Με αφορμή οδοιπορικό σε χωριά του νομού Ηλείας (Εφύρα, Ροβιάτα, Οινόη), το περιοδικό των Financial Times φιλοξενεί εκτενές άρθρο για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, οκτώ χρόνια μετά το ξέσπασμά της, «ζωγραφίζοντας» την κατάσταση με τα μελανότερα χρώματα και απορώντας πόσα ακόμα μπορούν να αντέξουν οι Έλληνες.
«Κινδυνεύουμε», λέει στους FT ο Άγγελος Πετρόπουλος, αρτοποιός και δήμαρχος της Εφύρας. «Τα πάντα πάνε χειρότερα. Του χρόνου ακόμα περισσότερο. Οι γέροι θα πεθάνουν. Οι νέοι δεν θα μείνουν. Χρειαζόμαστε βοήθεια».
Αυτή η έκκληση ακούγεται όλο και περισσότερο σε όλη την Ελλάδα, μετά από οκτώ χρόνια οικονομικής καταστροφής, γράφει ο συντάκτης των FT. Σήμερα η χώρα έχει γίνει συνώνυμη των βίαιων οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών επιπτώσεων της κρίσης του 2008. Η οικονομία συρρικνώθηκε κατά σχεδόν ένα τρίτο τα χρόνια που ακολούθησαν και η κυβέρνηση είναι ουσιαστικά χρεοκοπημένη χωρίς εξωτερική βοήθεια: χρωστά περίπου 320 δισ. ευρώ, σχεδόν το διπλάσιο του ΑΕΠ της χώρας.
Οι επιπτώσεις αυτών των οικονομικών δυσκολιών γίνονται τώρα αισθητές σε όλη τη χώρα. Η ανεργία βρίσκεται στο 23%, και το 44% των ατόμων ηλικίας 15-24 ετών είναι άνεργα. Πάνω από το ένα τρίτο των Ελλήνων στερούνται τα βασικά, όπως θέρμανση ή τηλεφωνική σύνδεση.
Το 2015, το 15% του πληθυσμού ζούσε σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, έναντι του 2% το 2009, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της διαΝΕΟσις. «Υπάρχουν οικογένειες που δεν έχουν τίποτα να φάνε», λέει στους FT ο κ. Πετρόπουλος.
Όπως αναφέρεται στο άρθρο, το καλοκαίρι του 2015 η Ελλάδα έφτασε στο χείλος της οικονομικής καταστροφής, με την ΕΕ να προειδοποιεί πως αυτό μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το μέλλον της Ευρώπης. Μετά από μήνες πολιτικών ακροβασιών από την ελληνική κυβέρνηση και τις ευρωπαϊκές αρχές, η Ελλάδα έλαβε πακέτο 86 δισ. ευρώ, το τρίτο πακέτο διάσωσης μέσα σε πέντε χρόνια.
Δεκαοκτώ μήνες μετά, η ελληνική κρίση έχει εξαφανιστεί από το μυαλό πολλών στην Ευρώπη και έχει αντικατασταθεί από δυσκολίες όπως το Brexit, το κύμα τρομοκρατικών επιθέσεων σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις και τις επερχόμενες εκλογές σε χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία. Όμως στην Ελλάδα η κρίση μαίνεται.
Αν και η χώρα βρίσκεται αναμφίβολα σε καλύτερη κατάσταση οικονομικά απ’ ό,τι ήταν πριν από δύο χρόνια, ωστόσο η κοινωνική κρίση έχει ενταθεί. Ως αντάλλαγμα για τη διάσωση, οι αξιωματούχοι απαίτησαν περισσότερα μέτρα λιτότητας.
Οι δαπάνες στα νοσοκομεία, στα σχολεία και στο δίκτυο κοινωνικής προστασίας έχουν πετσοκοπεί, αφήνοντας όλο και περισσότερους από τους πιο ευάλωτους Έλληνες χωρίς στήριξη.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι μπορεί να χαιρετίζουν τις ενδείξεις ότι η ελληνική οικονομία βελτιώνεται, όμως φαίνεται απίθανο να υπάρξει κάποιο σημαντικό σημείο καμπής. Με πολλούς τρόπους, πρόκειται απλά για μια ανάκαμψη στα χαρτιά, σχολιάζει ο συντάκτης των FT: η φτώχεια αυξάνεται και η ανεργία εξακολουθεί να είναι η υψηλότερη στην Ευρώπη.
