Βραδυφλεγή «βόμβα» στα θεμέλια της ελληνικής οικονομίας, αποτελεί η έλλειψη ρευστότητας για την αγορά.

Η πιστωτική ασφυξία απειλεί πολλές μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις με «λουκέτο», ενώ επανέρχεται το φάντασμα της ανεργίας ως απειλή για χιλιάδες εργαζομένους.

Οι τράπεζες λόγω της εξαιρετικά μειωμένης ρευστότητας, έχουν ουσιαστικά κατεβάσει ρολά και αδυνατούν να εξυπηρετήσουν ακόμη και τυπικά αιτήματα για άνοιγμα πιστωτικής γραμμής για «υγιείς» επιχειρήσεις.

ΣΗΜΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Οι τραπεζίτες εκπέμπουν σήμα κινδύνου και ζητούν μετ΄ επιτάσεως από την κυβέρνηση και τους δανειστές να επισπεύσουν τη διαδικασία των συνομιλιών και να καταλήξουν ή δυνατόν... χθες.
Βουλιάζει η οικονομία - Φόβοι για 250.000 νέους ανέργους

Προκειμένου να καταλάβει ο καθένας πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα στην αγορά, αρκεί να αναφερθεί δήλωση κορυφαίου τραπεζίτη ότι «η πιστωτική ασφυξία οδηγεί σε χιλιάδες λουκέτα μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων». Πηγαίνει μάλιστα και ένα βήμα πιο πέρα και αναφέρει ότι «αν η κατάσταση αυτή συνεχιστεί για δύο τρεις ακόμη μήνες, τότε ο μακρύς κατάλογος των ανέργων θα «εμπλουτιστεί» με 250.000 άνεργους».

Άλλοι τραπεζίτες, αλλά και επιχειρηματίες αναφέρουν ότι η δυσκολία της κατάστασης δεν μοιάζει με καμία προηγούμενη χρονική περίοδο, ούτε καν αυτή του 2011, που η Ελλάδα βρέθηκε σε παρόμοια κατάσταση. Όπως σημειώνουν, τότε, υπήρχε η στήριξη από τους εταίρους, οι οποίοι φρόντιζαν το τραπεζικό σύστημα να έχει «αερόσακο» ασφαλείας. Σήμερα, σημειώνουν χαρακτηριστικά, η ΕΚΤ χορηγεί ρευστότητα, σε τέτοιο ύψος που να μην «πεθάνει» ο ασθενής και όχι να έχει μία «φυσιολογική ζωή».

Το γεγονός έχει εκνευρίσει την κυβέρνηση η οποία διαπιστώνει αλλαγή συμπεριφοράς από την ΕΚΤ. Τα πρώτα σημάδια επιδείνωσης της κατάστασης άρχισαν να διαφαίνονται στις αρχές του Δεκεμβρίου, όταν ανακοινώθηκε η επίσπευση της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και φάνηκε ξεκάθαρα πως η χώρα θα οδηγηθεί σε εκλογές.

Οι ξένοι επενδυτές που είχαν συμφωνίες repos με τις ελληνικές τράπεζες, άρχισαν να τις ρευστοποιούν και να αποχωρούν, ενώ ταυτόχρονα ξεκίνησαν μαζικές εκροές κεφαλαίων που έφτασαν συνολικά μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου περί τα 25 ? 28 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα η ΕΚΤ έκλεισε τη στρόφιγγα χρηματοδότησης προς τις ελληνικές τράπεζες, στέλνοντάς τες στον ELA. Ένας μηχανισμός που εκτός του ότι είναι πιο ακριβός, παρέχει ρευστότητα με το σταγονόμετρο.

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
Υπό τις συνθήκες αυτές, οι τράπεζες σήμερα εμφανίζοντας εντελώς ανίσχυρες να ικανοποιήσουν το πιο μικρό αίτημα χρηματοδότησης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αναστέλλονται επενδυτικά σχέδια που είχαν δρομολογηθεί και παράλληλα εξαιτίας της μείωσης της κατανάλωσης, οι επιχειρήσεις να επιστρέφουν ξανά σε σχέδια μείωσης του κόστους λειτουργίας τους, κάτι που σημαίνει εκτός των άλλων και απολύσεις.

