Τις δέκα βασικές αλλαγές για τα Υπερχρεωμένα Νοικοκυριά και τον νόμο Κατσέλη που τα προστατεύει παρουσιάζει η Ένωση Καταναλωτών και Δανειοληπτών, μετά την ψήφιση του νέου Μνημονίου που θέτει νέο πλαίσιο στην προστασία τους Ο Νόμος 3869/2010, γνωστός και ως «Νόμος Κατσέλη», τροποποιήθηκε πρόσφατα με το Νόμο 4336/2015 (δηλ. το τρίτο μνημόνιο).

Οι βασικότερες αλλαγές σύμφωνα με την Ένωση Καταναλωτών και Δανειοληπτών είναι:

1) Διεύρυνση υπαγόμενων οφειλών: Στις οφειλές που υπάγονται στο νόμο συμπεριλαμβάνονται όλες οι οφειλές σε ιδιώτες (π.χ. τράπεζες, εκμισθωτές κλπ) καθώς και όλες οι οφειλές προς το Δημόσιο, τις Δ.Ο.Υ., του Δήμους, τις Περιφέρειες και όλα τα ασφαλιστικά ταμεία (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ κλπ), εφόσον αυτές δεν έχουν προκύψει μέσα στο τελευταίο έτος από την κατάθεση της αίτησης του οφειλέτη, δεν δημιουργήθηκαν από αδίκημα που τελέστηκε από τον οφειλέτη, δεν συνίστανται σε διοικητικά πρόστιμα και χρηματικές ποινές, και τέλος, δεν αφορούν υποχρέωση διατροφής συζύγου ή ανήλικου τέκνου. Σημειωτέον ότι για να συμπεριλάβει ο οφειλέτης στη ρύθμιση του Νόμου και οφειλές του προς το Δημόσιο κ.λ.π. πρέπει υποχρεωτικά να έχει έστω και μία οφειλή σε ιδιώτες (π.χ. τράπεζες). Τέλος, εφόσον ο οφειλέτης έχει ήδη ρυθμίσει τις οφειλές του προς το Δημόσιο, τις Δ.Ο.Υ., τους Ο.Τ.Α., τα ασφαλιστικά ταμεία κ.λ.π. θα πρέπει πρώτα να παραιτηθεί από την ρύθμιση αυτή προκειμένου να μπορέσει να συμπεριλάβει τις οφειλές του αυτές στην αίτηση για την υπαγωγή τους στο νέο Νόμο Κατσέλη.

2) Αύξηση των απαιτούμενων δικαιολογητικών: Διευρύνεται το σύνολο των απαιτούμενων από το νόμο εγγράφων που πρέπει να συνυποβάλλει ο οφειλέτης μαζί με την αίτησή του στο Ειρηνοδικείο για την έναρξη της διαδικασίας ρύθμισης των οφειλών του. Ενδεικτικά, προβλέπεται υποχρεωτικά η προσκόμιση αντιγράφου του ποινικού μητρώου του οφειλέτη και του/της συζύγου του, αντίγραφα των τίτλων ιδιοκτησίας τους, φύλλο υπολογισμού αξίας της κύριας κατοικίας του, αντίγραφα όλων των δανειακών συμβάσεων κ.α.. Επίσης, προβλέπεται αίτηση με νέο διευρυμένο περιεχόμενο στην οποία υποχρεωτικά περιλαμβάνεται και η περιουσία του/της συζύγου του αιτούντος. Τέλος, εφόσον ο αιτών διαθέτει ανήλικα τέκνα που έχουν στο όνομά τους ακίνητη περιουσία θα πρέπει να προσκομίσει το Ε9 και τους τίτλους ιδιοκτησίας των τέκνων του.

3) Προέλεγχος φακέλων από τις γραμματείες των ειρηνοδικείων: Προβλέπεται τυπικός έλεγχος των απαιτούμενων εγγράφων από τη Γραμματεία του Ειρηνοδικείου εντός δύο ημερών από την κατάθεση της αίτησης από τον οφειλέτη. Σε περίπτωση που ο φάκελλος της αίτησης είναι πλήρης η Γραμματεία προσδιορίζει τις ημερομηνίες συζήτησης τόσο της κύριας αίτησης όσο και της προσωρινής διαταγής. Εντούτοις, σε περίπτωση που ο φάκελλος του οφειλέτη παρουσιάζει ελλείψεις σε έγγραφα η Γραμματεία καλεί τον αιτούντα να συμπληρώσει τις ελλείψεις αυτές εντός 15-30 ημερών. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του οφειλέτη προς τις υποδείξεις της Γραμματείας του Ειρηνοδικείου, και μετά την παρέλευση των 15-30 ημερών, η Γραμματεία θέτει την υπόθεση στο αρχείο.

4) Συντομότερες οι νέες ημερομηνίες συζήτησης των αιτήσεων. Η δικάσιμος για τη συζήτηση της αίτησης του οφειλέτη προσδιορίζεται υποχρεωτικά μέσα σε έξι (6) μήνες από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης. Η ημέρα επικύρωσης του προδικαστικού συμβιβασμού ή της έκδοσης προσωρινής διαταγής προσδιορίζεται υποχρεωτικά εντός δύο (2) μηνών από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης.

5) Ταχεία διαγραφή μικροοφειλών: Προβλέπεται διαδικασία ταχείας διευθέτησης των μικροοφειλών για οφειλέτες που τα χρέη τους δεν ξεπερνούν συνολικά το ποσό των 20.000 Ευρώ, το εισόδημά τους είναι μηδενικό, δεν διαθέτουν ακίνητη περιουσία, και δεν έχουν καταθέσεις ή κινητά περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω των 1.000 Ευρώ. Στην περίπτωση αυτή ο οφειλέτης καταθέτει αίτηση ενώπιον του Ειρηνοδικείου για την πλήρη απαλλαγή του από τις οφειλές του. Εν συνεχεία, το Δικαστήριο του χορηγεί προσωρινή απαλλαγή από τα χρέη του για διάστημα 18 μηνών κατά τους οποίους ο οφειλέτης υποχρεούται να ενημερώνει το Δικαστήριο ανά τρίμηνο για κάθε μεταβολή της περιουσιακής ή εισοδηματικής του κατάστασης. Μετά την παρέλευση των 18 μηνών, και εφόσον δεν έχει μεταβληθεί η περιουσιακή και εισοδηματική κατάσταση του οφειλέτη, ο τελευταίος απαλλάσσεται οριστικά από τα χρέη του.

6) Καθιερώνεται το κριτήριο των «εύλογων δαπανών διαβίωσης»: Με το νέο Νόμο εισάγεται το κριτήριο των «εύλογων δαπανών διαβίωσης» όπως αυτές διαμορφώνονται από την ΕΛΣΤΑΤ. Πιο συγκεκριμένα, το Δικαστήριο καθορίζει το ποσό που θα πρέπει να καταβάλλει κάθε μήνα ο οφειλέτης στους πιστωτές του αφού προηγουμένως αφαιρέσει από το μηνιαίο οικογενειακό του εισόδημα τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του ιδίου και της οικογένειάς του. Αυτές καθορίζονται ως εξής: α) για έναν ενήλικα στο ποσό των 537 έως 682 ευρώ μηνιαίως, β) για δύο ενήλικες στο ποσό των 906 έως 1.160 ευρώ μηνιαίως, γ) για έναν ενήλικα με ένα τέκνο στο ποσό των 758 έως 962 ευρώ μηνιαίως, δ) για δύο ενήλικες με ένα τέκνο στο ποσό των 1.126 έως 1.440 ευρώ μηνιαίως, ε) για δύο ενήλικες με δύο τέκνα στο ποσό των 1.347 έως 1.720 ευρώ μηνιαίως, και στ) για δύο ενήλικες με τρία τέκνα στο ποσό των 1.568 έως 2.000 ευρώ μηνιαίως.

