Eνα από τα μεγαλύτερα ιερά της χώρας, έκτασης 22 στρεμμάτων, με δύο φάσεις χρήσης, μία αρχαϊκή (7ος-6ος π.Χ. αι.) και μία ελληνιστική (3ος-2ος π.Χ. αι.) και πάνω από 2.500 ειδώλια, έρχεται στο φως στον αρχαιολογικό χώρο της Ηφαιστίας στη Λήμνο.

«Εγιναν δύο δοκιμαστικές τομές στην κάθετη στρωματογραφία και διαπιστώσαμε ότι η πρώτη φάση χρήσης του ιερού, η αρχαϊκή, ήταν σε βάθος 6 μέτρων από την επιφάνεια και η ελληνιστική σε βάθος 1 μέτρου», δήλωσε στο «Εθνος» ο υπεύθυνος της ανασκαφής, προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου, Παύλος Τριανταφυλλίδης

Οι ανασκαφές ξεκίνησαν και πάλι ύστερα από 30 χρόνια με στόχο να αναδείξουν τον μεγάλο αποθέτη με τα ειδώλια και το μεγάλο ιερό στο κέντρο της αρχαίας πόλης.

«Εγιναν δύο δοκιμαστικές τομές στην κάθετη στρωματογραφία και διαπιστώσαμε ότι η πρώτη φάση χρήσης του ιερού, η αρχαϊκή, ήταν σε βάθος 6 μέτρων από την επιφάνεια και η ελληνιστική σε βάθος 1 μέτρου. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις μας, αυτό έγινε για λόγους αντιπλημμυρικής προστασίας», δήλωσε στο «Εθνος» ο υπεύθυνος της ανασκαφής, προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου, Παύλος Τριανταφυλλίδης, προσθέτοντας ότι στις συνεχόμενες αίθουσες του ιερού βρέθηκαν εξαιρετικά έργα τέχνης, όπως μια ολόκληρη σειρά από πήλινα αγάλματα που παρίσταναν Σειρήνες και Σφίγγες.

Οι αρχαιολόγοι δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα σε ποιον θεό ήταν αφιερωμένο το ιερό της Ηφαιστίας, καθώς τα ειδώλια είναι συνδυασμός πολλών θεοτήτων. Δεν αποκλείουν να είναι στη Μεγάλη Θεά Λήμνο, η οποία ταυτίζεται με την Αρτεμη, ή στον Ηφαιστο, ή στον Απόλλωνα.

Ελληνιστικό ειδώλιο από την Ηφαιστία στη Λήμνο

Σύμφωνα με τον κ. Τριανταφυλλίδη, η Ηφαιστία, που είναι ένας πολύ σπουδαίος αρχαιολογικός χώρος, δεν έχει αναδειχθεί όπως θα έπρεπε. Ηταν η πρωτεύουσα των Πελασγών και ανασκάφτηκε από την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή από το 1925 και μετά, ενώ ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει ένα τεράστιο πολυσύνθετο οικοδόμημα, με λαμπρά κτίρια, ανάκτορα, λουτρά και παλαιοχριστιανικές εκκλησίες.

Οι ανασκαφές είχαν «παγώσει» για 30 χρόνια και άρχισαν πάλι τον περασμένο μήνα με χρηματοδότηση της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου σε συνεργασία με την αντίστοιχη Εφορεία της Κύπρου έχουν συντάξει μελέτη -εγκεκριμένη από το υπουργείο Πολιτισμού- με σκοπό να εντάξουν τον αρχαιολογικό χώρο της Ηφαιστίας στο πρόγραμμα διασυνοριακής συνεργασίας Interreg, μαζί με το Αρχαίον Ιδάλιον, στα νοτιοανατολικά της μεγαλονήσου.

Παράλληλα, με την ανάδειξη του μεγάλου ιερού, οι αρχαιολόγοι θα προχωρήσουν την ανασκαφή και στο αρχαίο θέατρο της Λήμνου -στον ίδιο αρχαιολογικό χώρο- δίπλα στο οποίο έχει εντοπιστεί ο αποθέτης του ιερού, που χρονολογείται στον 7ο-6ο π.Χ. αιώνα, καθώς και ένα μεγάλο δημόσιο κτίριο, το οποίο θα διερευνηθεί για πρώτη φορά ανασκαφικά.

