Παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της τετραμηνιαίας έκθεσης του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών. Ουσιαστικά πρόκειται για μια οργανωμένη έρευνα σύγκρισης τιμών-σε τυπικό καλάθι προϊόντων του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων (σουπερμάρκετ)- μεταξύ της Ελλάδας, της Αγγλίας, της Γαλλίας αλλά και της Ισπανίας.Σύμφωνα με το Ινστιτούτο η σύγκριση τιμών γίνεται με και χωρίς την αξία του ΦΠΑ, ο οποίος διαφέρει από χώρα σε χώρα.
Για την παρούσα ανάλυση συγκρίθηκαν οι τιμές σε 20 υποκατηγορίες προϊόντων που συνθέτουν ένα τυπικό καλάθι αγορών. Αυτές οι υποκατηγορίες προϊόντων εξετάζονται από ένα σημαντικό δείγμα περίπου 2.000 τιμών προϊόντων στις τέσσερις χώρες συνολικά για να υπολογισθούν οι μέσες τιμές, με δειγματοληψίες από έγκυρα site σύγκρισης τιμών σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και από αλυσίδες σουπερμάρκετ.
Η σύγκριση των μέσων τιμών των καλαθιών (πίνακας 1) δείχνει ότι και οι δύο χώρες τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο έχουν σημαντικά ακριβότερο μέσο καλάθι από την Ελλάδα, 32% η Γαλλία και 40% η Αγγλία, ενώ η Ισπανία έχει ακριβότερο καλάθι κατά 1%. Η εικόνα των αποτελεσμάτων αλλάζει σημαντικά όταν αφαιρέσουμε τον αναλογούντα ΦΠΑ ανά χώρα για να αντιληφθούμε τις πραγματικές τιμές των προϊόντων σουπερμάρκετ. Η σύγκριση των καλαθιών σε αυτή την περίπτωση (σχήμα 1) δείχνει ότι οι τρεις χώρες έχουν ακόμα πιο ακριβό μέσο καλάθι από την Ελλάδα, η Ισπανία κατά 7%, η Γαλλία κατά 40% και η Αγγλία κατά 52%.
Στα ύψη ο ΦΠΑ στην Ελλάδα για τρόφιμα και ποτά
Αυτό είναι αποτέλεσμα της πολύ μεγάλης διαφοράς που έχει ο χαμηλός ΦΠΑ ανά χώρα (πρόκειται για τον ΦΠΑ που αναφέρεται σε τρόφιμα και ποτά). Στην Ελλάδα αυτός ο ΦΠΑ από τον Ιανουάριο 2011 είναι 13% (και 23% για αναψυκτικά και χυμούς), σημαντικά υψηλότερος από την Αγγλία (0%) και τη Γαλλία (10% και 5,5%) και την Ισπανία (10% και 4%), αλλά και τις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
Σε κάθε περίπτωση, το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από την παραπάνω ανάλυση είναι ότι το οργανωμένο ελληνικό λιανεμπόριο τροφίμων (σουπερμάρκετ) παρέχει στους Έλληνες καταναλωτές πρόσβαση σε προϊόντα για το τυπικό του καλάθι με κατά μέσο όρο χαμηλότερη τιμή (ακόμα και στα φθηνά προϊόντα των τυπικών 20 κατηγοριών), που είναι αποτέλεσμα της οργανωμένης προσπάθειας των προμηθευτών και των λιανεμπόρων για συγκράτηση των τιμών από το 2013 ως και το 2015 όπως φαίνεται και στα στοιχεία για τον δείκτη τιμών καταναλωτή που δημοσίευσε πρόσφατα η ΕΛ.ΣΤΑΤ.
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι μέσες τιμές ανά κατηγορία προϊόντων ανά χώρα
Η τάση αυτή με μικρές διακυμάνσεις είναι διαχρονική την τελευταία 4ετία που πραγματοποιείται η συγκεκριμένη έρευνα από το ΙΕΛΚΑ. Όπως φαίνεται στο σχήμα 2, η διαχρονική σύγκριση τιμών με το εξωτερικό δείχνει ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα συνεχώς έχει φθηνότερο καλάθι από τις συγκρινόμενες χώρες με διακυμάνσεις οι οποίες δεν αλλάζουν το αποτέλεσμα της ανάλυσης.
Υψηλός ο αποπληθωρισμός στη χώρα μας
Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι σε σχέση με τη Γαλλία και την Αγγλία η ποσοστιαία διαφορά με την Ελλάδα φαίνεται πως μεγαλώνει εξαιτίας κυρίως του αποπληθωρισμού στην Ελλάδα και του πληθωρισμού σε αυτές τις χώρες, καθώς και λόγω των εξελίξεων της ισοτιμίας Ευρώ-Λίρα Αγγλίας που επηρεάζει τη σύγκριση με την Αγγλία.
Σημειώνεται ότι πέρα από τον ΦΠΑ παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν συγκρίνονται τιμές ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες είναι:
-Η απόσταση της χώρας από τα παραγωγικά κέντρα της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης και τα αντίστοιχα κόστη
-Η πολυπλοκότητα της γεωγραφίας της κάθε χώρας (π.χ. οδικό δίκτυο, νησιά κλπ)
-Το μέγεθος της αγοράς και αντίστοιχες οικονομίες κλίμακας στις προμήθειες των προϊόντων
-Το ισοζύγιο εξαγωγών-εισαγωγών σε σχέση με τα τρόφιμα και τις πρώτες ύλες παρασκευής τους
-Τα διάφορα κόστη παραγωγής (ενέργεια, πρώτες ύλες, μισθολογικό κόστος, χρηματοοικονομικό κόστος, γραφειοκρατία)
-Η παραγωγικότητα της βιομηχανίας και του λιανεμπορίου σε κάθε χώρα
-Οι καταναλωτικές συνήθειες σε κάθε χώρα
-Το ύψος της φορολογίας σε κάθε χώρα
-Τα δεδομένα τιμών υπολογίζονται από γνωστά παρατηρητήρια τιμών των χωρών που εξετάστηκαν και για την Ελλάδα στα πρωτογενή δεδομένα που παρέχει το παρατηρητήριο τιμών (www.e-prices.gr) της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου (Υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας) και τιμοληψίες σε μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ.