Σε μία δήλωση για τις ανασκαφές στην Αμφίπολη, που προκαλεί μεγάλη αίσθηση, προχώρησε σήμερα ο γενικός γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας.

Κάνοντας ουσιαστικά τον απολογισμό για το 2014, ο ακαδημαϊκός κ. Βασίλειος Πετράτος, ανέφερε ούτε λίγο ούτε πολύ ότι οι ανασκαφές στην Αμφίπολη, που έγιναν πρωτοσέλιδο σε Ελλάδα και διεθνή τύπου, ήταν μία σκηνοθετημένη ιστορία.

Και μάλιστα, ότι αυτοί που την σκηνοθέτησαν είχαν ως στόχο να αποσπάσουν την προσοχή των Ελλήνων από τα οικονομικά μέτρα.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο κ. Πετράτος αφήνει σαφείς αιχμές εναντίον προσώπων που ασχολήθηκαν με τις ανασκαφές, κατηγορώντας τους ότι λόγω άγνοιας έχασαν στοιχεία και πληροφορίες που θα μπορούσε να έχει δώσει η ανασκαφή!

Η ιστορία της Αμφίπολης «δεν είναι ούτε μεγάλο ούτε μικρό γεγονός», αλλά μια «άτεχνη σκηνοθετημένη ιστορία με σκοπό να αποσπαστεί η προσοχή των Ελλήνων από αυθαίρετα οικονομικά μέτρα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Πετράτος.

Και πρόσθεσε για την ανασκαφή που σημάδεψε την περσινή χρονιά: «Το μνημείο το ίδιο έως τώρα δεν προσέφερε κάτι το νέο και οι ιστορικές πληροφορίες που θα μπορούσε να δώσει η ανασκαφή φαίνεται πώς χάθηκαν εξαιτίας της διεξαγωγής της από πρόσωπα που αγνοούν την επιστήμη και τη μέθοδό της»

Τα προβλήματα και τα "ευχάριστα" της περσινής χρονιάς

Φυσικά η Αμφίπολη δεν μονοπώλησε το ενδιαφέρον του γγ της Αρχαιολογικής Εταιρείας, ο οποίος αναφέρθηκε επίσης στα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η αρχαιολογία, όπως το νέο Οργανόγραμμα, με το οποίο «ανατράπηκε η δοκιμασμένη, και κατά καιρούς ταλαιπωρημένη, διάρθρωση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας».

Στα «ευχάριστα» της χρονιάς ήταν η προσφορά στην Εταιρεία εκ μέρους της κόρης του Σπυρίδωνα Μαρινάτου, Ναννώς, του εκμαγείου της φημισμένης προτομής της Νεφερτίτης, βασίλισσας της Αιγύπτου, το οποίο είχε δωρηθεί στον αείμνηστο αρχαιολόγο το 1935 όταν ήταν Έφορος Αρχαιοτήτων Κρήτης.

Ωστόσο, το ενδιαφέρον του ειδικού ως επί το πλείστον κοινού, που κατέκλυσε το αμφιθέατρο της Αρχαιολογικής Εταιρείας, έκλεψαν τα ευρήματα τα οποία αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια των ανασκαφών, που διενεργήθηκαν υπό την αιγίδα της Εταιρείας το 2014. Πιο συγκεκριμένα, την περασμένη χρονιά μεταξύ άλλων ξεχώρισαν:

• Νέες βραχογραφίες είδαν το φως στις Κυκλάδες, και συγκεκριμένα στον νεολιθικό οικισμό του Στρόφιλα 'Ανδρου, στην προϊστορική ακρόπολη της Χαλανδριανής Σύρου και στο Βαθύ Αστυπάλαιας. Βραχογραφίες που εικονίζουν για πρώτη φορά ανθρώπους, όπως οι πέντε μορφές που κυνηγούν άγρια ζώα, ίσως τσακάλια ή ο κυνηγός ο οποίος φέρεται να έχει σκοτώσει ταύρο ή αγελάδα, ήταν μεταξύ αυτών που ξεχώρισαν στον Στρόφιλα 'Ανδρου. Επίσης, στην περιοχή -την οποία ερευνά η αρχαιολόγος Χριστίνα Τελεβάντου- διαπιστώθηκαν ακόμα παλαιότερες βραχογραφίες, γεγονός που αποδεικνύει τη μακρά παράδοση χρήσης του χώρου για τη χάραξη παραστάσεων. Στους χώρους των Κυκλάδων όπου εμφανίζονται οι ιδιότυπες και σχεδόν ίδιας τεχνικής βραχογραφίες, προστέθηκε το 2014 και η ακρόπολη της Χαλανδριανής στη Σύρο (την οποία ερευνά η αρχαιολόγος Μαρίζα Μαρθάρη), όπως για παράδειγμα η βραχογραφία που εικονίζει ένα ψάρι ή δελφίνι. Σπείρες, πλοίο, βέλη και δόρατα, είναι μερικές από τις νέες αναπαραστάσεις που βρέθηκαν χαραγμένες στους βράχους στο Βαθύ Αστυπάλαιας, όπου συνεχίζονται οι συστηματικές έρευνες του Ανδρέα Βλαχόπουλου στη βόρεια ακτή.

