Στις 31/3/2015 πενήντα βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, μεταξύ των οποίων και ο βουλευτής Δωδεκανήσου Νεκτάριος Σαντορινιός, σχετικά με αίτημα για παραχώρηση των χώρων και των κτιριακών εγκαταστάσεων ανενεργών στρατοπέδων στις τοπικές κοινωνίες.

Σε πολλά μέρη της Ελλάδας βρίσκονται ανενεργοί και εγκαταλελειμμένοι αρκετοί χώροι και κτήρια πρώην στρατοπέδων, τα οποία συνήθως είναι μεγάλης έκτασης, βρίσκονται στα όρια οικισμών και πόλεων και τις πιο πολλές φορές είναι σε περιοχές με υποβαθμισμένο αστικό περιβάλλον.

Αυτές οι πρώην στρατιωτικές μονάδες έχουν γίνει αντικείμενο διεκδίκησης τόσο από Δήμους και Περιφέρειες, όσο και από κινήματα πόλης με συγκεκριμένο αίτημα την παραχώρησή τους στην τοπική κοινωνία για να αξιοποιηθούν ως Δημόσιοι, Ελεύθεροι και Κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου, πολιτισμού, αθλητισμού και αναψυχής. Αυτή η πρόταση έρχεται σε αντίθεση με την όλη λογική της προηγούμενης κυβέρνησης, όπου είχε ήδη, μέσω ΤΑΙΠΕΔ, δρομολογήσει διαδικασίες αποκρατικοποιήσεων των εκτάσεων πρώην στρατοπέδων σε μια σειρά πόλεις σε όλη την Ελλάδα.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επιστρέψουν, επί της ουσίας, στη χρήση της τοπικής κοινωνίας αυτοί οι χώροι έτσι ώστε να αποκατασταθούν τα χρόνια αιτήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των πολιτών αλλά και για να υπάρξει, μέσω της με κοινόχρηστο χαρακτήρα εκμετάλλευσής τους, η δυνατότητα για μια βιώσιμη ανάπτυξη, γενικότερα, του αστικού τοπίου. 

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:

31/3/2015

Ερώτηση

Προς τους κ.κ. Υπουργούς:

Εθνικής Άμυνας

Οικονομικών

Θέμα: Σχετικά με τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την απόδοση των χώρων των πρώην στρατοπέδων στις τοπικές κοινωνίες

            Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται και εξαπλώνονται πρωτοβουλίες από κατοίκους, φορείς και κινήματα προς υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα των πρώην στρατοπέδων (Θεσσαλονίκη, Πρέβεζα, Γιαννιτσά, Χανιά, Καβάλα, Πειραιάς, Σέρρες, Κοζάνη, Κατερίνη, Δωδεκάνησα κ.α.).

            Η απομάκρυνση των στρατιωτικών εγκαταστάσεων και υποδομών από τα στρατόπεδα και η αξιοποίηση των χώρων προς όφελος των τοπικών κοινωνιών και του περιβάλλοντος αποτελεί ευκαιρία για τη βιώσιμη ανάπτυξη γενικότερα των αστικών κέντρων αλλά και των μικρότερων οικισμών και τη βελτίωση του ισοζυγίου πρασίνου και δημόσιων χώρων, με την προϋπόθεση να αξιοποιηθούν ως Δημόσιοι και Ελεύθεροι χώροι, π.χ. κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου, πολιτισμού, αθλητισμού και αναψυχής. Μάλιστα η σημασία των εκτάσεων αυτών καθίσταται ακόμη μεγαλύτερη από το γεγονός ότι συχνά βρίσκονται εντός των ορίων των πιο υποβαθμισμένων συνοικιών των αστικών κέντρων, αποτελώντας την τελευταία δυνατότητα για το σταμάτημα της περαιτέρω υποβάθμισης της ποιότητας ζωής χιλιάδων πολιτών και για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής και περιβάλλοντος. Αντίθετα, η εμπορευματοποίηση και τσιμεντοποίηση των χώρων αυτών θα συντελέσει στην οριστική υποβάθμιση ολόκληρων περιοχών. 