Υπενθυμίζει την έκθεση του ΔΝΤ τον περασμένο Σεπτέμβριο, στην οποία το Ταμείο ανέφερε πως η Ελλάδα έχει κάνει τεράστιες θυσίες για να φτάσει εκεί που είναι, όμως τα σημαντικά επιτεύγματα στον εξορθολογισμό του προϋπολογισμού, στη μείωση του ελλείμματος και στη βελτίωση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας, είχαν «μεγάλο τίμημα για την κοινωνία και δοκίμασαν τις αντοχές της».
Την ίδια ώρα, αυξάνονται οι αντιδράσεις των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων, με το κυβερνών κόμμα να βρίσκεται σε «ελεύθερη πτώση» στις δημοσκοπήσεις.
Οι FT κάνουν λόγο για πολιτική αστάθεια, σημειώνοντας πως το ενδεχόμενο νέων εκλογών ή κατάρρευση των διαπραγματεύσεων για τη μελλοντική οικονομική βοήθεια γίνεται ακόμα πιο πιθανό.
Οι Financial Times κάνουν αναφορά στα ελληνικά χωριά, που σε περιόδους εθνικών δυσκολιών προσέφεραν ένα καταφύγιο, λέγοντας πως σήμερα αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες, αφού ακόμα και μικρές περικοπές στους δημοτικούς προϋπολογισμούς αρκούν για να βάλουν τέλος σε ζωτικής σημασίας υπηρεσίες.
Πολλά σχολεία έχουν κλείσει, δρομολόγια λεωφορείων έχουν καταργηθεί, αναγκάζοντας τα χωριά να εκτλούν τις συγκοινωνίες τους με ταξί.
Οι σαρωτικοί νέοι φόροι έχουν ήδη δημιουργήσει πρόβλημα επιβίωσης των κοινοτήτων. Είναι σύνηθες από μια σύνταξη, που μπορεί να είναι και μόλις των 300 ευρώ μηνιαίως, να στηρίζεται μια ολόκληρη οικογένεια, γράφει ο συντάκτης του άρθρου, τονίζοντας πως οι πιέσεις εντείνονται, λόγω των περικοπών σε συντάξεις και μισθούς και τις αυξήσεις στον ΦΠΑ.
Νέοι άνθρωποι φεύγουν από τα χωριά σε αναζήτηση εργασίας σε μεγαλύτερες πόλεις, μειώνοντας τον αγροτικό πληθυσμό της χώρας κατά 2,5% μέσα σε οκτώ χρόνια, γράφουν οι FT, συμπληρώνοντας πως αυτοί που έμειναν στα χωριά μιλούν για εγκατάλειψη.
«Οι απαιτήσεις της τρόικας δεν έχουν επηρεάσει τους πλούσιους αλλά τους πιο φτωχούς», δηλώνει η Λίτσα Ανδριοπούλου, ιδιοκτήτρια παντοπωλείου της Εφύρας. «Οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν αλλάξει. Ο κόσμος κλείνεται στα σπίτια του. Δεν βγαίνει. Αυτοί που είχαν επιχειρήσεις εδώ τις έκλεισαν».
Η Εκάβη Βαλλερά, γενική διευθύντρια της ανθρωπιστικής ΜΚΟ ΔΕΣΜΟΣ, αναφέρει πως «η κατάσταση επιδεινώνεται». «Αυτό που βλέπουμε είναι πως εκείνο που χρειάζεται περισσότερο τώρα είναι το φαγητό. Αυτό δείχνει πως τα προβλήματα αφορούν στα στοιχειώδη, όχι στην ποιότητα της ζωής».
