Τρόπους ώστε να ενισχυθεί η μεσαία τάξη αλλά και να ανακουφιστούν τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα, έστω και εντός των σφικτών δημοσιονομικών πλαισίων, εξετάζουν στις συσκέψεις που γίνονται στο Μέγαρο Μαξίμου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και οι καθ' ύλην αρμόδιοι υπουργοί.

Ήδη υπουργοί όπως ο κ. Κωστής Χατζηδάκης, με δηλώσεις τους αποκαλύπτουν διάφορες πτυχές του κυβερνητικού σχεδιασμού που αφορούν τον κατώτατο μισθό, την εισφορά αλληλεγγύης, τον ΕΝΦΙΑ και το κοινωνικό μέρισμα. Παράλληλα εξετάζονται και μια από σενάρια ενίσχυσης των νοικοκυριών προκειμένου να αντιμετωπίσουν το κύμα ακρίβειας που ήδη έχει χτυπήσει τις... πόρτες μα σημαντικές ανατιμήσεις σε μια σειρά προϊόντων πρώτης ανάγκης.

Υπενθυμίζουμε ότι έχουν ήδη υπάρξει ανακοινώσεις με πακέτο μέτρων που αγγίζει τα 500 εκατ. ευρώ προκειμένου να... βοηθηούν τα νοικοκυριά να αντιμετωπίσουν τις σημαντικές αυξήσεις στο κόστος της ενέργειας -φυσικό αέριο και ηλεκτρικό ρεύμα κυρίως.

Χατζηδάκης για κατώτατο μισθό
Μιλώντας στον ΑΝΤ1 ο κ. Χατζηδάκης εξέφρασε την πρόθεση της κυβέρνησης για ουσιαστική αύξηση στον κατώτατο μισθό μέσα στο 2022 και τόνισε, ότι «φέτος δόθηκε μια μικρή συμβολική αύξηση 2% παρότι λόγω της πανδημίας βιώσαμε μια περίοδο μεγάλης ύφεσης. Τώρα όμως που η οικονομία βρίσκεται σε φάση δυναμικής ανάπτυξης, όπως έχει δηλώσει και ο Πρωθυπουργός, στόχος είναι η ανάκαμψη αυτή να φανεί και στις τσέπες των εργαζομένων».

Αναφερόμενος στο νέο ΕΣΠΑ το οποίο θα παρουσιαστεί εντός των επομένων ημερών ο κ. Χατζηδάκης υπογράμμισε πως θα υπάρχουν προγράμματα για νέες θέσεις εργασίας και την αντιμετώπιση της φτώχειας. Μεταξύ των προγραμμάτων που θα χρηματοδοτηθούν είναι και αυτό για τις "νταντάδες της γειτονιάς".
Σε ότι αφορά την κατάρτιση ο κ. Χατζηδάκης είπε ότι δεν θα αποκλειστεί κανείς, αλλά θα «υψώσουμε τον πήχη» καθώς θα υπάρχει πιστοποίηση τόσο για τις υπηρεσίες που θα παρέχουν την κατάρτιση όσο και για τους ωφελούμενους.

Επίσης από το νέο ΕΣΠΑ θα χρηματοδοτηθεί και το μέτρο της ψηφιακής κάρτας για τους εργαζόμενους, που ως στόχο έχει την προστασία τους από παραβάτες εργοδότες που δεν σέβονται το ωράριο των εργαζομένων, ενώ θα υπάρξει χρηματοδότηση και για προγράμματα του ΕΦΚΑ.

Στο νέο ΕΣΠΑ θα υπάρχουν επίσης δράσεις για την αντιμετώπιση της φτώχειας στους τομείς τόσο της σίτισης όσο και της στέγασης, ενώ από το Ταμείο Ανάκαμψης θα χρηματοδοτηθεί και το πρόγραμμα του "προσωπικού βοηθού" για ανθρώπους με αναπηρία και θα προσληφθούν σε πρώτη φάση 2.000 άτομα για να στελεχώσου τις θέσεις αυτές.

