Κύριε Πρόεδρε, Σεβασμιώτατε κύριε Δημήτριε εκπρόσωπε του Πατριάρχη Αντιοχείας, Κυρίες και Κύριοι, Σας καλωσορίζω στην Κω.

Την Κω της ιστορίας και του πολιτισμού.

Το νησί που αποτελεί τον τρίτο κορυφαίο τουριστικό προορισμό της χώρας.

Ένα νησί φιλόξενο, σταυροδρόμι και τόπο συνάντησης πολιτισμών, μέσα στη διαδρομή του χρόνου.

Στην Κω συνυπάρχουμε, εδώ και δεκαετίες, αρμονικά και ειρηνικά, με τη μουσουλμανική κοινότητα.

Η εξωστρέφεια και ο κοσμοπολιτισμός που διακρίνει, διαχρονικά την Κω, δημιουργεί τις συνθήκες για να αναπτυχθεί η ανεκτικότητα, η συνύπαρξη και η αλληλεγγύη.

Καλωσορίζουμε όλους όσους συμμετέχουν στο Συμπόσιο της Σύμης.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός, ότι θεματικά η εκδήλωση αυτή είναι αφιερωμένη στο μεταναστευτικό ζήτημα.

Ένα ζήτημα που δεν δοκιμάζει μόνο τις αντοχές μας , ως χώρα, αλλά θέτει σε δοκιμασία τις ευρωπαϊκές αρχές της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού.

Κυρίες και Κύριοι

Βρίσκεστε σε ένα νησί που δοκιμάστηκε σκληρά από τις ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές.

Το περασμένο καλοκαίρι η Κως βρέθηκε να φιλοξενεί ακόμα και 15.000 πρόσφυγες και παράτυπους μετανάστες.

Χωρίς να υπάρχουν υποδομές, όχι μόνο για την παραμονή τους αλλά και για την διεκπεραίωση της διαδικασίας της καταγραφής τους.
Η Κως σήκωσε μόνη της και αβοήθητη ένα τεράστιο βάρος.
Τη σίτιση προσφύγων και παράτυπων μεταναστών την ανέλαβε η Ένωση Ξενοδόχων Κω και απλοί πολίτες της Κω από το υστέρημά τους.
Η Κως επιβεβαίωσε την πίστη της στις αρχές του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης.

Με χίλιους ανθρώπους να φτάνουν, καθημερινά στην Κω, όλοι μπορείτε να αντιληφθείτε ότι ο αριθμός αυτός δεν είναι διαχειρίσιμος για ένα νησί, που αποτελεί κορυφαίο τουριστικό προορισμό όπως η Κως.

Ιδιαίτερα όταν μια βασική παράμετρος στο πεδίο διαχείρισης είναι η ασφάλεια και το έργο της καταγραφής και της ταυτοποίησης όσων εισέρχονται στη χώρα.

Την άνοιξη του 2015 διαβλέποντας την αυξημένη τάση εισόδου προσφύγων και παράνομων μεταναστών στην Κω, είχα προειδοποιήσει σε όλους τους τόνους για το μέγεθος του προβλήματος.

Ο κ. Αβραμόπουλος, με τον οποίο είχαμε και έχουμε άριστη συνεργασία, μπορεί να το επιβεβαιώσει.

Όσο ανέτοιμη όμως ήταν η Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τις ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές, άλλο τόσο ανέτοιμη ήταν και η Ευρώπη.

Στην Ευρώπη κάποιοι αρχικά υιοθέτησαν την επιλογή να μεταθέτουν τις σοβαρές αποφάσεις για την αντιμετώπιση και διαχείριση του προβλήματος στο μέλλον.
Αργότερα, κάποιοι άλλοι επέλεξαν να μεταθέτουν το πρόβλημα σε άλλες χώρες, δηλαδή στην Ελλάδα.

