Η σπλαχνική λεϊσμανίαση (γνωστή και ως “Καλά-Αζάρ” ή “καλαζάρ”) είναι ένα λοιμώδες παρασιτικό νόσημα, που προκαλείται στους ανθρώπους, από ένα πρωτόζωο, που αποικίζει τους σκύλους.

Το Καλά-Αζάρ στη χώρα μας είναι σπάνιο και παρατηρείται συχνότερα στα βρέφη. Είναι πιο συχνό, όμως, στις άλλες Μεσογειακές χώρες. Αντιστοιχεί ένας μολυσμένος άνθρωπος σε περίπου 1.250 μολυσμένους σκύλους.

Πάνω από το 90% των περιπτώσεων σπλαχνικής λεϊσμανίασης ανά τον κόσμο αφορούν την Ινδία, το Μπακλαντές, το Νεπάλ, το Σουδάν και τη Βραζιλία. Οι περισσότερες από τις χώρες στις οποίες ενδημεί η λεϊσμανίαση βρίσκονται στην τροπική ή κάτω από την τροπική ζώνη.

Πού οφείλεται η νόσος - Αίτια - Παράγοντες που την πυροδοτούν

Οφείλεται στο πρωτόζωο Leismania Donovani του οποίου φορείς είναι οι σκύλοι. Ο άνθρωπος μολύνεται μέσω του τσιμπήματος των μολυσμένων φλεβοτόμων (με το τσίμπημα μολυσμένης σκνίπας). Οι σκνίπες μολύνονται, όταν προηγουμένως έχουν τσιμπήσει ένα μολυσμένο ζώο (π.χ. σκύλο) ή άνθρωπο. Οι σκνίπες στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο, μετά τη δύση του ηλίου και μπορούν να πετάξουν σε απόσταση έως και 2 χιλιομέτρων. Ζουν κατά κανόνα σε υγρά και σκοτεινά μέρη.

Πως εκδηλώνεται η νόσος - Συμπτώματα

Μέτα την επώαση ημερών έως μηνών η νόσος παρουσιάζεται με συμπτώματα όπως:

-Πυρετός
-Διόγκωση του σπλήνα, του ήπατος και των λεμφαδένων
-Απώλεια βάρους
-Ωχρότητα

Ο πυρετός είναι υψηλός διαλείπων (εμφανίζεται κατά διαστήματα), ενώ σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να λείπει τελείως. Με την πάροδο των ημερών η όψη του αρρώστου παίρνει ένα γαιώδες χρώμα (Καλά –Αζάρ σημαίνει μαύρη νόσος στα ινδικά).

Διάγνωση της νόσου – Εξετάσεις

Η κλινική εξέταση και η καλή λήψη του ιστορικού είναι σημαντική για τη διάγνωση της νόσου. Βασικές εργαστηριακές εξετάσεις είναι:

α) η αναζήτηση του παρασίτου (παρακέντηση λεμφαδένα - χρώση και μικροσκοπική εξέταση ή καλλιέργεια πολφού λεμφαδένα) και

β) η αναζήτηση αντισωμάτων (ανοσοφθορισμός)

Επίσης η νόσος επιβεβαιώνεται από την ανεύρεση λεϊσμανιών στον μυελό των οστών. Σε περιπτώσεις αρνητικού αποτελέσματος μπορεί να αναζητηθούν και στον σπλήνα.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές

Οι κυριότερες επιπλοκές αφορούν δευτεροπαθείς λοιμώξεις, όπως η στοματίτιδα, η βρογχίτιδα και η σηψαιμία. Αν δε ληφθούν θεραπευτικά μέτρα, στα τελικά στάδια της νόσου έχουμε βλάβες του ήπατος και των νεφρών, κυκλοφορικές διαταραχές (καρδιακή ανεπάρκεια) και βαρύτατη καχεξία, που τελικά οδηγούν στον θάνατο.

Θεραπεία – Μέθοδοι αντιμετώπισης

Η θεραπεία είναι κατά βάση συμπτωματική (αντιμετώπιση των συμπτωμάτων). Επίσης χρησιμοποιείται η γλουκαντίμη παράλληλα με την θεραπεία. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί σπληνεκτομή. 

iatropedia.gr