Kατατέθηκε, προχθές, προς διαβούλευση - και θα διαρκέσει έως τις 24 Απριλίου -, το νέο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, το οποίο περιλαμβάνει πέντε βασικούς άξονες νομοθετικών τροποποιήσεων και πρωτοβουλιών.

Οι βασικοί άξονες του σχεδίου νόμου είναι οι εξής:
Πρώτον, το νομοσχέδιο επιδιώκει την επιτάχυνση διαδικασιών εξέτασης και απονομής διεθνούς προστασίας. Συγκεκριμένα, με το σχέδιο νόμου ενοποιείται η διαδικασία πλήρους καταγραφής η οποία πλέον μπορεί να διεκπεραιώνεται και από την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Παρέχεται, η δυνατότητα σύστασης «Μητρώου Εισηγητών – βοηθών χειριστών Ασύλου» από νομικούς, οι οποίοι θα επιτελούν χρέη βοηθών εισηγητών στο έργο των χειριστών των αιτημάτων ασύλου για την διευκόλυνσή τους και για την επιτάχυνση των διαδικασιών. Παράλληλα, μειώνεται ο χρόνος έκδοσης των αποφάσεων για τις προσφυγές αιτούντων άσυλο, κατόπιν απορριπτικής απόφασης σε πρώτο βαθμό. Οι προσφυγές των διαμενόντων στα νησιά θα εξετάζονται κατά προτεραιότητα, ενώ βελτιώνεται συνολικά η λειτουργία των ανεξάρτητων Αρχών Προσφυγών.

Δεύτερον, προβλέπεται η δημιουργία των Κλειστών Ελεγχόμενων Δομών Νήσων και εισάγονται οι νομικές προϋποθέσεις για το νέο πλαίσιο λειτουργίας τους. Πρόκειται για τα πολυλειτουργικά κλειστά κέντρα που θα δημιουργηθούν στα 5 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, τα οποία θα αντικαταστήσουν τις υφιστάμενες ανοιχτές δομές και θα παρέχουν τη δυνατότητα συγκέντρωσης επί μέρους δομών που αφορούν την υποδοχή, την ταυτοποίηση και την κράτηση αιτούντων ασύλου και μεταναστών, όπως και ειδικών χώρων φιλοξενίας για τις ευάλωτες ομάδες.
Τρίτον, ορίζεται η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων ως αρμόδια Εθνική Αρχή για τα ασυνόδευτα ανήλικα και προσδιορίζονται οι αρμοδιότητες της. Βελτιώνεται το πλαίσιο που αφορά στη διαπίστωση της ανηλικότητας, ώστε να παρέχεται προστασία στους πραγματικούς δικαιούχους κατόπιν ελέγχου από ειδικά καταρτισμένο ιατρικό προσωπικό.

Τέταρτον, προβλέπεται η εισαγωγή τεχνολογιών πληροφορικής σε διάφορα στάδια των διαδικασιών, με σκοπό την απλούστευσή τους, τη μείωση του γραφειοκρατικού φόρτου εργασίας, την εξοικονόμηση ανθρώπινων πόρων και τη μείωση των δαπανών.
Πέμπτον, προχωρά σε διαρθρωτικές παρεμβάσεις σε μια σειρά διατάξεων, με σκοπό την εύρυθμη λειτουργία του Υπουργείου και των υπηρεσιών του. Επιπλέον, επικαιροπoιούνται διατάξεις του Κώδικα Μετανάστευσης μεταξύ των οποίων και αυτές για την έκδοση golden visa. Προς ενίσχυση της διαφάνειας, υποχρεώνονται οι Προϊστάμενοι των Διευθύνσεων Μεταναστευτικής Πολιτικής, των Διευθύνσεων Αλλοδαπών και Μετανάστευσης και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, καθώς και οι Αναπληρωτές τους, στην υποβολή δήλωσης περιουσιακής κατάστασης.
Στο πλαίσιο επιτάχυνσης των διαδικασιών που αφορούν τη χορήγηση διεθνούς προστασίας με σκοπό την αποσυμφόρηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, τέθηκε προς διαβούλευση από το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου το σχέδιο νόμου με τροποποιητικές διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας.