Παράλληλα θα θεσπιστεί και η «κάρτα αναπηρίας» που θα είναι ένα σημαντικό εργαλείο διευκόλυνσης των ατόμων με αναπηρία στις συναλλαγές τους με το Δημόσιο.

Ο κ. Χατζηδάκης, ερωτηθείς για τις εκκρεμείς συντάξεις, είπε ότι το καλοκαίρι του 2019 αυτές ήταν 190.000, τον χειμώνα που ανέλαβε ο ίδιος το Υπουργείο, είχαν πέσει στις 155.000 και σήμερα είναι περίπου 129.000. Η πρόοδος είναι εμφανής αλλά ο αριθμός τους είναι ακόμα πολύ υψηλός και γίνονται συντεταγμένες προσπάθειες για την επιτάχυνση των διαδικασιών, τα αποτελέσματα των οποίων θα τα δούμε σύντομα.

Νωρίτερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου μιλώντας στον ΣΚΑΪ και την εκπομπή «Καλημέρα», σημείωσε ότι η κυβέρνηση έχει πει ότι θα διπλασιάσει το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ) επισημαίνοντας ότι «όσο η οικονομία αποδίδει και όσο υπάρχει δημοσιονομικός χώρος, πολλαπλασιάζονται οι δυνατότητές μας να σταθούμε στο πλευρό του κόσμου».

Μάλιστα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης πριν το 2023, καθώς ερωτηθείς σχετικά, απάντησε «θα τα πει ο πρωθυπουργός στην ώρα τους», ενώ για την προκαταβολή του φόρου είπε ότι θα συνεχίσει να είναι στο 50% και όσο τα πράγματα είναι καλά, μπορεί να μειωθεί και περαιτέρω.

Σχετικά με τον ΕΝΦΙΑ ανέφερε ότι «με τις ανακοινώσεις του προϋπολογισμού, θα έχουμε και τις αντίστοιχες ανακοινώσεις για τη μείωση του ΕΝΦΙΑ», ενώ για τον κατώτατο μισθό ο κ. Οικονόμου υπογράμμισε ότι «θα γίνει αυτό που πρέπει να γίνει στη σωστή του έκταση και ένταση» προσθέτοντας ότι είναι στην ατζέντα της κυβέρνησης η αύξηση.

Το «τέρας» της ακρίβειας
Την ίδια ώρα ένα δίχτυ ασφαλείας που θα καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των νοικοκυριών επιχειρεί να απλώσει η κυβέρνηση στην προσπάθειά της να αμβλύνει τις επιπτώσεις από τις αυξημένες τιμές, στην ενέργεια, αλλά και σε ένα μέρος των αγαθών πρώτης ανάγκης.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με δηλώσεις του, έδωσε το στίγμα των προθέσεων της κυβέρνησής του με την αναφορά του, ότι θα δοθεί η δυνατότητα σε εκείνους που θα δουν υπέρμετρα αυξημένους λογαριασμούς, να τους εξοφλήσουν σε δόσεις, αναφερόμενος προφανώς στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου.

Ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι «τα μέτρα τα οποία προτείνει η Επιτροπή κινούνται ακριβώς στην κατεύθυνση των ήδη νομοθετημένων πρωτοβουλιών της ελληνικής κυβέρνησης» και τόνισε την έμφαση που δίνει η κυβέρνηση στη στήριξη των νοικοκυριών και ιδιαίτερα των ευάλωτων όσον αφορά τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και το κόστος της θέρμανσης τον χειμώνα που έρχεται.

«Κρατώ από τις παρατηρήσεις της Επιτροπής κάτι το οποίο το θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό και θα το υιοθετήσουμε και εμείς: Τη δυνατότητα να μπορέσουν οι συμπολίτες μας, οι οποίοι θα δουν ενδεχομένως μία απότομη αύξηση στο κόστος θέρμανσης, να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, μέσω ενός συστήματος ρυθμίσεων, έτσι ώστε να μην είναι πολύ μεγάλη η οικονομική επιβάρυνση κατά τη διάρκεια του χειμώνα» τόνισε ο πρωθυπουργός μεταξύ άλλων.

