Θέμα: Συζήτηση και λήψη απόφασης για τη μεταφορά των απορριμμάτων της Καλύμνου στην Κω, όπως αυτή αναφέρεται στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Καλυμνίων της 29^ης Ιουλίου 2024.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

ως κεραυνός εν αιθρία ενημερωθήκαμε, εν΄ μέσω της συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου μας, στις 29 Ιουλίου, για δηλώσεις που έγιναν, σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλύμνου, παρουσία του Περιφερειάρχη και εκπροσώπων του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου, περί μεταφοράς τα επόμενα τέσσερα τουλάχιστον χρόνια, των σύμμεικτων απορριμμάτων της Καλύμνου στο ΧΥΤΑ Κω.

Μια εξέλιξη, η οποία  προήλθε από  σχεδιασμό στον οποίο, ως εμπλεκόμενος δήμος, δεν είχαμε  συμμετάσχει και για την οποία δεν είχαμε καμία ενημέρωση.

Μας ξάφνιασε δυσάρεστα και όπως είναι αυτονόητο μας βρίσκει κάθετα αντίθετους.

Δίχως καμία διάθεση αντιδικίας ή τοπικιστικής αντίληψης, πολύ δε περισσότερο χωρίς καμία διάθεση σύγκρουσης Α΄ και Β΄ βαθμού αυτοδιοίκησης, δηλώνουμε ότι η Κως δεν μπορεί να δεχθεί επιπλέον απορρίμματα για πολύ συγκεκριμένους λόγους.

Καταρχήν, σύμφωνα με το εγκεκριμένο, το έτος 2022, Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Νοτίου Αιγαίου, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη μεταφοράς απορριμμάτων από οπουδήποτε στο ΧΥΤΑ Κω, του οποίου η άδεια λειτουργίας έληξε το 2015 και έκτοτε δεν έχει ανανεωθεί, εφόσον έχει υποστεί σοβαρές ζημιές το 2017 και εκκρεμεί η ολοκλήρωση της αποκατάσταση τους.

Επιπλέον αυτού, έπρεπε να ολοκληρωθεί η κατασκευή και του Β΄ κυττάρου, προκειμένου να εκκινήσει η διαδικασία της αδειοδότησης.

Αξίζει όμως να ανατρέξουμε πίσω στο χρόνο, για να θυμηθούμε πως δημιουργήθηκε ο ΧΥΤΑ Κω.

Μετά από 12ετή προσπάθεια των τότε τριών Δήμων της Κω, ξεκίνησε να λειτουργεί το 2009.

Σύντομα διαπιστώθηκε η ταχύτητα κορεσμού του για αυτό και σχεδιάστηκε η επέκτασή του στο 2ο κύτταρο, που άρχισε να λειτουργεί προ διετίας, στις 25 Ιουνίου 2022.

Ενδιάμεσα, το 2014, υπογράφεται η σύμβαση για την λειτουργία, στην περιοχή του ΧΥΤΑ, κινητής μονάδας διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών (ΚΔΑΥ), για την υλοποίηση του προγράμματος ανακύκλωσης υλικών συσκευασίας, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ).

Δηλαδή, αν και λειτουργεί η ανακύκλωση υλικών συσκευασίας, αυξάνονταν και αυξάνεται συνεχώς ο όγκος απορριμμάτων που οδηγείται στο ΧΥΤΑ.

Η μεγάλη αύξηση του μόνιμου πληθυσμού της Κω και η συνεχής τουριστική ανάπτυξη, είναι οι αιτίες.

Έχουμε, ως νησί, δυναμική μεγέθυνσης που, όπως όλοι γνωρίζουμε, δεν έχει ολοκληρωθεί, αφού προστίθενται συνεχώς νέες κλίνες.

Ο όγκος στερεών αποβλήτων που παράγεται είναι τεράστιος.

Το 2022 οδηγήθηκαν σε ταφή στον ΧΥΤΑ Κω 33.846 τόνοι.

Βρισκόμαστε περίπου στους 35.000 τόνους ετησίως, με αυξητική τάση.

Η κατασκευή του 2ου κυττάρου στο ΧΥΤΑ μας έδωσε προσωρινά ανάσα αλλά κατά τα φαινόμενα δεν επαρκεί.

Η αρχική πρόβλεψη για δεκαετή κύκλο ζωής αναιρείται από την πραγματικότητα, λόγω συνεχούς αύξησης του όγκου απορριμμάτων.

Αντί για 10 έτη, όπως προβλέπονταν, ήδη ο ΦΟΔΣΑ κάνει λόγο για 6-7 χρόνια αντοχής του 2^ου κυττάρου.

Με δεδομένο ότι λειτουργεί ήδη δύο χρόνια, ο προσδοκώμενος χρόνος ζωής του, από εδώ και πέρα, μειώνεται δραματικά.