Όπως τονίζουν οι FT, η φτώχεια της Ελλάδας δεν περιορίζεται στις ιστορικά φτωχότερες αγροτικές περιοχές, καθώς εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων αντιμετωπίζουν δυσκολίες και στις μεγάλες πόλεις.
Στην Αθήνα, άνθρωποι κουλουριάζονται έξω από κοινωνικά ιατρεία, ενώ δεκάδες άστεγοι κοιμούνται στις εισόδους κτιρίων γύρω από τους μεγαλύτερους δρόμους. Εννέα χιλιάδες άνθρωποι στην Αθήνα (σε πληθυσμό περίπου 665.000 ανθρώπων) είναι άστεγοι και το 71% εξ αυτών άρχισε να κοιμάται στους δρόμους τα τελευταία πέντε χρόνια, σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε με τη στήριξη του δημάρχου Αθηναίων. Ναρκομανείς και πόρνες βρίσκονται λίγα μέτρα από ξενοδοχεία στα οποία τουρίστες πληρώνουν 200 ευρώ το βράδυ για ένα δωμάτιο με θέα την Ακρόπολη.
Το πρόβλημα της Ελλάδας εντείνεται και από την προσφυγική κρίση, τονίζουν οι FT, καθώς περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν φτάσει στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια, δυσκολεύοντας ακόμα περισσότερο την κατάσταση στις παροχές του δημόσιου τομέα.
Πέραν του κόστους της διαχείρισης των προσφύγων/μεταναστών, η Αθήνα φοβάται πως η μαζική έλευση μεταναστών θα πλήξει τον κρίσιμης σημασίας τουριστικό τομέα της χώρας, αν και μέχρι στιγμής οι φόβοι αυτοί δεν επιβεβαιώνονται.
Πάντως, δεν έχουν «αφεθεί» όλοι στη μοίρα. «Ναι, η κυβέρνηση δυσκολεύει όλο και περισσότερο τον κόσμο να βγάλει τα προς το ζειν, να έχει ένα κτήμα, να έχει μια επιχείρηση. Όμως πρέπει να προσπαθήσουμε. Δεν μπορούμε απλά να καθόμαστε και να περιμένουμε να έρθουν να μας σκοτώσουν», σχολιάζει ο Γιάννης Ρέτσης, από τη Ροβιάτα. «Πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Αν είσαι στη θάλασσα, μέσα στα κύματα, πρέπει πάντα να λες ότι σύντομα θα δεις στεριά».
Ημερησία
Η γιαγιά στο βίντεο κατά δήλωσή της είναι αναλφάβητη. Ακούστε τι λέει σε 1′.21»… Τα πάντα.
Από αναλύσεις περί κρίσης άλλο τίποτα! Από το 2010 όταν την καταλάβαμε μέχρι και σήμερα από το πρωί μέχρι το βράδυ δεν ακούμε και δεν διαβάζουμε τίποτα άλλο παρά απόψεις κι αναλύσεις για το τι μας οδήγησε ως εδώ…
Εκεί που πάσχουμε είναι στο πως θα βγούμε από την παγίδα στην οποία μόνοι μας πέσαμε.
Συνήθως οι απλοί άνθρωποι που ζουν μέσα στην κοινωνία,βιώνουν την καθημερινότητα και πολύ περισσότερο όσοι έχουν ζήσει άλλες πολύ πιο δύσκολες εποχές κάνουν πολύ καλύτερες και ουσιαστικές αναλύσεις από τους “αποστειρωμένους” ειδικούς.
Μπορεί οι συνολικές εξαγωγές της χώρας να «βυθίζονται» με τη συνολική αξία τους να υποχωρεί κατά 8,1% και κάτω από το όριο των 12 δισ. ευρώ, ωστόσο οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων επιμένουν για ακόμη μία χρονιά καταγράφοντας αύξηση 6%.
