Τα νέα σενάρια θέλουν τον Μέγα Αλέξανδρο είτε να είναι ο ένοικος της Αμφίπολης, είτε να  συνοδεύει τον Φίλιππο το Β' στον τάφο.

 

Μάλιστα ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο Απελλής ξακουστός ζωγράφος της αρχαιότητας που ήκμασε κατά την περίοδο της 112ης Ολυμπιάδος δηλαδή μεταξύ του 332 και του 329 και ανήκε στο στενό βασιλικό περιβάλλον δεν αποκλείεται να σχεδίασε το ψηφιδωτό στον τάφο της Αμφίπολης.

Σύμφωνα με τα νέα σενάρια στο ψηφιδωτό δεν εμφανίζεται η Αρπαγή της Περσεφόνης (κάτι που ωστόσο είναι το πιο πιθανό), αλλά το πρόσωπο που λείπει είναι ο Μέγας Αλέξανδρος που οδηγεί τον Φίλιππο στον Άδη.

 

Επίσης αρκετοί είναι οι αρχαιολόγοι που πιστεύουν ότι ο γενειοφόρος άνδρας είναι ο Φίλιππος.

 

Από την πλευρά του ο ακαδημαϊκός και καθηγητής κλασσικής αρχαιολογίας στο ΑΠΘ, Μιχάλης Τιβέριος υποστηρίζει ότι η μορφή που δεν φαίνεται, πιθανότατα να είναι η Περσεφόνη την οποία οδηγεί ο Πλούτωνας στον Κάτω Κόσμο, ενώ αν είναι άλλη μορφή, ανδρική, τότε μπορεί να είναι και ο ίδιος ο νεκρός.

Sε δηλώσεις της τη Δευτέρα, η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έκανε λόγο για ένα μοναδικό έργο, το οποίο μας συνδέει με τη δυναστεία του Φιλίππου.

 

H κυρία Μενδώνη είπε ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο τέχνης, «ένα εξαιρετικό μοναδικό πίνακα», ενώ μίλησε για κοινά χαρακτηριστικά που υπάρχουν με την περίπτωση της απεικόνισης της αρπαγής της Περσεφόνης στον τάφο του Φιλίππου και στην τοιχογραφία από το λεγόμενο τάφο της Περσεφόνης.

 

«Έχουμε τον Ερμή ψυχοπομπό, έχουμε το άρμα, έχουμε τα άλογα, έχουμε μια γενειοφόρο μορφή. Ας περιμένουμε την αποκάλυψη. Υπάρχουν -εάν θεωρήσουμε ότι εδώ έχουμε μια σκηνή μιας αρπαγή Περσεφόνης, όπως αυτό αναφέρεται από τον τάφο του Φιλίππου, βεβαίως μετά θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μια σειρά συλλογισμών, ιστορικών», είπε και πρόσθεσε ότι η συγκεκριμένη παράσταση συνδέεται με την δυναστεία των Τημενιδών.

 

Σημειώνεται ότι τα διεθνή μέσα ενημέρωσης θεωρούν ότι ο τάφος είναι βασιλικός.

 

Το ψηφιδωτό αποκαλύφθηκε κατά την αφαίρεση μέρους της επίχωσης και βρέθηκε πίσω από τις δύο Καρυάτιδες. Είναι κατασκευασμένο από μικρά βότσαλα, λευκού, μαύρου, γκριζωπού, μπλε, κόκκινου και κίτρινου χρώματος. Η κεντρική παράσταση απεικονίζει άρμα σε κίνηση, που σύρεται από δύο λευκά άλογα, το οποίο οδηγεί γενειοφόρος άνδρας, με στεφάνι δάφνης στο κεφάλι. Μπροστά από το άρμα απεικονίζεται ο θεός Ερμής ως ψυχοπομπός, ο οποίος φορά πέτασο, μανδύα, φτερωτά σανδάλια και κρατά κηρύκειο. Η σύνθεση έχει κατεύθυνση από ανατολικά προς τα δυτικά.

news.gr

Σε πυρετώδεις ρυθμούς συνεχίζουν οι ανασκαφές στον τύμβο Καστά από την Κατερίνα Περιστέρη και τους συνεργάτες της. Δεν αποκλείεται μάλιστα να έχουμε νέες ανακοινώσεις ακόμα και μέσα στο Σαββατοκύριακο.
 
