Η κρίση χρέους οδήγησε στην καθίζηση του κρατικού προγράμματος δημοσίων έργων και στην κατάρρευση της δανειακής τραπεζικής πίστης. Αυτό μείωσε τα περιφερειακά και δημοτικά προγράμματα έργων στο 50%. Για το ξεπέρασμα της τοπικής στασιμότητας θεοποιούνται τα χρήματα των ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Τα τοπικά πολιτικά στελέχη σε αγαστή σύμπλευση με τα κυβερνητικά που μιλούν για την ''εξασφάλιση υψηλής χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ'' για να δείξουν ενεργητικότητα και γνώσεις του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι! Υπόσχονται ‘’ικανότητα αξιοποίηση των κονδυλίων ΕΣΠΑ’’ που το θεωρούν μοναδικό παράγοντα χρηματοδότησης τοπικών έργων για την έξοδο από την στασιμότητα. Είναι όμως έτσι; Ποιες άλλες αναπτυξιακές πολιτικές υπάρχουν;

Πρώτο:τα χρήματα του«Σύμφωνου Εταιρικής Σχέσης» 2014-2020 (ο διάδοχος του ΕΣΠΑ)μπορεί να φτάσουντα 14 δις € για μια 7-ετία, δηλαδή 2 δις € τον χρόνο για όλη την χώρα. Είναι μεγάλο ή μικρό το ποσό;Στα επόμενα 7 χρόνια η χώρα μας θα πληρώνειβάσει των μνημονίων για τόκους και χρεολύσια δανείων συνολικά 120,1 δις, που σημαίνει 17,1 δις € τον χρόνο. Άρα για κάθε 1 ευρώ που θα παίρνουμε λόγω ΕΣΠΑ, θα δίνουμε στην ΕΕ (στις τράπεζες της)8,5 ευρώ!

Δεύτερο:Τα ποσά του ΕΣΠΑ δεν χαρίζονται. Χορηγούνται εάν υπάρχει ''αιρεσιμότητα'':«Οι επενδύσεις θα ξεκινούν μόνο αφού τεθούν σε εφαρμογή συγκε­κριμένες στρατηγικές ή εκπλη­ρωθούν ορισμένες προϋποθέσεις (αναθεωρήσεις φιλικές στις επιχειρήσεις, στρατηγικές μεταφο­ρών κ.ά.)».Ταυτόχρονα, πρέπει να έχει τεθεί και συγκεκριμένος καταληκτικός στόχος, ο οποίος να είναι επιλέξιμος από την ΕΕ. Χώρες και περιφέρειες θα ανακοινώσουν προκαταβολικά τους στόχους που σκοπεύουν να επιτύχουν με τους διαθέσιμους πό­ρους και τον ακριβή τρόπο μέτρησης της προόδου επίτευ­ξης των στόχων αυτών. Εντάξει, δεν είναι κακό, εξ άλλου ας έχουμε ανάπτυξη και ας είναι ….και έτσι.Αναλογικά με τις κατανομές του τρέχοντος ΕΣΠΑ όπου οι δεσμεύσεις για Δημο+ΔΕΥΑΚ είναι 27,8 εκ. στην 6-ετία 2014-2020 αντιστοιχούν συνολικά 20 εκ. € ήτοι 3,5 εκ./έτος πολύ λίγα χρήματα για έργα υποδομής που χρειάζεται η τοπική παραγωγή για την οικονομική της ανάπτυξη και για τα οποία υπάρχουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις όπως για παράδειγμα:

α.Τα κονδύλια για το νερό ή τα σκουπίδια δε θα εκταμιεύονται αν προηγουμένως οι υπηρεσίες, που θα προκύψουν ως καταληκτικός στόχος, δεν τιμολογηθούν με «ανταποδοτικό τρόπο», δηλαδή αν δεν πολλαπλασιαστούν οι χρεώσεις στα τιμολόγια!Από εδώ ξεκινούν οι ευρωπαϊκές πιέσεις για την ιδιωτικοποίηση των δημοτικών υπηρεσιών ύδρευσης και απορριμμάτων!

β.Τα κονδύλια για θέσεις εργασίας δε θα δίνονται αν δε χρηματοδοτούν ελαστικές μορφές εργασίας. Υπάρχει μεγάλη διαφορά με παλιότερα προγράμματα της ΕΕ που οι χρηματοδοτήσεις αν γινόταν πρόσληψη προσωπικού για απασχόληση με μόνιμη σχέση εργασίας η επιδότηση ήταν 30%, ενώ αν ήταν με ελαστική σχέση εργασίας, η επιδότηση αυξανόταν στο 50%. Τώρα αυτή η ''επιλογή'' καταργείται: Μόνο ελαστική εργασία με προσωρινή απασχόληση θα χρηματοδοτείται!