Τα τρόφιμα και τα αγροτικά εμπορεύματα ακολουθούν τη δική τους πορεία κόντρα στη γενικότερη αστάθεια που συνεχίζει να χαρακτηρίζει το εξωτερικό εμπόριο της χώρας, με προϊόντα όπως το ελαιόλαδο, τα φρουτολαχανικά, οι ελιές, τα ψάρια, τα τυριά, το βαμβάκι και ο καπνός, που αποτελούν την εμπροσθοφυλακή του κλάδου, να επιβεβαιώνουν ότι αποτελούν την «αιχμή του δόρατος» του εγχώριου εξαγωγικού εμπορίου.
Η εικόνα του χάρτη των εξαγωγών θυμίζει το 2015, χρονιά κατά την οποία ενώ το πρόσημο των ελληνικών εξαγωγών ήταν αρνητικό, τα αγροδιατροφικά προϊόντα βελτίωσαν τις δικές τους εξαγωγικές επιδόσεις σε ποσοστό 14% και πλέον.
Ξεχωρίζουν οι επιδόσεις προϊόντων, όπως τα τυριά, τα πορτοκάλια και τα καπνά, που αναρριχήθηκαν στις θέσεις της κατάταξης με τα πιο σημαντικά εξαγωγικά προϊόντα, ενώ το παρθένο ελαιόλαδο διατηρεί θέση ανάμεσα στα κορυφαία προϊόντα που εξάγει η χώρα μας. Την ίδια ώρα, εντύπωση προκαλεί η είσοδος αγροτικών προϊόντων, όπως το σκληρό σιτάρι και τα μανταρίνια, στη λίστα με τα 100 κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα της χώρας.
Δυναμικός κλάδος
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο πρώτο εξάμηνο του 2016, χρονικό διάστημα κατά το οποίο οι συνολικές εξαγωγές υποχώρησαν κατά 8,1% σε αξία σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015, τα προϊόντα αγροδιατροφής καταγράφουν άνοδο 6%.
Μάλιστα, σε βάθος τριετίας οι ελληνικές εξαγωγές προϊόντων αγροδιατροφής εμφανίζονται ενισχυμένες κατά περίπου 30%, παρά το έντονο υφεσιακό κλίμα, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο συγκεκριμένος κλάδος παραμένει ένας από τους σημαντικότερους και πιο δυναμικούς εξαγωγικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας.
Τα τελευταία χρόνια τα αγροτικά προϊόντα κερδίζουν διαρκώς έδαφος στις ξένες αγορές και σημαντικές εξαγωγικές και παραγωγικές επιδόσεις συνθέτουν την εικόνα που διαμορφώνει ο χάρτης του εξωτερικού εμπορίου. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την πρώτη θέση παγκοσμίως στις εξαγωγές ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας, όπως οι τσιπούρες και τα λαβράκια, την τρίτη θέση παγκοσμίως στην παραγωγή ελιάς, ελαιολάδου, ακτινιδίων και κρόκου, βρίσκεται στο τοπ 20 των χωρών με παραγωγή και εξαγωγές βαμβακιού, ενώ παράγει περισσότερα από 100 προϊόντα που έχουν ελληνική ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης ή Προστατευόμενη Γεωγραφική Ενδειξη), καθιστώντας τα μοναδικά σε όλο τον κόσμο, όπως η μαστίχα και η φέτα.
Η Ελλάδα αποτελεί βασική προμηθεύτρια αγροτικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές, καθώς συμπεριλαμβάνεται στους πέντε πρώτους προμηθευτές αγροτικών προϊόντων σε 25 χώρες με ποσοστά συμμετοχής στις εισαγωγές τους που ξεπερνούν το 80%.
Οι ανταγωνιστές
Βασικοί ανταγωνιστές μας στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ και του ΟΟΣΑ είναι η Ισπανία και η Ιταλία, που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 1/3 του συνολικού ανταγωνισμού. Παράλληλα και η Τουρκία αναδεικνύεται σε έναν από τους βασικότερους ανταγωνιστές της Ελλάδας στα αγροτικά προϊόντα, καθώς καταλαμβάνει την έκτη θέση, αντιπροσωπεύοντας το 3,4% του συνολικού ανταγωνισμού.