7) Επαναπροσδιορισμός όλων των παλαιών αιτήσεων σε συντομότερες δικασίμους (το αργότερο μέχρι τις 19-8-2018). Όσοι ήδη έχουν καταθέσει αίτηση για τη ρύθμιση των οφειλών τους με το Νόμο Κατσέλη και οι υποθέσεις τους έχουν προσδιοριστεί να εκδικαστούν μετά τις 19-08-2018 υποχρεούνται με κλήση που θα καταθέσουν στα αρμόδια Ειρηνοδικεία μέχρι τις 19-12-2015 να προσδιορίσουν τη συζήτηση της υπόθεσής τους σε νέα συντομότερη δικάσιμο που θα λάβει χώρα υποχρεωτικά μέχρι τις 19-8-2018.

8) Επικαιροποίηση των παλαιών φακέλλων με νέα έγγραφα μέχρι 19/2/2016: Όλοι οι οφειλέτες που έχουν ήδη καταθέσει πριν τις 19-08-2015 αιτήσεις με το Νόμο Κατσέλη και περιμένουν να συζητηθεί η υπόθεσή τους υποχρεούνται μέχρι τις 19-02-2016 να ενημερώσουν του φακέλλους που έχουν καταθέσει στα Δικαστήρια προσκομίζοντας όλα τα νέα απαιτούμενα έγγραφα. Σε περίπτωση παράλειψης ενημέρωσης των φακέλλων τους μέχρι τις 19-02-2016 οι αιτήσεις τους θα απορρίπτονται.

9) Καμία νέα υποχρέωση για αιτήσεις που δικάζονται οριστικά μέχρι 19/2/16. Όσοι οφειλέτες έχουν ήδη καταθέσει αίτηση για τη ρύθμιση των οφειλών τους με το Νόμο Κατσέλη και η υπόθεσή τους συζητείται μέχρι τις 19-02-2016 δεν υποχρεούνται να επικαιροποιήσουν τα στοιχεία του φακέλλου τους, ούτε να προβούν μέχρι τότε σε κάποια άλλη ενέργεια παρά μόνο να δικάσουν την υπόθεσή τους στην καθορισμένη ημερομηνία. Σημειωτέον ότι η πρόβλεψη αυτή ισχύει για την οριστική δικάσιμο και όχι για την ημερομηνία συζήτησης της προσωρινής διαταγής.

10) Νέες προσωρινές διαταγές με διάρκεια ισχύος μόνο 6 μήνες από την κατάθεση της αίτησης. Οι νέες προσωρινές διαταγές που θα χορηγούνται στους οφειλέτες δυνάμει του νέου Νόμου για τη μη μεταβολή της κινητής και ακίνητης περιουσίας τους θα έχουν υποχρεωτική διάρκεια ισχύος μέχρι έξι μήνες από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης. Συνεπώς, σε περιπτώσεις που η ημερομηνία συζήτησης της αίτησης του οφειλέτη υπερβαίνει τους ανωτέρω έξι μήνες, ο οφειλέτης δεν θα διαθέτει πλέον προστασία της περιουσίας του μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσής του και θα πρέπει να αιτηθεί τη χορήγηση νέας προσωρινής διαταγής.

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι την έκδοση νέας Κοινής Υπουργικής Απόφασης (Κ.Υ.Α.) ισχύει πλήρως η προστασία της κύριας κατοικίας του οφειλέτη εφόσον η αξία της δεν υπερβαίνει το αφορολόγητο όριο προσαυξημένο κατά 50%, π.χ. για τον άγαμο το όριο είναι 300.000 ευρώ. Με τη νέα Κ.Υ.Α. για την κύρια κατοικία αναμένονται να τεθούν νέα περιοριστικά κριτήρια για την προστασία της κύριας κατοικίας που θα σχετίζονται με το ύψος των οφειλών του αιτούντος, το μικτό ετήσιο οικογενειακό του εισόδημα και την αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας.