Βρισκόμαστε στη μέση της Σαρακοστής, την πιο αυστηρή περίοδο νηστείας για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Και όμως, η 25η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως εξαίρεση στην οποία επιτρέπεται να φάμε ψάρι. Γιατί όμως σύμφωνα με το έθιμο καταναλώνουμε παστό μπακαλιάρο, ένα είδος ψαριού που συναντάμε στο βορειοανατολικό Ατλαντικό;

Στην Ελλάδα ο μπακαλιάρος έγινε γνωστός τον 15ο αιώνα, κυρίως στους κατοίκους της ενδοχώρας, επειδή γίνεται παστός, γεγονός που τον καθιστά φθηνό και εύκολο στη συντήρηση.

Καθιερώθηκε πολύ εύκολα σαν φαγητό για την 25η Μαρτίου, καθώς το φρέσκο ψάρι ήταν δύσκολα προσβάσιμο και αποτελούσε πολυτέλεια για τους φτωχούς κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η σκορδαλιά ήρθε να "ελληνοποιήσει" το συγκεκριμένο φαγητό και ίσως να κρατήσει την πίεσή μας σε φυσιολογικά επίπεδα από το πολύ αλάτι του μπακαλιάρου.

Σε συνέντευξη που είχε δώσει ο αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, κ. Παναγιώτης Σκαλτσής στο "Βήμα" αναφέρει: "Μέσα στην περίοδο της Τεσσαρακοστής η νηστεία καταλύεται, διαφοροποιείται δηλαδή, τρεις φορές, δίνοντας μια ευκαιρία στους πιστούς για ενδυνάμωση μιας και η νηστεία αυτή είναι η πιο αυστηρή, αφού δεν επιτρέπεται ούτε το λάδι".

"Η πρώτη από αυτές τις εξαιρέσεις γίνεται σήμερα, ανήμερα της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπως έχει καθιερωθεί η 25η Μαρτίου. Πρόκειται για μια χαρμόσυνη εορτή μέσα στην περίοδο του πένθους της Σαρακοστής" και όπως εξηγεί ο κ. Σκαλτσής, "επειδή είναι θεομητορική εορτή, αφιερωμένη στην Παναγία και ως εκ τούτου ιδιαίτερα σημαντική για τα μοναχικά τυπικά, καταλύονται το ψάρι, το έλαιο και ο οίνος".

"Μια εξαίρεση που φαίνεται πως γενικεύθηκε – αν και σε ορισμένα κέντρα του χριστιανισμού προϋπήρχε – μετά την καθιέρωσή της το 692 μ.Χ. από την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο, γνωστή και ως "Εν Τρούλω Σύνοδος".

"Όσον αφορά τη δεύτερη ημέρα διαφοροποίησης της νηστείας, που είναι η Κυριακή των Βαΐων, οι πατέρες της εκκλησίας δε συμμερίζονται την ίδια άποψη. Σύμφωνα με τη Στουδιτική παράδοση (Άγιος Θεόδωρος Στουδίτης), επειδή η εορτή αυτή θεωρείται Δεσποτική, είναι αφιερωμένη δηλαδή στον επίγειο βίο του Ιησού, οι πιστοί καταναλώνουν και πάλι ψάρι, λάδι και κρασί. Για άλλους πατέρες όμως αυτό ισχύει μόνο την ημέρα του Ευαγγελισμού. Κατάλυση του λαδιού γίνεται και τη Μεγάλη Πέμπτη, σύμφωνα με τα μοναχικά τυπικά, ημέρα αφιερωμένη στην παράδοση του Μυστικού Δείπνου, οπότε τελείται και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, η οποία τελείται μόλις 10 φορές το χρόνο."

Εκτέλεση:
Κόβουμε και ξαρμυρίζουμε τον μπακαλιάρο ως εξής: τον κόβουμε  σε κομμάτια και τον τοποθετούμε από την προηγούμενη μέρα σε μπολ. Τον σκεπάζουμε με νερό και τον αφήνουμε για 12 έως 24 ώρες, αλλάζοντας αρκετά συχνά το νερό (τουλάχιστον έξι φορές).
Ψιλοκόβουμε τις ντομάτες και το μαϊντανό.
Σε μια φαρδιά κατσαρόλα, ρίχνουμε το Χωριό Ελαιόλαδο Κλασικό και σοτάρουμε τα ψιλοκομμένα κρεμμύδια και το σκόρδο μέχρι να αποκτήσουν χρυσό χρώμα. Στη συνέχεια ρίχνουμε τη ντομάτα, τον πελτέ, τη ζάχαρη και το μαϊντανό.
Ρίχνουμε 2 φλιτζάνια νερό περίπου, αλάτι, πιπέρι και αφήνουμε τη σάλτσα να βράσει, σε μέτρια φωτιά, για 20 περίπου λεπτά, έως ότου μαλακώσουν τα κρεμμύδια, απορροφήσει τα υγρά του και μείνει στην κατσαρόλα μας ελάχιστη σάλτσα.
Αλευρώνουμε τον μπακαλιάρο. Σε ένα τηγάνι, βάζουμε Χωριό Ελαιόλαδο Κλασικό και μόλις κάψει τον προσθέτουμε και τηγανίζουμε κι από τις δύο πλευρές.
Τέλος, προσθέτουμε τον μπακαλιάρο στη σάλτσα και συνεχίζουμε το βράσιμο για περίπου 5 λεπτά ακόμη, ώσπου να πιεί τα υγρά του κουνώντας παράλληλα συνέχεια την κατσαρόλα, για να μην μας κολλήσει.

Υλικά:
2 κιλά μπακαλιάρο παστό
2 φλιτζάνια του τσαγιού Χωριό Ελαιόλαδο Κλασικό
6 μέτρια κρεμμύδια
6 σκελίδες σκόρδο
6 ντομάτες ώριμες
2 κουταλιές της σούπας ντομάτα πελτέ
1 ματσάκι μαϊντανό
2 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη
Χωριό Ελαιόλαδο Κλασικό και αλεύρι για το τηγάνισμα
αλάτι, πιπέρι

Πηγή: minervahorio.gr