Τι είναι κανονικό στις μέρες που ζούμε; Τι είναι φυσιολογικό; Τι είναι αναμενόμενο; Να μας πανικοβάλλει ένα φτέρνισμα; Να μας αγχώνει η απομάκρυνση από την εργασία; Να μην αντέχουμε και να βγαίνουμε έξω παρά τις σαφείς οδηγίες περί ατομικής ευθύνης; Έχουμε μάθει άραγε και έχουμε εκπαιδευτεί στην ατομική ευθύνη;
Η ψυχολογική κατάσταση που επικρατεί εν μέσω πανδημίας

Έχουν ειπωθεί πολλά και έχουν γραφτεί ακόμα περισσότερα τις τελευταίες μέρες πάνω στα ζητήματα αυτά. Έχουμε πάρει τόνους πληροφοριών και ξαφνικά όλοι έχουμε γνώσεις - ελλειμματικές προφανώς οι περισσότεροι από εμάς- που αφορούν τις ιώσεις του αναπνευστικού μας συστήματος. Και παρά τις πληροφορίες αυτές, παρά την ευκαιρία για «ξεκούραση» -σε εισαγωγικά, γιατί όταν μας επιβάλλεται να ξεκουραστούμε, ποτέ δεν είμαστε σε θέση να το κάνουμε πραγματικά- παρά την ευκαιρία να βρεθούμε με τους οικείους μας όσοι έχουμε αυτή την δυνατότητα, πολλά βράδια θα μας βρουν άγρυπνους, να δυσκολευόμαστε να ηρεμήσουμε, να έχουμε ταχυπαλμίες και αυξανόμενο άγχος, να νιώθουμε πως δεν μπορούμε να πάρουμε όσο αέρα χρειαζόμαστε.

Παρά τις προσπάθειες να μας πείσουν πως δεν χρειάζεται να πανικοβαλλόμαστε, οι περισσότεροι από εμάς, όταν μένουμε μόνοι με τον εαυτό μας είμαστε ήδη πανικόβλητοι. Γιατί η ρουτίνα μας έχει αλλάξει απότομα - θα μας πάρει πολλά χρόνια να αντιμετωπίσουμε με ηρεμία την επόμενη ίωση που θα μας προκαλέσει καταρροή και βήχα. Γιατί δεν ξέρουμε πόσο καιρό θα διαρκέσει όλη αυτή η καταιγίδα και τι θα αφήσει στο διάβα της. Γιατί ενώ μας προτείνουν αδιάκοπα τι μπορούμε να κάνουμε για να περάσουμε δημιουργικά το χρόνο μας, κανείς δεν μπορεί πραγματικά να μας καθησυχάσει.
Οι υπαρξιακοί φόβοι μας

Όταν μας κατακλύζουν καθημερινά άρθρα, ανταποκρίσεις και μαρτυρίες για μοναχικούς θανάτους στην γείτονα Ιταλία, όταν οι απώλειες αυξάνονται δίπλα μας, όταν η απομόνωση δεν μας επιτρέπει να δούμε τι συμβαίνει έξω από το σπίτι μας, όταν παρά τις διαδικτυακές σχέσεις και φιλίες νιώθουμε πιο μόνοι από ποτέ, φαίνεται πως ο νέος αυτός κορωνοϊός παίζει με τους βαθύτερους υπαρξιακούς μας φόβους. Γιατί αυτό που αλλάζει πραγματικά είναι πως όταν καταλαγιάζει η βοή της καθημερινότητάς μας, όταν αφαιρούμε την βιασύνη, τα δρομολόγια, τη δουλειά, το σπίτι και τις οικογενειακές υποχρεώσεις, όταν αφαιρούμε τις εξόδους και τα χάχανα, όταν πια μένουμε εμείς με τον εαυτό μας, αποκαλύπτονται οι πραγματικές μας σχέσεις και φιλίες - είτε μπορούμε να είμαστε κοντά τους είτε διαδικτυακά και τηλεφωνικά.

