφέρεται σε μία πολύ γενική κατηγορία κεραμικής, η οποία αρχίζει από τον 6ο αι. και φτάνει μέχρι τα όψιμα ελληνιστικά χρόνια» λέει στο TheTOC.gr ο κ. Πάνος Βαλαβάνης.
 
«Συνεπώς, πρόκειται για αγγεία με μακρά εξέλιξη στο σχήμα, που αλλάζει κατά τη διάρκεια παραγωγής  τους και από μόνο του δεν δίνει στοιχεία χρονολόγησης. Χρειάζεται να μελετηθούν εξονυχιστικά τα συγκεκριμένα αγγεία, να γίνουν οι σχεδιαστικές τομές τους, να συγκριθούν με άλλα, ούτως ώστε να χρονολογηθούν κατά το δυνατόν σε στενότερα χρονικά πλαίσια. Αυτό είναι το πρώτο βήμα. Το δεύτερο, που θα μας βοηθήσει ή όχι στη χρονολόγηση του μνημείου, είναι η προϋπόθεση ότι αυτά όλα έχουν βρεθεί  μέσα σε συγκεκριμένο, κλειστό στρώμα, το οποίο να συσχετίζεται με κάποια φάση ζωής του μνημείου. Εάν βρέθηκαν στο αρχικό στρώμα, στην τάφρο θεμελίωσης για παράδειγμα, ή εάν βρέθηκαν μέσα στα χώματα της επίχωσης.
 
Εάν βρέθηκαν μέσα στα χώματα - δηλαδή, είναι εκτός αρχικής κατασκευής- απλώς, τεκμηριώνουν την υπόθεση ότι έχουμε συνεχείς χρήσεις του μνημείου, μεταγενέστερες επεμβάσεις και λοιπά…».

Νομίσματα και χρονολόγηση
«Το ίδιο ισχύει και για τα νομίσματα» εξηγεί ο κ. Βαλαβάνης. «Το στοιχείο που θα μπορούσε να δώσει ένα νόμισμα είναι ότι το στρώμα μέσα στο οποίο βρέθηκε ή το κτίριο στο οποίο χρησιμοποιήθηκε είναι μετά από την κοπή του νομίσματος. Τίποτε άλλο δεν μπορεί να μας δώσει.
Άρα και τα δύο -κεραμική και νομίσματα- έχουν σχέση με τα ανασκαφικά δεδομένα. Όχι αυτόνομα ως ευρήματα. Μπορούν να «μιλήσουν» μόνο όταν τα εντάξουμε στο στρωματογραφημένο πλαίσιο όπου βρέθηκαν: Σχετίζονται με την αρχική κατασκευή, στην τάφρο θεμελίωσης; Σχετίζονται με την αρχική χρήση, ήταν μέσα στον τάφο; Βρέθηκαν σε κάποιο ψηλότερο στρώμα; Μόνο με αυτόν τον τρόπο τα κινητά ευρήματα είναι χρήσιμα. Από μόνα τους είναι άχρηστα για τη χρονολόγηση, είτε της κατασκευής του κτιρίου, είτε των μεταγενέστερων επεμβάσεων».

Νομίσματα με το πορτρέτο του Μεγάλου Αλεξάνδρου
 
Τα νομίσματα με το πορτρέτο του «έκοψε» πρώτα ο ίδιος ο Αλέξανδρος, στην εποχή του, και μετά; «Μετά, οι ελληνιστικοί ηγεμόνες, οι διάδοχοί του, εξακολουθούσαν μέχρι και τον 2ο π.Χ. αιώνα να «κόβουν» τα νομίσματα των κρατών τους με το πορτρέτο του Αλεξάνδρου, για προφανείς λόγους συσχετισμού τους με τον μεγάλο ηγέτη», λέει ο κ. Βαλαβάνης.
 
Και τα νομίσματα του 3ου αιώνα μ.Χ. τα οποία βρέθηκαν στην ανασκαφή και αναφέρθηκαν μαζί ;
«Τα νομίσματα του 3ου αιώνα μ.Χ. δεν έχουν προφανώς καμιά σχέση με τον Μέγα Αλέξανδρο. Είναι ρωμαϊκά νομίσματα. Τον 3ο αιώνα μ.Χ, τα μόνα νομίσματα που κυκλοφορούν είναι των Ρωμαίων αυτοκρατόρων και συνήθως φέρουν τα δικά τους πορτρέτα ή μελών της οικογενείας τους, ακόμα και αν έχουν κοπεί σε τοπικά νομισματοκοπεία ελληνικών πόλεων.
 
Τα νομίσματα αυτά, που βρέθηκαν στον τάφο της Αμφίπολης, απλώς τεκμηριώνουν ότι την εποχή αυτή κάποιοι είχαν, για άγνωστο σε μας λόγο, μπεί μέσα στο μνημείο. Εκτός και αν πρόκειται για τα ευρήματα, με βάση τα οποία χρονολογείται η επίχωση του μνημείου και η κατασκευή των διαφραγματικών τοίχων. Ο λόγος, λοιπόν, στους ανασκαφείς ….
 