            Στα πλαίσια της μνημονιακής πολιτικής των προηγούμενων κυβερνήσεων είχαν δρομολογηθεί διαδικασίες αποκρατικοποιήσεων των εκτάσεων πρώην στρατοπέδων σε μια σειρά πόλεις σε όλη την Ελλάδα.

            Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι η περίπτωση της Θεσσαλονίκης, με την ύπαρξη αρκετών μεγάλων στρατοπέδων (Παύλου Μελά, Παπακυριαζή, Μεγ. Αλεξάνδρου, Καρατάσιου, Κόδρα, Σέδες κ.α.) εκ των οποίων τα δύο έχουν ήδη μεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕΔ.

            Οι συγκεκριμένες εκτάσεις είναι από τα ελάχιστα αποθεματικά για την ενίσχυση των χώρων αστικού πρασίνου, ιδιαίτερα στην περιοχή της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για την πόλη που παρουσιάζει την μικρότερη αναλογία εκτάσεων πρασίνου ανά κάτοικο μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών πόλεων (μόλις 2,4 τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο, την στιγμή όπου υπάρχουν ευρωπαϊκές πόλεις με την δεκαπλάσια αντιστοιχία), καθώς και μια πόλη όπου τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης αποτελούν αρνητικό ρεκόρ και μάλιστα πολύ συχνά η ημερήσια τιμή των αιωρουμένων σωματιδίων υπερβαίνει ακόμη και το όριο επιφυλακής.

            Άλλο παράδειγμα το στρατόπεδο Ασημακόπουλου στην Καβάλα έκτασης 90 περίπου στρεμμάτων που ενισχύει τα αποθεματικά χώρων κοινόχρηστων και κοινωφελών εκτάσεων στη πόλη της Καβάλας, ιδιαίτερα μετά την ολοκλήρωση της πράξης εφαρμογής γύρωθεν του χώρου. 

            Οι χώροι των στρατοπέδων που βρίσκονται εντός κατοικημένων περιοχών είναι επιτακτικό, λαμβάνοντας υπόψη την εκπεφρασμένη θέληση των τοπικών κοινωνιών, να μετατραπούν σε κοινόχρηστους χώρους, προσβάσιμους σε όλους, με δημόσιο χαρακτήρα.

            Σε αυτήν την κατεύθυνση κινούνταν, άλλωστε, και οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης.

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:

1.         Σε ποια κατεύθυνση σκοπεύουν να κινηθούν τα αρμόδια υπουργεία σχετικά με το ζήτημα του καθεστώτος και της χρήσης των εκτάσεων των πρώην στρατοπέδων, εκτάσεων που διεκδικούν οι τοπικές  κοινότητες και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης για την αξιοποίηση τους ως δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους;

Στη συζήτηση Επίκαιρης Ερώτησης του βουλευτή Δωδεκανήσου Δημήτρη Κρεμαστινού προς τον Υπουργό Οικονομικών Γιάνη  Βαρουφάκη, ο Υπουργός Οικονομικών προσήλθε ο ίδιος για να απαντήσει σχετικά με τη φημολογία περί έκτακτης  εισφοράς των φορολογουμένων αλλά και το καθεστώς ΦΠΑ των νησιών του Αιγαίου.

Ο Δημήτρης Κρεμαστινός είπε στον Υπουργό Οικονομικών ότι η «δημιουργική ασάφεια» δεν βοηθά την ανάπτυξη της  οικονομίας της χώρας και του ζήτησε να διευκρινίσει το αν θα υπάρξει ή όχι έκτακτη εισφορά. Στη συνέχεια, η  συζήτηση επεκτάθηκε στο φλέγον ζήτημα του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ των νησιών του Αιγαίου. Ο Δ. Κρεμαστινός επεσήμανε ότι η ασάφεια που δημιουργούν οι διαφορετικές απόψεις που εκφέρονται από τους αρμόδιους Υπουργούς της Κυβέρνησης παγώνει την οικονομική ζωή της χώρας και την οδηγεί σε αδιέξοδο. Ζήτησε επίμονα να λάβει μια οριστική, υπεύθυνη απάντηση για τα δύο θέματα, λέγοντας: «..στις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης δεν υπάρχει η έννοια «έκτακτη εισφορά»… Ένας ολόκληρος κόσμος σήμερα, οι μικρομεσαίοι, οι επιχειρήσεις, προγραμματίζουν -αν μπορούν να προγραμματίσουν- το τι θα κάνουν φέτος με την οικονομική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα. Θα ήθελα, λοιπόν, να σας παρακαλέσω να διευκρινίσετε για τελευταία φορά ότι δεν υπάρχει θέμα έκτακτης εισφοράς.»

