Δύο πρόσφατα περιστατικά διεισδυτικού στρεπτόκοκκου εκ των οποίων το ένα κατέληξε -πρόκειται για το 9χρονο κορίτσι από το Διδυμότειχο- έχουν αναζωπυρώσει την ανησυχία των γονέων για τη λοίμωξη που κάποιες φορές μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές και βαριά νόσηση.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), σε διάστημα ενός έτους, από την αρχή του 2023 μέχρι και σήμερα, έχουν δηλωθεί 94 περιστατικά με λοίμωξη από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο ομάδας Α σε παιδιά και ενήλικες. Μεταξύ των περιστατικών περιλαμβάνονται και 23 θάνατοι, εκ των οποίων έντεκα σε παιδιά ηλικίας κάτω των δέκα ετών, στην πλειονότητά τους με υποκείμενα νοσήματα. Πάντως, τόσο το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης νοσημάτων (ECDC) όσο και ο ΕΟΔΥ εκτιμούν ότι ο κίνδυνος για το γενικό πληθυσμό είναι χαμηλός, δεδομένου ότι η αύξηση των περιστατικών διεισδυτικού στρεπτόκοκκου είναι σχετικά μικρή.

«Ακόμη δεν γνωρίζουμε τι κάνει μια απλή λοίμωξη από στεπτόκοκκο να εξελιχθεί σε διεισδυτικό. Είναι ακόμη υπό διερεύνηση, γιατί σε κάποια άτομα εξελίσσεται τόσο γρήγορα και με κακή πρόγνωση», λέει στο Newsbomb.gr, η παιδίατρος στο Κέντρο Υγείας Βύρωνα, Δήμητρα Ζάβαλη. «Αυτό που παρατηρούμε φέτος και δεν το βλέπαμε τόσο συχνά τα προηγούμενα χρόνια, είναι οι πολλές συν-λοιμώξεις στα παιδιά. Βλέπουμε δύο και τρεις συν-λοιμώξεις ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, στρεπτόκοκκο και γρίπη. Γι’ αυτό, καλό είναι ο γιατρός να εξετάζει το παιδί και να αποφασίζει εάν πέρα από τεστ για γρίπη ή covid-19 για παράδειγμα, χρειάζεται και τεστ για στρεπτόκοκκο».

Γιατί όμως κάποια παιδιά νοσούν πιο βαριά και παρουσιάζουν επιπλοκές; «Για να πούμε γιατί κάποια παιδιά φτάνουν στο νοσοκομείο με επιπλοκές, πρέπει να ξέρουμε το υπόβαθρό τους, αν όντως υπήρχε κάποιο πρόβλημα υγείας, κάποιο ανοσολογικό πρόβλημα στο παιδί που δεν το γνώριζαν οι γονείς. Όλα τα σκεφτόμαστε χωρίς να ξέρουμε τι πραγματικά φταίει. Μπορεί, όμως, να έφτασαν πολύ αργά στο γιατρό, οπότε δεν δόθηκε νωρίς η αγωγή». «Σε κάθε περίπτωση, στα εμπύρετα των παιδιών τους, οι γονείς πρέπει να μιλούν με τον παιδίατρο για να τους κατευθύνει» εξηγεί η κυρία Ζάβαλη.

Πότε είναι απαραίτητο το strep-test

«Το strep-test μας δείχνει εάν το παιδί έχει στο φάρυγγά του επιπολασμό στρεπτόκοκκου. Το strep-test είναι πολύ καλή εξέταση και γρήγορη. Ένα 10% όμως μπορεί να πέσει έξω και να βγει αρνητικό, ενώ είναι θετικό. Το σωστό είναι να γίνεται και καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος, η οποία είναι σίγουρη εξέταση, απλά θέλει δύο μέρες για να καλλιεργηθεί το μικρόβιο» εξηγεί η παιδίατρος.

Ωστόσο, οι γονείς δεν θα πρέπει «να πηγαίνουν μόνοι τους για strep-test, ούτε να χορηγούν αντιβίωση από μόνοι τους». Θα πρέπει να πηγαίνουν στον παιδίατρο, ο οποίος με βάση την κλινική εικόνα του παιδιού αποφασίζει για την αντιμετώπιση. Ο στρεπτόκοκκος έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, υψηλό πυρετό, λεμφαδενίτιδα, πύον στο λαιμό. Ωστόσο, πιο σημαντική είναι η εικόνα του παιδιού.