Αναφέρομαι σαφέστατα όπως αντιλαμβάνεστε στο κλείσιμο των συνόρων και τον εγκλωβισμό όλων αυτών των ανθρώπων στην Ελλάδα.

Η Κως πλήρωσε βαρύ τίμημα.

Γιατί όπως είπα πριν, είμαστε ο τρίτος κορυφαίος τουριστικός προορισμός της χώρας.

Αυτό σημαίνει κόστος για την τοπική οικονομία και τον τουρισμό μας.
Εδώ και ένα χρόνο, αφιερώσαμε όλη μας τη δραστηριότητα σε μια καμπάνια προβολής του νησιού ως τουριστικού προορισμού και αποκατάστασης της τουριστικής του ταυτότητας.

Με πολύ μεγάλη προσπάθεια καταφέραμε να συγκρατήσουμε τις απώλειες σε ένα νησί που ζει αποκλειστικά σχεδόν από τον τουρισμό.
Με λύπη μου, οφείλω να επισημάνω ότι η προσπάθεια αυτή στηρίχθηκε αποκλειστικά από την αυτοδιοίκηση και τους φορείς του νησιού, δεν είχαμε ουσιαστική βοήθεια και στήριξη από πουθενά.

Ο Δήμος Κω ανέλαβε πριν από λίγο καιρό μια σημαντική διεθνή πρωτοβουλία.
Είμαστε κοντά σε μια ιστορική συμφωνία, που αυτή τη στιγμή που μιλάμε χτίζεται, με το Δήμο της Αλικαρνασσού στα απέναντι παράλια.
Η συμφωνία περιλαμβάνει την ανακήρυξη των δύο περιοχών , ως τουριστικής ζώνης, αλλά και τη συνεργασία των δύο δήμων στο μεταναστευτικό.

Περιλαμβάνει επίσης κεφάλαια οικονομικής και επιχειρηματικής συνεργασίας , πολιτιστικών ανταλλαγών και συνεργασίας στο πεδίο της τουριστικής προβολής και της τουριστικής ανάπτυξης.

Οι Δύο Δήμοι στέλνουν ένα θετικό μήνυμα, που πρέπει να αναλυθεί με ιδιαίτερη προσοχή όχι μόνο από τις κυβερνήσεις Ελλάδας και Τουρκίας αλλά και από την Ευρώπη.
Αυτή τη στιγμή έχουμε μηδενικές μεταναστευτικές ροές στην Κω.

Κυρίες και Κύριοι

Το μεταναστευτικό ζήτημα δεν λύθηκε, εξελίσσεται.
Η φάση αυτή, της εξελικτικής διαδικασίας στην οποία βρισκόμαστε, έχει τα εξής χαρακτηριστικά.

Υπάρχει η συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία η οποία όμως αφορά συγκεκριμένο αριθμό ανθρώπων.
Η συμφωνία αυτή προϋποθέτει διαρκή αξιολόγηση, προϋποθέτει τη συνεργασία όχι μόνο της Τουρκίας στο ζήτημα της ανάσχεσης και του περιορισμού των μεταναστευτικών ροών αλλά και των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε ότι αφορά στην αναλογική κατανομή και φιλοξενία προσφύγων.

Δυστυχώς οι τρομοκρατικές επιθέσεις σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, ενισχύουν όχι μόνο την αμηχανία και τα φοβικά σύνδρομα της Ευρώπης αλλά και την αδυναμία της να αντιμετωπίσει με αποφασιστικό τρόπο το μεταναστευτικό πρόβλημα.

Εγώ μιλάω πάντα με τη γλώσσα της αλήθειας, είναι η γλώσσα που πρέπει να μιλάμε όσοι πιστεύουμε, ειλικρινά, στην ευρωπαϊκή ιδέα.
Η συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία περιλαμβάνει την μετεγκατάσταση 72χιλιάδων προσφύγων.
Επισημαίνω ότι ο κ. Αβραμόπουλος είχε αρχικά ζητήσει να υπάρξει ένα πρόγραμμα μετεγκατάστασης και αναλογικής κατανομής 160 χιλιάδων προσφύγων.