Τη στιγμή που όλο το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο παιχνίδι πιθανοτήτων για το ποιος είναι ο ένοικος του τάφου, ουσιαστικά η διεπιστημονική ομάδα Περιστέρη, έχει στρέψει την προσοχή της στον τέταρτο θάλαμο.
 
Ακόμα πάντως δεν έχει διαπιστωθεί αν πρόκειται για κύριο δωμάτιο ή απλά για προθάλαμο.

 

Το αργότερο στα μέσα της εβδομάδας θα έχει ανοιχτεί η μικρή πύλη που οδηγεί προς τα έγκατα του τάφου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων.

Χωροταξικά η απόσταση αυτή εκτιμάται στο ένα μέτρο και τα περισσότερα στοιχεία συγκλίνουν στo γεγονός ότι πρόκειται για κλίμακα παρά για κεκλιμένη επιφάνεια.

Ο τρίτος θάλαμος έχει δάπεδο κατηφορικό και μέσα στην επόμενη εβδομάδα θα έχει απελευθερωθεί από το χώμα, ενώ οι ανασκαφείς περιμένουν να δουν αν υπάρχει ράμπα ή σκάλα.

 

Επειδή η πόρτα στον τέταρτο διαφραγματικό τοίχο είναι έκκεντρη, οι μηχανικοί περιμένουν σκάλα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως να είναι κατά κάποια έννοια στριφογυριστή.

 

Από την άλλη οι γεωλόγοι περιμένουν ο τάφος να είναι μέσα σε βράχο με οροφή καμαρωτή για λόγους στατικότητας.

Για αυτό ακριβώς το λόγο οι εργασίες γίνονται με λίγα άτομα να βρίσκονται εντός του συγκεκριμένου χώρου, η ομάδα εργάζεται σε «συνθήκες σπηλαίου», όπως χαρακτηριστικά είχε δηλώσει η κ. Περιστέρη.

 

Γεωλόγοι, πιστεύουν πως - για λόγους στατικότητας - ο τέταρτος θάλαμος θα πρέπει να έχει κατασκευαστεί σε φυσικό βράχο, στον οποίο έχει σκαφτεί ακόμα και η οροφή του, η οποία ίσως έχει σχήμα καμάρας, ενώ δίνουν αρκετές πιθανότητες στην άποψη που αναφέρει ότι από το συγκεκριμένο σημείο ξεκίνησε να κατασκευάζεται το μνημείο.

 

Πάντως ο συνδυασμός της σπασμένης μαρμάρινης θύρας και του μικρού ανοίγματος ψηλά στον τέταρτο διαφραγματικό τοίχο, ενισχύει το ενδεχόμενο των διαδοχικών τυμβωρυχιών, χωρίς όμως και αυτό να είναι δεδομένο καθώς υπάρχει το ενδεχόμενο οι διάφορες ζημιές να προήλθαν τόσο από σεισμούς που έπληξαν την περιοχή όσο και σε οβίδες του βουλγαρικού στρατού, μία μονάδα του οποίου βρισκόταν στην περιοχή το 1913.

news.gr

 

Η ανασκαφική ομάδα εντόπισε τα δύο κομμάτια στο χώμα, μπροστά στο θύρωμα του τρίτου διαφραγματικού τοίχου.

 

Έτσι μέχρι στιγμής έχουν βρεθεί πέντε από τα κομμάτια της θύρας και το παζλ συμπληρώνεται. Η εν λόγω θύρα "φέρει εφηλίδες, οι οποίες μιμούνται την κεφαλή καρφιών, όπως είθισται στις ξύλινες πόρτες".

 

Έχουμε θύρα κατασκευασμένη από μάρμαρο Αλυκής Θάσου- όπως είναι κατασκευασμένο και όλο το ταφικό συγκρότημα- με εφηλίδες, οι οποίες μιμούνται την κεφαλή καρφιών, όπως είθισται στις ξύλινες πόρτες.

news.gr

 

Για ένα μνημείο που μας κάνει πραγματικά περήφανους έκανε λόγο η επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας στο Τύμβο Καστά στην Αμφιπολή, Κατερίνα Περιστέρη.