Εχουν επίσης βρεθεί πολλές κατοικίες και μια μεγάλη νεκρόπολη με συνεχή χρήση δύο αιώνων, από τον 8ο ως τον 6ο π.Χ. αιώνα. Στις νεκροπόλεις έχουν βρεθεί κατά το παρελθόν όπλα, χρυσά κοσμήματα, πήλινα ειδώλια και αγγεία τοπικής τεχνοτροπίας. Πολλά από τα αντικείμενα μαρτυρούν εμπορικές σχέσεις μεταξύ της Ηφαιστίας με τα νησιά του Αιγαίου και περιοχές της Μακεδονίας

Το αρχαίο θέατρο της Λήμνου θεωρείται ένα από τα αρχαιότερα του ελλαδικού χώρου, καθώς η κατασκευή του τοποθετείται στο τέλος του 5ου ή στις αρχές του 4ου π.Χ. αιώνα και συνδέεται άμεσα με την εγκατάσταση των Αθηναίων στο νησί.

Η ανέγερσή του περιλαμβάνει πέντε οικοδομικές φάσεις, στην αρχαιότερη από τις οποίες -στο τέλος της κλασικής εποχής- ανήκουν οι δέκα πρώτες σειρές εδωλίων από πωρόλιθο, η κυκλική ορχήστρα, η ορθογώνια σκηνή και το σύστημα αγωγών απορροής υδάτων. Στη διάρκεια της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής περιόδου το θέατρο δέχτηκε επεκτάσεις και μετασκευές, ενώ αργότερα χτίστηκαν μνημειακά οικοδομήματα δίπλα στους αναλημματικούς τοίχους της παρόδου.

Οπως μας είπε ο κ. Τριανταφυλλίδης, η κατάσταση διατήρησης του αρχαίου θεάτρου, το οποίο ανασκάφτηκε τη δεκαετία του 1990, είναι κακή. Ο χώρος είναι επισκέψιμος, οργανωμένος, αλλά έχει υποστεί φθορές και έχει κατατεθεί ολοκληρωμένη πρόταση της Εφορείας για τη συντήρηση και την ανάδειξή του.

ethnos.gr

iefimerida.gr 

Πιο συγκεκριμένα, οι τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου Κω ξεκίνησαν τις εργασίες τους από το πρωί, με εσκαφή του παλιού οδοστρώματος, ώστε σε εύλογο χρονικό διάστημα να τοποθετήσουν την επίστρωση με κυβόλιθους, για να ολοκληρωθεί το έργο, στο πλαίσιο κατασκευής και διαμόρφωσης των οδών της Κω. 

Μέχρι να ολοκληρωθεί το έργο, ίσως υποστούν μία μικρή ταλαιπωρία οι πολίτες γι αυτό αποφεύγετε τη διέλευση σας από το σημείο. 

Τα μυστικά των ευρημάτων του λόφου Καστά και του τάφου της Αμφίπολης αποκάλυψε η επικεφαλής των ανασκαφών, Κατερίνα Περιστέρη, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα τελετών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Στην ομιλία της, η κα Περιστέρη αποκάλυψε ότι οι αρχαιολόγοι εντόπισαν ευρήματα με την σφραγίδα του προσωπικού αρχιτέκτονα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Δεινοκράτη.

Μεταξύ άλλων, η κα Περιστέρη ανέφερε ότι βρέθηκε το μονόγραμμα του Αντίγονου του Μονόφθαλμου και του Ηφαιστίωνα. Επισήμανε ότι ο τύμβος έχει υποστεί πολυάριθμες λεηλασίες μέχρι τον καιρό των τελευταίων Μακεδόνων και υπογράμμισε ότι τα στοιχεία αποκαλύπτουν την ύπαρξη λατρευτικού χώρου εντός του μνημείου για μεγάλο ήρωα.

