Τα οξέα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια ανήκουν στην ομάδα των νευρολογικών διαταραχών, οι οποίες εξελίσσονται με τη μορφή επιδημίας στις αναπτυγμένες χώρες.

Είναι χαρακτηριστικό πως αυτή τη στιγμή καταγράφονται συνολικά περισσότερα από 8.200.000 περιστατικά  στην ΕΕ, ενώ την ίδια ώρα σημειώνονται ετησίως περί τα 1.3 εκατομμύρια πρωτοεμφανιζόμενα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, τα οποία εμφανίζουν αυξητική τάση, λόγω των δημογραφικών εξελίξεων.

Αυτή είναι μια βασική διαπίστωση του 1ου συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Νευρολογίας (European Academy of Neurology),  που ολοκληρώθηκε πριν δύο μέρες στη γερμανική πρωτεύουσα. Τα εγκεφαλικά επεισόδια  αποτελούν την συχνότερη  αιτία αναπηρίας στους ενήλικες (αλλά και μια από τις σημαντικότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως), και  αυξάνονται σε  περιόδους οικονομικής κρίσης, καθώς επιδεινώνεται η ποιότητα διατροφής των ανθρώπων, μεγαλώνει το άγχος, η κατάθλιψη, το κάπνισμα και οι καταχρήσεις "Η ιατρική έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά στην πρόληψη, τη θεραπεία και την αποκατάσταση του ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου. Παρ 'όλα αυτά, αυτή η διαταραχή εξακολουθεί να αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για εμάς",  λέει ο Δρ. Φράντς Φαζέκας (Franz Fazekas),  καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γράτς της Αυστρίας και αντιπρόεδρος στην Ευρωπαϊκή Ακαδημία Νευρολογίας (EAN).  

Όπως προέκυψε και από το συνέδριο, πληθαίνουν τα επιστημονικά στοιχεία που υποστηρίζουν την μηχανική θρομβεκτομή, δηλαδή, την μηχανική απομάκρυνση των θρόμβων του αίματος από τα αγγεία του εγκεφάλου, ως μια ασφαλή και αποτελεσματική διαδικασία στην άμεση θεραπεία του οξέος ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου.

Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί διάφορα συστήματα μηχανικής θρομβεκτομής, τα οποία προωθούνται στην περιοχή του θρόμβου και τον απομακρύνουν, είτε με αναρρόφηση (σύστημα PENUMBRA- επανασηραγγοποίηση 81%), είτε με «σύλληψη» (σύστημα MERCI - επανασηραγγοποίηση 54%-69%), σε συνδυασμό ή όχι με ενδοφλέβια θρομβόλυση.

Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα και  παρουσιάστηκε στο συνέδριο, όχι μόνο αποδεικνύεται η ασφάλεια  και η υψηλή αποτελεσματικότητα της μεθόδου, αλλά αναδεικνύεται  για πρώτη φορά η ανωτερότητά της ως θεραπείας έναντι της θρομβόλυσης,  και η ανάγκη καθιέρωσής της εφαρμογής της  σε επιλεγμένες  ομάδες ασθενών. "Η συγκεκριμένη μέθοδος  έχει αποτελεσματικότητα κυρίως σε μεγάλους θρόμβους που δεν μπορούν να διαλυθούν, ή  μπορούν να διαλυθούν εν μέρει  με χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων, και οι οποίοι αποφράσσουν μεγάλο όγκο εγκεφαλικών αγγείων", δηλώνει ο καθηγητής Φαζέκας και συνεχίζει: "Αν και οι εξελίξεις της νέας μεθόδου είναι πράγματι πολλά υποσχόμενες, είναι σαφές ότι η μηχανική θρομβεκτομή δεν μπορεί να αποκαταστήσει την κυκλοφορία σε όλα τα άτομα που εκδηλώνουν οξέα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια . Η επανασηραγγοποίηση  είναι αναποτελεσματική σε ιστούς του εγκεφάλου που έχουν ήδη νεκρωθεί. Η πρόκληση είναι να εφαρμοστεί ειδικά σε  εκείνους τους ασθενείς οι οποίοι μπορούν να επωφεληθούν από αυτήν"