Όμως οι δυσμενείς επιπτώσεις από την πιστωτική ασφυξία δεν επηρεάζουν μόνο τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και τις μεγάλες. Πολλές εξ αυτών είχαν ξεκινήσει από τις αρχές του 2014 την έξοδό τους στις αγορές, εξασφαλίζοντας ρευστότητα είτε για τη μείωση του δανεισμού τους είτε για τη χρηματοδότηση των επενδυτικών τους σχεδίων. Αυτά πλέον ανήκουν στο παρελθόν και καμία ελληνική επιχείρηση δεν έχει σήμερα πρόσβαση σε ξένα κεφάλαια.

Επιπτώσεις όμως υπάρχουν και στις τράπεζες, αφού αναγκάζονται να ματαιώσουν τα σχέδια αύξησης των χορηγήσεων προς την πραγματική οικονομία, που από την μία πλευρά θα στήριζαν την ανάπτυξη και από την άλλη θα μπορούσαν να επιστρέψουν στην κερδοφορία.

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα

Οι συνέπειες της πιστωτικής ασφυξίας περιγράφονται στους παρακάτω άξονες:

• Παρά το γεγονός πως έχει ανακοπεί το κομμάτι των μαζικών αναλήψεων, οι καταθέσεις συνεχίζουν να κατατρώγονται από πραγματικές ανάγκες νοικοκυριών και επιχειρήσεων που λόγω της προαναφερόμενης έλλειψης ρευστότητας δεν μπορούν να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.

• Οι τράπεζες με δυσκολία κρατούν ανοιχτές τις γραμμές χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα να παρατηρείται όλο και εντονότερα το φαινόμενο μη αντιμετώπισης από την πλευρά των εταιρειών, ακόμη και τρεχουσών αναγκών. Πολλές ιδιωτικές επιχειρήσεις καθυστερούν τις πληρωμές μισθών, φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, δυσκολεύονται να προμηθευτούν πρώτες ύλες και ασφαλώς να αποπληρώσουν τους προμηθευτές τους. Το πρόβλημα γίνεται σχεδόν τοξικό, αφού μεταδίδεται από τη μία εταιρεία στην άλλη.

• Οι εισαγωγές διενεργούνται με φειδώ, καθώς οι προμηθευτές του εξωτερικού σε πολλές περιπτώσεις δεν δέχονται τις εγγυητικές των ελληνικών εταιρειών και ζητούν καταβολή μετρητών και μάλιστα προπληρωμή πριν από την αποστολή εμπορευμάτων.

Σε ορισμένα λοιπόν είδη παρουσιάζονται σχετικές ελλείψεις. Πολλές από τις επιχειρήσεις προχωρούν λόγω των νέων συνθηκών και της υπάρχουσας αβεβαιότητας σε απολύσεις. Αυτό εξάλλου αντικατοπτρίζουν και τα πρόσφατα στοιχεία για άνοδο της ανεργίας.

• Οι πληρωμές του ιδιωτικού τομέα πραγματοποιούνται με μεταχρονολογημένες επιταγές που εκ νέου ξεπερνούν το ένα έτος.

Τα προγράμματα εξυγίανσης των επιχειρήσεων ακόμη και όσα είχαν επιτύχει ακυρώνονται στην πράξη, ενώ οι τράπεζες, αν δεν ξεκαθαρίσει η κατάσταση, δεν μπορούν να προχωρήσουν σε αναδιαρθρώσεις επιχειρηματικών δανείων.

• Προγράμματα ΕΣΠΑ που χρειάζονται κεφάλαια από την πλευρά των εταιρειών δεν μπορούν να εκταμιευτούν, γιατί αυτές δεν έχουν πρακτικά πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα.
• Η έλλειψη ρευστότητας δυσκολεύει την αποπληρωμή δανείων ιδιωτών και επιχειρήσεων.