Το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης είναι παραγγελία και χρηματοδοτημένο απο τον Μέγα Αλέξανδρο προς τιμή του αγαπημένου φίλου του Ηφαιστίωνα , είναι σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Δεινοκράτη ή Στησικράτη και υλοποιήθηκε ως έργο στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ από τον Αντίγονο το μονόφθαλμο.

Τις νέες υποθέσεις -με βάση και πρόσφατα ευρήματα – ανακοίνωσαν οι ανασκαφείς και μελετητές του μνημείου “αποκωδικοποιώντας” τρεις οικοδομικές επιγραφές που εντοπίστηκαν πρόσφατα όπως είπαν, στην περιοχή όπου βρίσκεται ο Λέων – λίγα χιλιόμετρα νότια της περιοχής της Αμφίπολης.

Οι ευμεγεθείς επιγραφές (περί τα 25 εκατοστά σε ύψος) με την “υπογραφή” ΑΝΤ (“υπογραφή” που συναντάται σε όλους τους Αντιγονίδες (και εδώ αποδίδεται στον Αντίγονο τον Μονόφθαλμο (323-318 π.Χ) φέρουν χαραγμένη τη λέξη “ΠΑΡΕΛΑΒΟΝ” και στο τέλος το σύμπλεγμα γραμμάτων που σχηματίζει τo όνομα “Ηφαιστίωνος” (Δηλαδή: Εγώ ο Αντίγονος, παρέλαβα οικοδομικό υλικό για την ανέγερση μνημείου προς τιμή του Ηφαιστίωνος) ...

Την παρουσίαση των νέων ευρημάτων ανέλαβε ο κ.Λεφαντζής που παρουσίασε εκτός από τις επιγραφές και σχέδια από το σύνολο της κατασκευής (του ταφικού μνημείου).

“Το μυστικό της κατασκευής του μνημείου της Αμφίπολης βρίσκεται στην κορυφή του μνημείου .Εκεί τοποθετήθηκε ο ξύλινος στύλος ωστε να χαραχθεί ο κύκλος του κτίσματος αλλά και να “στηριχθεί” σ αυτόν ο περίφημος μαρμάρινος Λέοντας...

Στην ομιλία της νωρίτερα η κ.Περιστέρη παρουσίασε αναλυτικά τα μέχρι σήμερα ευρήματα (στη διάρκεια της διετίας της ανασκαφής) επέμεινε κατηγορηματικά στην αρχική της άποψη ότι πρόκειται για μνημείο του τελευταίου τετάρτου του 4ου π.Χ αιώνα . Προς επίρρωση της άποψης της παρουσίασε σειρά ανάλογων ευρημάτων (ψηφιδωτά, αγάλματα , σφίγγες κ.α ) από άλλους αρχαιολογικούς χώρους της Μακεδονίας αλλά και της νότιας Ελλάδας – της ίδιας περιόδου (του τελευταίου τετάρτου του 4ου π.Χ αιώνα, τα οποία παρουσιάζουν κοινά στοιχεία τεχνικής και αισθητικής με τα ευρήματα της Αμφίπολης . Ενδιαφέρον έχει δε η ανάγνωση (και επανασχεδιασμός της από τον κ.Λεφαντζή) της γραπτής ζωφόρου που εντοπίστηκε στο εσωτερικό του ταφικού μνημείου και στην οποία απεικονίζεται μεταξύ άλλων μορφή ανδρός ο οποίος εμφανίζεται έφιππος με τον οπλισμό του και σε άλλα σημεία ξαπλωμένος σε ανάκλιντρο σε σύναξη νεκρών (νεκρόδειπνο? ) συνοδευόμενος από τον Ύπνο και τον Θάνατο.

Σε αποστροφές του λόγου της κατά τη διάρκεια της 55λεπτης διάρκειας ομιλία της, η κ.Περιστέρη έκανε λόγο για “διακοπή των εργασιών τους τελευταίους μήνες”, στην “ελπίδα” της για συνέχιση της χρηματοδότησης και ολιγωρία των υπευθύνων στο τομέα της συντήρησης των ευρημάτων. Δεν παρέλειψε επίσης να ευχαριστήσει ιδιαίτερα τις παρούσες στην αίθουσα τελετών του ΑΠΘ κ.Λίνα Μενδώνη -τέως γενική γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού- , την κ. Άννα Παναγιωταρέα (που είχε αναλάβει την “επικοινωνία” του ανασκαφικού έργου), τον περιφερειάρχη κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα (για την οικονομική ενίσχυση της ανασκαφής), την υφυπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκροτήσης (Μακεδονίας-Θράκης) Μαρία Κόλλια - Τσαρουχά αλλά και τον υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ Τέρενς Κουίκ για την παρουσία του στην εκδήλωση.

