Νέοι, αυστηροί κανόνες για το «σπάσιμο» στα γκισέ των τραπεζών των 500ευρων, καθορίζει η εγκύκλιος της Τράπεζας της Ελλάδος η οποία δίνει οδηγίες στους τραπεζικούς για το τι πρέπει να κάνουν με τους πελάτες τους.

Μάλιστα, τον τελευταίο καιρό υπήρξε μεγάλη κινητικότητα στα γκισέ, έπειτα από τις φήμες ότι η ΕΚΤ σχεδιάζει να αποσύρει το χαρτονόμισμα λαμβάνοντας μέτρα για την καταπολέμηση της διακίνησης «μαύρου» χρήματος.

Πολλοί έσπευσαν να ανταλλάξουν το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ με μικρότερα και μάλιστα υπήρξαν καταγγελίες ότι οι τράπεζες παίρνουν προμήθεια 5 ευρώ.

Η εγκύκλιος της ΤτΕ αναφέρει ότι οι τράπεζες υποχρεούνται να αθροίζουν το σύνολο των πράξεων ανταλλαγής τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ ανά πελάτη φυσικό πρόσωπο μηχανογραφικά και να τις συνεκτιμούν με άλλες συναλλαγές του με χαρτονομίσματα της ίδιας ονομαστικής αξίας, καθώς και με τις λοιπές συναλλαγές του. Αντίστοιχα υποχρεούνται να παρακολουθούν και τις υπόλοιπες συναλλαγές πελατών τους που εκτελούνται με τραπεζογραμμάτια που προσκομίζουν, όπως η κατάθεση σε λογαριασμό των ιδίων ή τρίτων, διασταυρώνοντας τις σχετικές κινήσεις με το οικονομικό και συναλλαγματικό προφίλ του εκάστοτε πελάτη.

Ωστόσο, είναι δεδομένο ότι αν κάποιος πάει να καταθέσει χρήματα στον λογαριασμό του ή σε λογαριασμούς τρίτων ταυτοποιείται. Είτε καταθέσει 500 ευρώ είτε λιγότερα δίνει στοιχεία, δηλαδή ονοματεπώνυμο, τηλέφωνο κ.λπ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει, ωστόσο, τι γίνεται με τις άλλες συναλλαγές. Αν π.χ. πάει κάποιος σε καταστήματα λιανικών πωλήσεων, σε σούπερ μάρκετ ή σε μαγαζιά με ρούχα και παπούτσια και θελήσει να πληρώσει με 500 ευρώ τι θα γίνει; Θα απορρίψει ο καταστηματάρχης το χαρτονόμισμα; Προφανώς όχι καθώς είναι υποχρεωμένος να πάρει τα χρήματα, εφόσον βεβαίως είναι γνήσιο.

Όμως, κανείς στο ταμείο δεν έχει δικαίωμα να ζητήσει ονοματεπώνυμο ή άλλα στοιχεία του αγοραστή, εκτός κι αν υπάρξει σχετική εγκύκλιος γι’ αυτό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ δεν πρόκειται να καταργηθεί και να χάσουν την περιουσία τους όσοι το έχουν. Αλλά θα «μαζεύεται» σταδιακά και θα αποσυρθεί από τις κεντρικές τράπεζες.

Φαίνεται, πάντως, ότι υπάρχει μεγάλος θησαυρός σε 500 ευρώ στις θυρίδες ή στα στρώματα και πολλοί είναι ανήσυχοι για το τι θα γίνει.

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΕΓΚΥΓΚΛΙΟΣ

ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜA

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ

ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Α.Π.:197

Αθήνα, 11.3.2016

ΕΠΕΙΓΟΝ

Προς:

