Σωρείες παραλείψεων και παρατυπιών καταγράφει το πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος για την Attica Bank, ύστερα από έλεγχο που έγινε για λογαριασμό του SSM.

Οπως αναφέρει το «Εθνος», οι ελεγκτές διαπίστωσαν σωρεία παραλείψεων σε τρεις κρίσιμους τομείς: Στη διοίκηση, στη διαχείριση πιστωτικού κινδύνου και στο μηχανογραφικό της σύστημα. Επίσης παρατυπίες διαπιστώθηκαν και κατά τη διαδικασία της πρόσφατης αύξησης μετοχικού κεφαλαίου στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησής της.

Η Attica Bank δεν διέθετε ούτε στοιχειώδες σύστημα Excel ώστε να υπολογίζεται αυτόματα το επιτόκιο euribor και τα περιθώρια κέρδους στις χορηγήσεις. Δηλαδή ο υπολογισμός των επιτοκίων δεν γινόταν αυτόματα από το σύστημα, αλλά υπολογίζονταν με το χέρι - manually, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το πόρισμα. Η Τράπεζα Αττικής σε περίπτωση κυβερνοεπίθεσης (cyber attack) -σαν αυτή που δέχθηκαν το καλοκαίρι του 2015 όλες οι ελληνικές τράπεζες- δεν μπορούσε να την αντιμετωπίσει και ο κίνδυνος ήταν μεγάλος να «κρασάρει» το σύστημα και να χάσει όλα τα στοιχεία δανείων και καταθέσεων.

Ακόμα η τράπεζα δεν είχε back up, δηλαδή σύστημα ανάκτησης των δεδομένων της, γεγονός που μπορεί να συμβεί «μετά από ένα μεγάλο καταστροφικό γεγονός» όπως αναφέρει το πόρισμα.
Το μηχανογραφικό σύστημα δεν πέρναγε από κανένα έλεγχο, ούτε μία φορά τον χρόνο, με αποτέλεσμα να υπάρχει ο κίνδυνος αν έπεφτε το σύστημα να πέσει και η τράπεζα.

Τα λάθη του Excel ήταν πολλά και στο σύστημα που κατέγραφε τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα.
Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο πόρισμα από λάθος δεν υπολογίστηκαν μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) ύψους 72 εκατ. ευρώ.
Συγκεκριμένα 555 δανειολήπτες είχαν από εταιρικά και δάνεια λιανικής 72 εκατ. ευρώ που δεν τα εξυπηρετούσαν στην ώρα τους και η τράπεζα θα έπρεπε να είχε λάβει τις ανάλογες προβλέψεις. Το Excel δεν μπορούσε από λάθος στο σύστημα να «δει» αυτά τα δάνεια και η τράπεζα δεν είχε λάβει τις ανάλογες προβλέψεις.

Ανοίγματα στο 57%
Αποτέλεσμα του «τυφλού» συστήματος είναι η Τράπεζα Αττικής να έχει σήμερα τους χειρότερους δείκτες μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στο 57%. Σε δανειακό χαρτοφυλάκιο ύψους 3,9 δισ. ευρώ (30 Μαρτίου 2016) τα καθυστερούμενα δάνεια ήταν 2,2 δισ. ευρώ και οι προβλέψεις 1,5 δισ. ευρώ. Ολα τα συστήματα της τράπεζας που κοστολογούσαν το ρίσκο και έπαιρναν προβλέψεις για τα δάνεια, αλλά και στάθμιζαν την πιστοληπτική ικανότητα των πελατών της ήταν διάτρητα και απαρχαιωμένα.

Η Attica Bank, που έφτασε τις προηγούμενες μέρες ένα βήμα πριν από τον γκρεμό, καθώς θα βρισκόταν υπό επιτροπεία και θα πήγαινε σε εκκαθάριση, είχε πολλά θέματα και σε επίπεδο διοίκησης. Η εταιρική διακυβέρνηση χώλαινε, καθώς υπήρχαν μέλη στο ΔΣ της τράπεζας και στις Επιτροπές που δεν πληρούσαν τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις του νόμου 4346/2015 για τις τραπεζικές διοικήσεις. Ιδιαίτερη αναφορά κάνει το πόρισμα και στη διαδικασία της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου λόγω της ανακεφαλαιοποίησης.

Οπως σημειώνουν οι ελεγκτές, μέρος της αύξησης κεφαλαίου της Attica Βank και συγκεκριμένα 57,35 εκατ. είναι παράτυπα γιατί θεωρούνται ότι καλύφθηκαν με αυτοχρηματοδότηση. Με απλά λόγια η τράπεζα χρησιμοποίησε 57,35 εκατ. για να καλύψει μέρος της αύξησης κεφαλαίου και με ίδια μέσα και μέσω δανεισμού.
Επίσης το πόρισμα αναφέρεται σε ομάδα δανείων, τα οποία χορηγήθηκαν χωρίς να τηρηθούν οι τραπεζικοί κανόνες και η τραπεζική δεοντολογία. Διαπιστώνει το πόρισμα ότι πολλά δάνεια δεν έχουν νομική κάλυψη.
Και ότι κάποια από αυτά βρίσκονται στην κυριολεξία στον αέρα.

