Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεσμεύθηκε να θέσει το θέμα του ΦΠΑ στα νησιά στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ενώ υπήρξε συμφωνία προκειμένου να οριστεί ένας συντονιστής για κάθε νησί που μαζί με τους δημάρχους και τις δύο Περιφέρειες θα αποτελέσουν ένα συντονιστικό όργανο που θα συνεδριάζει κάθε 20 ημέρες.

Πηγές της κυβέρνησης χαρακτηρίζουν «σημαντική και χρήσιμη», τη σημερινή ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου για τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές.

Στη σύσκεψη, υπό τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, και παρουσία του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, παραβρέθηκαν οι υπουργοί της κυβέρνησης Αλ. Φλαμπουράρης, Π. Κουρουμπλής, Τ. Κουίκ, η περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου, ο αντιπεριφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, οι δήμαρχοι των πέντε νησιών (Λέσβος, Σάμος, Χίος, Κως, Λέρος) που αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή τη μεγαλύτερη ροή εισόδου προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα, οι πέντε από τους έξι Μητροπολίτες των παραπάνω νησιών (η Λέσβος έχει δύο Μητροπολίτες) καθώς και υπηρεσιακοί παράγοντες.

Συζητήθηκαν τα προβλήματα και οι ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί, ενώ εξετάστηκαν προτάσεις προκειμένου πρόσφυγες και μετανάστες να έχουν ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης. Για να «βοηθήσουμε ενωμένοι αυτούς τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν υπαρξιακό ζήτημα ζωής και θανάτου», όπως τόνισε ο πρωθυπουργός.
Στη σύσκεψη τονίστηκε ότι «το πρόβλημα με τις προσφυγικές ροές θα υπάρχει, είτε οργανωθούμε και ανταποκριθούμε, είτε όχι», καθώς δεν εξαρτάται από την Ελλάδα, «είτε το αντιμετωπίσουμε όλοι οι εμπλεκόμενοι ενωμένοι, είτε όχι», όπως είπε ο πρωθυπουργός. Άλλωστε, όπως επισημάνθηκε, υπάρχουν κοινά προβλήματα που αφορούν όλα τα νησιά -σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Όπως:

- Σίτιση, στέγαση, ένδυση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, μεταφορά ανθρώπων.
- Καθαρισμός, Επισκευές, Εγκαταστάσεις, Ηλεκτροδότηση.
- Εξασφάλιση συνθηκών υγιεινής.
- Απρόσκοπτη λειτουργία νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας.
- Αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης από μη ανακυκλώσιμα υλικά (πλαστικές βάρκες, σωσίβια, βουλιαγμένα σκάφη, κ.λπ.). Μόνο στη Λέσβο, όπως ειπώθηκε από τον δήμαρχο, υπάρχουν 800 τόνοι μη ανακυκλώσιμων υλικών.
- Μηχανήματα, Απορριμματοφόρα, Πλυντήρια, κ.λπ.
- Πρόσληψη εποχικού προσωπικού (οδηγούς, εργαζόμενους στην καθαριότητα, γενικών καθηκόντων) και πολλά άλλα.

Τα πέντε, νησιά -πιθανόν να προστεθεί και η Κάλυμνος που επίσης αντιμετωπίζει πρόβλημα- έχουν επιλεγεί για να αποτελέσουν τους τόπους όπου θα αναπτυχθούν τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (Hot Spots), τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες της καταγραφής, εξακρίβωσης εθνικότητας και παραπομπής στις αρμόδιες υπηρεσίες. Παράλληλα θα δημιουργούν δύο κέντρα προσφύγων και μεταναστών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (θα φιλοξενούν από 10.000 άτομα) τα οποία και θα δέχονται τους «ταυτοποιημένους» πρόσφυγες.

