H αγορά και ανάπτυξη των 18 γαλλικής κατασκευής αεροσκαφών Rafale, αναμφισβήτητα, ενισχύει την Πολεμική μας Αεροπορία, ενώ ενδυναμώνει την ολοκλήρωση αποτροπής απέναντι στον προκλητικό και πολλαπλά επιθετικών τάσεων ανατολικό μας γείτονα.

Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Το ότι, μαζί με τα αεροσκάφη, μέσα στα επόμενα δύο χρόνια (υπό λογικές συνθήκες παράδοσης-παραλαβής) θα ενταχθούν στο αεροπορικό οπλοστάσιο σύγχρονα και μακράς εμβέλειας όπλα προσθέτει ακόμα πιο πολλές δυνατότητες, όταν και τα 18 αεροσκάφη θα ενταχθούν στον εκσυγχρονισμό του στόλου των F-16 σε επίπεδο viper. Την ίδια ώρα, στο τραπέζι βρίσκεται και η αγορά φρεγατών για την ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού.

1 Επειδή είναι σημαντικό να αξιολογούμε και αναλύουμε τα πράγματα ψυχρά και ρεαλιστικά, οι εξοπλισμοί είναι ανταγωνισμός και ποτέ δεν σταματούν. Η αγορά ενός τέτοιου εξελιγμένου και υψηλών προδιαγραφών αεροσκάφους από την Πολεμική μας Αεροπορία, προφανώς, θα κατευθύνει την Τουρκία στο να καλύψει το αεροπορικό κενό. Πολλά θα κριθούν από το αν επιστρέψει ή όχι στο πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35 πέμπτης γενιάς. Η απόφαση είναι καθαρά πολιτική από την κυβέρνηση Μπάιντεν, αφού τεχνικά και αδιάλειπτα συνεχίζει να κατασκευάζει πολλά επιμέρους τμήματα του κορυφαίου αεροσκάφους πολλαπλών ρόλων. Το αν επιστρέψει ή όχι κρίνεται από την έκβαση της περίπτωσης του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400, το μέλλον των αμερικανο-τουρκικών σχέσεων σε διάφορους τομείς (π.χ. γεωπολιτικό, ανθρώπινα δικαιώματα), τη θέση που θα λάβει ο προτεινόμενος για υπουργός Αμυνας από τον Μπάιντεν στρατηγός ε.α. Λόιντ Οστιν (μετά την αποστρατεία του το 2016 ως επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης/CENTCΟM συνδέεται πολύπλευρα με την κατασκευάστρια εταιρία Λόκχιντ Μάρτιν). Συνεπώς, μέσα στο 2021 θα έχουμε σημαντικές εξελίξεις.

2 Η αξιολόγηση της τουρκικής απειλής θα πρέπει να γίνεται πάντα από την οπτική γωνία των σύγχρονων, εξελιγμένων, συνδυασμένων, δικτυοκεντρικών, πολυμετωπικών δογμάτων, βλέποντας τουλάχιστον για 20 χρόνια μπροστά και με διακλαδική θεώρηση. Επιπλέον, θα πρέπει να μελετώνται καθημερινά οι τάσεις στις διακλαδικές επιχειρήσεις και πολέμους. Και ειδικά της Τουρκικής Αεροπορίας, αλλά και των αεροχερσαίων επιχειρήσεών της, μέσα από την αντιμετώπιση συμβατικών αλλά κυρίως ασύμμετρων ενεργειών απέναντι σε αντιπάλους. Αυτό σημαίνει ότι είναι άμεση ανάγκη να προχωρήσουν σχετικά προγράμματα για το Πολεμικό μας Ναυτικό, τον Στρατό Ξηράς (περίπτωση εθνικού οχήματος), αλλά και στον κυβερνοχώρο. Γιατί ειδικά στο Ναυτικό έχουν καθυστερήσει από διαδοχικές κυβερνήσεις επί χρόνια η ανανέωση των πλοίων επιφανείας μας, και μόνο -επί του παρόντος- διατηρούμε μια υπολογίσιμη αποτροπή και σχετικό πλεονέκτημα λόγω του σύγχρονου υποβρυχιακού στόλου.