Ακόμα όμως και αυτός ο μικρός αριθμός της εγκατάστασης 72.000 προσφύγων, δεν καθορίστηκε αναλογικά στην απόφαση της Συνόδου Κορυφής και αυτό γιατί υπάρχουν χώρες που αρνούνται να δεχθούν πρόσφυγες.

Υπενθυμίζω ότι η Πολωνία πρώτη ανακοίνωσε ότι δεν θα δεχθεί τους 7 χιλιάδες πρόσφυγες που είχε αναλάβει τη δέσμευση να φιλοξενήσει.
Η Ουγγαρία έχει ανακοινώσει δημοψήφισμα για το αν θα δεχθεί ή όχι πρόσφυγες ενώ ανάλογη στάση τηρούν και άλλες χώρες.
Αυτοί που έχουν μετεγκατασταθεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης, είναι ελάχιστοι.

Η συντριπτική πλειοψηφία όσων βρίσκονται ή έρχονται στην Ελλάδα είναι πλέον εγκλωβισμένοι.

Μιλάμε για μία χώρα που έχει χάσει το 25% του ΑΕΠ της, βρίσκεται σε ύφεση για έβδομο χρόνο και είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη ανεργία ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για όλους αυτούς που έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη, για κάποιους είναι σαν να μην υπάρχουν.
Κάποιοι επίσης δεν έχουν αντιληφθεί ακόμα ότι η διαχείριση του προβλήματος δεν μπορεί να γίνεται στα νησιά και μάλιστα σε νησιά όπως η Κως.

Όσο επιμένουν σε αυτές τις πρακτικές είναι σαν να εφαρμόζουν οι ίδιοι μια κεκαλυμμένη πολιτική εγκλωβισμού των προσφύγων και των παράτυπων μεταναστών στα νησιά.
Υπενθυμίζω ότι στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Αύγουστο στο Δημαρχείο της Κω μαζί με τον Αντιπρόεδρο της Κομισιόν κ. Τίμερμανς και τον κ. Αβραμόπουλο, υπήρξε η πρώτη παραδοχή από όλους ότι η διαχείριση του μεταναστευτικού δεν μπορεί να γίνει στα νησιά. Στα νησιά θα έπρεπε να υπάρχουν κέντρα καταγραφής , η καταγραφή να γίνεται εντός 24 ή 48 ωρών και στη συνέχεια να μεταφέρονται σε ειδικά κέντρα στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Κυρίες και Κύριοι

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το μεταναστευτικό είναι ένα σύνθετο και δυσεπίλυτο ζήτημα.

Μπορεί να υπάρξει βιώσιμη και αποτελεσματική διαχείριση, με μία και μοναδική προϋπόθεση:
η Ευρώπη να δείξει ισχύ, αποφασιστικότητα και ενιαία πολιτική έκφραση σε όλα τα επίπεδα.

Το μεταναστευτικό ζήτημα έχει ανθρωπιστική διάσταση, απαιτείται σεβασμός σε αυτή τη διάσταση που είναι συνδεδεμένη με τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες.

Υπάρχει όμως και η διάσταση της ασφάλειας, η οποία δεν μπορεί να υποτιμάται. Χρειάζεται η εφαρμογή και των δύο διαστάσεων, με ορθολογιστικά κριτήρια: και του ανθρωπισμού και της ασφάλειας.
Η ευρωπαϊκή λύση δεν περιλαμβάνει μόνο την αναλογική κατανομή των προσφύγων, περιλαμβάνει κυρίως την κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για το μεταναστευτικό.

Η Ευρώπη πρέπει να αποφασίσει πόσους πρόσφυγες μπορεί να φιλοξενήσει κάθε χώρα.