• Νέα οικοδομήματα αποκαλύφθηκαν στην Αρχαία Μεσσήνη, όπως το δειπνιστήριον στην αγορά, δηλαδή τραπεζαρία ή αίθουσα λέσχης όπου δειπνούσαν οι λατρευτές της Μεσσάνας, βασίλισσας της χώρας της Μεσσήνης που θεοποιήθηκε. Το δειπνιστήριον κατασκευάστηκε κατά την ελληνιστική περίοδο και φέρει στην ανατολική του όψη δωρική κιονοστοιχία. Επίσης, αποκαλύφθηκε σχεδόν πλήρως το μεταγενέστερο βαλανείο (5ος ως 7ος αιώνα μ. Χ.), που είχε κατασκευαστεί στο μέσο περίπου της βόρειας στοάς, όπου συνεχίζονται οι ανασκαφικές και αναστηλωτικές εργασίες υπό τη διεύθυνση του Πέτρου Θέμελη. Επίσης, γνωστοποιήθηκαν οι αναστηλώσεις στον παραπάνω χώρο της στοάς (ενός κίονα της μίας εσωτερικής κορινθιακής κιονοστοιχίας, ύψους 5 μέτρων), της ανατολικής στοάς του γυμνασίου της Μεσσήνης, που βρίσκεται άνω του σταδίου, καθώς και του ναού της Ειλειθυίας στη νότια πλαγία της Ιθώμης.

• Τμήμα στοάς, μονόκλιτη με δωρική κιονοστοιχία στην πρόσοψη, που χρονολογείται στην πρώιμη ρωμαιοκρατία, καθώς και τα θεμέλια μικρού ναού, που οικοδομήθηκε στο τέλος της κλασικής ή στην αρχή της ελληνιστικής περιόδου και ο οποίος κατεδαφίστηκε στα πρώιμα χρόνια της ρωμαιοκρατίας, εντοπίστηκαν στην αρχαία Σικυώνα, η ανασκαφή της οποίας διεξάγεται από τον καθηγητή Ιωάννη Λώλο.

• Αποκαλύφθηκε το δάπεδο του μυκηναϊκού ανακτόρου στην αρχαία πόλη των Θηβών, όπου συνεχίζεται η ανασκαφική έρευνα του Βασίλειου Αραβαντινού, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θηβών. Επίσης, μεταξύ των ευρημάτων που ξεχώρισαν ήταν τα θραύσματα μεγάλου κρατήρα (αγγείου) των μετανακτορικών χρόνων (περίπου 1200 με 1100 π. Χ.), όπου εικονίζονται πολεμιστές να μεταφέρουν σκέλος, από το οποίο κρέμονται διάφορα πράγματα, πιθανόν λάφυρα πολεμικά, ενώ στο δεξί κρατούν ξίφος.

• Κτίριο, πιθανώς βουλευτήριο, μέρος του οποίου χρονολογείται στον 6ο αι. π. Χ., και λείψανα κτιρίων που φαίνεται ότι ανήκουν σε στωικό συγκρότημα, εντοπίστηκαν στην Ογχηστό Βοιωτίας, κέντρο του κοινού των Βοιωτών. Η συστηματική έρευνα, που ξεκίνησε πέρυσι στην περιοχή από τον Ιωάννη Μυλωνόπουλο, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θηβών, αποκαλύπτει σταδιακά κτίρια που είχαν εντοπιστεί σε παλαιότερες σωστικές ανασκαφές.