Αναλυτικότερα,
Για την επιτάχυνση των
διαδικασιών ασύλου
• Σε 15 μέρες αντί 20, θα πρέπει να ολοκληρώνονται η εξέταση των αιτημάτων ασύλου για όσους αιτούντες εμπίπτουν στην κατηγορία της «απόλυτης προτεραιότητας», δηλαδή για όσους δεν έδειξαν συμμόρφωση και εμποδίζουν την απρόσκοπτη ολοκλήρωση των διαδικασιών εξέτασης της αίτησης διεθνούς προστασίας, ή όσους βρίσκονται σε κράτηση.

• Ενοποιείται η διαδικασία πλήρους καταγραφής, η οποία πλέον μπορεί να διεκπεραιώνεται και από την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Κάθε υπήκοος τρίτης χώρας έχει δικαίωμα υποβολής αίτησης διεθνούς προστασίας. Η αίτηση υποβάλλεται ενώπιον των Αρχών Παραλαβής, οι οποίες διενεργούν αμέσως πλήρη καταγραφή της. Η πλήρης καταγραφή περιλαμβάνει τουλάχιστον τα στοιχεία ταυτότητας, τη χώρα καταγωγής του αιτούντος, το όνομα του πατέρα, της μητέρας, του/της συζύγου και των τέκνων του, βιομετρικά στοιχεία αναγνώρισης, πλήρη αναφορά των λόγων για τους οποίους ο αιτών ζητά διεθνή προστασία, διεύθυνση κατοικίας ή διαμονής, τη διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, τη γλώσσα στην οποία επιθυμεί να εξεταστεί η αίτησή του καθώς και, αν ο αιτών επιθυμεί, ορισμό αντικλήτου.

• Το δελτίο αιτούντος διεθνή προστασία θα μπορεί να εκδίδεται και ηλεκτρονικά. Το δελτίο μπορεί να εκδίδεται πλέον και σε μορφή κάρτας με ηλεκτρονική καταγραφή και ανανέωση, καθώς και με κάθε πρόσφορο τεχνολογικά μέσο. Με Απόφαση του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου θα καθοριστούν οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή των νέων διαδικασιών.
• Με απόφαση του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου ορίζονται οι διαδικασίες, οι προϋποθέσεις της εγγραφής των Εισηγητών - βοηθών χειριστών Ασύλου στο Μητρώο, οι διαδικασίες επιλογής, οι υποχρεώσεις των μελών του Μητρώου, όσο και οι προϋποθέσεις και η διαδικασία διαγραφής από αυτό, η διαδικασία ανάθεσης υποθέσεων στα μέλη του Μητρώου, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για τη λειτουργία του Μητρώου.

Για τα Κλειστά Κέντρα
• Δημιουργούνται οι Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές Νήσων (Κ.Ε.Δ.Ν.) και καθορίζεται το κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας τους. Αυτά τα πολυλειτουργικά κέντρα συνιστούν μια μεγάλη ελεγχόμενη έκταση, μέσα στην οποία μπορούν να συνυπάρχουν διαφόρων τύπων δομές (ΚΥΤ, ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α.), θα έχουν προκαθορισμένο αριθμό φιλοξενίας αιτούντων, με αυστηρό πλαίσιο λειτουργίας και κατάλληλες προδιαγραφές για την παραμονή υπηκόων τρίτων χωρών ή ανιθαγενών που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες.