Συστάσεις από τις ευρωπαϊκές οργανώσεις

Οι ευρωπαϊκές ιατρικές και επιστημονικές ενώσεις ετοιμάζουν μια από κοινού σύσταση για τη  μηχανική θρομβεκτομή, η οποία έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι αυτή η καινοτόμος διαδικασία θα  χρησιμοποιείται με το μεγαλύτερο δυνατό όφελος για τους ασθενείς. Οι συζητήσεις μέχρι σήμερα δείχνουν ότι στην πρώτη γραμμή θεραπείας στο ισχαιμικό εγκεφαλικό παραμένει η θρομβολυτική θεραπεία, κατά την οποία χορηγείται μια ουσία ενδοφλεβίως στον ασθενή, η οποία διαλύει τους θρόμβους που έχουν σχηματιστεί στον εγκέφαλο και φράσσουν το αγγείο.

Αρκεί να δοθεί το φάρμακο όσο πιο έγκαιρα γίνεται, εντός τριών ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων του ασθενούς και όχι από την εισαγωγή του στο νοσοκομείο. «Σε αποφράξεις μεγάλων εγκεφαλικών αγγείων, ωστόσο, η θεραπεία θα πρέπει να συμπληρωθεί και με τη μηχανική  θρομβεκτομή. Σε περιπτώσεις που η ενδοφλέβια θρομβόλυση αντενδείκνυται, τότε η μηχανική θρομβεκτομή αποτελεί αναμφίβολα τη θεραπεία πρώτης γραμμής», συμπληρώνει ο καθηγητής Φαζέκας. Η μέθοδος είναι αναίμακτη και διενεργείται μέσω μιας πολύ μικρής τομής στο άνω μέρος του μηρού, στη βουβωνική χώρα. Μέσω αυτής της τομής προωθείται ένας καθετήρας μικρού μεγέθους προς το φραγμένο εγκεφαλικό αγγείο και μέσω αυτού μια ειδική συσκευή, η οποία τραβάει το θρόμβο έξω από το σώμα. " Το προχωρημένο της ηλικίας  δεν θα πρέπει να είναι  λόγος για να αρνηθεί κάποιος αυτή τη διαδικασία  στους ασθενείς.

Αλλά αν ο εγκέφαλος έχει ήδη υποστεί σημαντική βλάβη από προηγούμενες ζημιές, ή έχει μεγάλα έμφρακτα που έχουν προκαλέσει σοβαρή βλάβη  σε άλλα όργανα, τότε  η χρήση της  μηχανικής θρομβεκτομής μπορεί να είναι αναποτελεσματική." Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι ο παράγοντας χρόνος είναι πολύ σημαντικός για το αποτέλεσμα.

Ενα εξάωρο

Σε αντίθεση με τη θρομβόλυση, η μηχανική θρομβεκτομή μπορεί να εφαρμοστεί μέχρι και ένα εξάωρο από την έναρξη των συμπτωμάτων κι έτσι μπορούν να ωφεληθούν ασθενείς οι οποίοι μπορεί να μην δέχονται την ενδοφλέβια θρομβόλυση. Ωστόσο, όσο νωρίτερα πραγματοποιείται η επέμβαση, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα της θεραπείας. Η διεπιστημονική συνεργασία στην άμεση θεραπεία του εγκεφαλικού επεισοδίου είναι ένας βασικός παράγοντας για την επιτυχία.

Η απόφαση για την εφαρμογή της θρομβεκτομής  πρέπει πάντα να λαμβάνεται από μια ομάδα ειδικών, η οποία περιλαμβάνει τουλάχιστον ένα κλινικό και έναν επεμβατικό γιατρό,  εξειδικευμένο στα εγκεφαλικά επεισόδια. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, η ομάδα συντονίζεται από έναν νευρολόγο, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη διαφορική διάγνωση και άλλων θεραπευτικών βημάτων. "Δεν παίζει μόνο ρόλο η κλινική, παρεμβατική ή νευροαναισθητική  εμπειρία για την επιτυχή θρομβεκτομή. Χρειάζεται μια σημαντική απεικόνιση για τον προσδιορισμό της απόφραξης  του αγγείου, της έκτασης του εγκεφαλικού επεισοδίου ή του μεγέθους του απαιτούμενου συστήματος penumbra (μικροκαθετήρα ο οποίος συνδέεται με ειδική αντλία αναρρόφησης του θρόμβου), για να  προσδιορίσει κάποιος τους  κατάλληλους ασθενείς" , εξηγεί ο καθηγητής Φαζέκας. Εκτός από τη διεπιστημονική διάγνωση και απόφαση, η εξειδίκευση είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας.