 

Εμείς ξέραμε από πριν ότι είναι τάφος, όμως το γεγονός ότι βρέθηκε η θύρα επιβεβαιώνει και τους πιο δύσπιστους, σημείωσε μιλώντας στην εκπομπή «Ανατροπή» του Mega.
Ως προς τον ένοικο του τάφου, η κ. Περιστέρη εκτίμησε ότι για μια πολύ σημαντική προσωπικότητα, έναν σημαντικό στρατηγό. Εξήγησε ωστόσο ότι δεν μπορεί να πει κάτι περισσότερο μέχρι να ολοκληρωθεί η ανασκαφή, περίπου σε ένα μήνα, καθώς “εμείς οι αρχαιολόγοι δεν μπορούμε να λέμε πράγματα αν δε τα πιάνουμε, δεν τα αγγίζουμε”.

 

«Είναι η εποχή που έχουμε τους μακεδονικούς τάφους, είμαστε τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα και είναι μακεδονικός τάφος αλλά με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Κάπως οικουμενικά θα έλεγα, πλούσια χαρακτηριστικά, που δεν συναντούμε τόσο στους άλλους τάφους. Ο περίβολος είναι από μάρμαρο Θάσου, καταπληκτικό. Ο ίδιος ο τάφος δε είναι μια μικρογραφία του περιβόλου, τα στοιχεία οι ορθομαρμαρώσεις τα βρίσκουμε και εσωτερικά. Δηλαδή στον τάφο συνεχίζονται τα στοιχεία του περιβόλου, είναι ένα σύνολο» εξήγησε.

 

Οι επικρίσεις
Η κ. Περιστέρη δεν αποδέχεται τις επικρίσεις για την διαρκή ενημέρωση σχετικά με την εξέλιξη της ανασκαφής. Αντιθέτως, θεωρεί πως αυτό είναι κάτι καλό, διότι έτσι γίνεται σωστή ενημέρωση.

 

«Οι δημοσιογράφοι κάνετε ένα σοβαρότατο έργο για να μεταφέρετε τη δική μας δουλειά, όχι μόνο στους ειδικούς επιστήμονες αλλά και στον πιο απλό πολίτη και βλέπω ότι καταλαβαίνει και την προσπάθεια. Από τον πιο απλό πολίτη μέχρι τον πρωθυπουργό που ήρθε και έδειξε όλη του την αγάπη και όλο το θαυμασμό για το έργο».

 

Για τις επικρίσεις από συναδέλφους της αρχαιολόγους σημείωσε: «Με πικραίνει αυτό το πράγμα γιατί όταν κάνεις μια δουλειά θα έπρεπε να χαίρονται όλοι οι συνάδελφοι, αλλά ευτυχώς η πλειοψηφία του απλού λαού, των συναδέλφων, είναι μαζί μας».

 

Μαυρογιάννης: «Στον Ηφαιστίωνα ανήκει ο τύμβος της Αμφίπολης»
Στην ίδια εκπομπή μίλησε και ο αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Θεόδωρος Μαυρογιάννης, εκφράζοντας την πεποίθησή του ότι ο τύμβος Καστά στην Αμφίπολη «φιλοξενεί» τον στρατηγό και παιδικό φίλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ηφαιστίωνα.

Παράλληλα, ο κ. Μαυρογιάννης επεσήμανε ότι «οι Καρυάτιδες εκπέμπουν ένα πολιτικό μήνυμα και παραπέμπουν στο αθηναϊκό πολίτευμα, καθώς ο Ηφαιστίων ήταν Αθηναίος».

 

«Εάν πρέπει να αναρωτηθούμε πού βρέθηκαν οι πόροι για την κατασκευή ενός τόσο μεγάλου μνημείου, τα πρώτα χρήματα έφτασαν στον Αντίπατρο πριν από την έκρηξη του Λαμιακού πολέμου, δηλαδή το φθινόπωρο του 323 π.Χ. Αυτό σημαίνει πολλά για τη χρονολόγηση. Εγώ συμφωνώ απολύτως με τη χρονολόγηση του τάφου στο 325-300 π.Χ.» , σημείωσε ο κ.Μαυρογιάννης.