Έτσι, όπως διαμορφώνονται οι συνθήκες, μας προκαλούν αγωνία ακόμα και για τη δυνατότητα διαχείρισης των απορριμμάτων που παράγει το νησί μας.

Όταν μάλιστα,  δεν έχει προχωρήσει η κατασκευή Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων, όπου θα γίνεται διαλογή, ώστε να οδηγούνται τελικά σε ταφή μόνο τα μη ανακυκλώσιμα απορρίμματα.

Όλα αυτά συμβαίνουν όταν, παράλληλα, αλλάζουν συνεχώς σε ευρωπαϊκό επίπεδο τα δεδομένα για την ανακύκλωση, την ανάκτηση υλικών και την ταφή μόνο ενός μικρού υπολείμματος από τα αστικά απόβλητα.

Ήδη το ενδιαφέρον μεταφέρεται σε άλλου τύπου υποδομές, στις Μονάδες Ανακύκλωσης-Ανάκτησης (Μ.Α.Α.) όπου τα απορρίμματα φτάνουν διαχωρισμένα από την πηγή, ώστε να μένει λιγότερο υπόλειμμα για θάψιμο.

Αυτή είναι με λίγα λόγια η πραγματικότητα, που γίνεται ακόμα χειρότερη για τους Δήμους και τους δημότες μας, αφού υποχρεούμαστε πλέον να καταβάλλουμε ως Τέλος Ταφής τα πρόστιμα που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην Χώρα μας, λόγω καθυστέρησης προσαρμογής της διαχείρισης απορριμμάτων στην ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Μέσα σε αυτή την προβληματική, αν μη τι άλλο, κατάσταση, προέκυψε τώρα, στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου, και η πιθανότητα μεταφοράς στην Κω των απορριμμάτων της Καλύμνου, καθημερινά, χύδην, με containers και δίχως να έχουν υποστεί καμίας μορφής ανακύκλωση.

Μια καταστροφική προοπτική για το ΧΥΤΑ της Κω, που θα μικρύνει ακόμα περισσότερο τη διάρκεια ζωής του, αφού υπολογίζεται ότι θα μεταφέρονται τουλάχιστον 10.000 τόνοι ετησίως.

Αντί να λυθεί το πρόβλημα της Καλύμνου, σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, δυναμιτίζεται και όλη η πολιτική διαχείρισης των απορριμμάτων της Κω, με αρνητικές συνέπειες για τον τόπο μας.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

οι σχετικές ανακοινώσεις του Προέδρου του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου και του Δημάρχου Καλύμνου, στο Δημοτικό Συμβούλιο Καλύμνου, συνιστούν απαξίωση της τοπικής μας κοινωνίας.

Προκαλούν προβληματισμό και δημιουργούν, άστοχα, μια εστία προβλημάτων που φέρνει σε αντιπαράθεση θεσμούς και τοπικές κοινωνίες.

Το έχω ήδη πει και το επαναλαμβάνω.

Ουδέποτε ερωτηθήκαμε για το ενδεχόμενο μεταφοράς των σκουπιδιών της Καλύμνου στην Κω. Και ουδέποτε, εφόσον αυτό συνέβαινε, θα συναινούσαμε, για όλους τους λόγους που σας προανέφερα.

Επιπλέον αυτών, οφείλω να ξεκαθαρίσω απέναντι σε εσάς και τους συμπολίτες μας, ότι ουδέποτε ψήφισα για μεταφορά των σκουπιδιών από την Κάλυμνο στην Κω.

Αλίμονο, αν είχε προκύψει ένα τέτοιο ερώτημα, σαφώς και θα ετίθετο προς συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο και στους φορείς του νησιού.

Συνεχίζοντας, αξίζει να αναφερθώ στο εγκεκριμένο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων Νοτίου Αιγαίου, το οποίο ψηφίσαμε όλοι οι δήμαρχοι του Νοτίου Αιγαίου.

Σε αυτό, ξεκάθαρα προβλέπει για την Κάλυμνο, στη σελίδα 115 (ΠΕΣΔΑ), ως πρώτη επιλογή την δεματοποίηση των σκουπιδιών και όχι την θαλάσσια μεταφορά τους.

Όπως μπορεί να δει ο οποιοσδήποτε στον σχετικό πίνακα, υπάρχουν περιοχές όπου σαφώς προτάσσεται ή τίθεται ως προτεραιότητα η θαλάσσια μεταφορά (πχ Δήμος Καρπάθου κ.α.) όμως αυτό σαφώς δεν αφορούσε στην Κάλυμνο.

Έτσι, σε εφαρμογή του ΠΕΣΔΑ, αποφασίστηκε από το Δήμο Καλυμνίων η δεματοποίηση και αποθήκευση των απορριμμάτων, ως ενδιάμεση λύση, μέχρι να υλοποιηθεί η κατασκευή της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων.