Αρχαιοελληνικές και θρακικές ονομασίες προσώπων σε δεκάδες αρχιτεκτονικά μέλη

Μπορεί ο νεκρός της Αμφίπολης να παραμένει ανώνυμος, ωστόσο το μυστήριο μεγαλώνει από την αποκάλυψη ότι δεκάδες αρχαία ονόματα είναι χαραγμένα στα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη που βρίσκονται στη βάση του Λέοντα της Αμφίπολης ή συγκεντρωμένα γύρω και, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, ήταν τμήμα του περίβολου του τύμβου Καστά.

Μελάνθιος, Ζίπας, Δούλης, Δίζας είναι μερικά από τα ονόματα προσώπων με ελληνική ή θρακική προέλευση που υπάρχουν χαραγμένα σε δεκάδες αρχιτεκτονικά μέλη που βρέθηκαν διάσπαρτα σε Αμφίπολη και Λιθότοπο και, όπως προέκυψε από την έρευνα, προέρχονται από τον επίμαχο ταφικό τύμβο έξω από τη Μεσολακκία, σύμφωνα με δημοσίευμα του «Πρώτου Θέματος».

Ο αείμνηστος αρχαιολόγος Γιώργος Μπακαλάκης ασχολήθηκε τη δεκαετία του ΄30 με τα μυστηριώδη «χαράγματα» με ελληνικό αλφάβητο στους μαρμάρινους δόμους και τα γείσα που βρέθηκαν μέσα και έξω από τον ποταμό Στρυμόνα. Σε σχετική μελέτη, υποστηρίζει ότι τα χαράγματα, κυρίως ονομασίες, χαράχτηκαν στα μαρμάρινα μέλη πριν από την αλλαγή της χρήσης τους Ρωμαίους, αρχές του 3ου μ. Χ. αιώνα, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως δομικό υλικό για την κατασκευή του φράγματος του Στρυμόνα.

Στην ίδια μελέτη, ο Μπακαλάκης θεωρεί πως οι μαρμάρινοι δόμοι και τα γείσα προέρχονται από κατεδαφισμένα κτίρια της ελληνιστικής εποχής, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν από τους Ρωμαίους για την κατασκευή του φράγματος και όχι από τον ταφικό περίβολο του τύμβου Καστά, όπως πλέον έχει αποδειχθεί.

Μεταξύ των ονομάτων που κατέγραψε, χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του ονόματος ΔΙΖΑΣ ΑΛΚΟΥ, το οποίο είναι χαραγμένο σε 4 διαφορετικά μαρμάρινα μέλη, με 4 διαφορετικές μορφές.

Το ύψος των γραμμάτων κυμαίνεται από 4 έως 10 εκατ. και συνήθως αυτά καλύπτουν ολόκληρο ή το μεγαλύτερο μέρος του μαρμάρινου δόμου που είναι χαραγμένα. Χαράγματα υπάρχουν και στις προσόψεις των γείσων.

Η περιοχή από τον Στρυμόνα ως το Νέστο θεωρούνταν στην αρχαιότητα μέρος της Θράκης έως της προσάρτησή της στο Βασίλειο της Μακεδονίας από τον Φίλιππο Β’. Όπως αναφέρει ο Μπακαλάκης, μπορεί η περιοχή της Θράκης να εξελληνίστηκε τον 4ο π. Χ. αιώνα, όπως όμως προκύπτει από τις επιτύμβιες κυρίως επιγραφές, οι Θράκες διατήρησαν τις ντόπιες ονομασίες τους, διανθισμένες στη συνέχεια ενίοτε με ελληνικές ή λατινικές.

Πλέον, στα αναπάντητα ερωτήματα που καλείται να απαντήσει η αρχαιολογική έρευνα για τον τύμβο Καστά έρχεται να προστεθεί και αυτό με τα χαράγματα και τις ονομασίες στα μαρμάρινα μέλη που βρέθηκαν μέσα και έξω από τον Στρυμόνα. Πότε, ποιοι και για ποιον λόγο χάραξαν τα ονόματά τους στο θασίτικο μάρμαρο; Είχαν σχέση με το νεκρό του τύμβου ή απλώς θέλησαν να αφήσουν το «στίγμα» τους στην αιωνιότητα; Επίσης, χάραξαν τα ονόματά τους αφού τα μαρμάρινα μέλη απομακρύνθηκαν, μαζί με το Λέοντα, από το λόγο Καστά;

newbeast.gr

kalimnos

eshopkos-foot kalymnosinfo-foot kalymnosinfo-foot nisyrosinfo-footer lerosinfo-footer mykonos-footer santorini-footer kosinfo-foot expo-foot