Το έλλειμμα νησιωτικής πολιτικής δεν χαρακτηρίζει μόνο την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η περιφερειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν καλύπτει τις ιδιαιτερότητες και τη μοναδικότητα των προβλημάτων των νησιωτικών περιοχών. Η Ελλάδα πρέπει να έχει στόχο να βάλει στην ευρωπαϊκή ατζέντα την ανάγκη διαμόρφωσης μιας αμιγώς ευρωπαϊκής νησιωτικής πολιτικής, που θα περιλαμβάνει:

ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ Ν. ΚΟΝΣΟΛΑ*

Την ένταξη των νησιωτικών περιφερειών στην κατηγορία των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών προκειμένου να αυξηθεί η χρηματοδότηση.
Τη θεσμοθέτηση νέων και επικαιροποιημένων κριτηρίων για την κατανομή των πόρων στις νησιωτικές περιφέρειες. Τα κριτήρια πρέπει να είναι η ανταγωνιστικότητα, η προσβασιμότητα, ο δείκτης προσέλκυσης επενδύσεων και όχι μόνο το ΑΕΠ κάθε περιφέρειας.

Ταυτόχρονα, απαιτείται μια νέα οπτική στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ), απόλυτα εναρμονισμένη στον πολυνησιωτικό χαρακτήρα της χώρας. Αναφέρομαι στη δημιουργία αυτόνομων υποπρογραμμάτων ανά νησιωτική περιφερειακή ενότητα. Για παράδειγμα, η περιφερειακή ενότητα Δωδεκανήσου πρέπει να έχει το δικό της υποπρόγραμμα ενταγμένο στο ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου, ενώ το αντίστοιχο πρέπει να ισχύει και για τις περιφερειακές ενότητες των νησιών του Ιονίου.

Υπενθυμίζω ότι τα νησιά μας στερήθηκαν, με την υπογραφή του κ. Τσίπρα, το μοναδικό αναπτυξιακό πλεονέκτημα που διέθεταν: τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου. Μάλιστα, η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα διατηρεί τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ σε πέντε μόνο νησιά του Αιγαίου, συνδέοντας το συγκεκριμένο μέτρο με τη μετατροπή αυτών των νησιών σε χώρους εγκλωβισμού παράνομων μεταναστών και προσφύγων, κάτι που είναι ακόμα πιο ολέθριο.

Για την Ελλάδα δεν πρέπει να κλείσει το ζήτημα των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στον νησιωτικό χώρο. Υπάρχουν γεωγραφικές περιοχές της Ευρώπης στις οποίες έχει δοθεί η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να έχουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ. Στο πλαίσιο μιας συζήτησης που ήδη έχει ανοίξει στην Ευρώπη, κερδίζει έδαφος το αίτημα να δοθεί το δικαίωμα σε χώρες-μέλη να επιβάλλουν μηδενικούς ή μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ σε ορισμένα είδη ή υπηρεσίες. Μάλιστα, η Κομισιόν έχει προτείνει ότι τα κράτη θα πρέπει να μπορούν, εκτός του κανονικού συντελεστή ΦΠΑ, να έχουν:

Δύο διαφορετικούς συντελεστές μεταξύ 5% και 15%.
Εναν συντελεστή μεταξύ 0% και 15%.
Εναν συντελεστή 0% για αγαθά που απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ.

Το παραπάνω αποτελεί μια πρώτη ύλη για να επαναφέρουμε ως χώρα το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ στις νησιωτικές περιοχές με ουσιαστικά επιχειρήματα, που να συνιστούν τη δική μας νομιμοποιητική βάση. Από εκεί και πέρα, ωστόσο, οι αναπτυξιακές προοπτικές των νησιών μας προϋποθέτουν μια εθνική πολιτική που θα υπερβαίνει τον χρονικό ορίζοντα μιας κυβερνητικής θητείας, ενώ θα διαμορφώνει ένα ελκυστικό και απλοποιημένο πλαίσιο για την επιχειρηματικότητα αλλά και σταθερούς κανόνες.

Σε αυτή την κατεύθυνση απαιτούνται:

Ενας νέος επενδυτικός νόμος για τις νησιωτικές περιοχές, με καθορισμό ειδικών επενδυτικών και φορολογικών ζωνών με φορολογικά κίνητρα και σταθερό φορολογικό πλαίσιο για τις επενδύσεις στα νησιά, σε συνάρτηση με τις νέες θέσεις απασχόλησης και το ύψος της επένδυσης. Υπάρχουν τομείς, όπως ο τουρισμός, η ενέργεια, ο πρωτογενής τομέας και η μεταποίηση, που μπορούν να αποτελέσουν αιχμή του δόρατος για την ανάπτυξη της νησιωτικής οικονομίας.

Ενα νέο χωροταξικό για τον τουρισμό στις νησιωτικές περιοχές, που δεν θα έχει οριζόντια χαρακτηριστικά, αλλά θα αντιμετωπίζει κάθε νησί ως διαφορετική οντότητα, αφού οι ανάγκες, οι φυσικοί πόροι και τα τοπικά αναπτυξιακά πρότυπα διαφοροποιούνται από νησί σε νησί.

Ενα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των παράκτιων περιοχών, που θα έχει στόχο τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη των ελληνικών ακτών και νησιών και θα παρέχει γενικές και ειδικές αρχές για τη διαχείριση των περιοχών αυτών. Το απαιτεί η πολυπλοκότητα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, των φυσικών συστημάτων και των ζητημάτων ιδιοκτησίας στην παράκτια τουριστική ζώνη.

* Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Βουλευτής Δωδεκανήσου, Τομεάρχης Τουρισμού της Νέας Δημοκρατίας

Δημοσιεύτηκε στα «Ιδεογράμματα» της Νέας Σελίδας την Kυριακή 13/01/2019