Για τους ασυνόδευτους ανηλίκους
Η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων ορίζεται ως αρμόδια εθνική αρχή για τα ασυνόδευτα ανήλικα και προσδιορίζονται οι αρμοδιότητες της. Σε ό,τι αφορά την μέριμνα των ανηλίκων, προστίθενται οι εξής αρμοδιότητες:
• Η διαχείριση των αιτημάτων στέγασης ασυνόδευτων ανηλίκων, την προτεραιοποίησή τους με κριτήρια ευαλωτότητας ή αναπηρίας και τον συντονισμό των ενεργειών μετάβασης, τοποθέτησης και φιλοξενίας τους σε κατάλληλα διαμορφωμένα κέντρα φιλοξενίας που λειτουργούν συνεργαζόμενοι κρατικοί και μη φορείς.

• Η διαχείριση θέσεων προσωρινής φιλοξενίας (ασφαλείς ζώνες, κ.ά.) που λειτουργούν συνεργαζόμενοι κρατικοί και μη φορείς για την κάλυψη των άμεσων αναγκών στέγασης ασυνόδευτων ανηλίκων.
• Ο έλεγχος της εφαρμογής των προδιαγραφών λειτουργίας των κέντρων φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
• Η παρακολούθηση και τακτική αξιολόγηση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται από τα κέντρα φιλοξενίας των ασυνόδευτων ανηλίκων.
• Η μέριμνα για τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών των κέντρων φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων μέσω της συστηματικής διερεύνησης των δυσχερειών που παρουσιάζονται και την παροχή διαρκούς εκπαίδευσης και υποστήριξης του προσωπικού τους.

• Ο συντονισμός των ενεργειών που απαιτούνται για τη μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων προς άλλα κράτη στο πλαίσιο διακρατικών συμφωνιών. Η οργάνωση και τήρηση του Μητρώου Ασυνόδευτων Ανηλίκων και του Μητρώου Κέντρων Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων.
Με απόφαση του Διοικητή της Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής ή του Διοικητή της Υπηρεσίας Ασύλου ή του Διοικητή του Κέντρου δύναται να αμφισβητηθεί η δηλωθείσα ηλικία και στην περίπτωση αυτή διενεργείται εξέταση, τα αποτελέσματα δε της οποίας είναι δεσμευτικά και καταγράφονται. Έως την λήψη των αποτελεσμάτων της εξέτασης ο αιτών θεωρείται ανήλικος κατά τη δήλωση του. Με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Υγείας και Μετανάστευσης & Ασύλου καθορίζονται οι διαδικασίες εξέτασης και κάθε άλλο σχετικό ζήτημα.

Για τις λοιπές διατάξεις
• Επικαιροπoιείται το νομοθετικό πλαίσιο για τις προϋποθέσεις έκδοσης golden visa και ρυθμίζονται γενικότερα ζητήματα του Κώδικα Μετανάστευσης.
• Ενισχύεται η διαφάνεια των υπηρεσιών του Υπουργείου, με την καθιέρωση υποχρέωσης υποβολής δήλωσης περιουσιακής κατάστασης στους Προϊσταμένους των Διευθύνσεων Μεταναστευτικής Πολιτικής και τους Προϊστάμενους των Διευθύνσεων Αλλοδαπών και Μετανάστευσης των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, καθώς και τους Αναπληρωτές τους.
Με αφορμή τη προχθεσινή κατάθεση του νομοσχεδίου, ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου κ. Νότης Μηταράκης, δήλωσε τα εξής: «Βασικός στόχος του σχεδίου νόμου είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών, της εξέτασης αιτημάτων ασύλου, η ενίσχυση των υπηρεσιών του Υπουργείου, η άρση της γραφειοκρατίας και η διαφάνεια.
Στο σχέδιο νόμου εκτός από τις αλλαγές στην νομοθεσία ασύλου, εισάγονται ρυθμίσεις που αφορούν τον Μεταναστευτικό Κώδικα (golden visa κ.α), καθώς και η εισαγωγή υποχρέωσης δήλωσης περιουσιακής κατάστασης για τις θέσεις Προϊσταμένων των Διευθύνσεων του Υπουργείου».