Το οριστικό κλείσιμο των κέντρων φιλοξενίας προσφύγων και τη σταδιακή ένταξή τους στον κοινωνικό ιστό, και μάλιστα άμεσα, για λόγους προστασίας της Δημόσιας Υγείας, ζητεί το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων του υπουργείου Υγείας.

Η συνολική εικόνα των κέντρων φιλοξενίας, από την οπτική γωνία της Δημόσιας Υγείας, είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και η μακροχρόνια διαβίωση αυτών των καταρχάς υγιών πληθυσμών σε παρόμοιες συνθήκες πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες εμφάνισης επιδημιών, σύμφωνα με γνωμοδότηση που συνέταξε το ΚΕΕΛΠΝΟ και απέστειλε στα αρμόδια υπουργεία Μεταναστευτικής Πολιτικής, Εθνικής Αμυνας και Υγείας.

Η γνωμάτευση βασίστηκε σε αυτοψία που διενήργησαν κοινά κλιμάκια του ΚΕΕΛΠΝΟ και της Διεύθυνσης Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας σε 16 κέντρα φιλοξενίας προσφύγων το διάστημα από 4 Ιουλίου έως 8 Ιουλίου. Οπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες του ΚΕΕΛΠΝΟ, η στέγαση των προσφύγων γίνεται είτε σε πρώην στρατόπεδα είτε σε αποθήκες εν αχρησία σε εγκαταλελειμμένους βιομηχανικούς χώρους. Σε όλα τα κέντρα υπάρχει συγχρωτισμός σε ενιαίους χώρους εκατοντάδων ανθρώπων (συχνά το μόνο που χωρίζει τις οικογένειες είναι μία κουβέρτα-«κουρτίνα»), χωρίς επαρκή εξαερισμό, με συσσώρευση απορριμμάτων και αποβλήτων, κακές συνθήκες υγιεινής, ανεπάρκεια στη χορήγηση πόσιμου νερού και κυμαινόμενη ποιότητα και ποσότητα τροφίμων. Οπως αναφέρεται στη γνωμάτευση «οι παλαιότερες χρήσεις των αποθηκών αυτών πολλαπλασιάζουν τις πιθανότητες έκθεσης των προσφύγων σε γνωστούς ή άγνωστους παράγοντες κινδύνου. Στην αποθήκη π.χ. του βυρσοδεψείου Καραμανλή, στο νερό από τη γεώτρηση που χρησιμοποιείται για πλύσιμο και στο χώμα περιβάλλοντος χώρου εκτιμάται ότι υπάρχουν υψηλές πυκνότητες βαρέων μετάλλων. Παράλληλα, στη σκεπή της αποθήκης υπάρχουν ημικατεστραμμένες πλάκες αμιάντου, οι οποίες επιβαρύνουν με ίνες αμιάντου τον εισπνεόμενο αέρα».

Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του ΚΕΕΛΠΝΟ καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής στο ΑΠΘ Ανδρέα Μπένο, ο οποίος συνέταξε τη γνωμάτευση, μεγάλο πρόβλημα είναι επίσης ότι σχεδόν όλα τα κέντρα φιλοξενίας βρίσκονται σε πολύ κοντινή ακτίνα από μεγάλες εστίες αναπαραγωγής ανωφελών κουνουπιών, με αποτέλεσμα την έκθεση των προσφύγων σε μεταδιδόμενα με κουνούπια νοσήματα. Αλλωστε, όπως αναφέρεται στη γνωμάτευση, «η επιλογή και η χωροθέτηση των κέντρων φιλοξενίας έγιναν χωρίς να ζητηθεί ούτε η απλή γνώμη υγειονομικών υπηρεσιών».

Η αυτοψία έγινε μόνο σε κέντρα της Κεντρικής Μακεδονίας, ωστόσο η εκτίμηση είναι ότι η κατάσταση είναι παρόμοια σε όλη τη χώρα. Οπως τονίζει ο κ. Μπένος στην «Κ», «γίνονται μεγάλες προσπάθειες από τις Αρχές, υπάρχουν χημικές τουαλέτες, αλλά η κατάσταση είναι αδιέξοδη. Θεωρούμε ότι για λόγους δημόσιας Υγείας πρέπει να αποφασιστεί το κλείσιμο των κέντρων φιλοξενίας. Στην αρχή θεωρήθηκε το προσφυγικό πρόσκαιρο φαινόμενο και έγινε προσπάθεια να διασφαλιστεί ένα προσωρινό καταφύγιο για τους ανθρώπους αυτούς. Τώρα που είναι σαφές ότι δεν πρόκειται να φύγουν από τη χώρα, πρέπει το ταχύτερο δυνατόν να βρούμε λύσεις για την ένταξή τους στην κοινωνία. Πρέπει σταδιακά να κλείσουν τα κέντρα φιλοξενίας και να δούμε πώς θα διανεμηθεί αυτός ο πληθυσμός σε πόλεις ανά τη χώρα». Σύμφωνα άλλωστε με τη γνωμοδότηση, «με δεδομένο το διεθνές πολιτικό πλαίσιο στο προσφυγικό, είναι σαφές ότι είναι ανώφελο και επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία να αντιμετωπίζεται αυτό ως “κρίση ολίγων μηνών”».

Επιτήρηση

«Προς το παρόν δεν έχει καταγραφεί κάποιο σοβαρό περιστατικό δημόσιας Υγείας στα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων. Αλλά δεν πρέπει να το δημιουργήσουμε εμείς με τις συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα αυτά», σημειώνει στην «Κ» ο κ. Ανδρέας Μπένος αντιπρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ, καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής στο ΑΠΘ, διευκρινίζοντας ότι πρόκειται για έναν καταρχάς υγιή πληθυσμό. «Αλλωστε, κατάφεραν υπό αντίξοες συνθήκες να φτάσουν στην Ελλάδα», προσθέτει. Το ΚΕΕΛΠΝΟ από τα μέσα Μαΐου λειτουργεί ένα σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης σε σημεία φροντίδας υγείας προσφύγων/μεταναστών με καθημερινή συλλογή δεδομένων για επιλεγμένα σύνδρομα υγείας (από λοιμώξεις του αναπνευστικού έως υποψία φυματίωσης, ίκτερος, μηνιγγίτιδα, ελονοσία) που έχουν σημασία από πλευράς δημόσιας Υγείας από γιατρούς, νοσηλευτές και άλλους επαγγελματίες υγείας ΜΚΟ που στελεχώνουν τα ιατρεία 49 κέντρων φιλοξενίας. Σύμφωνα με τις εβδομαδιαίες εκθέσεις επιδημιολογικής επιτήρησης του ΚΕΕΛΠΝΟ, τα συχνότερα προβλήματα αφορούν σε λοιμώξεις του αναπνευστικού (κατά μέσο όρο 400 επισκέψεις σε ιατρεία των κέντρων ανά εβδομάδα), περιστατικά γαστρεντερίτιδας (320 επισκέψεις ανά εβδομάδα) και πολύ λιγότερο τα εξανθήματα με πυρετό και η υποψία ψώρας. Συχνά καταγράφονται και περιστατικά ανεμοβλογιάς κυρίως σε παιδιά από χώρες στις οποίες δεν εφαρμόζεται εμβολιασμός.

Έντυπη