Παρά τις χθεσινές πανηγυρικές δηλώσεις της κυβέρνησης περί «δημοσιονομικά ουδέτερου» πακέτου μεταρρυθμίσεων, είναι σαφές ότι η διαπραγμάτευση με τους θεσμούς για όλα τα κρίσιμα ανοικτά θέματα μόλις τώρα αρχίζει.

Από τη χθεσινή συνεδρίαση του Eurogroup προέκυψαν μόνο δύο δεδομένα: πρώτον ότι η ελληνική κυβέρνηση θα νομοθετήσει μέτρα με ημερομηνία ενεργοποίησης την 1η Ιανουαρίου 2019. Και δεύτερον ότι το «κουαρτέτο» θα επιστρέψει στην Αθήνα πιθανότατα την επόμενη εβδομάδα προκειμένου να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη της τεχνικής συμφωνίας.

Όλα τα υπόλοιπα θέματα παραμένουν αυτή τη στιγμή «ανοικτά». Έτσι:

1. Δεν είναι σαφές ποια θέση έχει πάρει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο όσον αφορά στην αναγκαιότητα λήψης πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων. Υπενθυμίζεται ότι το ΔΝΤ «έβλεπε» κενό της τάξεως του 2% του ΑΕΠ (ή περίπου 3,6 δις. ευρώ) το οποίο θα έπρεπε να καλυφθεί με πρόσθετα μέτρα προκειμένου η Ελλάδα να επιτύχει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ. Στις διαπραγματεύσεις που θα ξεκινήσουν, θα πρέπει να πειστεί το ΔΝΤ ότι η «τρύπα» που έβλεπε έχει… εξαφανιστεί. Διαφορετικά πώς θα προκύψει η «δημοσιονομικά ουδέτερη» μεταρρύθμιση στην οποία αναφέρεται η ελληνική κυβέρνηση;

2. Δεν έχει συμφωνηθεί για πόσα χρόνια η Ελλάδα θα πρέπει να παραγάγει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2018 οπότε και λήγει το 3ο μνημόνιο.

3. Παραμένει ανοικτό το θέμα του δημοσιονομικού κενού για το 2018. Τον Δεκέμβριο, οι δύο πλευρές –ελληνική κυβέρνηση και θεσμοί- μιλούσαν για μια τρύπα της τάξεως των 700 εκατ. ευρώ η οποία θα πρέπει να καλυφθεί με πρόσθετα μέτρα. Μένει να φανεί αν θα επιβεβαιωθεί το μέγεθος αυτής της τρύπας αλλά και το πώς ακριβώς θα καλυφθεί. Αν οι θεσμοί επιμείνουν ότι χρειάζονται νέα μέτρα για να καλυφθεί το κενό του 2018, τότε θα δούμε παρεμβάσεις στο σκέλος των φορολογικών απαλλαγών αλλά και των κοινωνικών επιδομάτων. Αυτά τα μέτρα μόνο «ουδέτερα» δεν θα είναι

4. Στα εργασιακά, το non paper του Μεγάρου Μαξίμου μιλάει για «δυνατότητα επιστροφής της εργασιακής κανονικότητας των συλλογικών διαπραγματεύσεων νωρίτερα, δηλαδή πριν από το τέλος του προγράμματος». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή στο θέμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων μέσα στο 2017 και οι ελπίδες για τις όποιες παρεμβάσεις ειδικά στο θέμα των κλαδικών συμβάσεων, μετατίθενται τουλάχιστον για το 2018.

5. Από τις δηλώσεις Νταϊσενμπλουμ προκύπτει ότι ανοίγει και πάλι θέμα ασφαλιστικού. Η κυβέρνηση δεν αρνείται ότι παραμένει στο τραπέζι το θέμα της περικοπής των υφιστάμενων συντάξεων. Εκτιμά όμως ότι θα μπορέσει να μεταθέσει τις όποιες περικοπές για το 2020 (σ.σ οι αναφορές κυβερνητικών στελεχών παραπέμπουν σε οριστική κατάργηση της προσωπικής διαφοράς από το 2020 έως το 2025) και να εξασφαλίσει ως αντιστάθμισμα την αύξηση των κοινωνικών δαπανών.