• Τέλος, ιδιαίτερα σημαντικές ήταν οι εργασίες συντήρησης και μελέτης που έγιναν το 2014 στο Ακρωτήρι Θήρας. Συγκεκριμένα, συντηρήθηκε η τοιχογραφία του «μεγάλου τοίχου των κόκκινων σπειρών» από την Ξεστή 3, μια μεγάλη σύνθεση μήκους άνω των πέντε μέτρων, που ανασυντέθηκε σε δύο φορητούς πίνακες. Όπως έγινε γνωστό, έχει ήδη ανασυγκροτηθεί το ένα τμήμα και έχει κατασκευαστεί το μεταλλικό πλαίσιο στο οποίο θα τοποθετηθεί μόλις ξεκινήσουν οι εργασίες. Επίσης, όπως ανέφερε ο κ. Πετράτος, έχει γίνει η προσωρινή παραλαβή του στεγάστρου του Ακρωτηρίου της Θήρας, ένα πολυαναμενόμενο έργο το οποίο φαίνεται να φτάνει στο αίσιο τέλος του.

Πηγή: ΑΠΕ

Η Αμφίπολη «δεν είναι επισκέψιμη όπως είναι τώρα», δήλωσε στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Ξυδάκης.

Ο χειμώνας με τις πολλές βροχές είχε διπλή επίδραση στον αρχαίο περίβολο στον Λόφο Καστά. Επεσαν χώματα και λίμνασαν νερά στα αυλάκια των παλαιότερων ανασκαφών. Οταν το χώμα στεγνώσει, το υπόβαθρο θα γίνει ακόμα πιο σαθρό και υπάρχει κίνδυνος οι πτώσεις των χωμάτων από τα πρανή να πολλαπλασιαστούν. Η σωστή και μόνιμη αποστράγγιση είναι μέτρο που πρέπει να ληφθεί οπωσδήποτε. Aλλωστε το είπε και ο αναπληρωτής υπουργός στη Βουλή:

«Δείτε τον περίβολο με τα θαυμάσια θασίτικα μάρμαρα. Θέλει επειγόντως έργα αποστράγγισης». Μόνο που το «επειγόντως» εδώ αποτελεί κυριολεξία, τα έργα πρέπει να γίνουν δηλαδή πριν από το φθινόπωρο.Αλλά αυτό είναι ίσως το μικρότερο των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ανασκαφή, η οποία κάποτε ήταν διάσημη, τώρα όμως που οι προβολείς έσβησαν αποκαλύπτει πληγές. Οι οποίες αν δεν θεραπευθούν, θα βαθύνουν τα επόμενα χρόνια, καθώς οι ακραίες καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή δημιουργούν πρόσθετα προβλήματα στο μνημείο.

Σύσκεψη
Αλλά και στο ίδιο το μνημείο υπάρχουν πολλά ανοιχτά ζητήματα. Για την αντιμετώπισή τους έγινε ειδική σύσκεψη με τη συμμετοχή της ανασκαφέως και υπηρεσιακών παραγόντων στο υπουργείο Πολιτισμού, χωρίς να ληφθούν οριστικές αποφάσεις. Προέχει να παραληφθεί η γεωστατική μελέτη που έχει συνταχθεί από μηχανικό, ο οποίος συνεργάστηκε στην ανασκαφή.

Ομως αναζητούνται χρήματα, αφού ο αυξημένος προϋπολογισμός της ανασκαφής (πάνω από μισό εκατομμύριο ευρώ τα τελευταία τρία χρόνια) δεν άρκεσε για να πληρωθεί η συγκεκριμένη, βασικότατη μελέτη.

Με βάση τη γεωστατική θα πρέπει να συνταχθούν εν συνεχεία και άλλες μελέτες, όπως εδαφοτεχνική και στατική για τη στερεωτική διάταξη στο εσωτερικό - μην ξεχνάμε ότι ο τάφος έχει εσωτερικές σκαλωσιές που βοηθούν στη στήριξη. Δεν τελειώσαμε όμως. Κάθε άλλο. Με αυτές τις μελέτες απλώς αρχίζει η διάγνωση των προβλημάτων και ερευνώνται οι μέθοδοι για σωστή αναστήλωση.

Θα πρέπει να ακολουθήσει μελέτη για τα κονιάματα, για τον πωρόλιθο του περιβόλου και για τη συντήρηση των επιστυλίων και των άλλων μαρμάρινων μελών και γλυπτών ή αναγλύφων. Αφού συνταχθούν όλες, τότε μπορεί να συνεχιστούν οι προσπάθειες από τους συντηρητές και τους ειδικούς επί του λίθου επιστήμονες και να ξεκινήσει η αναστήλωση. Προς το παρόν έγιναν όσες εργασίες συντήρησης ήταν δυνατόν, αλλά για τη συνέχεια απαιτούνται μελέτες με έγκριση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