Όπως διευκρινίζουν κυβερνητικές πηγές, η δημιουργία και λειτουργία αυτών των κέντρων είναι αναγκαία για να λειτουργήσει ο μηχανισμός της εσωτερικής μετεγκατάστασης (relocation) στην Ευρώπη, η πιλοτική εφαρμογή του οποίου ξεκίνησε στις 04.11.2015 με την μετεγκατάσταση από την Ελλάδα στο Λουξεμβούργο 30 προσφύγων. Επισημάνθηκε, επίσης, ότι «μόνο ενωμένοι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα», ενώ «ακούστηκαν ενδιαφέρουσες ιδέες που θα εξεταστούν ως προς τη δυνατότητα υλοποίησή τους». Προέχουν, βέβαια, όπως ειπώθηκε, να επιλυθούν τα επείγοντα προβλήματα στα οποία προστίθενται και αυτά που δημιουργεί ο χειμώνας.
Ενδεικτικά υπήρξαν προτάσεις για δημιουργία:
- πιλοτικού προγράμματος φιλοξενίας προσφύγων στα νησιά, με την προϋπόθεση ότι η ΕΕ θα εξασφαλίσει θέσεις εργασίας σε μόνιμους κατοίκους, αλλά και σε πρόσφυγες και μετανάστες.
- ειδικής φορολογικής ζώνης για τα νησιά που δέχονται τις προσφυγικές ροές.

Η οικονομική πτυχή
Ο πρωθυπουργός θα θέσει το θέμα του ΦΠΑ -κοινό αίτημα από τους δημάρχους- στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ενώ υπήρξε συμφωνία προκειμένου να οριστεί ένας συντονιστής για κάθε νησί, που μαζί με τους δημάρχους και τις δύο Περιφέρειες θα αποτελέσουν ένα συντονιστικό όργανο που θα συνεδριάζει κάθε 20 ημέρες, ή όποτε υπάρχει ανάγκη, προκειμένου να δίνει άμεσες λύσεις στα πιεστικά προβλήματα που δημιουργούνται. Ο πρωθυπουργός ενημέρωσε τους παραβρισκόμενος ότι άμεσα θα δημιουργηθούν 1.000 θέσεις κοινωνικής εργασίας στα νησιά που δέχονται τις προσφυγικές ροές, ενώ θα ζητήσει 380 εκατ. από τους θεσμούς της Ευρώπης προκειμένου να υλοποιηθεί ειδικό πρόγραμμα στήριξης της τοπικής οικονομίας σε κάθε νησί. Το πρόγραμμα αυτό θα υλοποιηθεί σε συνεργασία (συνδιαχείριση) με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ο πρωθυπουργός ενημέρωσε ακόμα τον εκπρόσωπο της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου ότι θα υλοποιηθούν τα έργα που προβλέπει το ΕΣΠΑ και οι πόροι που λείπουν (62 εκατ. ευρώ) θα καλυφτούν από τα συγχρηματοδοτούμενα του 2016.
Ακόμα, οι δήμαρχοι επισήμαναν ότι στόχος των hot spots θα πρέπει να είναι η όσο το δυνατόν γρήγορη καταγραφή των προσφύγων προκειμένου να προωθούνται άμεσα στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Η εκκλησία
Όπως αναφέρουν οι κυβερνητικές πηγές, σημαντικό ρόλο καλείται να προσφέρει και η εκκλησία. Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, μάλιστα, έθεσε το θέμα των ανήλικων παιδιών που φιλοξενούνται από δομές της Εκκλησίας. Παιδιά που είτε έμειναν ορφανά, καθώς οι γονείς τους πνίγηκαν, είτε ήταν ασυνόδευτα. Η εκκλησία έχει διανείμει μέχρι σήμερα πάνω από 70.000 γεύματα ζεστού φαγητού, χιλιάδες υπνόσακους, κουβέρτες, πακέτα τροφίμων και προσωπικής υγιεινής. Και, βέβαια, έχει βοηθήσει σε εμβολιασμούς και έργα αποκατάστασης στα κέντρα διαμονής. Καταγράφηκε, επίσης, η πρόθεση της Εκκλησίας για ευρύτερη περαιτέρω προσφοράς της για την ανάγκη αντιμετώπισης της προσφυγικής κρίσης.

Να σημειωθεί, τέλος, ότι ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα νησιά μας είναι αυτό της ταφής των νεκρών προσφύγων και μεταναστών, καθώς δεν επαρκούν τα νεκροταφεία. Μόνο στη Λέσβο υπάρχουν 75 άταφοι σοροί.

Ο πρωθυπουργός ευχαρίστησε τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και την Εκκλησία για την έως σήμερα ανταπόκρισή τους στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης και ανακοίνωσε την πρόθεση της κυβέρνησης για λήψη σειράς μέτρων, που θα ενισχύσουν τις τοπικές κοινωνίες που δέχονται το μεγαλύτερο βάρος υποδοχής των προσφύγων.