6. Το θέμα των μεσοπρόθεσμων μέτρων για τη διευθέτηση του χρέους, παραπέμπεται να συζητηθεί σε επόμενη συνεδρίαση του Eurogroup χωρίς να προκύπτει από κάπου ότι οι Ευρωπαίοι είναι διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε περαιτέρω «εξειδίκευση». Έτσι, παραμένει ασαφές σε αυτή τη φάση το αν θα εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να εντάξει την Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Τα «αντίμετρα»

Η μείωση του αφορολογήτου, θα πρέπει πλέον να θεωρείται δεδομένη καθώς επισήμως πλέον, τα κυβερνητικά στελέχη δεν επιδιώκουν να διαψεύσουν αλλά να προβάλουν τα «αντίμετρα» που θα νομοθετηθούν. Χωρίς να είναι δεδομένο ότι τα αντίμετρα θα φέρουν το ίδιο δημοσιονομικό όφελος με τη ζημιά που θα προκληθεί από τη μείωση του αφορολογήτου –αυτό λέει η κυβέρνηση αλλά δεν επιβεβαιώνεται από τους Ευρωπαίους και δεν θα μπορούσε δεδομένου ότι δεν έχει καν ανοίξει η συζήτηση για το δημοσιονομικό κενό του 2019- η κυβέρνηση σπεύδει να «διαρρεύσει» από τώρα μέτρα με θετικό πρόσημο όπως τα ακόλουθα:

1. Μείωση του ΕΝΦΙΑ και συνολικό επανασχεδιασμό του φόρου ώστε ωφεληθούν οι έχοντες μικρή περιουσία και χαμηλά εισοδήματα και ο φόρος να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας. Ήδη, συζητούνται ποσοστά μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 35-40% ποσοστό όμως που οδηγεί σε δημοσιονομικό κόστος της τάξεως του ενός δις. ευρώ.

2. Συγκεκριμένες μειώσεις στον ΦΠΑ με έμφαση στα προϊόντα και στις υπηρεσίες ευρείας κατανάλωσης. Μεταξύ αυτών, το ελληνικό «στρατόπεδο» θέλει να προωθήσει μειώσεις στον ΦΠΑ της ενέργειας (σ.σ σήμερα επιβάλλεται συντελεστής 13% και ο μόνος τρόπος μείωσης είναι η μετάταξη στον χαμηλό συντελεστή του 6%)

3. Μεταφορά των μεταφορικών υπηρεσιών από τον κανονικό συντελεστή που βρίσκονται σήμερα (24%) στο 13%

4. Επαναφορά βασικών ειδών διατροφής από το 24% επίσης στο 13%

5. Επανεξέταση των ασφαλιστικών εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών

thetoc.gr

«Κι αν τελικά αποφασίσει εκλογές ο Τσίπρας, πότε θα γίνουν και με τι σύστημα» είναι το ερώτημα που επανήλθε αιφνιδίως μετά τις εξελίξεις του Eurogroup. H συζήτηση δεν άναψε τυχαία μεταξύ των βουλευτών, βέβαια, καθώς η συγκυρία συμπίπτει με μια ημερομηνία που τους αφορά άμεσα.

Οπως έχει γράψει σε ανύποπτο χρόνο η «Κ», η Κυριακή 19 Μαρτίου είναι ορόσημο για τα κόμματα και τους βουλευτές, καθώς τη συγκεκριμένη ημέρα παρέρχεται το 18μηνο από τις τελευταίες εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. Ως εκ τούτου, αν οι εκλογές διεξαχθούν μέχρι την Κυριακή 19 Μαρτίου, αυτές θα γίνουν με λίστα, ενώ από την επομένη Κυριακή 26 Μαρτίου, οι εκλογές υποχρεωτικώς θα διεξαχθούν και πάλι με σταυρό προτίμησης, όπως τον Ιανουάριο του 2015. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι για να γίνουν εκλογές με λίστα, τότε αυτές θα πρέπει οπωσδήποτε να προκηρυχθούν μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου, ενώ αν προκηρυχθούν αργότερα, τότε αυτές θα γίνουν με σταυρό.

Η λεπτομέρεια αυτή δεν επισημαίνεται άνευ λόγου. Τις τελευταίες ώρες επανήλθε ως κρίσιμη παράμετρος στις συζητήσεις των κομματικών επιτελείων που προσπαθούν να μαντέψουν τα σχέδια του πρωθυπουργού. Και τα περισσότερα στελέχη από όσα μίλησαν στην «Κ», εκτίμησαν ότι ο κ. Τσίπρας –αν τελικώς επιλέξει τη λύση των πρόωρων εκλογών– δεν θα θελήσει να πάει σε κάλπες με λίστα.