Πιστωτικά ιδρύματα

που αποδέχονται καταθέσεις

από το κοινό

Θέμα: Ανταλλαγή τραπεζογραμματίων αξίας 500 ευρώ και εκτέλεση συναλλαγών με αυτά

Το τελευταίο χρονικό διάστημα, σε συνέχεια και της Απόφασης του Συμβουλίου Υπουργών της 12/2/2016 να καλέσει την Επιτροπή να διαβουλευθεί με την ΕΚΤ προκειμένου να εξετασθεί η λήψη μέτρων για τα υψηλής ονομαστικής αξίας χαρτονομίσματα και ιδιαίτερα αυτού των 500 ευρώ, ενόψει των στοιχείων που προέκυψαν από σχετική έρευνα της Europol και του σχεδίου δράσης της Επιτροπής που ακολούθως δημοσιεύθηκε, παρατηρείται αυξημένη ζήτηση εκ μέρους του συναλλακτικού κοινού για την ανταλλαγή, μέσω των πιστωτικών ιδρυμάτων, τραπεζογραμματίων της αξίας αυτής τα οποία οι συναλλασσόμενοι είχαν ενδεχομένως συγκεντρώσει κατά το πρόσφατο παρελθόν, σε άλλα μικρότερης αξίας. Το φαινόμενο αυτό συνεχίζεται παρά το ότι ουδεμία απόφαση έχει ληφθεί για την παύση έκδοσης του τραπεζογραμματίου των 500 ευρώ αλλά και του ότι και αν ακόμη ληφθεί στο μέλλον τέτοια απόφαση θα δοθεί ο κατάλληλος χρόνος για την ανταλλαγή των τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ με άλλα μικρότερης ονομαστικής αξίας από τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας. Ενόψει της κατάστασης αυτής επισημαίνουμε με την παρούσα ότι τα πιστωτικά ιδρύματα οφείλουν να λαμβάνουν τα προβλεπόμενα από το σχετικό θεσμικό πλαίσιο μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη για την πρόληψη και αποτροπή της χρήσης του τραπεζικού συστήματος για σκοπούς νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας μέσω και των πράξεων ανταλλαγής των εν λόγω τραπεζογραμματίων.

Ειδικότερα, τα πιστωτικά ιδρύματα, κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων των άρθρων 12-14 και 17-19 του Ν. 3691/2008 και των παρ. 1.2 και 1.3 της Απόφασης ΕΤΠΘ 281/5/17.3.2009, στο πλαίσιο της εγκεκριμένης πολιτικής τους για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, όταν προβαίνουν σε πράξεις ανταλλαγής τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ με χαρτονομίσματα μικρότερης αξίας ή αποδοχής αυτών ως μετρητών για τη διενέργεια συναλλαγών καλούνται να τηρούν τα ακόλουθα:

1.Να παρέχουν την υπηρεσία της ανταλλαγής τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ αποκλειστικά σε πελάτες τους και προκειμένου περί φυσικών προσώπων σε δικαιούχους καταθετικού λογαριασμού στο πιστωτικό ίδρυμα, υφισταμένου ή ανοιχθησομένου, τηρουμένων των ισχυουσών διατάξεων για τον περιορισμό της ανάληψης μετρητών και της μεταφοράς κεφαλαίων.

2.Μέσω κατάλληλων διαδικασιών και μέτρων που λαμβάνουν, να καταγράφουν και να καταχωρούν μηχανογραφικά κάθε πράξη ανταλλαγής τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ με άλλα μικρότερης αξίας.

3. Να αθροίζουν το σύνολο των πράξεων ανταλλαγής τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ ανά πελάτη-φυσικό πρόσωπο μηχανογραφικά και να τις συνεκτιμούν με άλλες συναλλαγές του με χαρτονομίσματα της εν λόγω ονομαστικής αξίας καθώς και με τις λοιπές συναλλαγές του κατά την εφαρμογή των μέτρων επιμέλειας που αναφέρονται ιδίως στις παραγράφους 5.4, εδάφ. (ν), (νί) και (νiiϊ), 5.16 (Συναλλαγές με μετρητά) καθώς και 8.1 και 8.2 της Απόφασης ΕΤΠΘ 281/5/17.3.2009, όπως ισχύει.

4.Στο πλαίσιο και των προαναφερόμενων μέτρων δέουσας επιμέλειας που εφαρμόζουν, αναλόγως και του κινδύνου ΞΧ/ΧΤ, να παρακολουθούν και τις λοιπές συναλλαγές πελατών τους που εκτελούνται με προσκομιζόμενα τραπεζογραμμάτια των 500 ευρώ, όπως, κατάθεση σε λογαριασμό των ιδίων ή τρίτων, αίτηση διενέργειας πληρωμής ή μεταφοράς πίστωσης κλπ., εν αναφορά και προς το οικονομικό/συναλλακτικό προφίλ του εκάστοτε πελάτη.

Επιπλέον υπενθυμίζεται ότι τα πιστωτικά ιδρύματα οφείλουν κατά την ανταλλαγή τραπεζογραμματίων υψηλής ονομαστικής αξίας με άλλα, μικρότερης αξίας, να συμμορφώνονται πλήρως προς τις υποχρεώσεις τους, οι οποίες απορρέουν από την εφαρμογή της ΠΔ/ΤΕ 2501/2002 περί της ενημέρωσης των συναλλασσομένων με τα πιστωτικά ιδρύματα για τους όρους που διέπουν τις συναλλαγές τους.

Θεμιστοκλής Αντωνίου

Αναπλ. Διευθυντής