Eντελώς διαφορετικό είναι το τοπίο που διαμορφώνεται από τον καινούργιο χρόνο στο πεδίο του προσφυγικού/ μεταναστευτικού, με το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου να έχει πλέον τον πρώτο λόγο στις πολιτικές που εφαρμόζονται αλλά και στη διαχείριση και κατανομή των κονδυλίων, τα οποία προέρχονται κυρίως από την Ε.Ε.

Είναι χαρακτηριστικό ότι κάποιες παλαιές ΜΚΟ (μη κυβερνητικές οργανώσεις) αποχωρούν ή αλλάζουν αντικείμενο, ενώ νέες κάνουν την εμφάνισή τους. Η δραστική μείωση των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών το 2020 σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια –14.430 άτομα φέτος σε σχέση με 65.337 πέρυσι– σημαίνει ότι η διαρκής αναζήτηση νέων χώρων για τη δημιουργία επιπλέον θέσεων φιλοξενίας τίθεται πλέον σε δεύτερη μοίρα. Την ίδια στιγμή, 69.600 αιτούντες άσυλο (εκ των οποίων περίπου 3.500 έχουν χαρακτηριστεί πρόσφυγες αλλά δεν έχουν ακόμα εγκαταλείψει τις δομές φιλοξενίας) παραμένουν φιλοξενούμενοι στη χώρα.

Στο μεταξύ, από τον Ιανουάριο του 2020 έως και το τέλος Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου περίπου 35.000 άτομα έλαβαν άσυλο στην Ελλάδα. Ηδη, τα προηγούμενα χρόνια πάνω από 50.000 άτομα έχουν λάβει άσυλο και άρα έχουν το καθεστώς πρόσφυγα. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν γνωρίζουμε καν αν βρίσκονται ακόμα στην Ελλάδα εφόσον έχουν δικαίωμα αφού βγάλουν ταξιδιωτικά έγγραφα να ταξιδέψουν για τρεις μήνες σε οποιαδήποτε χώρα της Ε.Ε. επιθυμούν. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις αρχές Δεκεμβρίου έως και τις 18 του ίδιου μήνα είχαν εκδοθεί από τις αρμόδιες αστυνομικές υπηρεσίες 1.300 ταξιδιωτικά έγγραφα για αναγνωρισμένους πρόσφυγες και τα μέλη των οικογενειών τους.

Το ελληνικό κράτος με την οικονομική στήριξη της Ε.Ε. είναι υποχρεωμένο να προσφέρει στέγαση και σίτιση καθώς και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε 69.000 αιτούντες άσυλο που βρίσκονται στην ενδοχώρα και έχουν ενταχθεί στο σύστημα υποδοχής, ταυτοποίησης και στη συνέχεια φιλοξενίας, όπως εξηγεί στέλεχος του υπουργείου Μετανάστευσης. Σχεδόν 30.000 παραμένουν στα 32 κέντρα φιλοξενίας-καταυλισμούς σε όλη τη χώρα. Το πρόγραμμα φιλοξενίας σε ξενοδοχεία αναμένεται να «κλείσει» για τους αιτούντες άσυλο έως το τέλος του έτους. Ωστόσο, κάποια ξενοδοχεία θα συνεχίσουν να λειτουργούν υπό την ευθύνη του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), ώστε σε αυτά να φιλοξενούνται για διάστημα από δύο εβδομάδες έως δύο μήνες οι πρόσφυγες που φτάνουν από τα νησιά έως ότου ενταχθούν στο πρόγραμμα ένταξης HELIOS, σύμφωνα πάντα με όσα αναφέρει το ίδιο στέλεχος.

Παρά τις δηλώσεις του υπουργού Μετανάστευσης, Νότη Μηταράκη, στις αρχές του έτους σε συνεδρίαση της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας ότι το πρόγραμμα της φιλοξενίας αιτούντων άσυλο σε διαμερίσματα δεν θα συνεχιστεί, ήδη έχει προκηρυχθεί το «Πρόγραμμα Εστία 2021» με προϋπολογισμό 91.500.000 ευρώ.

