Ακούγαμε ένα βουητό αλλά δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε τι είναι. Το ποτάμι μέσα στην πόλη ακούγεται πολύ διαφορετικά απ’ ότι στο φυσικό του περιβάλλον. Στα 10 λεπτά η εικόνα κι η αίσθηση ήταν ότι θα πνιγούμε. Μπροστά από τα μάτια μας πέρναγαν νεκροί, αμάξια, έπιπλα, κάδοι… Άρχισα να σπάω τα τζάμια για να φεύγει το νερό που εισέβαλλε από παντού». 

Η κα Ελένη Ηλιά είναι ένα χείμαρρος όταν αφηγείται τις τρομερές αναμνήσεις. Το πατρικό της σπίτι στέκει στην ίδια θέση από το 1925 κι άντεξε πολλά αλλά όχι την φονική πλημμύρα του 2017. Η γνωμάτευση που έδωσε το κλιμάκιο του ΥΠΕΧΩΔΕ τότε ήταν για «ολική καταστροφή». Πώς αλλιώς;

 Το ποτάμι έσκαγε στον τοίχο του σπιτιού του γείτονα και μετά με φόρα μέσα στο σπίτι μου. Ο περιμετρικός πετρόχτιστος τοίχος της αυλής έπεσε μέσα σε δευτερόλεπτα. Ήταν όπως το βλέπεις στις αμερικάνικες ταινίες δράσης. Μέσα σε λίγα λεπτά η ζωή μας μηδένισε» μας λέει, σαφώς πιο εξοικειωμένη σήμερα με αυτό που της συνέβη.

Ο μικρός εμφύλιος που ξεκίνησε να σιγοβράζει στην πόλη

Το κομμάτι που μοιάζει να πονάει την κα Ελιά ίσως και περισσότερο από τα ίδια τα γεγονότα, είναι η επόμενη μέρα της τραγωδίας. Τότε που ένας μικρός τοπικός εμφύλιος ξεκίνησε να σιγοβράζει στην τοπική κοινωνία. Στο πρώτο κύμα των αποζημιώσεων ( € 5000 σε κάθε πλημμυροπαθή) που δίνει τότε το Υπουργείο Εσωτερικών, δικαιούχοι είναι πολλοί κάτοικοι της Μάνδρας.

Η κατάσταση άρχισε να περιπλέκεται όταν υπεύθυνος για το μοίρασμα του δεύτερου κύματος των αποζημιώσεων (για την οικοσκευή- ύψους € 586 τα οποία ακολουθούνταν κι από άλλα, ανάλογα με τα μέλη της οικογένειας) έγινε ο Δήμος.

Σε εκείνη τη φάση η κα Ηλιά, σύμφωνα με την οποία το σπίτι της ήταν ολοσχερώς κατεστραμμένο, το επίδομα της οικοσκευής δεν εγκρίθηκε από τα κλιμάκια του Δήμου. «. Σκεφτείτε ότι την αποζημίωση για την οικοσκευή του 2017 την πήραμε τέλος του 2018, δύο ημέρες πριν λήξει η προθεσμία».

Στην επόμενη πλημμύρα, το καλοκαίρι του 2018, μια νέα καταστροφή χτυπάει τους κατοίκους. Υπεύθυνος για να εγκρίνει-μοιράσει την αποζημίωση της οικοσκευής είναι και πάλι ο δήμος.Σε αυτή τη φάση, κόβονται ακόμα περισσότεροι.

Οι καταγγελίες για κατάχρηση εξουσίας αρχίζουν να πληθαίνουν. Τα δημοτικά συμβούλια στην πόλη αρχίζουν να θυμίζουν ρινγκ.

Η κα Ηλιά γνωρίζει φυσικά ότι υπήρχε κόσμος που ζήτησε άδικα και αβάσιμα αποζημιώσεις. Την ίδια στιγμή, για πολλά από τα κατεστραμμένα σπίτια στην κεντρική οδό της Μάνδρας, η δημοτική αρχή έλεγε ότι δεν μπορούσε να εντοπίσει τους ιδιοκτήτες τους μιας και αυτά ήταν πολύ παλιά ή και αδήλωτα, κάτι που είναι βάσιμο.

Έτσι, κάποιοι δήλωσαν λανθασμένα για την οικοσκευή και παρ’ όλα αυτά πήραν την αποζημίωση, κάποιοι δήλωσαν λανθασμένα και δεν την πήραν, κάποιοι δήλωσαν σωστά και την πήραν. Το θέμα είναι τι γίνεται με αυτούς που τη δήλωσαν και την δικαιούνταν και τελικά δεν την πήραν.