«Οι γονείς θα πρέπει να παρακολουθούν τα παιδιά τους όταν έχουν πυρετό, να μην τρομάζουν αλλά και να μην καθυστερούν να απευθυνθούν στον παιδίατρο. Όταν ένα παιδί είναι ληθαργικό, ωχρό, κατατονικό, δεν τρώει, ακόμα και με χαμηλό πυρετό οι γονείς δεν θα πρέπει να περιμένουν να περάσουν 3 μέρες για να πάνε στον γιατρό. Γιατί, όντως, μπορεί να εξελιχθεί πολύ γρήγορα σε σηψαιμία». Αντίθετα, «ένα παιδί που είναι σε καλή κατάσταση, τρώει, πίνει, χαίρεται, δεν έχει σηψαιμία».

Επίσης, η επικοινωνία με τον γιατρό πρέπει να είναι συνεχής. «Αν βλέπω το παιδί να επιδεινώνεται, θα πρέπει να το ξαναπάω στο γιατρό, παρόλο που μπορεί να το είχε δει πριν 2-3 μέρες» σημειώνει η κυρία Ζάβαλη.

Σημαντική παράμετρος, τέλος, είναι η εύκολη πρόσβαση στις ιατρικές υπηρεσίες για τους γονείς και τους μικρούς ασθενείς, χωρίς να περιμένουν με τις ώρες στα νοσοκομεία Παίδων ή να υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις στα Κέντρα Υγείας, επισημαίνει η ίδια.

ΕΟΔΥ: Τα περιστατικά στη χώρα μας

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, κατέγραψαν εντός του έτους 2023, αύξηση στον αριθμό των περιστατικών διεισδυτικής λοίμωξης από στρεπτόκοκκο της ομάδας Α (iGAS) ιδιαίτερα σε παιδιά ηλικίας κάτω των δέκα ετών. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης νοσημάτων εκτίμησε ότι ο κίνδυνος για το γενικό πληθυσμό είναι χαμηλός, δεδομένου ότι η αύξηση των περιστατικών iGAS είναι σχετικά μικρή. Λόγω της αύξησης των κρουσμάτων iGAS διεθνώς, ο ΕΟΔΥ έχει ενημερώσει τις Υπηρεσίες Υγείας της χώρας μας να δηλώνουν όλα τα περιστατικά iGAS.

Από την αρχή του έτους 2023 και μέχρι σήμερα, έχουν δηλωθεί στον ΕΟΔΥ ενενήντα τέσσερα (94) περιστατικά με λοίμωξη από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο ομάδας Α σε παιδιά και ενήλικες. Μεταξύ των περιστατικών περιλαμβάνονται και είκοσι τρεις (23) θάνατοι, εκ των οποίων έντεκα (11) σε παιδιά ηλικίας κάτω των δέκα ετών. Πρόσφατα καταγράφηκαν δυο περιστατικά διεισδυτικής νόσου από στρεπτόκοκκο της ομάδας Α εκ των οποίων το ένα κατέληξε, στην ΠΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Ο β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (GAS) είναι η συνηθέστερη αιτία βακτηριακής φαρυγγίτιδας σε παιδιά σχολικής ηλικίας. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ενώ μπορεί να εμφανιστεί αρχικά, με μη ειδικά συμπτώματα (πυρετό, γενική κόπωση, απώλεια όρεξης), στη συνέχεια μπορεί να προκαλέσει σοβαρή και απειλητική για τη ζωή διεισδυτική λοίμωξη. Η συχνότητα εμφάνισης της φαρυγγίτιδας από GAS συνήθως κορυφώνεται κατά τους χειμερινούς μήνες και τις αρχές της άνοιξης και συχνά αναφέρονται συρροές κρουσμάτων σε νηπιαγωγεία και σχολεία. Ο εργαστηριακός έλεγχος πραγματοποιείται με την ταχεία ανίχνευση αντιγόνου του πυογόνου στρεπτοκόκκου στο φάρυγγα (strep test) και με καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος που συστήνεται να λαμβάνονται από επαγγελματία υγείας. Τα παιδιά με ιογενείς λοιμώξεις όπως η γρίπη, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν λοίμωξη από iGAS.

Η έγκαιρη αναγνώριση της λοίμωξης από iGAS και η άμεση έναρξη αντιμικροβιακής και υποστηρικτικής θεραπείας για τα παιδιά που νοσούν είναι εξαιρετικά σημαντική για την αίσια έκβαση της νόσου. Επίσης, θα πρέπει να εντοπίζονται οι στενές επαφές των περιπτώσεων iGAS στο οικιακό και σχολικό περιβάλλον, να εκτιμάται η κατάστασή τους και να αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες με χορήγηση προφυλακτικής αντιμικροβιακής αγωγής όπου ενδείκνυται.