Και για το επίμαχο ζήτημα του ΦΠΑ των νησιών, είπε:«…για να ηρεμήσουν και τα νησιά του Αιγαίου, να πείτε ξεκάθαρα ότι δεν υφίσταται θέμα ΦΠΑ των νησιών του Αιγαίου
ώστε να σταματήσει η συζήτηση και να μπορέσουν οι άνθρωποι να ασχοληθούν με τα προβλήματα που πρέπει να ασχολούνται, με την καθημερινότητά τους».

Ο Υπουργός Οικονομικών έδωσε απαντήσεις και στα δύο εκκρεμή ζητήματα. Αφού διευκρίνισε ότι δεν τίθεται ζήτημα έκτακτης εισφοράς απέκλεισε τη μεταβολή του καθεστώτος του ΦΠΑ των νησιών του Αιγαίου, χαρακτηρίζοντας την απαίτηση των δανειστών «ιδεολόγημα» άνευ ουσίας. Είπε χαρακτηριστικά: «…πιστεύω ότι θα πετύχει ο αγώνας αυτός να μην υπάρξει αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά. Δεσμεύομαι προσωπικά ότι δεν θα υπογράψω αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά… Από την άλλη μεριά, αντιμετωπίζουμε αυτόν τον τοίχο του ιδεολογήματος, που
δεν θέλει να μπει στην ουσία και μας λέει επιγραμματικά «Θα αυξήσετε τον ΦΠΑ στα νησιά;». Και η απάντησή μας είναι «όχι, γιατί αυτό δεν είναι το ζητούμενο». Νομίζω, λοιπόν, ότι το ξεκαθάρισα. Εγώ δεν θα προσυπογράψω καμία αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά.»

Στις πρωτοβουλίες και στις παρεμβάσεις του σε κοινοβουλευτικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για την διατήρηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, αναφέρθηκε στη σύσκεψη των φορέων του Αιγαίου και της Δωδεκανήσου, ο Βουλευτής, κ. Μάνος Κόνσολας.

Ο Βουλευτής επανέλαβε την ανάγκη δημιουργίας και κοινής δράσης ενός Ενιαίου Μετώπου στο Νότιο Αιγαίο για την προάσπιση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ.
Τα κύρια σημεία της τοποθέτησης του κ. Κόνσολα, έχουν ως εξής:

«Εδώ και καιρό κάποιοι ανοιγοκλείνουν το θέμα.
Η κα. Βαλαβάνη έχει αναλάβει το έργο της προετοιμασίας της κοινής γνώμης για την κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου.
Επί δυόμιση χρόνια και παρά τις πιέσεις που ασκήθηκαν, η κυβέρνηση Σαμαρά προάσπισε τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ για τα νησιά του Αιγαίου.
Εδώ και δύο μήνες, η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα ανοιγοκλείνει μόνη της το θέμα της κατάργησης των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, που θα οδηγήσει σε συρρίκνωση την τοπική οικονομία και θα μειώσει την ανταγωνιστικότητα του τουρισμού μας.
Η κατάργηση των μειωμένων συντελεστών στα κοσμοπολίτικα νησιά, με επιχείρημα τη φοροδιαφυγή, πάσχει από πολλές πλευρές. Το Κράτος οφείλει να συλλάβει και να περιορίσει τη φοροδιαφυγή και όχι με πρόσχημα αυτή την αδυναμία του να συρρικνώσει την οικονομία των νησιών μας.