Επίσης αποκάλυψε ότι κατά τη διάρκεια των ανασκαφών βρέθηκαν νομίσματα σε καλή κατάσταση, όπως για παράδειγμα του Αλέξανδρου και του Κασσάνδρου. Ωστόσο σημείωσε ότι τα περισσότερα νομίσματα που βρέθηκαν είναι καμένα ή κατεστραμμένα.

«Πέρα από την καταστροφή που έχει δεχθεί το μνημείο, έχει σημασία η μοναδικότητά του. Πρόκειται για ένα τεράστιο ταφικό συγκρότημα, με εξαιρετικά γλυπτά» είπε η Κατερίνα Περιστέρη.

Σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα της ανασκαφής στην Αμφίπολη, κ. Μιχάλη Λεφαντζή, ο οποίος έκανε μία εκτός προγράμματος τοποθέτηση στην εκδήλωση του ΑΠΘ για τον Τύμβο Καστά, ήταν ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος που έδωσε την παραγγελία για την κατασκευή του μνημείου. Και την έδωσε στον κορυφαίο αρχιτέκτονα της εποχής του, τον Δεινοκράτη.

ΦΩΤΟ από το thestival

Όπως αποδεικνύεται, δε, από επιγραφές, οι οποίες βρίσκονταν, μάλιστα, σε κοινή θέα κοντά στον Λέοντα της Αμφίπολης επί 80-90 χρόνια, το ταφικό μνημείο ήταν αφιερωμένο στον αδελφικό φίλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον Ηφαιστίωνα. Ο Τύμβος Καστά δημιουργήθηκε επί ενός προϋπάρχοντος γηλόφου, αλλά και εντός μιας παλαιότερης νεκρόπολης. Ο Δεινοκράτης περιέκλεισε σε έναν τεράστιο κυκλικό περίβολο τις παλαιότερες ταφές και δημιούργησε ένα μεγαλοπρεπές λατρευτικό μνημείο, αφιερωμένο στον Ηφαιστίωνα. Κατά τον κ. Λεφαντζή, όπως και την κυρία Περιστέρη, δεν υπάρχει πλέον κανένα περιθώριο αμφισβήτησης ότι το μνημείο της Αμφίπολης είναι της ελληνιστικής εποχής.

Στο κατάμεστο αμφιθέατρο της αιθουσας τελετών του ΑΠΘ περιορισμένη ήταν η παρουσία αρχαιολόγων και πανεπιστημιακών ενώ αντίθετα αισθητή ήταν η παρουσία πολλών ιερωμένων αλλά και δεκάδων κατοίκων της περιοχής Αμφίπολης και του νομού Σερρών που συμπαρίσταντο στην πρώτη παρουσίαση του ευρήματος της περιοχής τους στο πανεπιστήμιο.

-“Το κουφάρι της Αμφίπολης βρωμάει εθνικισμό... “ αναγράφονταν σε ροζ αφισέτες με τις οποίες είχε γεμίσει ο περίβολος αλλά και η είσοδος της Αίθουσας Τελετών του πανεπιστημίου. Στο κείμενο το οποίο υπογράφει το “αυτόνομο σχήμα ιστορικού-αρχαιολογικού” του ΑΠΘ αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι “η αρχαιολογία στην Ελλάδα ανέκαθεν εξυπηρετούσε εθνικά συμφέροντα ως ένας από τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους”.

imerisia.gr

Ο τάφος του Τουταγχαμών στην Κοιλάδα των Βασιλέων

Η πανέμορφη πήλινη κεφαλή της Νεφερτίτης που σήμερα βρίσκεται στη Γερμανία.