Τρίτο: Έχουν σχέση το ΕΣΠΑ με τα μνημόνια;Στη νέα περί­οδο 2014-2020, «τα προγράμματα θα πρέπει να είναι συνεκτικά με τα Εθνικά Προγράμματα Μεταρρυθ­μίσεων που έχουν συμφωνηθεί με τα κράτη μέλη...».Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να ζητήσει τροποποίηση των προγραμμάτων, «…προκειμένου να στηρίξουν βασικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ή ως ύστατη λύση, μπορεί να αναστείλει τη χορήγηση κονδυλίων σε περίπτωση επαναλαμβανόμενης και σοβαρής παραβίασης οικονομικών συστάσεων».Αυτή η επισήμανση πρέπει να συνδεθεί με το γεγονός, της επιβολής μόνιμου μνημονιακού καθεστώτος αντεργατικών ‘’μεταρρυθμίσεων’’ στο πλαίσιο της ΕΕ, λόγω της εφαρμογής του Δημοσιονομικού Συμφώνου και των Κανονισμών 472 και 473. Ο Κανονισμός 472 της ΕΕ προβλέπει ότι όποια χώρα έχει δανειστεί από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς θα βρίσκεται σε καθεστώς αυξημένης εποπτείας μέχρι να ξεπληρώσει το 75% των δανείων της! Αυτό για την Ελλάδα σημαίνει καθεστώς επιτροπείας για …μισό αιώνα!

Συμπέρασμα: Τα κονδύλια του ΕΣΠΑ είναι αξεχώριστα από την νεοφιλελεύθερη πολιτική της ΕΕ και χρηματοδοτούν έργα που δεν διαταράσσουν τον ευρωπαϊκό καταμερισμό εργασίας και προωθούν την εφαρμογή της ευρωπαϊκής πολιτικής στην χώρα μας με την άμεση και ταχεία επιβολή (αντιδραστικών) αναδιαρθρώσεων στην ελληνική κοινωνία.Ας θυμηθούμε τις αγροτικές επιδοτήσεις. Δεν δόθηκαν για να ζήσουν οι αγρότες, αλλά για να επιδοτηθεί η αναδιάρθρωση καλλιεργειών στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Έτσι πέρασε το ξεκλήρισμα των φτωχο-μεσαίων αγροτών, η μείωση παραγωγής η δημιουργία μεγαλο-αγροτών και η εξυπηρέτηση τα ευρωπαϊκών ολιγοπωλίων.

Για την τοπική πολιτική: Δεν αρκεί ο περιφερειάρχης ή δήμαρχος να μας μιλούν για χρήματα, έργα και απορροφητικότητα. Το κύριο και δύσκολο πρόβλημα είναι διεκδίκηση ενός άλλου χαρακτήρα του ΕΣΠΑ που να αντιστοιχεί στις ανάγκες της κοινωνίας μας την συγκεκριμένη περίοδο. Χρειάζεται διαφορετική χρήση των χρηματοδοτήσεων ώστε να λυθούν προβλήματα της τοπικής παραγωγής σε περίοδο κρίσης. Είναι λάθος να σπαταλιούνται τα χρήματα του ΕΣΠΑ με μικροέργα με μικροπολιτικές σκοπιμότητες όπως γίνεται μέχρι τώρα, ενώ χρειάζεται μια στοχευόμενη χρηματοδότηση έργων υποδομής για την παραγωγική ανασυγκρότηση! Γι αυτό δεν χρειαζόμαστε περιφερειάρχη ή δήμαρχο σε ρόλο καλού διαχειριστή μόνο αλλά κυρίως ε ρόλο παράγοντα αλλαγής! που να διατυπώνει και να διεκδικεί νέες πολιτικές για την τοπική ανάπτυξη!

Εν τέλει υπάρχουν 2 πολιτικές λογικές:

---Η πολιτική ανακοστολόγησης των δημοσίων και δημοτικών υπηρεσιών και η φορολόγηση της χρήσης των τοπικών φυσικών πόρων προς τις μεγάλες επιχειρήσεις και τα οργανωμένα τοπικά συμφέροντα είναι ο ένας δρόμος που σε συνδυασμό με το νέο ΕΣΠΑ να επιδιώξει σοβαρές δημοτικές και δημόσιες επενδύσεις με στόχο την τοπική ανάπτυξη.

---Ο άλλος είναι η συνέχιση αυτού που γίνεται χρόνια τώρα: Μεγάλα και πολλά λόγια, μικροπολιτική στην διαχείριση των δημοτικών εσόδων και των χρημάτων του ΕΣΠΑ και σιωπηλή προώθηση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων των δημοτικών υπηρεσιών και της εκποίησης της δημόσιας περιουσίας.

Για την Σ.Ε. Νίκος Μυλωνάς