Παράλληλα, ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι θα πρέπει να εξεταστούν προτάσεις «όπως η δυνατότητα αγοράς φυσικού αερίου, ως Ευρωπαϊκή Ένωση, να ξανακάνουμε δηλαδή στο φυσικό αέριο αυτό το οποίο κάναμε εξαιρετικά επιτυχημένα στα εμβόλια».

Νέες παρεμβάσεις σε δύο κατευθύνσεις
Στο υπουργείο Οικονομικών γίνονται διάφορες σκέψεις και εξετάζονται εναλλακτικά σενάρια, τα οποία θα τεθούν σε εφαρμογή, ανάλογα αφενός με την πορεία των διεθνών τιμών στην ενέργεια, αλλά και τον δημοσιονομικό χώρο που θα διαμορφωθεί απόρροια του ρυθμού ανάπτυξης που θα επιτευχθεί.

Δύο είναι οι βασικοί άξονες της προσπάθειας τόνωσης των εισοδημάτων. O πρώτος μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων και ο άλλος μέσω ενισχύσεων (κοινωνικό μέρισμα). Οριστικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί ακόμη και αυτό θα γίνει είτε μέσω του τελικού κειμένου του προϋπολογισμού για το 2022, που θα κατατεθεί στις 21 Νοεμβρίου, είτε ακόμη και αργότερα μέσα στον Δεκέμβριο, προκειμένου να υπάρξει καλύτερη εικόνα για την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Πάντως όποια μέτρα και να ληφθούν πολύ δύσκολα θα έχουν μόνιμο χαρακτήρα, κάτι που περιορίζει εξαιρετικά τις όποιες παρεμβάσεις. Οπότε, είτε θα έχει χαρακτήρα επιδόματος, είτε εφάπαξ καταβολής (κοινωνικό μέρισμα σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες).

Τα πρώτα δείγματα πάντως είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Τα έσοδα από φόρους, τόσο σε επίπεδο μηνός (Σεπτέμβριος 2021), όσο και στο 9μηνο (Ιανουάριος - Σεπτέμβριος) είναι σημαντικά πάνω από τον στόχο, όπως αυτός περιγράφεται στο Μεσοπρόθεσμο, με δύο βασικές πηγές, τον τουρισμό και την πορεία των επιχειρηματικών κερδών.

Κατά συνέπεια είναι εξαιρετικά πιθανό, μέχρι την τελικά κατάθεση του προϋπολογισμού το Νοέμβριο, να υπάρξει εκ νέου αναθεώρηση του στόχου για ρυθμό ανάπτυξης 6,1% το 2021.

Το πλεόνασμα στους πιο ευάλωτους
Δεδομένο πρώτο. Η κυβέρνηση από τη στιγμή που η ανάπτυξη είναι ψηλότερη του αναμενομένου θέλει το πλεόνασμα να το μοιράσει στους πιο ευάλωτους, με τη μορφή κοινωνικού μερίσματος. Δεδομένο δεύτερο. Από την άλλη πλευρά όμως, οι συνθήκες που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση αναγκάζουν την κυβέρνηση να το ξανασκεφτεί.

Όπως έχουν τονίσει διάφοροι υπουργοί της κυβέρνησης είναι πολύ πιθανό τα κονδύλια για την ενεργειακή κρίση να αυξηθούν εφόσον υπάρξει νέα άνοδος των τιμών. Αυτό όπως είναι φυσικό επηρεάζει το πλεόνασμα της κυβέρνηση που δημιουργεί η άνω του 6% ανάπτυξη που αναμένεται για το 2021.

Ο κρίσιμος Νοέμβριος
Ο επόμενος μήνας θα είναι κρίσιμος για το κοινωνικό, με το ορόσημο να τοποθετείται για τα μέσα του μήνα. Μέχρι τότε θα έχει διαφανεί το που θα έχει κάτσει η μπίλια για την ανάπτυξη, για το εάν οι προβλέψεις επαληθευτούν ή θα υπάρξει αναθεώρηση προς τα πάνω. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα κλειδώσει η χορήγηση κοινωνικού μερίσματος σε ομάδες πολιτών όπως οι χαμηλοσυνταξιούχοι και οι υγειονομικοί.