Βέβαια, λόγω της παρατεταμένης κρίσης των τελευταίων ετών η κατανάλωση νωπών αγροτικών προϊόντων σημειώνει κάμψη στις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, που διαχρονικά αποτελούσαν σημαντικές αγορές και φορείς, όπως ο ΣΕΒΕ, έχουν επανειλημμένα επισημάνει την ανάγκη στοχευμένης προώθησης των ελληνικών αγροτικών προϊόντων σε χώρες με αυξανόμενο ρυθμό ανάπτυξης και μεγάλο πληθυσμό, όπως η Κίνα και η Ινδία, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν εναλλακτικές αγορές για τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα.
Για παράδειγμα, οι μακρινές αγορές της Ασίας θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχο για εξαγωγές ακτινιδίων και σταφυλιών, καθώς πρόκειται για φρούτα υψηλής ζήτησης και θρεπτικής αξίας που διατηρούνται για ικανό χρονικό διάστημα σε ψυγεία και μπορούν να μεταφερθούν και θαλάσσια χωρίς αλλοίωση της ποιότητάς τους. Αντίστοιχη πολιτική ακολουθούν ήδη με επιτυχία άλλες κοινοτικές μεσογειακές αγορές, όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία.
ethnos.gr
Ανάλυση των επιπτώσεων που θα έχει το Brexit στο ελληνικό πρόβλημα, κάνει η Deutsche Welle λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. Οπως τονίζεται στην ανάλυση:
Στο Βερολίνο επικρατεί έντονη κινητικότητα. Η μια σύσκεψη ακολουθεί την άλλη. Κάθε φορά με διαφορετική σύνθεση: η καγκελάριος Μέρκελ με τις ηγεσίες των ΚΟ και σημαντικούς υπουργούς, κατόπιν οι ΚΟ των Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών, ενώ συνεχώς γίνονται άτυπες συναντήσεις. Στο δε κτήριο του Ράιχσταγκ η Ολομέλεια της Γερμανικής Βουλής φαίνεται να συνεδριάζει κανονικά ακολουθώντας τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Στην πραγματικότητα όμως οι σκέψεις όλων περιστρέφονται γύρω από το ερώτημα τι θα συμβεί από δω και πέρα.
Σε κάθε περίπτωση πρωταρχικός στόχος του Βερολίνου είναι η διατήρηση της ενότητας της ΕΕ και ο περιορισμός της επιρροής των ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων στα κράτη μέλη. Η γερμανική απάντηση στις φυγόκεντρες δυνάμεις είναι η ολοένα μεγαλύτερη σύγκλιση εντός της ΕΕ.
Αυτό τουλάχιστον ήταν το πνεύμα της δήλωσης της γερμανίδας καγκελαρίου σήμερα από το Βερολίνο. Δεδομένου ότι η βρετανική απόφαση συνιστά τομή για την ΕΕ, η Άγκελα Μέρκελ κάλεσε όλες τις πλευρές να τηρήσουν ηρεμία και να λάβουν τις αποφάσεις τους με «ιστορική συνείδηση».
To Brexit είναι μια αφύπνιση
Γεγονός είναι πάντως είναι ότι κανείς δεν περίμενε στα σοβαρά αυτή την απόφαση των Βρετανών, όπως παραδέχονται με αφοπλιστική ειλικρίνεια εκπρόσωποι όλων των κομμάτων. Μιλώντας στη Deutsche Welle ο πρόεδρος των Πρασίνων Τζεμ Έζντεμιρ δηλώνει ότι κανείς αυτή στιγμή δεν διαθέτει κάποιο σχέδιο για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπισθεί η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και κανείς δεν είναι σε θέση να δώσει απαντήσεις για τις συνέπειες του Brexit. Εξ ου και το ξάφνιασμά του στην ερώτηση ποιες θα είναι οι συνέπειες της βρετανικής εξόδου για το ελληνικό πρόβλημα.
Όπως απαντά ο Τζεμ Έζντεμιρ, για την άνοδο των λαϊκιστικών δυνάμεων στην Ευρώπη συνέβαλε αποφασιστικά η πολιτική που ακολουθείται στην ΕΕ τα τελευταία χρόνια. Σε πολλούς ευρωπαίους πολίτες έχει δημιουργηθεί η αίσθηση ότι η ΕΕ δεν είναι ένα εγχείρημα για την οικονομική ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ευημερία. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την ελληνική κρίση ο κ. Έζντεμιρ εκτιμά ότι: «Είναι προφανές ότι δεν αρκεί να επενδύεις μόνο στη λιτότητα και σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, που αδιαμφισβήτητα είναι αναγκαίες. Στο τέλος της ημέρας χρειάζεται και η ανάπτυξη, θα πρέπει να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Σε διαφορετική περίπτωση η Ευρώπη θα καταρρεύσει. Η υψηλή ανεργία των νέων στη νότια Ευρώπη συνιστά πρόβλημα και για τη Γερμανία. Εάν οι άνθρωποι δεν δουν ελπίδα στην Ευρώπη θα στραφούν στον εθνικισμό. Το αποτέλεσμα στη Μ. Βρετανία μπορεί να χρησιμεύσει για όλους μας ως μια αφύπνιση για βασικές αλλαγές.»
«Το πρόβλημα της Ελλάδας σχετίζεται με το χρέος»
Βασικές αλλαγές θέλει και ο βουλευτής και κορυφαίο στέλεχος των βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών Χανς Πέτερ Ουλ. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση της Deutsche Welle το μέλος της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων διαχωρίζει την περίπτωση της Μεγάλης Βρετανίας από αυτή της Ελλάδας.
«Κανένας λογικά σκεπτόμενος Έλληνας δεν θέτει θέμα εξόδου της Ελλάδας από την ΕΕ», τονίζει ο κ. Ουλ. Το πρόβλημα της Ελλάδας σχετίζεται με το χρέος. Ως τώρα έχουν γίνει αρκετά για να μειωθούν τα βάρη, για τα επόμενα χρόνια, η χώρα δεν θα πληρώνει τόκους. Το ζητούμενο τώρα είναι σύμφωνα με τον κ. Ούλ ότι: «Θα πρέπει οι θεμελιώδεις Ευρωπαϊκές Συνθήκες να μην είναι μόνο για τους καλούς καιρούς αλλά θα πρέπει να είναι ανθεκτικές για όλες τις εποχές. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει από κοινού να συμβάλουν σε αυτή την προσπάθεια. Οι Συνθήκες θα πρέπει να αλλάξουν - και μαζί με την Ελλάδα.»
Και το κόμμα «Η Αριστερά» ξαφνιάστηκε από το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος. Αναφορικά με τις συνέπειές του η πρόεδρος της ΚΟ Σάρα Βάγκενκνεχτ τονίζει ότι προκειμένου να διατηρηθεί η ενότητα της ΕΕ θα πρέπει το κεντρικό μέλημα της γερμανικής κυβέρνησης να είναι η αλλαγή πλεύσης. Η κ. Βάγκενκνεχτ δηλώνει στη Deutsche Welle:
«To Brexit δείχνει τη μεγάλη κρίση εμπιστοσύνης εντός της ΕΕ λόγω της πολιτικής που ακολουθεί. Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας βλέπουμε μια χώρα που έχει αντιμετωπισθεί με τον χειρότερο τρόπο από ευρωπαϊκούς θεσμούς, που έχει εξαναγκασθεί να ακολουθήσει μια πορεία που αύξησε ραγδαία την φτώχεια, που γονάτισε την οικονομία. Σαφώς θα πρέπει τώρα όλοι να προβληματιστούν στην ΕΕ κατά πόσο θέλουν να συνεχίσουν να ακολουθούν αυτό το δρόμο που θα σήμαινε και επιπλέον μείωση της εμπιστοσύνης και πίστης και που θα αύξανε την αντίδραση του κόσμου.
Το σωστό θα ήταν μια αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής στο σύνολό της θέτοντας ως μέτρο κοινωνικά κριτήρια. Μια τέτοια αλλαγή θα ήταν σίγουρα προς όφελος της Ελλάδας αλλά και προπαντός ολόκληρης της Ευρώπης.”