Επίσης χορηγούνταν δάνεια χωρίς να έχουν ληφθεί ουσιαστικές εξασφαλίσεις.
Και σε πολλές περιπτώσεις οι εγγυήσεις δεν παρέχουν ουσιαστικές εξασφαλίσεις.

Τα κριτήρια χορήγησης δανείων σε ορισμένα δάνεια είναι διάτρητα.

Το πόρισμα διαπιστώνει επίσης ότι ο μηχανισμός παρακολούθησης του δανείου από την εκταμίευση έως ότου καταστεί μη εξυπηρετούμενο ήταν επίσης διάτρητος.
Με αποτέλεσμα σε πολλά δάνεια η Attica Βank ενώ τα collaterals (εγγυήσεις) έχαναν την αξία τους δεν ζητούσε από τους επιχειρηματίες να φέρουν νέες εγγυήσεις.
36 κραυγαλέες παραλείψεις

Το πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος αναφέρεται σε 36 παραλείψεις σε ό,τι αφορά την εταιρική διακυβέρνηση, τη διαχείριση και κοστολόγηση του κινδύνου, τα συστήματα μηχανοργάνωσης της τράπεζας. Δεν γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένα «κόκκινα» δάνεια, ούτε σε συγκεκριμένα δάνεια που βρίσκονται σε καθυστέρηση.
Το πόρισμα αναφέρει μεταξύ άλλων:
• Για την εταιρική διακυβέρνηση: Ανεπαρκή σύνθεση του ΔΣ. Κάποια μέλη δεν συμμετείχαν στα διοικητικά συμβούλια, δεν γνώριζαν τη στρατηγική και το επιχειρησιακό σχέδιο της τράπεζας.

• Διαπιστώνει μη επαρκή σύνθεση και λειτουργία της επιτροπής ελέγχου.

• Ανεπαρκή διαχείριση ρίσκου. Και μη αποδοτική δομή και λειτουργία του τμήματος καθυστερούμενων δανείων.

• Ακατάλληλους μηχανισμούς ελέγχου. Και ακόμα ότι το τμήμα διαχείρισης κινδύνων δεν είχε πλήρη ανεξαρτησία, διότι τα μέλη του συμμετείχαν και σε επιτροπές χορηγήσεων.

• Για το επιχειρησιακό μοντέλο ότι δεν υπήρχε πολιτική τιμολόγησης δανείων. Εδώ περιλαμβάνονται και οι παρατυπίες στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου για την ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας.

• Για τη διαχείριση κινδύνου, ότι η τράπεζα είχε ανεπαρκή κριτήρια εταιρικού δανεισμού. Ο πελάτης δεν αξιολογούνταν με βάση την πιστοληπτική του ικανότητα. Η τιμολόγηση των δανείων δεν αξιολογούσε το ρίσκο και δεν αντικατόπτριζε τον κίνδυνο. Ακόμα και οι αλλαγές των επιτοκίων γίνονταν με το χέρι, καθώς το Excel δεν μπορούσε να ακολουθήσει τις αλλαγές των επιτοκίων euribor. Δεν υπήρχε μηχανισμός εσωτερικού ελέγχου για τις αλλαγές σε δανειακές συμβάσεις. Το σύστημα με απλά λόγια δεν μπορούσε να δει όλα τα κόκκινα δάνεια, με αποτέλεσμα να μην μπορεί η τράπεζα εγκαίρως να λάβει τις κατάλληλες προβλέψεις. Επίσης η τράπεζα δεν είχε συμμορφωθεί με τους κανόνες της ΕΒΑ ως προς την κατάταξη των ανοιγμάτων. Ο μηχανισμός αξιολόγησης των εγγυήσεων ήταν ελλιπής. Δεν υπήρχαν βάσεις δεδομένων σε ό,τι αφορά την αξία των ενεχύρων.

• Μηχανογραφικό σύστημα: παρότι αναφέρει το πόρισμα ότι είχε εγκριθεί κονδύλι για την αναβάθμιση του μηχανογραφικού συστήματος η επένδυση δεν έγινε. Ολο το σύστημα ήταν έωλο καθώς υπήρχε πλήρης απουσία ποιοτικών ελέγχων. Το πόρισμα σημειώνει ότι αν και υπήρχε γραφείο ασφαλείας του συστήματος η θέση παρέμενε άδεια για περισσότερο από 1 χρόνο. Η τράπεζα ήταν εξαιρετικά εκτεθειμένη σε κινδύνους από κυβερνοεπιθέσεις. Το μηχανογραφικό δεν λειτουργούσε με κανόνες ασφαλείας με αποτέλεσμα κρίσιμα στοιχεία να μην περνάνε στο σύστημα.
Ακόμα διαπιστώνει μη σωστό διαχωρισμό αρμοδιοτήτων στην αξιολόγηση αιτημάτων δανειοδότησης και των εγκρίσεων αυτών των αιτημάτων.