Το νέο «Εστία» διαχειρίζεται πλέον το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και όχι η Υπατη Αρμοστεία όπως συνέβαινε στο προηγούμενο πρόγραμμα. Και στις δύο περιπτώσεις, πάντως, το πρόγραμμα υλοποιείται μέσα από ΜΚΟ ή δήμους οι οποίοι λειτουργούν ως εταίροι του φορέα υλοποίησης. Οργανώσεις όπως η Solidarity Now αποφάσισαν να μη συμμετέχουν στο νέο «Εστία», καθώς εκτιμούν ότι δεν καλύπτει τις επιπλέον ανάγκες των αιτούντων άσυλο. «Το νέο πρόγραμμα είναι συρρικνωμένο, απλώς ένα στεγαστικό πρόγραμμα που δεν λαμβάνει υπ’ όψιν του τις αυξημένες ανάγκες αυτών των ανθρώπων. Σε κάθε περίπτωση, αυτό μπορεί να το κάνει ο καθένας και εμείς θέλουμε να στραφούμε σε δράσεις στις οποίες θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε την εμπειρία μας και έτσι να είμαστε πιο χρήσιμοι», λέει στην «Κ» η Αντιγόνη Λυμπεράκη, γενική διευθύντρια της οργάνωσης.

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι το ημερήσιο κόστος ανά δικαιούχο που αναφερόταν στην πρώτη προκήρυξη και το οποίο κρίθηκε χαμηλό και αποθάρρυνε κάποιους από να εκδηλώσουν ενδιαφέρον, στη συνέχεια, στη δεύτερη πρόσκληση που δημοσιεύθηκε, αναθεωρήθηκε προς τα επάνω.

H οργάνωση «Περιχώρησις», η οποία δραστηριοποιείται στην Κατερίνη, συμμετείχε στο προηγούμενο πρόγραμμα «Εστία» ως εταίρος της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ από το 2016. Οπως σημειώνει σε ανακοίνωσή του προς το Δ.Σ. της οργάνωσης ο πρόεδρος Πάρις Παπαγεωργίου, «αρχικά το υπουργείο μας είχε κάνει σαφές ότι προτίθεται να συνεργαστεί για το ερχόμενο “Εστία ΙΙ” με τους παρόντες εταίρους της Υ.Α.». Μάλιστα, όπως επισημαίνει, γι’ αυτό τον λόγο η οργάνωση εγγράφηκε στο μητρώο του υπουργείου, άρα πληρούσε τις σχετικές προϋποθέσεις. Ομως, η πρώτη πρόσκληση του υπουργείου που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2020, δημιούργησε μεγάλη ανησυχία, καθώς προέβλεπε σημαντική μείωση της χρηματοδότησης. «Οι όροι της πρόσκλησης του υπουργείου πράγματι οδήγησαν τη συντριπτική πλειονότητα των εταίρων του “Εστία” στην Κεντρική Μακεδονία (και όχι μόνο) μεταξύ αυτών και την “Περιχώρηση” να παραιτηθούν από τη διαχείριση του προγράμματος αυτού», αναφέρει.

Επισημαίνει επίσης ότι καθώς προβλέπεται από τη ρύθμιση που έχει κάνει το υπουργείο χαμηλότερη τιμή ανά άτομο για τους παλαιούς εταίρους και υψηλότερη για τους καινούργιους, «δίνεται αντικίνητρο στον παλιό εταίρο και να συνεχίσει να λειτουργεί θέσεις που κοπίασε και έστησε αυτός και αφετέρου κίνητρο σε νέο οργανισμό να αναλάβει έτοιμες στημένες θέσεις». Το «Εστία ΙΙ» πάντως τελικά θα το αναλάβει στην περιοχή ο Δήμος Κατερίνης, εξέλιξη την οποία ο πρόεδρος της «Περιχώρησις» αναφέρει ως «πολύ θετική».

Στα νησιά
Στα ΚΥΤ των νησιών πλέον παραμένουν συνολικά 14.400 αιτούντες άσυλο. Στις αρχές του χρόνου βρίσκονταν 38.500 αιτούντες άσυλο, εκ των οποίων οι 18.700 στο κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης της Μόριας που κάηκε ολοσχερώς στις 9 Σεπτεμβρίου. Από την αρχή του έτους έχουν μεταφερθεί στην ενδοχώρα 31.765 άτομα. Καθώς οι αφίξεις από την Τουρκία έχουν μειωθεί εξαιρετικά καθ’ όλη τη διάρκεια του 2020, ο πληθυσμός των αιτούντων άσυλο στα νησιά μειώθηκε κατά πολύ. Υπό αυτή την έννοια η αποσυμφόρηση την οποία οι νησιώτες ζητούσαν έχει προχωρήσει.

Πηγή: kathimerini.gr

Τάνια Γεωργιοπούλου