Ο λόγος είναι αυτονόητος. Ο πρωθυπουργός γνωρίζει ασφαλώς ότι τις επόμενες εκλογές –εκτός συγκλονιστικού απροόπτου– θα τις χάσει. Γνωρίζει δηλαδή ότι η κοινοβουλευτική του ομάδα θα μειωθεί κατά τουλάχιστον 50 βουλευτές, καθώς τόσο είναι το μπόνους που αυτομάτως θα μετακινηθεί στη νικήτρια Ν.Δ.

Επομένως, ο κ. Τσίπρας αντιλαμβάνεται πως αν πάει σε εκλογές με λίστα, οι βουλευτές του που θα ξέρουν ότι δεν θα επανεκλεγούν (έχοντας εκλεγεί τελευταίοι στις λίστες το 2015) δεν θα κινητοποιηθούν υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Γι’ αυτό και η κεντρική εισήγηση που έχει φτάσει στο Μαξίμου –και επιβεβαίωσε στην «Κ» πηγή του υπουργείου Εσωτερικών– είναι, ότι αν ο κ. Τσίπρας επιλέξει τελικά να πάει σε εκλογές, θα πρέπει οπωσδήποτε να προτιμήσει εκλογές χωρίς λίστα, δηλαδή ημερομηνία μετά τη 19η Μαρτίου. «Μόνον αν οι εκλογές γίνουν με σταυρό προτίμησης και οι κυβερνητικοί βουλευτές τον κυνηγήσουν για να επανεκλεγούν, μπορεί να μειωθεί η δημοσκοπική διαφορά που υπάρχει σήμερα με τη Ν.Δ. και κυρίως να μην περάσει στον ΣΥΡΙΖΑ ένα κλίμα ηττοπάθειας και κατάρρευσης», είπε η ίδια πηγή στην «Κ».

Το ενδεχόμενο αυτό –δηλαδή οι εκλογές να καθυστερήσουν μετά τον Μάρτιο, ακόμη κι αν διαφανεί πλήρες αδιέξοδο στην αξιολόγηση– εξυπηρετεί και πολιτικά τον κ. Τσίπρα, καθώς είναι ηλίου φαεινότερον ότι επιθυμεί να κερδίσει χρόνο για να διαπιστώσει τις βουλές των Ηνωμένων Πολιτειών ως προς την παραμονή του ΔΝΤ στο πλαίσιο των περιβόητων θεσμών.

Επιπλέον λόγος

Υπάρχει όμως και ένας επιπλέον λόγος που πολλοί πιστεύουν ότι ο κ. Τσίπρας δεν θα βιαστεί καθόλου να κάνει εκλογές, ακόμη κι αν στο Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου επιβεβαιωθεί μια πρωτοφανής ρήξη της κυβέρνησής του με όλους τους θεσμούς. Εμπειρα κομματικά στελέχη της αντιπολίτευσης, μνημονεύοντας ως «πολιτικά ασύλληπτα τυχοδιωκτικό» τον τρόπο που λειτούργησε ο κ. Τσίπρας το 2015, θεωρούν πολύ πιθανόν να επιδιώξει και πάλι να κάνει το ίδιο για να χτίσει ένα νέο πολιτικό εκλογικό αφήγημα που θα τον ηρωοποιήσει έναντι του κ. Μητσοτάκη. Με απλά λόγια, αυτό που πιστεύουν τόσο στη Ν.Δ. όσο και στο ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, είναι ότι αν κ. Τσίπρας διαπιστώσει ότι τα μέτρα που του ζητούν οι θεσμοί δεν θα περάσουν από τους 153 βουλευτές των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, τότε θα επιλέξει και πάλι μια εντελώς ακραία πολιτική αντίδραση. Αρχικά θα καταγγείλει τους θεσμούς ότι έξω από κάθε ευρωπαϊκή λογική αξιώνουν από την Ελλάδα εξωπραγματικά μέτρα που υποθηκεύουν το μέλλον της και θα επιφέρουν την πλήρη καταστροφή της, και στη συνέχεια θα αρχίσει να θέτει το δίλημμα στους πολίτες αν προτιμούν εκείνον που θα υπόσχεται να ξανασώσει τη χώρα ή τον Κυριάκο Μητσοτάκη τον οποίο θα εμφανίζει ως πειθήνιο και πρόθυμο ηγέτη να αποδεχθεί όλες τις καταστροφικές απαιτήσεις του Σόιμπλε και του ΔΝΤ, με μόνο αντάλλαγμα να ανέλθει στην εξουσία.