Στη pole position, σε περίπτωση που χορηγηθεί, βρίσκονται οι χαμηλοσυνταξιούχοι οι οποίοι δεν έχουν πάρει αναδρομικά και οι υγειονομικοί που δεν έχουν λάβει κάποιο έξτρα βοήθημα εκτός από αυτό πέρσι το Πάσχα. Οι δύο αυτές ομάδες θα προστεθούν στους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, για τους οποίους έχει ανακοινωθεί ήδη ότι θα χορηγηθεί διπλή πληρωμή τα Χριστούγεννα. Συνεπώς, το ποσό ενδέχεται να φτάσει μέχρι και τα 900 ευρώ.

Το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (πρώην ΚΕΑ) που καταβάλει ο ΟΠΕΚΑ την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα είναι ένα προνοιακό πρόγραμμα που δίνεται σε περίπου 273.000 ευάλωτα νοικοκυριά (482.335 ευάλωτους πολίτες).

Το εγγυημένο ποσό ορίζεται ως εξής:

Για νοικοκυριό με 2 ενήλικα μέλη, καταβάλλεται συνολικά ποσό ενίσχυσης 300 ευρώ. Με τη διπλή καταβολή του Δεκεμβρίου το ποσό θα φτάσει τα 600 ευρώ. Για κάθε ανήλικο μέλος του νοικοκυριού θα υπάρξει προσαύξηση του εγγυημένου ποσού κατά 50 ευρώ

Έτσι, για παράδειγμα νοικοκυριό με 2 ενήλικα μέλη και ένα ανήλικο μέλος λαμβάνει συνολικό ποσό ενίσχυσης 350 ευρώ. Με την καταβολή του Δεκεμβρίου θα λάβει 700 ευρώ

Νοικοκυριό με 2 ενήλικα μέλη και δυο ανήλικα μέλη λαμβάνει συνολικό ποσό ενίσχυσης 400 ευρώ. Με την καταβολή του Δεκεμβρίου θα λάβει 800 ευρώ.

Ως ανώτατο όριο του εγγυημένου ποσού ορίζονται τα 900 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού. Αρα με την καταβολή του Δεκεμβρίου οι δικαιούχοι θα λάβουν επιπλέον 900 ευρώ.

Πέρυσι τη διπλή ενίσχυση είχαν λάβει 256.563 νοικοκυριά. Ωστόσο στην καταγραφή του Αυγούστου ο αριθμός των ευάλωτων νοικοκυριών μειώθηκε στα 215.000.

Έρχεται η προπληρωμένη κάρτα
Βλέποντας την ακρίβεια να χτυπά ανελέτα τους πολίτες σε βασικά προϊόντα, η Κυβέρνηση ψάχνει τρόπους να βοηθήσει άμεσα στο να μπορούν να ψωνίζουν όσα χρειάζονται χωρίς περιορισμούς λόγω της αύξησης των τιμών.

Σε αυτήν την κατεύθυνση και παρά την επίσημη θέση στο φαινόμενο των οριζόντιων ανατιμήσεων σε προϊόντα και υπηρεσίες θα εξομαλυνθεί στο τέλος του χρόνου, το υπουργείο Οικονομικών έχει στα μελλοντικά του σχέδια και κάποια παρέμβαση για να εξομαλύνει την κατάσταση, ειδικά για τα πλέον οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά.

Στο πρώτο της στάδιο, η παρέμβαση θα έχει ως στόχο να προστατεύσει τα περίπου 275.000 νοικοκυριά που ζουν με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Σε αυτήν την κατηγορία, η παρέμβαση θα είναι σχετικά απλή καθώς μέρος του δικαιώματος τους δίνεται με μια προπληρωμένη κάρτα για τα ψώνια τους σε καταστήματα τροφίμων.

Η λύση θα είναι να αυξηθεί το ποσό που πιστώνεται κάθε μήνα στις κάρτες των δικαιούχων, με προοπτική να επανέλθει στο αρχικά ορισμένο ποσό μόλις οι τιμές υποχωρήσουν.