Τράπεζες
• Η περιουσία των τραπεζών απομειώνεται καθημερινά, καθώς οι τιμές στο Χρηματιστήριο υποχωρούν εντείνοντας την απογοήτευση των διεθνών επενδυτών, οι οποίοι εισήλθαν σε υψηλότερες τιμές σε σχέση με τις τρέχουσες. Τα πιστωτικά ιδρύματα με ακριβό και λίγο πλέον δανεισμό από τον ELA, περίπου αδυνατούν να συνδράμουν ουσιαστικά την πραγματική οικονομία και επιδίδονται κυρίως στο να διατηρήσουν την καταθετική τους βάση και να αποπληρώνουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις τους (τίτλους που λήγουν κ.λπ.). Καθώς οι τράπεζες δεν προχωρούν σε πραγματικές τραπεζικές εργασίες, εκτιμάται πως τα σχέδια για την επίτευξη κερδοφορίας μέσα στο 2015 κινδυνεύουν να καταρρεύσουν.

• Εκείνο που επίσης αναβάλλεται είναι τα προγράμματα που εκπόνησαν πέρσι οι τράπεζες για τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας, προγράμματα που στηρίζονταν στην αύξηση ρευστότητας, την οποία ανέμεναν οι τράπεζες μέσω της προβλεπόμενης ανάπτυξης.

Τέλος, ανησυχίες εκφράζονται και για τον τρόπο με τον οποίο οι ελληνικές τράπεζες θα μπορέσουν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει απέναντι στην DG Comp ως προς κάποια σκέλη που αφορούν τα προγράμματα αναδιάρθρωσης και κυρίως τα «υπεσχημένα» για πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων.

• Την ίδια στιγμή η αξιολόγηση τόσο της ελληνικής οικονομίας όσο και εκείνη των τραπεζών υποχωρεί σε σαφώς χαμηλότερα επίπεδα, γεγονός που υποβαθμίζει τα ενέχυρα που διαθέτουν οι τράπεζες και τώρα και μεταγενέστερα, ενέχυρα που χρησιμοποιούνται σε δανεισμό.

Κατανάλωση
«Χάθηκε» 1,4 δισ.
Συνθήκες οικονομικής ασφυξίας έχουν επανεμφανιστεί στην αγορά λόγω της παρατεταμένης αβεβαιότητας που κυριαρχεί από τον Δεκέμβριο έως σήμερα. Επιχειρηματίες εκτιμούν ότι τουλάχιστον 1,4 δισ. ευρώ έχει χαθεί από την κατανάλωση, αφού τα νοικοκυριά λόγω της προεκλογικής περιόδου τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο, καθώς και εξαιτίας των τεταμένων σχέσεων ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους Ευρωπαίους εταίρους, έχουν περιοριστεί στις άκρως απαραίτητες για τη διαβίωσή τους προμήθειες.

Την ίδια στιγμή οι επιχειρηματίες, όπως και οι καταναλωτές, έπρεπε να ανταποκριθούν στις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις, ενώ η τραπεζική χρηματοδότηση παραμένει ερμητικά κλειστή.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των εμπόρων, οι πωλήσεις των εμπορικών καταστημάτων τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά μειώθηκαν κατά 400 με 500 εκατ. ευρώ.

Πιο συγκεκριμένα ο τζίρος αυτήν την περίοδο κινήθηκε στα 6,3 με 6,4 δισ. ευρώ από 6,8 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2013.

Σε ό,τι αφορά το δίμηνο (Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου) των εκπτώσεων, όπως προκύπτει πάλι, από έρευνα της συνομοσπονδίας των εμπόρων ο τζίρος των καταστημάτων υποχώρησε κατά 930 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2014. Για την ακρίβεια πέρυσι οι πωλήσεις είχαν κινηθεί σε 5,37 δισ. ευρώ και φέτος, σπάζοντας το «φράγμα» των 5 δισ. ευρώ κατρακύλησαν στα 4,4 δισ.