Μεγάλες διαστάσεις έχει πάρει, και δικαιολογημένα, η συζήτηση των τελευταίων ημερών για τις δηλώσεις του υπουργού οικονομικών περί κατάργησης του ειδικού καθεστώτος μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ που ισχύει στα νησιά του Αιγαίου και δευτερευόντως για την επιστροφή του αυξημένου ΦΠΑ στους μόνιμους κατοίκους των νησιών.

Ο υπουργός οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, αναφερόμενος στις ασφυκτικές πιέσεις των δανειστών επί του θέματος, τις απέδωσε, χαριτολογώντας θέλω να πιστεύω, στη σφαίρα της ψυχιατρικής, ως παράλογες.

Το κυρίαρχο θέμα που εγείρεται είναι αυτό της νησιωτικότητας. Πραγματικά, έχουν κατανοήσει οι εταίροι μας τι σημαίνει νησιωτικότητα; Δεν θέλουν να το κατανοήσουν ή δεν μπορούν; Προφανώς οι διαφορές για τα κοινωνικό–οικονομικά κριτήρια των νησιών μας αγνοούνται ή αδυνατεί να τα κατανοήσει η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών της Ε.Ε. λόγο της ηπειρωτικότητας που χαρακτηρίζει τα εδάφη τους. Απορίας άξιον είναι το γεγονός ότι από την περίοδο 1979 -1981, όταν η Ελλάδα προσχώρησε στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, μέχρι το 2012 δεν υπήρχε ούτε στην Ελλάδα, θεσμοθέτηση της νησιωτικότητας.
Έτσι φτάσαμε στο 2013, οπότε με το νόμο Ν.4150/2013 ψηφίζεται η περίφημη Ρήτρα Νησιωτικότητας που προβλέπει ότι κάθε νομοσχέδιο που έρχεται προς ψήφιση στη Βουλή θα πρέπει να αξιολογείται, ως προς τις επιπτώσεις του στις νησιωτικές περιοχές, και να υπάρχουν οι ανάλογες αντισταθμιστικές ενέργειες ή παρεμβάσεις.
Ποιο είναι το αποτέλεσμα από το 2013 μέχρι σήμερα; Υπάρχει θεσμική κατοχύρωση της ρήτρας νησιωτικότητας στο επίπεδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου;
Υπάρχει ένα σχέδιο ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής και αναπτυξιακής στρατηγικής που να λαμβάνει υπόψη τη διαφορετικότητα των νησιών; Από ότι φαίνεται μέχρι σήμερα δεν υπάρχει. Έτσι αδυνατεί και η σημερινή κυβέρνηση να αντιταχθεί ουσιαστικά στην κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου.
Τι κάνουμε λοιπόν; Μα τι άλλο πέραν της χρησιμοποίησης των «όπλων» που μας προσφέρει ο Καλλικράτης! Τα «όπλα» αυτά είναι εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι Δήμοι της χώρας ώστε να χαράξουν και να ασκήσουν πολιτικές ανάπτυξης στις νησιωτικές περιοχές. Χαρακτηριστικά αναφέρω το άρθρο 208 του N. 3852/2010 (ΦΕΚ 87 Α/7-6-2010): Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα «Καλλικράτης», που αφορά το Ερευνητικό Ινστιτούτο Νησιωτικής Πολιτικής και που έχει ως ειδικούς σκοπούς την έρευνα και την εκπόνηση μελετών για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών.

Πέραν αυτού του σοβαρού εργαλείου, όπως και άλλων, που δίνει απλόχερα ο «Καλλικράτης» στους δήμους ώστε να τεκμηριώσουν και να ισχυροποιήσουν τις θέσεις τους, είναι μείζονος σημασίας η εντατικότερη συνεργασία των Δήμων και Κοινοτήτων με τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς για την κατανόηση, τον προγραμματισμό και αποτελεσματική συνεργασία σε θέματα νησιωτικής πολιτικής. Έτσι ισχυροποιείται η αυτοδιοίκηση και η προάσπιση του κοινού συμφέροντος των δημοτών.

Γιώργος Θεοφιλίδης
Οικονομολόγος
Συντονιστής τομέα Οικονομικών, Αειφόρου Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος,
Πρωτογενούς Τομέα & Μεταποίησης
της Δημοτικής Παράταξης Όραμα Κίνημα Πολιτών Κω