 

«Εγώ κατέθεσα την άποψη -δεν μπορώ, βεβαίως, να είμαι κατηγορηματικός, δεν υπάρχει επιγραφή- ότι πρόκειται για τον τάφο-ηρώον του Ηφαιστίωνος, του χιλιάρχου στο στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αυτός πέθανε το Νοέμβριο του 324 π.Χ. στα Εκβάτανα της Μηδίας (…) Κανένας αρχαίος συγγραφεύς δεν λέει ότι ο τάφος του Ηφαιστίωνος είναι στη Βαβυλώνα», πρόσθεσε.

 

Όσον αφορά τις Καρυάτιδες, ο καθηγητής τόνισε ότι η ενδυμασία έχει πολιτικό μήνυμα, υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά «Είναι ολόκληρη ιστορία “επέστρεψαν επιτέλους οι Αθηναίοι στην Αμφίπολη”». Αναφορικά με τη συσχέτιση του Ηφαιστίωνος με την Αθήνα. ο κ. Μαυρογιάννης παρέπεμψε σε« μελέτη του 1991, η οποία λέει ότι ο πατέρας του Ηφαιστίωνα, Αμύντωρ, ήταν Αθηναίος».

 

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κ. Μαυρογιάννης έχει προσεγγίσει τον Ηφαιστίωνα ως «ένοικο» του τύμβου, καθώς τον περασμένο μήνα σε διάλεξή του με θέμα «Ο τύμβος της Αμφιπόλεως: έλεγχος των γεγονότων και των πηγών της περιόδου 324-294 π.Χ.», είχε υποστηρίξει ότι μέσα από την οπτική γωνία της Ιστορίας των Ελληνιστικών Χρόνων, ότι ο Τύμβος Καστά στην Αμφίπολη, είναι μακεδονικός τάφος και οικοδομήθηκε περί το 325 π.Χ. κατά παραγγελία του Αλεξάνδρου για τον Ηφαιστίωνα.

Είχε σημειώσει δε, ότι η διαφορετικότητα ιστορίας και αρχαιολογίας είναι αυτή που καθιστά δύσκολη την απάντηση στα κρίσιμα ερωτήματα που τίθενται για τον Τύμβο.

Πηγή: news247.gr

 

Διώροφος τάφος, δηλαδή να υπάρχει σκάλα στο πρώτο μέρος του τάφου, που οδηγεί σε υπόγειο χώρο στον οποίο είναι άγνωστο τι θα βρει κανείς, ασφαλώς δεν υπάρχει. Και πλέον η παγκόσμια αγωνία επικεντρώνεται στο τι θα βρουν οι επιστήμονες βαδίζοντας τη σκάλα ή ράμπα προς τον τέταρτο θάλαμο ο οποίος οδηγεί σε χώρο βαθύτερο κατά δύο μέτρα.

 

Κάθε μέρα που περνά τα στοιχεία ανατρέπονται στην Αμφίπολη. Τα βασικά σημεία που απασχολούν τους αρχαιολόγους είναι δύο:

To μεγάλο μυστικό στο υπόγειο του τάφου - Γιατί το μνημείο της Αμφίπολης θεωρείται μοναδικό

 

Εχει συληθεί ο τάφος ή όχι. Η σπασμένη μαρμάρινη θύρα που βρέθηκε κάνει πολλούς να πιστεύουν οότι τυμβωρύχοι την έσπασαν και σίγουρα έχουν μπει στο χώρο, άγνωστο μέχρι ποίου σημείου. Ωστόσο, υπάρχει πάντα και η περίπτωση της καταστροφής από κάποιο σεισμό ή έκρηξη καθώς τα σπασμένα κομμάτια βρέθηκαν προς τα έξω κι όχι προς τα μέσα όπως θα ήταν πιθανό αν οι τυμβωρύχοι χτυπούσαν με κάποιο βαρύ αντικείμενο στο σημείο που είναι τώρα οι αρχαιολόγοι.

