Του
Νεκτάριου Σαντορινιού*,
βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Δωδεκανήσου, τομεάρχη Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής

Στις αρχές Ιουνίου υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισμα, που είχε συνταχθεί με πρωτοβουλία των ευρωβουλευτών του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, σχετικά με τις αναπτυξιακές προοπτικές των νησιών. Η εν λόγω απόφαση αναγνωρίζει τη Νησιωτικότητα ως μόνιμο διαρθρωτικό «μειονέκτημα» και σημειώνει την απουσία συνολικών ευρωπαϊκών πολιτικών, ενώ καλεί τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. να βάλουν τα νησιά στο επίκεντρο της τρέχουσας ευρωπαϊκής ατζέντας.

Οι βουλευτές που είχαν την πρωτοβουλία της συγκεκριμένης ενέργειας υπογραμμίζουν ότι η πολιτική συνοχής της Ε.Ε., για να είναι αποτελεσματική και συμπεριληπτική, οφείλει να εντάξει τα νησιά στο χρηματοδοτικό της πλαίσιο με στόχο να αναληφθεί μια σειρά δράσεων για την ενίσχυση των μελλοντικών οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων των νησιών.

Η απουσία οράματος για τα νησιά εκ μέρους της Ε.Ε. έχει επηρεάσει σαφώς και τις εθνικές πολιτικές. Στην Ελλάδα, μια κατεξοχήν πολυνησιωτική χώρα, για πολλά χρόνια δεν υπήρχε ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο για τα νησιά. Ακολουθούνταν τυφλά ένα συγκεκριμένο μοντέλο τουρισμού, ο πρωτογενής τομέας είχε εγκαταλειφθεί και δεν υπήρχαν στοχευμένα μέτρα για την αντιστροφή των «μειονεκτημάτων» της Νησιωτικότητας, στην πράξη.

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, πρωτοπορώντας και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έβαλε τα νησιά στο κέντρο της πολιτικής της. Μεταφορικό Ισοδύναμο με επιδότηση του κόστους μετακίνησης, μεταφοράς προϊόντων και καυσίμων. Χρηματοδοτήσεις από το ΠΔΕ (Φιλόδημος, Ειδικά Αναπτυξιακά Β & Ν Αιγαίου, κ.ά.) για έργα που ονομάζουμε «καθημερινότητας». Απάντηση στα υδροδοτικά προβλήματα των άνυδρων νησιών με λειτουργία αφαλατώσεων και εξάλειψη του φαινομένου της υδροφόρας στο Αιγαίο. Χρηματοδότηση νησιωτικών επιχειρηματικών clusters και πολλά άλλα.

Αντικειμενικά όμως, την τριετία 2019- 2022, εξαιτίας πολλών παραγόντων αλλά και των συνεχών κρίσεων που επηρέασαν με μεγάλο αντίκτυπο τα νησιά, η νησιωτική πολιτική αδρανοποιήθηκε. Το Μεταφορικό Ισοδύναμο αποδυναμώθηκε ως αναπτυξιακό εργαλείο, λόγω των πολύμηνων καθυστερήσεων στις αποπληρωμές. Κανένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο δεν εφαρμόστηκε, ενώ οι όποιες επιδοτήσεις, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας, άφησαν εκτός τη μεγάλη μάζα της ραχοκοκαλιάς των νησιών, τη μικρομεσαία νησιωτική επιχειρηματικότητα. Καμία ουσιαστική δράση για τη στήριξη και εναλλακτική ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών δεν λήφθηκε, όταν για περίπου δύο χρόνια ο τουρισμός είχε βάλει λουκέτο.

Αν και χρειάζεται πολλή δουλειά για να εμπεδωθεί και να στηριχθεί η Νησιωτικότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εντούτοις στην Ελλάδα έχουμε ήδη έναν στρωμένο δρόμο. Οι προοπτικές της νέας πολιτικής περιόδου που ανοίγονται μπροστά μας, καθώς και η απαρχή της συζήτησης για τη Νησιωτικότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δημιουργούν προσδοκίες και ευθύνες.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. είναι έτοιμος ώστε τα νησιά μας να μπουν και πάλι στο επίκεντρο πολιτικών που θα τα φέρει στη νέα εποχή. Η κατηγοριοποίηση των νησιών και η καταγραφή των πραγματικών τους προβλημάτων, έτσι ώστε να εφαρμοστούν ad hoc πολιτικές, δεν έχουν να κάνουν μόνο με το αν είναι μικρό ή μεγάλο το νησί. Τα νησιά οφείλουμε να τα προσεγγίζουμε με βάση τα αναπτυξιακά τους χαρακτηριστικά, τις κατά τόπους ανάγκες και τις προοπτικές τους.

Οφείλουμε και πρέπει να ανοίξουμε τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής, της ενεργειακής και υδροδοτικής αυτονομίας των νησιών, της προστασίας της μοναδικής βιοποικιλότητάς τους, τα Zero Waste προγράμματα -που με επιτυχία εφαρμόζονται ήδη στο νησί της Τήλου-, τις προοπτικές της κυκλικής οικονομίας. Παράλληλα, η υλοποίηση της πρότασής μας για τις πολυετείς συμβάσεις θα δώσει καίριες απαντήσεις στα προβλήματα συνδεσιμότητας και παράλληλα στην ενεργειακή πράσινη αναβάθμιση του ακτοπλοϊκού στόλου και των ακτοπλοϊκών μεταφορών. Βασικά όμως και πάνω απ’ όλα στόχος μας είναι η οικονομική στήριξη της νησιωτικής επιχειρηματικότητας μέσα από την προσπάθεια για επανασχεδιασμό του χάρτη περιφερειών και την κατάργηση του κανόνα de minimis, παράμετροι που περιορίζουν τον σχεδιασμό πολιτικών για αυτές τις νησιωτικές περιφέρειες που αντιμετωπίζουν στην πράξη τα ανταγωνιστικά μειονεκτήματα της Νησιωτικότητας και τις απτές δυσκολίες της νησιωτικής καθημερινότητας. Το να ζει κανείς σε νησί, για πολλά χρόνια τον καθιστούσε επαίτη και πολίτη δεύτερης κατηγορίας. Η Νησιωτικότητα ανοίγει άπειρες ευκαιρίες για την ίδια τη χώρα μας, για την εφαρμογή πρότυπων σχεδίων ανάπτυξης και οικονομίας.

*To άρθρο του κ. Σαντορινιού δημοσιεύτηκε στη «Ναυτεμπορική»