Για αυτό το λόγο, ανακοίνωσε ο Πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ, σε ανάρτηση  του στις 13.05.2022, μετά από συνάντηση του με τον τότε Δήμαρχο Καλύμνου Δημήτρη Διακομιχάλη, ότι προκρίνεται η δεματοποίηση για το Δήμο Καλυμνίων.

Χρονικά, μετά από αυτό, τον Αύγουστο του 2022, ψηφίστηκε το ΠΕΣΔΑ Νοτίου Αιγαίου.

Άρα και για τη δική μου θετική ψήφο στο ΠΕΣΔΑ, είχε εκ των προτέρων αξιολογηθεί ως καθοριστική παράμετρος, η απόφαση για τη δεματοποίηση και αποθήκευση των απορριμμάτων στην Κάλυμνο και όχι η μεταφορά τους.

Για αυτό το σκοπό μάλιστα, από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, την 01.06.2023, δόθηκε έγκριση του έργου της δεματοποίησης και την υπαγωγή του σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (Π.Π.Δ) με τίτλο « Δεματοποίηση και αποθήκευση ως μεταβατική διαχείριση αστικών στέρεων αποβλήτων Δήμου Καλυμνίων έως την ολοκλήρωση των σχετικών μόνιμων υποδομών» (ΑΔΑ 6ΡΧΝ7ΛΞ-Μ5Ζ, Ρόδος 01.06.2023).

Με λίγα λόγια, ενώ ο σχεδιασμός στην Κάλυμνο αφορούσε αποκλειστικά τη δεματοποίηση και την αποθήκευση εκεί των απορριμμάτων, έως και την κατασκευή της μόνιμης Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ), ξαφνικά, δίχως κανένα διάλογο, δίχως να μας ενημερώσουν για τις προθέσεις τους, αποφάσισαν να αλλάξουν τον εγκεκριμένο σχεδιασμό, να παραβιάσουν την λογική της πραγματικότητας και να δημιουργήσουν ένταση στην κοινωνία μας.

Η Κως δεν είναι ένα από όλα τα νησιά, ούτε ο Δήμος Κω ένας μεταξύ των άλλων Δήμων.

Είμαστε ο 2ος μεγαλύτερος πληθυσμιακά δήμος στο νότιο αιγαίο, με 1.5 εκ αφίξεων.

Όπως σεβόμαστε εμείς τη θέση και το ρόλο καθενός, τον ίδιο σεβασμό οφείλουν όλοι προς το νησί  μας.

Η Κως, έχει βάλει πλάτη στα δύσκολα και το γνωρίζουν άπαντες αυτό.

Βάλαμε πλάτη στο μεταναστευτικό για να μην εξελιχθεί σε εθνικό πρόβλημα.

Το δείξαμε με τη στάση μας όλα αυτά τα χρόνια.

Συνεργαζόμαστε, συζητούμε, συναποφασίζουμε.

Ουδέποτε λειτουργήσαμε με αφορισμούς ή τοπικιστική διάθεση και πρόθεση.

Συμπεριφερόμαστε με ωριμότητα, υπερασπιζόμενοι όμως πάντα, το δημόσιο συμφέρον.

Έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να διαχειριζόμαστε τις υποθέσεις μας.

Όπως σχεδιάσαμε, κατασκευάσαμε και λειτουργούμε το ΧΥΤΑ.

Αλλά και να συνεργαζόμαστε και να βοηθάμε όποιον μας έχει ανάγκη.

Συνοψίζοντας, ξεκαθαρίζουμε την στάση μας.

Ο Δήμος Κω και οι συνδημότες μας, διαχρονικά έχουμε αποδείξει ότι είμαστε κοινωνία αλληλεγγύης, σε δύσκολες περιόδους για τα νησιά και την πατρίδα μας.

Αντιμετωπίζουμε όλους με σεβασμό και ευαισθησία, απλώνοντας ουκ ολίγες φορές χείρα βοηθείας, στα γειτονικά νησιά μας και στις τοπικές κοινωνίες τους.

Αδιαμφισβήτητα, η εικόνα της Κω στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, καταγράφεται στο πέρασμα των αιώνων ως τέτοια.

Κατανοούμε το πρόβλημα του γειτονικού μας νησιού, της Καλύμνου, στο οποίο, εδώ και πολλές δεκαετίες, δεν έγινε εφικτό να λυθεί το ζήτημα διαχείρισης των απορριμμάτων της. Για μια σειρά λόγους που δεν χρειάζεται στην παρούσα φάση να αναλύσουμε.

Αναγνωρίζουμε τη λύση που έχει προκριθεί, δηλαδή τη δεματοποίηση και την αποθήκευση τους στην Κάλυμνο, ως μεταβατική και μέχρι την κατασκευή της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων.