Δεν μπορεί να υπάρχουν χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιδεικνύουν άρνηση και απροθυμία να αποδεχθούν την αναλογική κατανομή προσφύγων.

Όπως δεν μπορούν να υπάρχουν και ''χρήσιμοι ηλίθιοι'', χώρες που θα τους φορτώνουν τη διαχείριση του μεταναστευτικού.
Είναι σαφές ότι σε μια τέτοια περίπτωση παραβιάζονται οι αρχές και οι αξίες της Ευρωπαϊκής Ιδέας.

Έχω επισημάνει πολλές φορές, ιδιαίτερα σε ομιλίες μου στο εξωτερικό, ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να έχει λύσεις μόνο για τις τράπεζες και να μην έχει για το μεταναστευτικό.

Ευρωπαϊκή λύση είναι η δημιουργία μιας ενιαίας αρχής που θα εξετάζει την παροχή ασύλου η οποία θα πρέπει να λειτουργήσει άμεσα.

Ευρωπαϊκή λύση είναι η μετεγκατάσταση και η προστασία όσων φέρουν την ιδιότητα του πρόσφυγα.

Ευρωπαϊκή λύση είναι η δημιουργία μηχανισμού για την επαναπροώθηση όσων δεν δικαιούνται άσυλο και εισέρχονται, παράνομα, σε ευρωπαϊκό έδαφος. Σήμερα τέτοιος μηχανισμός δεν υφίσταται.

Υπάρχουν τέσσερις ολοκληρωμένες δέσμες πολιτικών που πρέπει να εφαρμοστούν.

Η πρώτη είναι η υποχρεωτική αναλογική κατανομή προσφύγων με βάση συγκεκριμένα κριτήρια που σχετίζονται με τη φέρουσα ικανότητα αλλά και την οικονομική κατάσταση κάθε χώρας αφού δεν μπορεί να υπάρξει υπέρμετρη, αναλογικά, κατανομή προσφύγων σε χώρες με μικρό πληθυσμό.

Η δεύτερη αφορά το διαχωρισμό προσφύγων και παράτυπων μεταναστών.
Οι πρόσφυγες έχουν δικαιώματα που πρέπει να γίνονται σεβαστά και απολαμβάνουν διεθνούς προστασίας, οι παράτυποι μετανάστες όμως θα πρέπει να ξέρουν ότι αν εισέλθουν παράνομα σε ευρωπαϊκό έδαφος θα κρατούνται και θα επαναπροωθούνται άμεσα.
Αυτό προϋποθέτει τη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού μηχανισμού που θα αναλαμβάνει το έργο και τη διαδικασία της ταχείας επαναπροώθησης.

Η τρίτη δέσμη αφορά σε μια αποτελεσματική συμφωνία με τρίτες χώρες για την διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, με οικονομική βοήθεια προς αυτές τις χώρες

Η τέταρτη δέσμη έχει ως σημείο αναφοράς έναν αποτελεσματικό μηχανισμό παροχής ασύλου σε πρόσφυγες που θα τους αποτρέπει να ταξιδεύουν, να εγκλωβίζονται όπως συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα, να βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τους και να μετατρέπονται σε θύματα εκμετάλλευσης από τα κυκλώματα των διακινητών.
Σε ειδικά κέντρα είτε στη Συρία είτε στην Τουρκία να εξετάζονται όλες οι αιτήσεις και από εκεί να γίνεται η αξιολόγηση και η κατανομή τους και στη συνέχεια να ταξιδεύουν νόμιμα.

Κυρίες και Κύριοι

Θεωρώ ότι οι προτάσεις αυτές αποτυπώνουν μια ρεαλιστική προσέγγιση.
Η Ευρώπη δεν προχώρησε ποτέ μπροστά με φοβικά σύνδρομα και ιδεοληψίες.

Η Ευρώπη προχώρησε μπροστά με ανθρωπιστικές αξίες, με ορθολογισμό και πραγματισμό.