Πιο πολύπλοκο θα είναι να δοθεί μια έκτακτη ενίσχυση σε άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως οι μικροσυνταξιούχοι, οι άνεργοι, οι μονογονεϊκές οικογένειας και τα ΑΜΕΑ. Προς το παρόν, βέβαια το ΥΠΟΙΚ εμμένει στην θέση του για υποχώρηση των τιμών μέχρι και το τέλος του χρόνου.

Συνεπώς, οι συζητήσεις για μια ακόμη έκτακτη ενίσχυση γίνονται μόνο σε ένα εντελώς υποθετικό επίπεδο και δεν δεσμεύουν κανέναν.

Το επόμενο διάστημα θα παρακολουθείται στενά η πορεία των τιμών των καυσίμων, ενώ σε λίγο καιρό θα παρακολουθείται η ροή της απόδοσης των επιδομάτων για φυσικό αέριο, ηλεκτρικό ρεύμα και πετρέλαιο που δίνονται σήμερα στη δημοσιότητα και αναμένεται κατ’ αρχήν να καλύψουν τους μήνες από τον Σεπτέμβριο μέχρι και τον Δεκέμβριο, με προοπτική επέκτασης και τους πρώτους μήνες τους 2022.

Οι ανατιμήσεις
Μέχρι τον Μάρτιο του 2022 εκτιμάται ότι θα διαρκέσει η επίδραση των ανατιμήσεων σε πρώτες ύλες, μεταφορικό και ενεργειακό κόστος στις τελικές τιμές των προϊόντων διατροφής, η προπληρωμένη κάρτα στα σουπερ μάρκετ ως ανάχωμα στην ακρίβεια. Αυτό επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κωνσταντίνος Μαχαίρας, πρόεδρος του ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών).

Σύμφωνα με τον κ. Μαχαίρα, μέχρι τώρα ένα σημαντικό μέρος των αυξήσεων τιμών πρώτων υλών φαίνεται να έχουν απορροφηθεί από τους ενδιάμεσους κόμβους της αλυσίδας παραγωγής και διάθεσης, παραγωγούς, μεταποιητές, προμηθευτές και το λιανεμπόριο στην Ελλάδα. Ωστόσο, αυτό, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως δεδομένο για το μέλλον, εφόσον οι αυξητικές τάσεις συνεχιστούν, καθώς όλες οι επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν αυξημένα κόστη.

Ο ίδιος εκτιμά ότι «σημαντικό εμπόδιο στην διαχείριση των τιμών σε χαμηλότερα επίπεδα αποτελούν οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ».

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με έρευνα του ΙΕΛΚΑ, η Ελλάδα έχει από τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ στα τρόφιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην συγκεκριμένη κατάταξη βρίσκεται στην 6η θέση με τον υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ. Η βασική διαφοροποίηση είναι ότι πολλές χώρες και ιδιαίτερα οι χώρες της δυτικής Ευρώπης έχουν έναν αρκετά χαμηλότερο συντελεστή ΦΠΑ για τα τρόφιμα πρώτης ανάγκης (π.χ. ψωμί, γαλακτοκομικά κλπ), ο οποίος κατά κανόνα κυμαίνεται στο ύψος του 4% έως 7%, όταν στην Ελλάδα τα αντίστοιχα αγαθά έχουν διπλάσιο ή τριπλάσιο συντελεστή ΦΠΑ 13%. Όμως και ο υψηλός συντελεστής ΦΠΑ, στον οποίο υπάγονται ακόμα και σήμερα αρκετά προϊόντα τροφίμων είναι σημαντικά υψηλότερος από τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συγκεκριμένα ο συντελεστής αυτός στην Ελλάδα είναι 24%, ο 6ος υψηλότερος ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν ο μέσος όρος των χωρών είναι 21%. Σύμφωνα με τον κ. Μαχαίρα, «προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις ανατιμήσεων στην Ελλάδα, η διαχείριση των συντελεστών ΦΠΑ αποτελεί μία ευκαιρία».

Οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών
Τα αποτελέσματα μελέτης του ΙΕΛΚΑ δείχνουν ότι η πορεία των τιμών στην Ελλάδα είναι αυξητική τους τελευταίους μήνες, αλλά παράλληλα καλύτερη του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία της Ελ.Στατ. (Ελληνική Στατιστική Αρχή) ο υπό-δείκτης τιμών καταναλωτή για την ομάδα των ειδών τροφίμων τον Ιούλιο του 2021 καταγράφεται αυξημένος σε σχέση με τον Ιανουάριο 2020 κατά 0,41 (πριν την έναρξη της πανδημίας COVID-19) και κατά 1,73 σε σχέση με τον Ιούλιο 2020.

Όσον αφορά επιμέρους ομάδες τροφίμων, η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στα νωπά φρούτα κατά 13,31% και στο αρνί και κατσίκι κατά 6,24%. Όσον αφορά τις τιμές των φρούτων, αυτές είναι αυξημένες λόγω των καιρικών συνθηκών του φετινού καλοκαιριού, ενώ οι τιμές του αρνιού παραμένουν αυξημένες. Οι ομάδες των νωπών λαχανικών έχουν μεν αρκετά χαμηλότερες τιμές σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2020 κατά 13,28%, αλλά συγκριτικά με τον Ιούλιο 2020 είναι και αυτές αυξημένες κατά 8,01%. Οι υπόλοιπες ομάδες καταγράφουν μικρότερες διακυμάνσεις με σαφή όμως την επίδραση των αυξήσεων των διεθνών τιμών πρώτων υλών.

Επίσης, ο δείκτης διεθνών τιμών πρώτων υλών (commodities) τροφίμων παραμένει σημαντικά αυξημένος σε σχέση με πριν την πανδημία COVID-19 κατά 24,34% σε σχέση με τον Ιανουάριο 2020. Όλοι οι επιμέρους δείκτες παρουσιάζουν αυξήσεις (δημητριακά, έλαια, κρέας, γαλακτοκομικά, ζάχαρη) με μεγαλύτερες αυξήσεις από αυτές να καταγράφονται στα φυτικά έλαια και στα δημητριακά.

Οι αυξήσεις οφείλονται κυρίως στην αποδοτικότητα της παραγωγής στις μεγάλες παραγωγούς χώρες και στην αύξηση της ζήτησης από τις χώρες της Ασίας. Αρκετές από αυτές τις μεταβολές επηρεάζουν την παραγωγή τροφίμων στην Ελλάδα λόγω των εισαγόμενων πρώτων υλών, αλλά και τις εισαγωγές τελικών τροφίμων και ποτών από τις διεθνείς αγορές.

Η αντίδραση των καταναλωτών στις ανατιμήσεις
Με ποιο τρόπο όμως η πίεση των ανατιμήσεων στις τιμές προϊόντων επηρεάζει τις καταναλωτικές συμπεριφορές στην αγορά; Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γεώργιος Μπάλτας, Καθηγητής του Τμήματος Μάρκετινγκ & Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Μεταπτυχιακών Σπουδών, οι καταναλωτές αντιδρούν στις ανατιμήσεις των προϊόντων και των υπηρεσιών με προσαρμογές στην αγοραστική συμπεριφορά, οι οποίες περιλαμβάνουν:

τη μείωση της ζήτησης για τα ανατιμημένα προϊόντα και υπηρεσίες, στον βαθμό που επιτρέπει η φύση των αναγκών και η δομή των προτιμήσεων.
ην αναζήτηση οικονομικότερων αγοραστικών λύσεων στις ανατιμημένες προϊοντικές κατηγορίες και την υποκατάσταση ακριβότερων επιλογών από φθηνότερες.
την προσπάθεια εξοικονόμησης χρήματος περιορίζοντας διάφορες μη ανελαστικές δαπάνες και αγορές μη βασικών αγαθών.
την αναβολή ή ματαίωση αγοραστικών αποφάσεων υψηλού κόστους, ειδικά εάν αυτές δεν αφορούν την ικανοποίηση πολύ επιτακτικών αναγκών.
Παράλληλα, σύμφωνα με τον κ. Μπάλτα, παρατηρούνται καταναλωτικές προσαρμογές μικρότερης κλίμακας, όπως για παράδειγμα η δημιουργία αποθέματος σε προϊόντα που αναμένεται να ανατιμηθούν σημαντικά, μεταφέροντας αγορές του εγγύς μέλλοντος στο παρόν.