Όλα αυτά, έκαναν πολλούς κατοίκους να στραφούν εναντίον του γείτονα, του φίλου ακόμα και του συγγενή. Το κλίμα βάρυνε στην πόλη. Ως άδικα εξαιρούμενη από το επίδομα του 2018 θεωρεί τον εαυτό της και η κα Μαρία Σκλιά η οποία είδε το σπίτι της να καταστρέφεται το 2017 (τότε πήρε και τις 2 αποζημιώσεις).

Όπως μας περιγράφει: «Στη δεύτερη πλημμύρα, είχα μόλις τελειώσει με την ανακατασκευή του σπιτιού. Ούτε δύο μήνες αργότερα, το νερό ξαναμπήκε μέσα. Όταν ήρθε το κλιμάκιο του δήμου, φαινόταν ότι τα νέα πορτοπαράθυρα είχαν ξεκινήσει να φουσκώνουν. Δεν πήρα όμως την αποζημίωση. Τελικά όταν το φούσκωμα προχώρησε κι άλλο, τα ξαναξηλώσαμε μόλις λίγους μήνες αργότερα και βάλαμε νέα, με δικά μας έξοδα».

Το αλαλούμ των αποζημιώσεων

Άλλον έναν χρόνο μετά, την Άνοιξη του 2019, προκηρύσσονται δημοτικές εκλογές. H προηγούμενη δημοτική αρχή, τις χάνει. Με την ανάληψη της νέας αρχής τo θέμα των αποζημιώσεων επανεκκινεί.

Ο Νίκος Πέππας, ειδικός σύμβουλος του νέου δημάρχου, είναι ο άνθρωπος που φίλτραρε τα αιτήματα των πλημμυροπαθών που δεν είχαν εισπράξει αποζημιώσεις. Όπως μας εξηγεί: « Ανακαλύψαμε ότι ενώ είχε προεγκριθεί για την πλημμύρα του 2018 κονδύλι από το Υπουργείο Εσωτερικών για 300 άτομα, ο Δήμος δεν είχε καταβάλλει αυτές τις αποζημιώσεις. Να τονίσουμε ότι οι αποζημιώσεις για τις πλημμύρες εκείνης της χρονιάς θεωρούνταν άμεσης ανάγκης. Τα χρήματα έπρεπε να δοθούν το πρώτο 20ημερο.

Αυτό δεν συνέβη , γιατί η απελθούσα δημοτική αρχή δεν έκανε άμεσα δημοτικό συμβούλιο για να σταλεί στη συνέχεια η λίστα στο υπουργείο Εσωτερικών. Το συμβούλιο για αυτό το θέμα έγινε τελικά ένα χρόνο μετά, τον Ιούλιο του 2019 λίγο πριν η απελθούσα δημοτική αρχή αποχωρήσει. Τότε όμως, τα δικαιολογητικά που είχαν συγκεντρώσει οι πλημμυροπαθείς είχαν …λήξει.

Περίπου 250 πλημμυροπαθείς έχασαν οριστικά την αποζημίωση. Δεν υπάρχει διαδικασία προσφυγής για φάκελο που ανοίχτηκε 1 χρόνο μετά. Οι υπόλοιποι τα κατάφεραν, γιατί παλεύοντας αδιάκοπα το θέμα και πιέζοντας καθημερινά, πηγαίνοντας στο Δημαρχείο, έκαναν κάποια στιγμή νέα δήλωση με ανανεωμένα δικαιολογητικά.

Οι πλημμυροπαθείς δεν είχαν σωστή κατεύθυνση, πληροφόρηση και φροντίδα για το θέμα».

Προβλήματα όμως είχε και η αποζημίωση για την πλημμύρα του 2017. Όπως διερωτάται ο κος Πέππας: «πως ο Δήμος βεβαίωσε 950 σπίτια και τελικά αποζημιώθηκαν περίπου 500; Πως χαθήκαν οι μισοί στο δρόμο;»

Να σημειωθεί εδώ, ότι παρόμοια προβλήματα παρουσιάστηκαν και στους επιχειρηματίες της Μάνδρας (υπεύθυνος για τις αποζημιώσεις των οποίων ήταν η Περιφέρεια Αττικής). Τον Δεκέμβριο του 2019 πολλοί εξ αυτών κατήγγειλαν ότι δύο χρόνια ακόμα δεν είχαν αποζημιωθεί για τις ζημιές που υπέστησαν ενώ τόνιζαν πως η διαδικασία της αίτησης ήταν περίπλοκη και με πολλή γραφειοκρατία.

Νυν και πρώην δήμαρχος τοποθετούνται για το ζήτημα

Ο Χρήστος Στάθης, νυν δήμαρχος Μάνδρας μας είπε πως η νέα δημοτική αρχή έκανε τρίμηνες προσλήψεις ειδικά για την επίλυση του ζητήματος. Όπως εξήγησε: «Οι άνθρωποι που τις δικαιούνταν ζούσαν εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις».