3 Τα προσεχή χρόνια θα κινηθούμε με τα Rafale και τα σταδιακά υπό εκσυγχρονισμό F-16. Η ελληνική οικονομία, και ειδικά στη μετά Covid-19 κατάσταση, στα επόμενα 4-6 χρόνια δεν αντέχει αγορά των F-35, αφού ήδη προηγούνται και άλλα κράτη που θα παραλάβουν κάποια από αυτά περί το 2024-2025 (Βέλγιο, Πολωνία, ορισμένες ασιατικές χώρες κ.λπ.). Ο κορμός λοιπόν της Πολεμικής μας Αεροπορίας θα είναι οι ανωτέρω δύο τύποι αεροσκαφών «εμπλουτισμένοι» με ιδιαίτερα εξελιγμένου επιπέδου όπλα, όπως τα Meteor και SCALP EG. Και, φυσικά, έχουμε να αντιμετωπίσουμε τον χρόνο, γιατί πολλά όπλα -από διαχρονική μου εμπειρία- δεν φθάνουν όταν τα αναμένουμε. Το 2021 είναι πολύ κρίσιμη χρονιά που πραγματικά θα κρίνει πάρα πολλά στα ζητήματα ασφάλειας και άμυνας. Και ο υπουργός Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος θα πρέπει να προχωρήσει στην εκπόνηση μελέτης που ήδη διεξάγουν εννέα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ με θέμα τους εξοπλισμούς και τις ενδεχόμενες εξελίξεις στη μετά Covid-19 κατάσταση.

Το πρόβλημα με την Αγκυρα είναι τώρα σε μεγάλο βαθμό και όχι το 2027-2028. Οταν παραγγέλνεις κάποιο οπλικό σύστημα τώρα, δεν το παραλαμβάνεις αύριο. Και επί μία δεκαετία και πλέον έχουμε αργήσει και δεν χρειάζεται να παίρνονται βιαστικά οι αποφάσεις για τους εξοπλισμούς την τελευταία στιγμή και με συνοπτικές διαδικασίες. Ο ανταγωνισμός των εξοπλισμών δεν είναι Εδέμ, αλλά σύγχρονη τεχνολογικο-στρατιωτικο-εκπαιδευτική «κόλαση», με πολλές ενδιάμεσα ύπουλες κινήσεις και παγκόσμιους «παίκτες» που σε περιμένουν στη γωνία… Γιατί και ο Τούρκος δεν παραμένει στατικός. Οπως αποκάλυψε η εφημερίδα μας, «φλερτάρει» με την κοινοπραξία των Eurofighter/Typhoon, με το δικό του περί το 2027/2028 αεροσκάφος πέμπτης γενιάς (παρά τα προβλήματα) -κατά πάσα πιθανότητα με βρετανική συνδρομή-, ενώ δεν αποκλείεται να δούμε και κάποια έκπληξη για αεροσκάφη καθέτου απογείωσης για το μινι αεροπλανοφόρο, ελικοπτεροφόρο πλοίο ειδικών αποστολών «Ανατολού» (εκτός αν επιστρέψει στο πρόγραμμα F-35), οπότε θα παραλάβει κάποια F-35B.

4 Η Ελλάδα, στο φως των πολυδιάστατων εξελίξεων σε όλους τους χώρους, θα πρέπει να ασχοληθεί με τον μεγάλο στόλο των τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones). Οι επιτυχίες τους σε Λιβύη, Συρία και Υπερκαυκασία χρειάζονται μελέτη, κάτι που ήδη κάνουν κορυφαία αμερικανικά και βρετανικά στρατιωτικά σχολεία και «δεξαμενές σκέψης» (προσωπικά γνωρίζω ήδη έξι από αυτές). Ασφαλώς, η Ελλάδα δεν είναι Ανατολική Λιβύη, ΒΑ Συρία και Ναγκόρνο-Καραμπάχ, όμως η πραγματικότητα είναι πως δυστυχώς η Τουρκία ως αναθεωρητικό κράτος διεξάγει πολέμους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, οπότε απαιτείται η δέουσα προσοχή.