Η κα. Βαλαβάνη αγνοεί, προφανώς, ότι σε ένα νησί που αποτελεί τουριστικό προορισμό, υπάρχουν ορεινά χωριά, χαμηλά ή μηδενικά εισοδήματα, ενώ υπάρχει και θα εξακολουθήσει να υπάρχει, υψηλό κόστος στη μεταφορά αγαθών, υπηρεσιών και προσώπων, που θα γίνει ακόμα υψηλότερο αν καταργηθούν οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ. Αγνοεί και τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η τροφοδοσία των μικρών νησιών.

Αυτό που πρέπει να κατανοήσουν όλοι, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό είναι ότι :
- Οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ δεν αποτελούν προνόμιο ούτε χαριστική ρύθμιση. Είναι αντιστάθμισμα του υψηλού κόστους μεταφοράς αγαθών, προσώπων και παροχής υπηρεσιών στο νησιωτικό χώρο.
- Το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου δεν αποτελεί ελληνική καινοτομία. Ειδικό φορολογικό καθεστώς υπάρχει σε νησιωτικές περιοχές στην Ευρώπη ενώ και το άρθρο 174 της Συνθήκης της Λισαβόνας αποτελεί τη νομιμοποιητική βάση για αυτό.

- Οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ συνδέονται με την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού μας προϊόντος. Ο τουρισμός είναι ο μόνος κλάδος που άντεξε και αντέχει στην κρίση. Και είναι ένας κλάδος που επιβιώνει και κερδίζει έδαφος μέσα σε ένα γειτονικό ανταγωνιστικό περιβάλλον.

- Η γεωγραφική ασυνέχεια και οι ιδιαιτερότητες της νησιωτικότητας καθιστούν δύσκολες και υψηλού κόστους τις μεταφορές προϊόντων και τις μετακινήσεις. Το κόστος αυτό θα ήταν πολλαπλάσιο από την αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ.

- Ο διαχωρισμός σε εύπορα ή μη νησιά είναι τεχνητός και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Στη Ρόδο της υποτιθέμενης ευμάρειας, υπάρχουν τεράστια κοινωνικά προβλήματα, επιχειρήσεις που αγωνίζονται για να επιβιώσουν, ορεινά χωριά. Δεν μπορεί να υπάρξει διαχωρισμός στο φορολογικό καθεστώς νησιών του ιδίου νομού.

Οι επιπτώσεις από ενδεχόμενη κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ θα είναι:
- Να υπάρξουν ανατιμήσεις τουλάχιστον κατά 4.5% στις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών και κατακόρυφη αύξηση του κόστους διαβίωσης.
- Να οδηγηθούμε σε αύξηση της τιμής υπηρεσιών στον τουρισμό και στη μείωση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού μας προϊόντος. Οι τουρίστες θα αναζητήσουν άλλους, φθηνότερους προορισμούς.
- Να καταγραφεί ποσοστό ύφεσης, που μεταφράζεται σε κλείσιμο επιχειρήσεων και αύξηση της ανεργίας.
- Η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων του πρωτογενούς τομέα και της μεταποίησης στα νησιά, να μειωθεί δραματικά.
- Η ύφεση αλλά και η συρρίκνωση της τοπικής οικονομίας θα οδηγήσει σε μείωση των φορολογικών εσόδων.

Επισημαίνω, επίσης, ότι ο τότε Επίτροπος Φορολογικών Θεμάτων της Κομισιόν, κ. Σεμέτα, τον Ιανουάριο του 2013 μου είχε δώσει σαφή και ξεκάθαρη απάντηση, παρά το γεγονός ότι στους κόλπους της Κομισιόν υπήρχε η σχετική συζήτηση.

Ο κ. Semeta στην απάντησή του, στη σχετική συζήτησή μας ήταν ξεκάθαρος, τονίζοντας ότι σύμφωνα με το άρθρο 120 της ευρωπαϊκής οδηγίας για το Φ.Π.Α η Ελλάδα επιτρέπεται να εφαρμόζει συντελεστές έως 30% χαμηλότερους για τα νησιά και χαρακτήρισε το συγκεκριμένο ζήτημα δικαίωμα και αρμοδιότητα της Ελλάδας».