Το Dikaiologitika.gr προσπάθησε να επικοινωνήσει με την απελθούσα δήμαρχο Ιωάννα Κριεκούκη καθώς θεωρούμε ότι σε αυτό ρεπορτάζ η άποψη της για τα γεγονότα είναι κομβική. Μέσα σε ένα δύσκολο κλίμα συζήτησης όπου επικρατούσε η απροθυμία να τοποθετηθεί, προλάβαμε να κρατήσουμε ότι κατά την άποψη της το συμμάζεμα της πόλης ήταν πολύ επώδυνο αλλά προχωρούσε κανονικά. Τόνισε πως οι αποζημιώσεις έπρεπε να δοθούν βάση του νόμου.

Όπως το έθεσε, αν κάποιες έμειναν πίσω λόγω χρηματοδότησης, η οποία δίνονταν από το Υπουργείο Εσωτερικών, δεν ήταν πρόβλημα της δημοτικής αρχής. Στη συνέχεια, μας είπε πως υπήρχε επιτροπή αποζημιώσεων στον Δήμο και πως αυτοί οι άνθρωποι είναι στα γραφεία τους και σε αυτούς πρέπει να απευθυνθούμε.

Να τονιστεί βέβαια εδώ, ότι πολιτική προϊστάμενος της παραπάνω επιτροπής του Δήμου ήταν η ίδια η απελθούσα δήμαρχος στην οποία λογοδοτούσε η επιτροπή.

Στη δε προσπάθεια μας να θέσουμε περισσότερες ερωτήσεις για τις καταγγελίες αρκετών κατοίκων που ακούσαμε κατά την διάρκεια του ρεπορτάζ, μας απάντησε ότι ο καθένας μπορεί να λέει ότι θέλει τονίζοντας ότι μια δήμαρχος έχει καλύτερη άποψη για τα γεγονότα από τους κατοίκους.

Σούπερ γρήγορα αντιπλημμυρικά έργα σε σούπερ λαβωμένη πόλη

Τρία χρόνια μετά την ασύλληπτη τραγωδία, μια βόλτα στη Μάνδρα μαρτυρά την κατάσταση της: το 40% της πόλης παραμένει τσακισμένο, τα κατεστραμμένα κτίσματα χαρακτηρίζουν μεγάλο μέρος της κεντρικής λεωφόρου, τα απομεινάρια της λάσπης σε ύψος 3 μέτρων είναι τατουάζ ανεξίτηλο πάνω στους σοβάδες. Ερειπωμένα μαγαζιά με σπασμένες ακόμα τζαμαρίες είναι μέρος της γενικής εικόνας.

Πολλοί δεν έχουν ακόμα καταφέρει να φτιάξουν σπίτια και μαγαζιά. Όπως λένε: «με τις αποζημιώσεις, ακόμα και αν τις πήρες όλες, σπίτι δεν ξαναφτιάχνεται από την αρχή». Άλλοι ξεκινούν τώρα.

Το θετικό της υπόθεσης, είναι πως τα αντιπλημμυρικά έργα, που άρχισαν σχεδόν αμέσως μετά την πλημμύρα του 2018 έχουν αποπερατωθεί σε ποσοστό 95%. Μένει ένα τελευταίο, αυτό της ανάσχεσης ορεινών υδάτων η μελέτη του οποίου βρίσκεται στο ελεγκτικό συνέδριο.Η τεχνική υπηρεσία του Δήμου είναι πάντως σύμφωνα με τον κο Στάθη υποστελεχωμένη. Υπάρχει μόνο ένα σκαπτικό μηχάνημα για τον αχανή σε έκταση δήμο.

Όσο για την κα Ηλιά, νιώθει ότι κατάφερε πια να γυρίσει σελίδα: «Φέτος ήταν ο πρώτος χειμώνας που κατάφερα να μείνω σπίτι μου τις ημέρες με πολλή βροχή. Επί 2 χρόνια έπαιρνα τη μητέρα μου και πηγαίναμε σε ξενοδοχείο όταν άκουγα για έντονες βροχοπτώσεις. Κοιμόμουν με αθλητική φόρμα και τα παπούτσια κάτω από το κρεβάτι. Εγώ γιατρεύτηκα, ελπίζω το ίδιο και για τους υπόλοιπους».

https://www.dikaiologitika.gr/eidhseis/koinonia/304438/mandra-2020-xoris-apozimiosi-tria-xronia-meta-oi-kataggelies-ton-plimmyropathon-ki-i-diamaxi-pou-foliase-stin-poli