Η θρομβεκτομή θα πρέπει να γίνεται μόνο σε εξειδικευμένα για εγκεφαλικά επεισόδια κέντρα. Για αυτό σε αυτό το πλαίσιο, οι ειδικοί καλούν τους φορείς χάραξης πολιτικής για την υγεία της Ευρώπης  να εξασφαλίσουν την πλήρη κάλυψη με τέτοια κέντρα ώστε οι ασθενείς με οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο να έχουν έγκαιρη πρόσβαση σε μηχανική θρομβεκτομή όταν χρειάζεται. Πάντως, σήμερα με τη βοήθεια αυτής της τεχνικής οι γιατροί είναι σε θέση να αποκαταστήσουν τη ροή του αίματος στα αγγεία σε πάνω από το 80% των περιπτώσεων, ποσοστό που θεωρείται αρκετά σημαντικό, καθώς πριν από 6-7 χρόνια αυτή η τεχνική μπορούσε να εφαρμοστεί μόνο στο 30-40% των περιπτώσεων.

Η θρομβόλυση έχει εδραιωθεί σε όλη την Ευρώπη

Παρά τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της μηχανικής θρομβεκτομής, η ενδοφλέβια θρομβόλυση  εξακολουθεί να αποτελεί βασικό και αξιόπιστο μέσο στην  θεραπεία του εγκεφαλικού επεισοδίου. "Μια σημαντική νέα τάση στον τομέα αυτό είναι ότι αντιμετωπίζουμε όλο και περισσότερες ομάδες ασθενών με θρομβόλυση και διεισδύουμε σε  υψηλότερες ηλικιακές κατηγορίες", τονίζει ο καθηγητής Φαζέκας και συμπληρώνει: "Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή θα πρέπει να προχωρά με ιδιαίτερη φροντίδα και προσοχή." Υπάρχουν αποτελέσματα που  δείχνουν ότι μεμονωμένοι ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν από την ενδοφλέβια θρομβόλυση, ακόμη και όταν υπάρχουν σχετικές αντενδείξεις όπως ο καρκίνος, ή η άνοια ή πρόσφατο έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Η ενδοφλέβια θρομβόλυση έχει εν τω μεταξύ εδραιωθεί πλέον σε όλη την Ευρώπη  με επιτυχία, ενώ την ίδια στιγμή καταγράφονται σημαντικές εξελίξεις και στην πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου. Τα επιστημονικά συμπεράσματα ενοχοποιούν την υπέρταση και την κολπική μαρμαρυγή, ως τους πιο σημαντικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση εγκεφαλικού. Και ενώ μέχρι τώρα οι ενδείξεις  έλεγαν ότι για το ένα στα τρία εγκεφαλικά ευθύνεται η κολπική μαρμαρυγή, νεότερα στοιχεία  δείχνουν ότι η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να είναι υπεύθυνη για εγκεφαλικά επεισόδια πολύ πιο συχνά από ό, τι είχε αρχικά υποτεθεί. Η νόσος εκδηλώνεται με γρήγορο, άρρυθμο και ακατάστατο σφυγμό και πολλές φορές είναι "ύπουλη" και ο ασθενής δεν την αντιλαμβάνεται, για αυτό οι επιστήμονες έχουν στραφεί στη χρήση εμφυτεύσιμων συσκευών καταγραφής συμβάντων για την ανίχνευση της επικίνδυνης καρδιακής αρρυθμίας σε ασθενείς μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο.

imerisia.gr