• Οι πεταλούδες αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους, λόγω της κλιματικής αλλαγής όμως με κατάλληλη διαχείριση υπάρχει ελπίδα όχι μόνο να διατηρηθεί ο πληθυσμός τους, αλλά και ν’ αυξηθεί

Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει άμεσα τις πεταλούδες και το περιβάλλον τους, οδηγώντας τόσο σε μείωση των πληθυσμών τους, όσο και σε μεταναστευτικές αλλαγές.
«Η προστασία της Κοιλάδας των Πεταλούδων απαιτεί συντονισμένες δράσεις και η ΔΕΡΜΑΕ που έχει την ευθύνη διαχείρισής της προχωρά στην εκπόνηση μελέτης για την βιωσιμότητα της ροδίτικης πεταλούδας, που περιλαμβάνει την πρόσληψη βιολόγου- ερπετολόγου και την αξιοποίηση του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας», όπως δηλώνει στην «δ» ο πρόεδρος της Δημοτικής Επιχείρησης, Βαλάντης Λάμπης.
«Οι πεταλούδες αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους, λόγω της κλιματικής αλλαγής όμως με κατάλληλη διαχείριση και προστασία, υπάρχει ελπίδα όχι μόνο να διατηρηθεί ο πληθυσμός τους, αλλά και ν’ αυξηθεί» τονίζει ο προέδρος του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ρόδου Δημήτρης Γρηγοριάδης.

Μειώνονται δραματικά στους πρώιμους βιοτόπους
Με την άνοδο της θερμοκρασίας, ορισμένες περιοχές γίνονται αφιλόξενες για τις πεταλούδες. Είτε το κλίμα γίνεται υπερβολικά θερμό, είτε η βλάστηση που χρειάζονται για να τραφούν και να αναπαραχθούν εξαφανίζεται ή μεταβάλλεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα βιότοποι όπως του Ναίθωνα Αρχαγγέλου, Νύμφης Σαλάκου, Διόνυσου Ιξιάς, που αποτελούσαν μέρος του κύκλου της ζωής της πεταλούδας δοκιμάζονται, με συνέπεια οι πεταλούδες να έχουν μειωθεί.
Οι πεταλούδες είναι ιδιαίτερα εξαρτημένες από συγκεκριμένα φυτά, όπως η ζητιά και όταν αυτά χάνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής, οι πεταλούδες αναγκάζονται να μεταναστεύσουν. Η ζητιά φύεται στη Ρόδο, στην κοιλάδα των Πεταλούδων όπου υπάρχει το μοναδικό στην Ευρώπη φυσικό δάσος από αυτό το είδος πλατύφυλλου δέντρου, αλλά και σε αρκετά άλλα σημεία του νησιού. Προτιμά πετρώδεις θέσεις κατά μήκος ρυακίων, παραποτάμιες τοποθεσίες και δροσερές χαράδρες μαζί με πλατάνια. H ζητιά, ένα ψηλό δένδρο που μοιάζει με πλατάνι, είναι η απάντηση στο μυστικό που κρύβει εδώ και χιλιάδες χρόνια η κοιλάδα, καθ’ ότι η βανιλένια αρωματική ρητίνη που ρέει από τον φλοιό της φαίνεται να «ξετρελαίνει» τις ροδίτικες πεταλούδες.

Οι πεταλούδες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καύσωνες, ξηρασίες και έντονες βροχοπτώσεις, που γίνονται πιο συχνά λόγω της κλιματικής αλλαγής. Αυτά τα φαινόμενα μπορούν να καταστρέψουν τις περιοχές όπου ζουν ή να επηρεάσουν τις μεταναστευτικές τους διαδρομές, αυξάνοντας τους κινδύνους για την επιβίωσή τους. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη βιοποικιλότητα συνολικά, αλλάζοντας τις σχέσεις μεταξύ των ειδών. Για παράδειγμα, αρπακτικά ή παράσιτα των πεταλούδων μπορούν να μετακινηθούν στις ίδιες περιοχές, απειλώντας τους πληθυσμούς τους. Οι πεταλούδες ΡΑΝΑΧΙΑ QUΑDRΙΡUΝCΤΑRΙΑ προτιμούν περιοχές με υψηλή υγρασία, καθώς τις βοηθά να διατηρούν τα επίπεδα ενέργειάς τους και να παραμένουν σε ηρεμία για μεγάλο μέρος της ημέρας. Οι μεταβολές στους κύκλους των εποχών μπορεί να διαταράξουν τον φυσικό ρυθμό αφύπνισης και αναπαραγωγής τους, αυξάνοντας το στρες στα έντομα αυτά και επηρεάζοντας την επιβίωση των επόμενων γενεών. Η αύξηση συχνότητας των καυσώνων και των έντονων βροχοπτώσεων αποτελεί απειλή, καθώς οι πεταλούδες και οι κάμπιες τους είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε τέτοια φαινόμενα. Ένα ισχυρό κύμα καύσωνα, για παράδειγμα, θα μπορούσε να μειώσει δραματικά τον πληθυσμό τους. Το συγκεκριμένο είδος πεταλούδας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα αρωματικά φυτά και τη βλάστηση της περιοχής. Με την κλιματική αλλαγή, ενδημικά φυτά μπορεί να μειωθούν ή να αντικατασταθούν από άλλα, λιγότερο κατάλληλα για τις ανάγκες των πεταλούδων.
Λόγω της δημοτικότητας της Κοιλάδας των Πεταλούδων, η περιοχή δέχεται πολλούς επισκέπτες, κάτι που μπορεί να προκαλεί επιπλέον στρες στις πεταλούδες, ειδικά όταν δεν διατηρούνται ήρεμες συνθήκες. Η προστασία των πεταλούδων της Ρόδου από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής απαιτεί συντονισμένες δράσεις, όπως: Διατήρηση και προστασία του βιότοπου με τον περιορισμό της τουριστικής όχλησης και ανάπτυξη σχεδίων για την διαχείριση της υγρασίας και της βλάστησης στην περιοχή.