Στις ημέρες του κορωνοϊού, λοιπόν, όταν καλούμαστε να αλλάξουμε όχι μόνο την καθημερινότητά μας, αλλά και να δοκιμαστούμε σε μια νέα τάξη πραγμάτων, πιο λιτή, πιο ήσυχη -ή όχι!- αλλά σίγουρα διαφορετική, θα πρέπει να πάρουμε καταρχήν το χρόνο μας. Να δώσουμε χρόνο στον εαυτό μας να προσαρμοστεί. Στα νέα δεδομένα και στις νέες ισορροπίες. Και παρότι μας προτείνονται καθημερινά άπειρες δραστηριότητες και ιδέες δημιουργικής απασχόλησης, παρ’ ότι πολλοί εκδοτικοί οίκοι προσφέρουν ελεύθερα διαδικτυακά βιβλία, ενώ θεατρικές εταιρείες ανεβάζουν στο διαδίκτυο τις παραστάσεις τους, ας μην χαθούμε στους εξωτερικούς αυτούς αντιπερισπασμούς προτού ανακαλύψουμε πρώτα οι ίδιοι τι μπορούμε να κάνουμε αυτές τις περίεργες και δυστοπικές -να μια λέξη που μπήκε έντονα στην καθημερινότητά μας!- ημέρες.

Ανακαλύπτοντας τον εαυτό μας και τους άλλους εκ νέου

Ας γνωριστούμε καταρχήν ξανά με τον εαυτό μας, ας ξανασυστηθούμε με τα οικεία μας πρόσωπα. Ας πάρουμε το χρόνο μας να προσαρμοστούμε –ας αποδεχτούμε πως όλο αυτό μας ανησυχεί και μας αγχώνει. Ας τσακωθούμε, γιατί τώρα θα έχουμε άπλετο χρόνο και λίγο χώρο για να τα ξαναβρούμε και να συζητήσουμε μετά με ηρεμία. Ας βαρεθούμε. Γιατί από τη βαρεμάρα αναβλύζει η δημιουργικότητα· η βαρεμάρα και όχι οι έτοιμες λύσεις θα κινητοποιήσουν όλους εμάς που η καθημερινότητά μας αυτές της ημέρες έχει ανατραπεί πλήρως και δεν μπορούμε να βγαίνουμε έξω και να πηγαίνουμε σε μια δουλειά που για πολλούς ίσως να είναι και απόδραση από το σπίτι. Δεν μπορούμε να δούμε φίλους και γνωστούς. Δεν μπορούμε να δούμε θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικές ταινίες και εικαστικές εκθέσεις, ούτε μπορούμε να περάσουμε το απόγευμα ή το πρωινό μας στο γυμναστήριο και χωρίς να έχουμε στην ουσία την ελευθερία να επιλέξουμε τι θέλουμε να κάνουμε και με ποιον.

Ας εκμεταλλευτούμε, λοιπόν, τις ημέρες αυτές, για να γίνουμε λίγο πιο εσωστρεφείς. Για ορισμένους από εμάς θα είναι λιγότερο ή περισσότερο δύσκολο. Αν τολμήσουμε όμως να κοιτάξουμε λίγο προς τα μέσα, αν αφήσουμε λίγο τους αντιπερισπασμούς στην άκρη - είτε αφορά προτάσεις δημιουργικότητας είτε τους πανικοβλητικούς τηλεμαραθώνιους για τον κορωνοϊό-, τότε θα έχουμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε υπέροχα - ή όχι και τόσο υπέροχα- πράγματα για εμάς και τους ανθρώπους που μας περιβάλλουν. Και όταν πια η καταιγίδα περάσει θα μπορούμε πλέον να επιλέξουμε ανθρώπους και σχέσεις, στάσεις και τρόπο ζωής. Όταν θα μπορούμε να θρηνήσουμε και πενθήσουμε τις απώλειές μας - σε πρόσωπα αλλά και συμπεριφορές- τότε θα ξέρουμε τι σημαίνει ατομική ευθύνη.
www.psychology.gr