 

Το δεύτερο στοιχείο είναι τι θα βρουν στον υπόγειο χώρο. Θα είναι ένας ακόμη χώρος όπως στο πρώτο επίπεδο, στον οποίο θα βρουν τον νεκρό και τα κτερίσματα; Ή πρόκειται για ένα ταφικό σύμπλεγμα με πολλούς τάφους μαζί;

 

Μιλώντας στο thetoc ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Πάνος Βαλαβάνη αναφέρει:

«Η προσέγγιση της αντίστροφης λογικής είναι χρήσιμη γιατί, εκτός των άλλων, βοηθάει να κατανοήσουμε και τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάστηκε το μνημείο. Το εάν ο τέταρτος θάλαμος είναι σκαμμένος ή χτισμένος, θα το μάθουμε αργά ή γρήγορα. Ομως αυτό έχει να κάνει με τη γεωλογική διαμόρφωση του υπεδάφους.
To μεγάλο μυστικό στο υπόγειο του τάφου - Γιατί το μνημείο της Αμφίπολης θεωρείται μοναδικό

Σχετίζεται άμεσα με τη μορφή του εσωτερικού του λόφου –όχι του τύμβου, αλλά του φυσικού λόφου, πια. Το ότι, από τον τρίτο προς τον τέταρτο χώρο πιθανώς υπάρχει ράμπα ή σκάλα, αυτό ναι, θα μπορούσε να μας οδηγήσει στην υπόθεση ότι, αφετηρία για την κατασκευή του τάφου ήταν κάτι φυσικό, που διαμορφώθηκε σε ταφικό θάλαμο ή ότι υπήρχε κάτι άλλο σε αυτό το βάθος, με το οποίο έπρεπε να σχετιστεί ο ταφικός θάλαμος. Αυτή είναι μία σοβαρή ένδειξη αλλά θα δούμε».

 

«Η μέχρι τώρα εμπειρία των μακεδονικών τάφων έχει δείξει ότι όλοι οι θάλαμοι (και προθάλαμοι) βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο. Και είναι όλοι χτισμένοι. Η κατασκευή εξελίσσεται από κάτω προς τα επάνω και από τον τελευταίο –τον κυρίως ταφικό θάλαμο- προς τον προθάλαμο.

 

Το γεγονός ότι εδώ έχουμε την εις βάθος κατεύθυνση του τετάρτου θαλάμου μας υποψιάζει ότι, η αφετηρία θα μπορούσε να έχει γίνει από κάτι προϋπάρχον. Το οποίο έπρεπε να "ανέβει" ψηλότερα, έτσι ώστε η έξοδος να είναι στο επίπεδο του εδάφους. Βεβαίως όλα θα μπορούσαν να έχουν γίνει και από λόγους μεγαλύτερης προστασίας του μνημείου από την τυμβωρυχία, κάτι για το οποίο ήταν ιδιαιτέρως υποψιασμένοι οι κατασκευαστές του τάφου».

 

«Επικοινωνία» με τις παλαιότερες ταφές του λόφου

«Οχι, δεν φαίνεται να επικοινωνούσαν εσωτερικά. «Πρακτική» σχέση δεν πρέπει να υπάρχει. Είναι όμως πιθανό αυτοί που στο τέλος του 4ου αιώνα π.Χ. έφτιαξαν τον τύμβο να "έπεσαν" σε κάποια παλαιότερη ταφή. Οι αρχαίοι έδειχναν εν γένει σεβασμό στις παλαιότερες ταφές. Εάν ένα νέο, μεγάλο έργο εμποδιζόταν από μια παλαιότερη ταφή, δεν την κατέστρεφαν, την σέβονταν, μετακινώντας τα οστά του "παλιού" νεκρού.

 

Ο τόπος έχει μια "ταφική δυναμική", που, όπως έχουμε πει, σχετίζεται κυρίως, με τη θέση του. Με το γεγονός ότι, βρίσκεται σε επίκαιρο σημείο διασταύρωσης οδών (χερσαίων, ποταμίων, θαλασσίων κ.ά.). Με το γεγονός δηλαδή ότι, είναι ένας τηλεφανής χώρος. Συνεπώς, ένα σημείο που "βοηθά" τους επιγιγνομένους να θυμούνται τους νεκρούς τους».

 

Αλλο σημείο εισόδου;

«Μόνο εάν γίνει μία εγκάρσια σχεδιαστική τομή στον τύμβο θα κατανοήσουμε τη σχέση των ταφών Λαζαρίδη με το νεότερο οικοδόμημα, τον τάφο ο οποίος ανασκάπτεται τώρα. Έχω την αίσθηση -από μία πολύ "εξωτερική οπτική"- ότι ο εν λόγω τάφος βρίσκεται πολύ βαθύτερα από τις αρχαϊκές και κλασικές ταφές, οι οποίες φαίνεται ότι βρίσκονταν πιο ψηλά, κοντά στην επιφάνεια του προϋπάρχοντος φυσικού λόφου».