Η μελέτη του οστεολογικού υλικού θα συνεχιστεί μέχρι το 2017, όμως και πάλι τα χρήματα θα παίξουν ρόλο. Υποτίθεται ότι χθες έπρεπε να εκταμιευθούν από τον τακτικό προϋπολογισμό 87.000 ευρώ για τις πληρωμές των πανεπιστημίων που κάνουν την ανάλυση κατά το 2015. Εγινε η εκταμίευση; Θα δοθούν τα χρήματα στο ΑΠΘ και το Πανεπιστήμιο Θράκης ώστε να συνεχίσουν τις έρευνες;

Ο ίδιος ο κ. Ξυδάκης είπε στη Βουλή πως η χρηματοδότηση συνεχίζεται. Χαρακτήρισε το μνημείο «μοναδικής αξίας» και το τοπίο που το περιβάλλει «μοναδικού φυσικού κάλλους». Μίλησε για μια τεράστια περιοχή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που έχει ανασκαφεί τις τελευταίες δεκαετίες και στην οποία υπάρχουν δύο σπουδαίοι αρχαιολογικοί χώροι και ένα ωραιότατο μουσείο και τόνισε πως η Αμφίπολη «χρειάζεται ολιστική προσέγγιση».

Σήμερα που, όπως είπε, «η ανασκαφική δραστηριότητα έχει βάλει μια άνω τελεία, προέχουν η συντήρηση και η αναστήλωση». Για να γίνουν, ωστόσο, και τα δύο απαιτούνται χρήματα και κυρίως έλεγχος και βούληση. Αλλά ο αν. υπουργός ξέρει τους κινδύνους. Οπως τόνισε, «το μνημείο αν δεν αναστηλωθεί εγκαίρως, θα ταφεί κάτω από την άμμο». Το μόνο βέβαιο.

ethnos.gr

Ανατροπή στα όσα ξέραμε μέχρι τώρα για την Αμφίπολη ή στα όσα περιμέναμε για την ταυτότητα του νεκρού. Η Κατερίνα Περιστέρα, επικεφαλής της ανασκαφής, δεν αποκλείει τα οστά που βρέθηκαν να είναι αρχαιοκαπήλων

«Πρέπει να εστιάσουμε στο ίδιο το μνημείο και όχι στα κόκαλα, που για μένα δεν σημαίνουν πολλά. Δεν μπορείς να χρονολογήσεις από τους νεκρούς. Για μένα οι σκελετοί δεν έχουν νόημα.

Αποπροσανατολίζουν την έρευνα», τονίζει στη Real News και συνεχίζει: «Εμένα το θέμα “σκελετοί” δεν μου λέει τίποτε. Hταν τόσο αναστατωμένος ο χώρος που δεν μπορείς να βγάλεις πολλά συμπεράσματα. Οι τυμβωρύχοι είχαν ρημάξει τα πάντα. Γιατί, όπως αντιλαμβάνεστε, στον νεκρικό θάλαμο όπου έψαχναν τους μεγάλους θησαυρούς έγινε η μεγάλη ζημιά, η τεράστια καταστροφή»

«Είναι πολλές οι υποθέσεις εργασίας που μπορούμε να κάνουμε. Μπορεί οι σκελετοί να ήταν κατάλοιπα θυσιών, μπορεί να προέρχονται ακόμη και από αρχαιοκάπηλους. Αλλωστε, το σκελετικό υλικό δεν βρισκόταν σε ένα σημείο».

Αναφερόμενη στον κύριο νεκρό, είπε: «Ποιος είναι ο κύριος νεκρός; Υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι σκελετικού υλικού από τον νεκρό που βρέθηκε πιο χαμηλά από τους υπόλοιπους, δηλαδή κοντά στο δάπεδο, και ανήκει σε έναν κοντούλη 1,60 μ. και αυτού, όμως, τον σκελετό τον είχαν ανακατέψει οι τυμβωρύχοι. Και έπειτα, αν πράγματι ήταν πολύτιμος ο νεκρός, μπορεί ακόμη και να τον είχαν πάρει».

Η κ. Περιστέρη μιλά και για όλα τα άλλα θέματα που έχουν προκύψει: απαντάει στους επικριτές της, εκφράζει την πικρία της, περιγράφει τα συναισθήματά της για τις βολές που δέχθηκε, ενώ μιλάει αναλυτικά για το «μοναδικό ταφικό συγκρότημα», κάνοντας εκτενή αναφορά στην πρώτη φάση της ανασκαφής αλλά και το τι θα επακολουθήσει.

realnews.gr