Τι υποστηρίζε ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος
Αν και αυτή τη χρονιά η Κοιλάδα των Πεταλούδων που προσελκύει χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο δεν βρέθηκε στο επίκεντρο των πυρκαγιών, εμμέσως και οι πεταλούδες επηρεάζονται. «Με τις πεταλούδες είναι ακόμα πιο σύνθετο το θέμα. Έρχονται στην Κοιλάδα των Πεταλούδων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Από 15 Ιουνίου μέχρι περίπου 15 Σεπτεμβρίου. Μετά μεταναστεύουν κι εναποθέτουν τα αυγά τους σε περιοχές έξω από την κοιλάδα. Αυτή όμως, η περιοχή μπορεί να είναι μια περιοχή, η οποία τώρα κάηκε. Κι εκεί αρχίζει ένα πρόβλημα, το οποίο θα πρέπει να δούμε πώς εξελίσσεται, δηλαδή να δούμε οι πεταλούδες τι πορεία θα ακολουθήσουν, πού θα πάνε να εναποθέσουν τα αυγά τους, με άλλα λόγια ο βιότοπός τους που κάηκε με τι θα αντικατασταθεί», δηλώνει ο πρόεδρος του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Δημήτρης Γρηγοριάδης.
«Η δικιά μου προσωπική εκτίμηση είναι ότι θα υπάρξει έμμεσα κάποιος αντίκτυπος στις πεταλούδες. Και εδώ η απάντηση στο πρόβλημα είναι η προστασία των βιοτόπων, τουλάχιστον να μην καταστραφούν και άλλες περιοχές. Θα πρέπει να προστατεύσουμε αυτές τις περιοχές που μπορεί να αποτελέσουν ένα καταφύγιο για τις πεταλούδες. Η πεταλούδα μόλις εναποθέσει τα αυγά της πεθαίνει. Στη συνέχεια το αυγό θα γίνει σκουλήκι, θα γίνει κουκούλι και μετά θα γίνει πάλι το τέλειο έντομο που θα πάει στην κοιλάδα. Για να μην διασπαστεί αυτός ο κύκλος θα πρέπει να δώσουμε στην πεταλούδα το περιθώριο να φτάσει στον χώρο όπου θα εναποθέσει τα αυγά της. Σε ότι έχει να κάνει με την κοιλάδα θα πρέπει να αποκατασταθεί σημαντικά. Όμως με κατάλληλη διαχείριση και προστασία, υπάρχει ελπίδα όχι μόνο να διατηρηθεί ο πληθυσμός τους, αλλά και να αυξηθεί» αναφέρει ο κ. Γρηγοριάδης.

Αύξηση υγρασιακών συνθηκών και νέες δεντροφυτεύεις ζητιών
Σημειώνεται ότι προ ετών ο καθηγητής Περιβάλλοντος Νίκος Μάργαρης σε σχετικό σημείωμά του, υπογράμμιζε την ανάγκη παρέμβασης στην κοιλάδα, καθώς οι συνθήκες εγκυμονούσαν κινδύνους για την βιωσιμότητα του είδους. Ιδιαίτερα οι υγρασιακές συνθήκες, οι οποίες προσελκύουν τις πεταλούδες προκειμένου να επιβιώσουν τη θερινή περίοδο, έχουν διαταραχθεί σε επικίνδυνο βαθμό, κάνοντας πιθανή την εξαφάνιση των πεταλούδων σε σχέση με τις πυρκαγιές και βεβαίως μείωσή τους, λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης. Η άμεση φύτευση νέων φυτών είναι απαραίτητη για να διασωθεί το οικοσύστημα της κοιλάδας από τη μεγάλη παρουσία κατσικιών που είχαν προκαλέσει σημαντικές καταστροφές, την αποσταθεροποίηση των εδαφών λόγω της σημαντικής μείωσης των ριζών των φυτών. Η άνοδος της θερμοκρασίας ως συνέπεια της έλλειψης βροχοπτώσεων δημιουργούν επιπρόσθετα προβλήματα στην Κοιλάδα των Πεταλούδων που αποτελεί «όπλο» της τουριστικής μας βιομηχανίας και «χρυσοφόρα πηγή» για το ταμείο της ΔΕΡΜΑΕ- Δήμου Ρόδου.