 

Τοιχογραφίες μόνο στον κυρίως ταφικό θάλαμο;

«Οχι, τοιχογραφίες έχουμε και στις προσόψεις. Θυμίζω τον λεγόμενο "τάφο της Κρίσεως", στα Λευκάδια, κοντά στη Νάουσα, που αναπαριστά τον νεκρό σε μία καταπληκτική ζωγραφική παράσταση, όρθιο, ανάμεσα στους τρεις κριτές του Αδη. Αρα, και οι προσόψεις και οι προθάλαμοι και οι ταφικοί θάλαμοι των μακεδονικών τάφων ήταν χώροι στους οποίους θα μπορούσε να υπάρξει τοιχογραφικός διάκοσμος. Μέχρι τώρα, τα λίγα που έχουμε βρει στον Καστά είναι τα κυμάτια των επικράνων, οι ρόδακες και οι ολοκόκκινες ζωγραφισμένες επιφάνειες. Παραστάσεις δεν έχουν βρεθεί ακόμη».

 

Πιθανότητα κατασκευής σε διαφορετικές χρονικές φάσεις

«Υπάρχει ενιαία αντίληψη διαμόρφωσης των εσωτερικών χώρων. Είναι τέτοια η σύνδεση των μερών, της τοιχοδομίας των θαλάμων, του ενός με τον άλλο, ώστε δεν υπάρχει περιθώριο για υποθέσεις περί δύο φάσεων κατασκευής».

 

Τι αγνοούσαμε για τους μακεδονικούς τάφους

«Κατ' αρχάς, το μέγεθος του τύμβου -παρ' όλο που οι τύμβοι των άλλων μακεδονικών τάφων δεν έχουν σωθεί ακέραιοι. Επειδή είναι χωμάτινοι, φθείρονται εύκολα από καιρικές συνθήκες, πάροδο χρόνου, γεωργικές εργασίες κ.ά. Ομως, η ύπαρξη του ακέραιου περιβόλου μας βοήθησε να κατανοήσουμε για πρώτη φορά, τα μεγέθη των ταφικών τύμβων.

 

Οπως και η ύπαρξη του Λέοντος, στην κορυφή. Τέτοιου τύπου γλυπτά, όπως ο Λέων, θα πρέπει να έστεφαν και άλλους μακεδονικούς τάφους, όπου όμως δεν υπήρξε δυνατότητα να επισημανθούν».

 

Ο αριθμός των γλυπτών

«Το επόμενο σημείο πρωτοτυπίας είναι ο μεγάλος αριθμός του γλυπτού διακόσμου. Δεν το είχαμε συνηθίσει μέχρι τώρα. Ελάχιστα γλυπτά έχουν βρεθεί σε μακεδονικούς τάφους, όπως η ανάγλυφη ζωφόρος και οι μετόπες του τάφου των Λευκαδίων, που προαναφέραμε. Αυτός ο αριθμός γλυπτών είναι πρωτόγνωρος».

 

Μεγάλος αριθμός χώρων - θαλάμων

«Επίσης, ο μεγάλος αριθμός προθαλάμων. Ενώ είχαμε συνηθίσει στο "ένα-δύο", προθάλαμος/θάλαμος, τώρα έχουμε μία κατά μήκος ανάπτυξη. Πιθανώς, το μεγάλο μήκος ανάπτυξης των διαδοχικών θαλάμων έχει να κάνει και με την "ανάγκη" (από τη στιγμή που αναφερθήκαμε στο βάθος του ταφικού θαλάμου και στη σχέση του με την επιφάνεια), να βγει η είσοδος, από έναν ταφικό θάλαμο που ήταν αρκετά μέσα, στην περιφέρεια του τύμβου. Βεβαίως, αυτό θα μπορούσε να έχει επιτευχθεί πολύ ευκολότερα και φθηνότερα με έναν πολύ μακρύ "δρόμο" είσόδου».

imerisia.gr