H έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος, σύμφωνα με την οποία τα έσοδα από τον τουρισμό ήταν μειωμένα το 2016 σε σχέση με το 2015, έρχεται σε σύγκρουση με την αποτίμηση όχι μόνο του υπουργείου Τουρισμού, αλλά και διεθνών φορέων του τουρισμού, όπως και του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού.

Η σπουδή του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα να δημοσιοποιήσει μια έκθεση που βασίζεται σε λανθασμένη μεθοδολογία συλλογής και επεξεργασίας των στοιχείων προκαλεί αρνητικές εντυπώσεις για τον ελληνικό τουρισμό και την ελληνική οικονομία γενικότερα, και συνειρμούς για την πολιτική στόχευση του πρώην υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου. Πολιτικοί παράγοντες εκτιμούν ότι, προκειμένου ο κ. Στουρνάρας να ακυρώσει ένα ατού της κυβέρνησης, που είναι η καλή εξέλιξη του τουρισμού, την οποία πιστώνονται και οι ΑΝ.Ε.Λ μέσω της αρμόδιας υπουργού Ελενας Κουντουρά, δεν διστάζει να διακινδυνεύσει ένα πλήγμα στον ελληνικό τουρισμό. Παρομοίως, δημιουργεί ερωτήματα και η στάση του Ανδρέα Ανδρεάδη, προέδρου του ΣΕΤΕ, που έσπευσε να υιοθετήσει την έκθεση της τράπεζας, παρότι είναι σε θέση να έχει την πραγματική εικόνα.

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η τουριστική κίνηση το 2016 αυξήθηκε κατά 5,1% και διαμορφώθηκε στα 24.800.000 ταξιδιώτες (28.070.833 ταξιδιώτες, αν προστεθούν και οι 3.271.500 που προήλθαν από την κρουαζιέρα +30%, η οποία διέψευσε τις αρνητικές προβλέψεις, ενώ αναμένεται ανάλογη συνέχεια φέτος), έναντι 23.600.000 ταξιδιωτών το 2015. Παράλληλα, όμως, σύμφωνα με την ΤτΕ, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις εμφάνισαν μείωση κατά 6,4% σε σύγκριση με το 2015 και διαμορφώθηκαν στα 13,220 δισ. ευρώ. Την εκτίμηση αυτή διαψεύδει το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών & Τουρισμού (WTTC - World Travel & Tourism Council), που ανακοίνωσε στην ετήσια έκθεσή του για τον ελληνικό τουρισμό ότι το σύνολο των τουριστικών εσόδων διαμορφώθηκε στα 15 δισ. ευρώ το 2016. Επίσης, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών & Τουρισμού ανακοίνωσε οριακή αύξηση των εσόδων από τον εγχώριο τουρισμό +0,2% (9 δισ. ευρώ). Η Τράπεζα της Ελλάδος δεν ανακοινώνει αποτελέσματα για τον εσωτερικό τουρισμό.

Η εξήγηση που δίνει η Τράπεζα της Ελλάδος είναι ότι η εξέλιξη αυτή (κατά τη δική της εκτίμηση) οφείλεται τόσο στη μείωση κατά 3% των εισπράξεων από κατοίκους των χωρών της Ε.Ε. - 28, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε 9,123 δισ. ευρώ, όσο και στη μείωση κατά 15% των εισπράξεων από κατοίκους των χωρών εκτός της Ε.Ε. - 28, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε 3,633 δισ. ευρώ.

Τα στοιχεία της τράπεζας αμφισβήτησε ο γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού Τάλεμπ Ριφάι, ο οποίος σε συνέντευξή του στις 2/3/2017 δήλωσε ότι «ο τρόπος υπολογισμού των ταξιδιωτικών εισπράξεων από την Τράπεζα της Ελλάδος είναι μη αποδεκτός, καθώς δεν περιλαμβάνει μεγάλο μέρος των χρημάτων τα οποία δαπανούν οι τουρίστες που επισκέπτονται τη χώρα». Για παράδειγμα, το shopping. Μεγάλο μέρος των δαπανών που γίνονται από τουρίστες σε κοσμήματα, γούνες, μόδα, έργα τέχνης κ.ά., η αξία των οποίων ξεπερνά τα 1.000 €, δεν προσμετρώνται στο ταξιδιωτικό ισοζύγιο, αλλά στο εμπορικό. Θεωρούνται, δηλαδή, κατά την Τράπεζα της Ελλάδος, «εξαγωγές».

Αποκλίσεις έως και 300% από την πραγματικότητα

Είναι χαρακτηριστικές οι αποκλίσεις ανάμεσα στην Τράπεζα της Ελλάδος και σε διεθνείς οργανισμούς:
• Το U.S. Chamber of Commerce των ΗΠΑ, στην ετήσια έκθεσή του για τον εξερχόμενο τουρισμό, ανακοίνωσε ότι η μέση δαπάνη ανά ταξίδι των Αμερικανών που ταξίδεψαν στην Ευρώπη το 2016 διαμορφώθηκε στα 2.731 δολάρια. Η Τράπεζα της Ελλάδος ανακοίνωσε πτώση εσόδων από ΗΠΑ το 2016 κατά 22,8%, με μέση δαπάνη ανά ταξίδι 935 ευρώ - απόκλιση ως 300%. Προφανώς, σύμφωνα με την ΤτΕ, οι Αμερικανοί τουρίστες ξοδεύουν οπουδήποτε αλλού εκτός από την Ελλάδα.
• Η Βρετανική Στατιστική Αρχή ONS, στη δική της ετήσια έκθεση για τον εξερχόμενο τουρισμό, ανακοίνωσε ότι η μέση δαπάνη ανά ταξίδι των Βρετανών που ταξίδεψαν εκτός Βρετανίας το 2016 διαμορφώθηκε στα 720,5 ευρώ. Η Τράπεζα της Ελλάδος ανακοίνωσε πτώση εσόδων από Βρετανία το 2016 κατά 2,9% με μέση δαπάνη ανά ταξίδι 677 ευρώ- απόκλιση 7%.
• Το γερμανικό ίδρυμα BAT-STIFTUNG FÜR ZUKUNFTSFRAGEN, στην ετήσια έκθεσή του για τον outbound τουρισμό, ανακοίνωσε ότι κάτοικοι Γερμανίας που ταξίδεψαν στην Ελλάδα το 2016 δαπάνησαν κατά μέσον όρο 1.261 ευρώ. Η Τράπεζα της Ελλάδος ανακοίνωσε πτώση εσόδων από Γερμανία το 2016 κατά 4,1%, με μέση δαπάνη ανά ταξίδι 685 ευρώ - απόκλιση 85%.
• Οσον αφορά τις διανυκτερεύσεις, η Expedia σημείωσε άνοδο 29% στις διανυκτερεύσεις σε ελληνικά καταλύματα που κλείστηκαν μέσα από την πλατφόρμα της το 2016 και 47% ως τώρα για το 2017, τη στιγμή που η Τράπεζα της Ελλάδος κάνει λόγο για οριακή αύξηση των διανυκτερεύσεων μόλις 1,2%, λόγω της μείωσης της μέσης διάρκειας ενός ταξιδιού. Για τα έσοδα, η Expedia κατέγραψε άνοδο 36% του τζίρου στην Ελλάδα το 2016.
• Ο τζίρος στον τομέα υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης, σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., το 2016 παρουσίασε οριακή άνοδο κατά 0,2%, ενώ έχουν καταγραφεί και άνοδος των τιμών ανά δωμάτιο σε όλες τις κατηγορίες ξενοδοχείων και καταλυμάτων σε σχέση με το 2015 5,5%(ΙΤΕΠ) και 9% (STR).
Την ίδια στιγμή η Τράπεζα της Ελλάδος κάνει λόγο για πτώση εσόδων 6,4%, λόγω της μείωσης της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι. Η μείωση που εμφανίζει η ΤτΕ δεν γίνεται αποδεκτή από το υπ. Τουρισμού και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, που παραθέτουν μια σειρά από επιχειρήματα:
• Αυξήθηκαν οι διεθνείς αφίξεις μέσω αεροπορικών πτήσεων - επισκέπτες με υψηλότερη μέση δαπάνη ανά ταξίδι.
• Αυξήθηκαν οι ροές από χώρες εκτός Σένγκεν (Ρωσία, Ισραήλ, αραβικές χώρες, ΗΠΑ, Ασία κ.ά.) - επίσης υψηλή μέση δαπάνη.
• Για πρώτη χρονιά έγινε επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου ως το τέλος Νοεμβρίου 2016.

«Αόρατοι» 288.668 επιβάτες

Το υπουργείο Τουρισμού αμφισβητεί τα στοιχεία της Ερευνας Συνόρων, που δημοσιεύονται από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. Για παράδειγμα, τα στοιχεία παρουσιάζουν για τον μήνα Απρίλιο πέρυσι μηδενικές αφίξεις μη κατοίκων στα αεροδρόμια Ζακύνθου, Κέρκυρας, Κω, Ρόδου, Σαντορίνης και Χανίων. Ειδικά στα αεροδρόμια Ζακύνθου και Σαντορίνης παρουσιάζονται μηδενικές αφίξεις και τον Μάιο! Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΥΠΑ που δημοσιεύονται από τον ΣΕΤΕ, οι διεθνείς αφίξεις στα αεροδρόμια αυτά για τους μήνες που αναφέρθηκαν ήταν συνολικά 288.668.

Στις περιφέρειες όπου γίνεται η έρευνα δεν περιλαμβάνεται η Πελοπόννησος, που είχε αύξηση της τουριστικής κίνησης. Επιπλέον, η έρευνα γίνεται μέσω ιδιωτικής εταιρίας, η οποία, για λόγους κόστους, προσλαμβάνει τοπικούς υπεργολάβους, με αποτέλεσμα να μην είναι τελικά ακριβή τα στοιχεία.