«Η πίεση στους προϋπολογισμούς των καταναλωτών θα ενταθεί εφόσον το κόστος της ενέργειας δεν μειωθεί και παραμείνει πολύ υψηλό κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, όπου στις συνήθεις ενεργειακές δαπάνες προστίθεται εκείνη της θέρμανσης» τονίζει ο κ. Μπάλτας.

Ο ίδιος συμπληρώνει ότι εκτός από την πολύ ακριβή ενέργεια που έχει ανατιμητική επίδραση στην οικονομία, οι πληθωριστικές πιέσεις οφείλονται επίσης στην αναστάτωση των διεθνών εφοδιαστικών αλυσίδων και μεταφέρονται στην ελληνική οικονομία μέσω των εισαγωγών ενδιάμεσων ή τελικών αγαθών.

«Βέβαια, αυτή είναι η ώρα για την έμπρακτη απόδειξη της κοινωνικής υπευθυνότητας από την πλευρά των επιχειρήσεων, οι οποίες καλούνται να συνδράμουν στο μέτρο που αναλογεί στην κάθε μία στη συγκράτηση του κόστους ζωής των καταναλωτών. Σημειώνεται ότι η τρέχουσα συγκυρία είναι δύσκολη για τους καταναλωτές που έχουν ήδη πιεστεί από την πολυετή οικονομική κρίση και τις συνέπειες της πανδημίας και αντιμετωπίζουν μία νέα απειλή στην αύξηση του κόστους ζωής. Καθώς οι πληθωριστικές τάσεις αποδίδονται κυρίως στις συνθήκες που επικρατούν στην πλευρά της προσφοράς της οικονομίας, επανέρχεται στο προσκήνιο, με ακόμα μία αφορμή, το διαχρονικό και σταθερά επίκαιρο αίτημα για δυναμική ανασυγκρότηση της ελληνικής παραγωγής» τονίζει ο κ. Μπάλτας.

Από την πλευρά του ο Δρ. Λευτέρης Κιοσές, γενικός διευθυντής ΙΕΛΚΑ μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ επισημαίνει ότι η πίεση των ανατιμήσεων στις τιμές προϊόντων φαίνεται ότι ήδη επηρεάζει τις καταναλωτικές συμπεριφορές στην αγορά και εξηγεί:

«Ενώ πέρυσι την ίδια εποχή κυριαρχούσαν τα κριτήρια της ποιότητας, της ασφάλειας και της ευκολίας στη διαδικασία επιλογής προϊόντων από τους καταναλωτές, σήμερα ήδη οι μετρήσεις δείχνουν ότι αυτή η τάση έχει αναστραφεί και οι καταναλωτές αναζητούν τα κριτήρια της τιμής, της αξίας και των προσφορών/εκπτώσεων». Πρόκειται για αγοραστικές συμπεριφορές που θυμίζουν μετρήσεις της προηγούμενης δεκαετίας, σύμφωνα με τον κ. Κιοσέ.

Παράλληλα, από την πλευρά των επιχειρήσεων έχει ήδη αναγνωριστεί αυτή η αλλαγή. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΕΛΚΑ, στελέχη του κλάδου του κλάδου λιανεμπορίου-FMCG θεωρούν ότι προτεραιότητες του καταναλωτή είναι κυρίως οι τιμές και η δαπάνη του, προσπερνώντας άλλα κριτήρια σε σημασία.

«Με βάση τις ενδείξεις αυτές και τις προβλέψεις για τους μακροοικονομικούς παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές προκύπτει ότι τους επόμενους μήνες θα δούμε μία παγίωση αυτής της κατάστασης την οποία θα κληθούν να διαχειριστούν οι επιχειρήσεις του κλάδου» σημειώνει ο κ. Κιοσές.

https://www.dikaiologitika.gr/eidhseis/politikes-eidhseis/359383/to-sxedio-mitsotaki-gia-ti-mesaia-taksi-kai-tous-asthenesterous-o-katotatos-misthos-to-koinoniko-merisma-kai-i-akriveia