Όπως αυτή σχεδιάστηκε από το Δήμο Καλυμνίων, ανακοινώθηκε  από τον Περιφερειάρχη και τον τότε Δήμαρχο Καλύμνου στις 13.05.2022 και  εγκρίθηκε σε ότι αφορά την περιβαλλοντική της υπόσταση στις 01.06.2023, από τις υπηρεσίες της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

Δηλώνουμε ότι, έκτοτε, ουδεμία αλλαγή σε αυτό το σχεδιασμό υπήρξε και πολύ περισσότερο, ουδεμία ενημέρωση επί ενός διαφορετικού σεναρίου είχε ο Δήμος Κω από το Δήμο Καλυμνίων ή το ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου.

Επιπρόσθετα, ο ΧΥΤΑ Κω έχει λίγα χρόνια ωφέλιμης ζωής, πλησιάζοντας και πάλι τα όρια κορεσμού του.

Σε ένα νησί που αναπτύσσεται ραγδαία τουριστικά, που διαθέτει και δομή μεταναστών, όπου φιλοξενούνται χιλιάδες ανθρώπινες ψυχές, χωρίς αυτό να έχει προβλεφθεί, με ότι συνεπάγεται για την επιβάρυνση του.

Στην Κω, προβλέπεται να κατασκευαστεί Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων. Έως τότε, αντίπαλος μας είναι ο χρόνος, για να μη ξαναζήσουμε στιγμές του παρελθόντος με τα ζητήματα κορεσμού του ΧΥΤΑ που ανέκυψαν κατά περιόδους.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

σε αυτό το πλαίσιο σας καλώ να εγκρίνετε την παρακάτω απόφαση.

Ο ΧΥΤΑ Κω δεν αντέχει να υποδεχθεί σαράντα χιλιάδες τόνους σκουπιδιών από άλλα νησιά τα επόμενα τέσσερα χρόνια, πολύ δε περισσότερο, δεκάδες χιλιάδες τόνους μετά από τη λήξη αυτής της χρονικής περιόδου.

Επιπλέον, η Κως δεν αντέχει να επιβαρυνθούν το οδικό δίκτυο και τα λιμάνια μας, πχ ο λιμένας Μαστιχαρίου, με τη διέλευση μεγάλων οχημάτων – containers απορριμμάτων .

Αναγνωρίζοντας το πρόβλημα στο γειτονικό νησί, ζητούμε την υλοποίηση της διαδικασίας δεματοποίησης και αποθήκευσης όπως αυτή έχει εγκριθεί στις 01.06.2023.

Συνεργαζόμαστε, όπου απαιτηθεί, για την άσκηση πίεσης προκειμένου να συντμηθεί ο χρόνος κατασκευής της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) σε Κω και Κάλυμνο.

Αφού λειτουργήσει η ΜΕΑ Καλύμνου, μπορούμε να συζητήσουμε την δυνατότητα μεταφοράς των υπολειμμάτων, μετά την επεξεργασία τους, στο ΧΥΤΑ Κω. Μια ποσότητα δραματικά μικρότερη σε όγκο και ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Δίχως καμία διάθεση σύγκρουσης, με το Δήμο Καλύμνου, τον ΦΟΔΣΑ ή την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, αποφορτισμένοι από οποιαδήποτε τοπικιστική αντίληψη, υπερασπιζόμενοι όμως στο ακέραιο τα συμφέροντα των δημοτών της Κω και το μέλλον του τόπου μας, δηλώνουμε την απόλυτη αντίθεση μας σε οποιοδήποτε σενάριο μεταφοράς δεκάδων χιλιάδων τόνων σκουπιδιών από γειτονικά μεγάλα νησιά, όπως η Κάλυμνος στην προκειμένη περίπτωση.

Δηλώνουμε πρόθυμοι να συνεργαστούμε, όπως πράττουμε άλλωστε κάθε φορά, ως αρωγοί στην επίλυση αυτού του χρόνιου ζητήματος που απασχολεί την Κάλυμνο, για το οποίο όμως ουδεμία ευθύνη φέρει η Κως, με τρόπους που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Ζητούμε έστω και τώρα, μακριά από εντάσεις και αντιπαραθέσεις, διάλογο. Η δημοτική αρχή της Καλύμνου, οφείλει να συζητήσει. Την αφορά. Αφορά το νησί της Καλύμνου άλλωστε. Ζητούμε έστω και τώρα από τον πρόεδρο του ΦΟΔΣΑ, να συζητήσει θεσμικά με  Κάλυμνο και Κω. Λύσεις υπάρχουν, που προφανώς μπορεί να μην επιβαρύνουν την Κω και ταυτόχρονα, να δώσουν διέξοδο στο πρόβλημα της Καλύμνου.

Ο Δήμαρχος Κω

Θεοδόσης Α. Νικηταράς