Μπορεί όλο αυτό το σενάριο να ακούγεται σε κάποιους ως εξωπραγματικό, αλλά σε πολλά στελέχη της αντιπολίτευσης φαντάζει πλέον ως το επικρατέστερο. Πόσο μάλλον, όταν δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν ότι για να παραμείνει ο κ. Τσίπρας στην εξουσία, δεν θα διστάσει στο τέλος ακόμη και να υπαινιχθεί ως μόνη εναλλακτική λύση της χώρας την έξοδό της από το ευρώ, την οποία εικάζεται ότι θα αντιπαραβάλει με την «καταστροφική παραμονή της Ελλάδας στην Ευρώπη της παράλογης νεοφιλελεύθερης λιτότητας του Σόιμπλε».

Οσοι εξακολουθούν να θεωρούν όσα προηγήθηκαν εικασίες της νοσηρής φαντασίας κάποιων κομματικών στελεχών, ας αναλογιστούν και τούτο. Την Παρασκευή ο κ. Μητσοτάκης για πρώτη φορά προκάλεσε τον κ. Τσίπρα «να κάνει εκλογές πριν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση αν δεν μπορεί να την κλείσει», θέλοντας προφανώς να προλάβει όσα και ο ίδιος αντιλαμβάνεται ότι δεν θα διστάσει να πράξει ο ΣΥΡΙΖΑ για να παραμείνει στην εξουσία.

Καθημερινή

Ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ ανακοίνωσε σήμερα ότι οι συνομιλίες για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους θα ξαναρχίσουν, αφού "πάγωσαν" στα μέσα Δεκεμβρίου με αφορμή την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να χορηγήσει 13η σύνταξη στους χαμηλοσυνταξιούχους.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε ο Ντάισελμπλουμ αναφέρει ότι οι πιστωτές συμφώνησαν να συνεχιστούν οι συνομιλίες αφού έλαβαν την επιστολή του υπουργού Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτου, στην οποία επαναλαμβάνει τη δέσμευσή του στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Ελλάδας.
«Είμαι ευτυχής που συμπεραίνω ότι ανοίξαμε τον δρόμο (...) για να προχωρήσουμε με τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, που θα γίνουν τον Ιανουάριο», αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Στο Twitter, ο επικεφαλής του Eurogroup έγραψε: “Είμαι ευτυχής που συμπεραίνω ότι ανοίξαμε τον δρόμο για τον ESM, προκειμένου να προχωρήσει με τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. Έλαβα μία επιστολή από τον Έλληνα ομόλογο μου που επιβεβαιώνει τις δεσμεύσεις του στις προηγούμενες συμφωνίες. Τα σημερινά βήματα μας επιτρέπουν να συνεχίσουμε σε έναν θετικό δρόμο για την Ελλάδα”.

Το ξεπάγωμα των βραχυπρόθεσμών μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που ανακοίνωσε ο κ. Ντάισελμπλουμ αποτελεί την αναμενόμενη δικαίωση των κυβερνητικών επιλογών να στηριχτούν οι χαμηλοσυνταξιούχοι και, με το πάγωμα του ΦΠΑ, οι κάτοικοι των νησιών που δέχονται προσφυγικές ροές, τονίζουν στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων κυβερνητικές πηγές. Ο μόνος που σήμερα δεν χαίρεται είναι ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος έσπευσε να ταυτιστεί και στη Βουλή με τις πιο τιμωρητικές πτέρυγες των δανειστών, προσθέτουν οι ίδιες πηγές.

Κοινοτικός αξιωματούχος μιλώντας στον ΣΚΑΪ ανέφερε ότι πήραν διαβεβαιώσεις και οι αρχικές σημαντικές ανησυχίες τους, τόσο επί της διαδικασίας όσο και επί της ουσίας των εξαγγελιών Τσίπρα, αμβλύνθηκαν με την επιστολή Έλληνα υπουργού Οικονομικών. Στο πλαίσιο αυτό, ανέφερε ο ίδιος αξιωματούχος, οι επίσημες διαδικασίες λήψης αποφάσεων του ΕΜΣ και του ΕΤΧΣ, όσον αφορά τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος θα λάβουν χώρα τον Ιανουάριο.

Υπενθυμίζεται ότι το EuroWorking Group είναι προγραμματισμένο για τις 12 Ιανουαρίου.