5 Η απόκτηση των Rafale είναι μια θετική κίνηση που για κάποιο χρονικό διάστημα (αν όλα κινηθούν και προχωρήσουν ομαλά) διευρύνει και ενισχύει τις δυνατότητες της χώρας μας. Οπωσδήποτε συνδράμει με τον συγκεκριμένο, σχετικά περιορισμένο αριθμό αεροσκαφών και ειδικά με τα όπλα αιχμής, που θα φέρουν αναβάθμιση των τεχνολογικών δυνατοτήτων των εξαίρετων Ελλήνων πιλότων. Ομως, τα πεδία μάχης έχουν αλλάξει δραματικά και η εικόνα των πολεμικών και μη αποστολών στο μέλλον θα είναι διαφορετική. Τα Rafale προσφέρουν ευκαιρίες και πρέπει να μελετηθεί/αξιολογηθεί η δράση τους σε Αφγανιστάν και Μάλι. Και επ’ αυτού -όπως γνωρίζω- υπάρχουν νατοϊκές μελέτες.

Τέλος, πέραν της επί του παρόντος ενίσχυσης του αεροπορικού μας στόλου, χρειάζονται άμεσες αποφάσεις από την κυβέρνηση για ναυτικά εξοπλιστικά προγράμματα και σε ορισμένες κατηγορίες χερσαίων, που θα θωρακίσουν ακόμα περισσότερο τη διακλαδικότητα και τις συνδυασμένες επιχειρήσεις. Ας έχουμε στο μυαλό μας ότι θα πρέπει συνεχώς να καλύπτουμε έναν γεωγραφικό χώρο από το τριεθνές του Εβρου μέχρι τα ελεύθερα μέρη της επαρχίας Αμμοχώστου στην Κύπρο/Ανατολική Μεσόγειο.

6 Η απόκτηση φρεγατών για το Πολεμικό μας Ναυτικό είναι και πρέπει να είναι ένα από τα πιο άμεσα και σημαντικά εξοπλιστικά προγράμματα. Εχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον μέσω προσφορών από πέντε κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ (ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Βρετανία). Το πρόγραμμα έχει ήδη καθυστερήσει, ενώ η αρχική ως και η μετέπειτα γαλλική προσφορά μάς περιέπλεξε στη λήψη απόφασης. Το Πολεμικό Ναυτικό βρισκόταν στις επάλξεις στην Ανατολική Μεσόγειο για αρκετούς μήνες, όταν είχε κορυφωθεί η κρίση με το τουρκικό ερευνητικό σκάφος και τον στολίσκο των πολεμικών πλοίων του ανατολικού μας γείτονα στο σύμπλεγμα Καστελλόριζου – Μεγίστης.

Επειδή τα όποια πλοία παραγγελθούν δεν θα τα παραλάβουμε αύριο, επείγει η απόφαση, γιατί η Αγκυρα, πέραν του προγράμματος των υποβρυχίων, έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα σε φρεγάτες, κορβέτες και ταχέα σκάφη, πλοίο ειδικών επιχειρήσεων (με πολυδιάστατη ισπανική συνδρομή) συν την καθολική αναβάθμιση των ακτοφυλακίδων. Στην υπηρεσία του διαβόητου δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» αναπτύσσει ναυτικές δυνάμεις στον Ινδικό ωκεανό, στις βορειοαφρικανικές ακτές κ.ά. Εχει προχωρήσει σε δημιουργία βάσεων στο Μονγκαντίσου της Σομαλίας, στο Κατάρ και στις λιβυκές ακτές (Μισράτα κ.ά.), ενώ έχει εξασφαλίσει πρόσβαση σε αλβανικά λιμάνια.

Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να παρακολουθεί απλώς τα προγράμματα του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, τη στιγμή που καλείται να καλύψει περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, τη ναυτική ενίσχυση της Κύπρου κ.ά. Είναι επιτακτική ανάγκη να ληφθούν άμεσες αποφάσεις για τα πλοία επιφανείας με τα απαραίτητα σύγχρονα πυραυλικά συστήματα-τορπίλες, που να ικανοποιούν τις κύριες επιχειρησιακές ανάγκες του Ναυτικού μας (επιχειρησιακές και τεχνικές προδιαγραφές), που, πέραν της ασφάλειας και άμυνας που παρέχει, πρωτοστατεί και στη ναυτική διπλωματία, προβάλλοντας την Ελλάδα σε όλες τις θάλασσες.

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής