Η έκκεντρη…επικέντρωση μιας αντιπαράθεσης !

Προβληματισμός σχετικά με την δυνατότητα εγκατάστασης

ακτινοθεραπευτικού μηχανήματος στην Κω

της Ελλης Καρανίκα

Συντονίστρια Διευθύντρια Αναισθησιολογικού τμημ. & Ιατρείου Πόνου ΓΝΚΩ

Οι έντονες αντιπαραθέσεις στα τοπικά ΜΜΕ, μετά την γνωστή πρόταση του κ.Δημάρχου για χρηματοτοδότηση της μελέτης προκειμένου να εγκατασταθεί ακτινοθεραπευτικό μηχάνημα στην Κω, επικεντρώθηκε σε περιφερικά και όχι στα κεντρικά σημεία της πρότασης:Σχολιάστηκε το ποιος είπε τι, υπό ποια αρμοδιότητα, ποια…δικαιοδοσία(!), με ποιες προθέσεις, ποιους στόχους κλπ.Το δικαίωμα λόγου, όμως, το έχουν όλοι σε μια δημοκρατία, όπως και το δικαίωμα κριτικής σε λεχθέντα. Κατά την γνώμη μου, ο δημόσιος διάλογος ή και αντιπαράθεση έχει κοινωνικοπολιτικό όφελος αν επικεντρώνεται στο πόσο εφικτή είναι μια πρόταση, πέρα απο την προφανή χρησιμότητά της. Είναι αναμενόμενο, οι δημόσιες τοποθετήσεις να αξιολογούνται με μεγεθυντικό φακό, ιδιαίτερα όταν αφορούν σημαντικά κοινωνικά και προέρχονται από υπηρεσιακούς ή πολιτικούς παράγοντες. Επειδή η ελπίδα είναι αυτοσχέδιο σωσίβιο επιβίωσης των ασθενών, γενικότερα, μέσα στην φουρτούνα της νόσου, χρειάζεται προσοχή σε δημόσιες ελπιδοφόρες εξαγγελίες , ώστε να αποφεύγεται ο κίνδυνος για μεγάλες προσδοκίες που κινδυνεύουν από μεγάλες διαψεύσεις, συνεπάγονται μεγάλες απογοητεύσεις και καταποντίζουν στο βυθό της απελπισίας τους ευάλωτους ασθενείς.

Θεωρώ αναμφισβήτητη την ευαισθησία όλων μας για τους καρκινοπαθείς ασθενείς που χρειάζονται ακτινοθεραπειί και λόγω πολύμηνων αναμονών στο δημόσιο σύστημα υγείας καταφεύγουν -όσοι μπορούν- σε ιδιωτικά κέντρα εκτός Κω, καταβάλοντας υπέρογκα έξοδα και υποβάλοντας εαυτούς και οικογένεια σε ψυχοφθόρα ταλαιπωρία. Λόγω προσωπικής εθελοντικής ενασχόλησής με την διαχείριση του χρόνιου καρκινικού πόνου και γνωρίζοντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καρκινοπαθείς, όταν χρειάζονται ακτινοθεραπεία, θεωρώ υποχρέωσή μου απέναντί τους να συμβάλω στην δημόσια συζήτηση με στοιχεία από τις καθ΄ύλην αρμόδιες πηγές: την αρμόδια Επιστημονική Εταιρεία και το σχετικό ΦΕΚ ώστε να προκύψει από τα στοιχεία η εκτίμηση της δυνατότητας υλοποίησης, αναφερόμενη μόνο στο βασικό δίπολο προμήθεια-λειτουργία. .

1.Προβληματισμος για την δυσκολία αγοράς της ακτινοθεραπευτικής μονάδας.

Πάνω από το 60% των καρκινοπαθών θα χρειαστούν ακτινοθεραπεία κατά την διάρκεια της θεραπείας τους. Από τους 46.000 καρκινοπαθείς ετησίως ,περίπου οι 30.000 χρειάζονται ακτινοθεραπεία, αλλά λόγω της έλλειψης μηχανημάτων και των μεγάλων χρόνων αναμονής τελικά λαμβάνουν ακτινοθεραπεία περίπου 24.000.Η αναμονή για ακτινοθεραπεία στα δημόσια νοσοκομεία είναι από 2 έως 6 μήνες..Στη χώρα μας, αναλογούν 3,8 ακτινοθεραπευτικά μηχανήματα ανά εκατομμύριο πληθυσμού, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι περίπου 6. Έχουν χαθεί υπέρογκα ποσά από προγράμματα ΕΣΠΑ διότι δεν τηρούνταν οι προθεσμίες. Το 2010 είχε ανακοινωθεί η προμήθεια 8 γραμμικών επιταχυντών μέσω ΕΣΠΑ, αποκτήσαμε 4 και στο διάστημα της δεκαετίας μόνο ένας γραμμικός επιταχυντής εγκαταστάθηκε, το 2012, με κρατικά κονδύλια, σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας κ.Πισσάκα. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος έκανε δωρεά στο κράτος 10 υπερσύγχρονα ακτινοθεραπευτικά μηχανήματα για τα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, συνολικής αξίας €20 εκατ. ευρώ για αντικατάσταση των παλαιών ακτινοθεραπευτικών μηχανημάτων.Η ποιότητα της θεραπείας ναι μεν βελτιώνεται, οι λίστες αναμονής όμως παραμένουν καθώς υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις σε εξιδεικευμένο προσωπικό, ιδιαίτερα τεχνολόγους: Τα μεγάλα αντικαρκινικά νοσοκομεία (Αγιος Σάββας, Θεαγένειο κ.α.) περιμένουν να αλλάξουν ολα τα μηχανήματα παλιάς τεχνολογίας. Το κόστος είναι υπέρογκο και καθόλου εύκολο να καλυφθούν οι ανάγκες ανανέωσης και αύξησης του αριθμού των ακτινοθεραπευτικών μηχανημάτωνα από κρατικά χρήματα.Η ιδιωτική πρωτοβουλία αποδεικνύεται σωτήρια πχ. στην “Μοναδα Η.Ν. Ν.Κούρκουλος”, δωρεάς Μ.Λάτση που είχε αγοραστεί για το Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισίας, αλλά δεν υπήρχαν υποδομές και προσωπικό. Δεδομένου ότι το Γ.Ν.Ρόδου, το Γ.Ν.Τρίπολης κ.α. διεκδικούν ακτινοθεραπευτικό μηχάνημα (δικαίως) επί σειρά ετών και καλύπτουν βασικά ορθολογικά κριτήρια (:αφορούν πρωτεύουσα νομού, μεγάλα νοσοκομεία, πολλές ιατρικές ειδικότητες, ΜΕΘ κλπ.), διαφαίνεται η δυσκολία υλοποίησης τέτοιων μαξιμαλιστικών προτάσεων.΄Εχουμε εμπειρία αντίστοιχων προτάσεων.

2.Δυσκολίες λειτουργίας

Αν υποθέσουμε ότι εξασφαλίζεται το απαιτούμενο ποσόν με x τρόπο- μέσω κρατικής προμήθειας ή ιδιωτικής δωρεάς, το Ακτινοθεραπευτικό τμήμα αρχίζει να λειτουργεί; Όταν το μηχάνημα μαστογραφίας δεν λειτούργησε και παραμένει χρόνια στα πακέτα, ξεπερασμένης πλέον τεχνολογίας, πόσο εφικτό είναι να λειτουργήσει … γραμμικός επιταχυντής; Εξάλλου ένα Ακτινοθεραπευτικό Τμήμα εντάσσεται στους χώρους του τοπικού νοσοκομείου παρότι λόγω των υψηλών απαιτήσεων ακτινοπροστασίας μπορεί να αποτελεί χωριστό κτίσμα, τα δε εργαστήρια ακτινοθεραπειας επιτρέπεται να λειτουργούν μόνο σε Νοσοκομεία .Δεν χρειάζετι να εξετάσουμε αν μπορεί στο νυν Νοσοκομείο να γίνει μια τέτοια εγκατάσταση! Πιθανόν σε ένα νέο νοσοκομείο με άλλη υλικοτεχνική υποδομή, επαρκή διατομεακή στελέχωση, δυναμική ανάπτυξης και προοπτική επέκτασης να μπορούσε. Ένα εθνικό σχεδιο ανάπτυξης εξειδικευμένων Μοναδων Υγείας ,όμως, όπως είναι τα Ακτινοθεραπευτικά Τμήματα, τα Κέντρα Τραύματος, οι Μονάδες Εγκαυμάτων κλπ ,οφείλει να αποτελεί μέρος ενός εθνικού σχεδιασμού υπηρεσιών υγείας, με προσεκτικά επιλεγμένες περιοχές ανάπτυξης, αρχικά. Η εγκατάσταση μιας τέτοιας μονάδας σε μια περιοχή, οφείλει να τηρεί τα κριτήρια ενός Εθνικού Σχεδιασμού (αν υπάρχει), ιδιαίτερα όταν αυτά δεν πληρούνται σε ορισμένα φιλολαϊκά αλλά ανεδαφικά αιτήματα της τοπικής κοινωνίας.

Αν διαβάσει δε κάποιος ενδιαφερόμενος το αναλυτικό πλαίσιο λειτουργίας Ακτινοθεραπευτικού Τμήματος που παρατίθεται στο ΦΕΚ 216/6.3.2001, τεύχος 2 ή έστω επιγραμματικά τις βασικές απαιτήσεις της Ελληνικής Εταιρείας Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας που αφορούν το κτιριακό συγκρότητα, την θωράκιση των θαλάμων θεραπείας, τον εξοπλισμό, τις μονάδες διάλυσης φαρμάκων, την απαραίτητη στελέχωση με ιατρούς Ακτινοθεραπευτές-Ογκολόγους, ακτινοφυσικούς ιατρικής, νοσηλευτές, τεχνολογούς, τεχνικούς, νοσηλευτικό Προσωπικό, την ειδική πολύμηνη εκπαίδευσή του, το χρονοδιάγραμμα μελέτης-κατασκευής-λειτουργίας κ.α., φοβάμαι πώς θα έχει απότομη προσγείωση, επιστρέφοντας στην πραγματικότητα από την χώρα του Πήτερ Π-αν όπου όλα ειναι εφικτά. Δυστυχώς, οι ακάλυπτες μικρές και μεγάλες καθημερινές ανάγκες των Πολιτών σε βασικούς τομείς επιβίωσης υπονομεύουν την παρόρμησή του να προσδοκά την εκπλήρωση των μεγάλων …

3.Η δημιουργία οργανικής θέσης Ογκολόγου στον Παθολογικο τομεα του ΓΝΚΩ

Η προοπτική αυτή μεταφέρθηκε από τον Διοικητή του ΓΝΚΩ στο ίδιο ογκολογικό συνέδριο στο ΔΙΙΚ, όπου όλοι ήθελαν να εξαγγείλουν κάτι ελπιδοφόρο, αφού, ως γνωστόν, στο κλίμα τέτοιων συναντήσεων συγχέονται εκούσια-ακούσια τα όρια μεταξύ επιθυμίας και δυνατότητας, ιδίως σε ορισμένες περιόδους της πολιτικής ζωής, όπως η παρούσα. Η συγκεκριμένη πρόταση έχει, βέβαια, μικρότερο βαθμό δυσκολίας αν υπάρχει πολιτική βούληση και θα ήταν ευχής έργο να υποστηριχθεί. (Αντίθετα, δημιουργία π.χ τμήματος κλινικής ογκολογίας θα άγγιζε τα όρια του ανέφικτου). Απαιτείται αλλαγή Οργανισμού του Νοσοκομείου με ένταξη πρόσθετης δομής και προσθήκη ιατρικών θέσεων με ειδικά τυπικά και ουσιαστικά προσόντα .Αν κρίνω από αντίστοιχες περιπτώσεις στο παρελθόν, ούτε η αλλαγή στον Οργανισμό αποδείχθηκε εύκολη ,πραγματοποιήσιμη. Π.χ. Η παρατυπία στον Οργανισμό που αφορά την στελέχωση της ΜΑΦ παραμένει χωρίς αλλαγή από το 1997 (!), παρά τα επανειλημμένα διαβήματα των Ιατρικών Οργάνων. Ο ήδη ισχύων Οργανισμός παραμένει με γκρίζες, ασαφείς περιοχές που δημιουργούν συχνά δυσλειτουργία. Ακόμη και να γίνει επιλεκτικά η συγκεκριμένη αλλαγή, λόγω ευνοϊκών συγκυριών, φοβάμαι ότι απέχει πολύ από την υλοποίηση. Οι πολλαπλές προκηρύξεις Παιδιάτρου ή Καρδιολόγου τόσα χρόνια, μας κάνουν επιφυλακτικούς για την προοπτική υπηρέτησης στο Νοσοκομείο μας εξειδικευμένου Ογκολόγου σε μόνιμη κι αποκλειστική εργασία στο ΕΣΥ. Η διάψευση των επιφυλάξεων, εκτός από καλοδεχούμενη έκπληξη θα ήταν έμπρακτη απόδειξη της πολιτικής βούλησης και ανεκτίμητη προσφορά στην τοπική κοινωνία στον τομέα των δημόσιων υπηρεσιών υγείας που δικαιούται .