Στόχος να ανεβεί το ενδιαφέρον των μαθητών ώστε να αυξηθούν εκείνοι που ακολουθούν τον δρόμο της επαγγελματικής εκπαίδευσης

Παρεξηγημένη και απαξιωμένη, η επαγγελματική εκπαίδευση στη χώρα μας ήταν για χρόνια ο τελευταίος τροχός της αμάξης. Κυριολεκτικά το αποπαίδι στην εκπαίδευση. Η τελευταία προσπάθεια αναβάθμισής της έγινε επί θητείας του Γεράσιμου Αρσένη, με την ίδρυση των Τεχνολογικών Εκπαιδευτηρίων (ΤΕΕ), η οποία όμως δεν ευδοκίμησε.
Τώρα, το υπουργείο Παιδείας επιχειρεί να γυρίσει νέα σελίδα στην ταλαιπωρημένη επαγγελματική εκπαίδευση, επιδιώκοντας να μετατρέψει τα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ) από λύση ανάγκης σε μια συνειδητή επιλογή.
Η αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κυρίως ο θεσμός της μαθητείας σε χώρους εργασίας προβλέπεται στην έκθεση του ΟΟΣΑ για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και αποτελεί ουσιαστικά μέρος της συμφωνίας του υπουργείου Παιδείας με τους θεσμούς. Εξου και η ένταξή του στο τριετές σχέδιο δράσης του υπουργείου Παιδείας.

Τι θέλει να κάνει το υπουργείο
Ο πρώτος στόχος του υπουργείου Παιδείας είναι να κινήσει το ενδιαφέρον των μαθητών ώστε να αυξηθεί ο αριθμός εκείνων που θα επιλέξουν να ακολουθήσουν αυτόν τον δρόμο.
Για να προωθήσει τις αλλαγές αυτές η κυβέρνηση έχει ήδη εξασφαλίσει σημαντικούς ευρωπαϊκούς πόρους, ύψους περίπου 350 εκατομμυρίων ευρώ, που θα χρηματοδοτήσουν την αναβάθμιση συνολικά της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ), ώστε αυτή τη φορά οι εξαγγελίες να μην παραμείνουν σχέδια επί χάρτου.
Σε αυτή την κατεύθυνση, δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας ένας συνολικός Στρατηγικός Σχεδιασμός για την ΕΕΚ, ο οποίος μάλιστα έχει αποσπάσει εξαιρετικά θετικές κριτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι δύο βασικοί πυλώνες αυτού του σχεδιασμού είναι τα ΕΠΑΛ και τα ΙΕΚ, ενώ οι αλλαγές που προωθεί το υπουργείο Παιδείας βασίζονται:
1Στην ολιστική θεώρηση ολόκληρου του συστήματος της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
2Στην αναγνώριση και ενίσχυση του κοινωνικού ρόλου της, με τον περιορισμό των κοινωνικών ανισοτήτων.
3Στην ανάγκη συνεχούς εναρμόνισής της με τις απαιτήσεις της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.
4Στην ανάγκη παροχής ποιοτικής εκπαίδευσης στους μαθητές και στις μαθήτριες που την επιλέγουν.
5Στην ανάγκη παροχής ασφαλών επαγγελματικών διεξόδων στους αποφοίτους της.
6Στην εμπέδωση εργασιακής ασφάλειας και στη διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού οράματος για τους εκπαιδευτικούς.

Οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις
Η πρώτη σημαντική μεταρρύθμιση στην επαγγελματική εκπαίδευση αφορά τη νέα δομή που έχουν τα ΕΠΑΛ, στα οποία υπάρχει: α) ενιαία Α’ τάξη, β) 9 τομείς στη Β’ τάξη γ) 36 ειδικότητες στη Γ’ τάξη και δ) το μεταλυκειακό έτος μαθητείας που παρέχει πλήρη εργασιακά δικαιώματα στους αποφοίτους.
Από εφέτος δίνεται η δυνατότητα στους αποφοίτους των ΕΠΑΛ να έχουν πρόσβαση σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ (ν. 4386/16). Συγκεκριμένα, διευρύνεται πλέον η πρόσβαση των αποφοίτων ΕΠΑΛ στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και σε άλλες σχολές, πέραν των συναφών που θα είναι κοινές για όλους τους τομείς. Αναλυτικά:
¢ Το ποσοστό θέσεων σε ΤΕΙ – ΑΣΠΑΙΤΕ θα είναι αναλογικό του αριθμού των υποψηφίων ΕΠΑΛ – ΓΕΛ, με κατώτατο πλαφόν το 20%.
¢ Από τις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις, οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ θα εισάγονται και στα Πανεπιστήμια (1% πρόσθετες θέσεις.) Για παράδειγμα, στο Πολυτεχνείο, στην Ιατρική, στις Οικονομικές σχολές κ.λπ.
¢ Δημιουργία κοινής ομάδας σχολών, για πρόσβαση από όλους τους τομείς των ΕΠΑΛ, σε ΤΕΙ – Πανεπιστήμια – Στρατιωτικές σχολές, ανάμεσα σε αυτές στα ΤΕΕΦΑ και σε σχολές μουσικών και καλλιτεχνικών σπουδών κ.λπ.
¢ Επανέρχεται επίσης το 1% των επιπλέον θέσεων για τους αποφοίτους των εσπερινών ΕΠΑΛ που είχε καταργηθεί με τον ν. 4186/13. Δίνεται μάλιστα η δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να επιλέξουν την εισαγωγή τους είτε με το δικό τους αποκλειστικό ποσοστό θέσεων, είτε μαζί με τους συμμαθητές τους, από τα πρωινά ΕΠΑΛ.
Το μεταλυκειακό έτος
Αλλάζει εντελώς το μεταλυκειακό έτος, η τάξη μαθητείας δηλαδή, που εντάσσεται στην επίσημη επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Με ευθύνη του σχολείου, η τάξη μαθητείας έχει σκοπό να φέρει τους αποφοίτους της τεχνικής εκπαίδευσης σε μια πρώτη επαφή με την αγορά εργασίας.
Τα νέα χαρακτηριστικά του μεταλυκειακού έτους – τάξη μαθητείας, είναι τα εξής:
¢ Απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικους αποφοίτους ΕΠΑΛ.
¢ Συνδυάζει ανά εβδομάδα μία ημέρα εργαστηριακής εκπαίδευσης στο σχολείο και τέσσερις ημέρες εκπαίδευσης στον χώρο εργασίας.
¢ Διεξάγεται βάσει Προγραμμάτων Σπουδών ώστε να εξασφαλίζεται η ποιοτική εφαρμογή της, η παράλληλη μάθηση στο σχολείο και στον χώρο εργασίας, όπως και η συνεργασία σχολείου και χώρου εργασίας.
¢ Εξασφαλίζεται πληρωμή (75% του βασικού μισθού) και ασφάλιση των μαθητευομένων οι οποίοι υπάγονται σε καθεστώς εργασιακής σχέσης.
¢ Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος οι μαθητευόμενοι αποκτούν συγκεκριμένο προσόν και αναγνωρισμένο πιστοποιητικό.
Ηδη από τον Μάρτιο του 2017 ξεκίνησε η λειτουργία τμημάτων του μεταλυκειακού έτους μαθητείας σε 7 ειδικότητες για 1.200 αποφοίτους των ΕΠΑΛ.
Την επόμενη σχολική χρονιά το υπουργείο Παιδείας θα προχωρήσει στη γενικευμένη εφαρμογή των τμημάτων μαθητείας σε ένα μεγάλο εύρος των ειδικοτήτων και σε όσα σχολεία εκφράσουν την επιθυμία να συμμετάσχουν. Στόχος να μπουν στη μαθητεία 5.000 απόφοιτοι των ΕΠΑΛ.
Ψυχοκοινωνική και γνωστική υποστήριξη των μαθητών

Τα πρώτα συμπεράσματα που φτάνουν στο υπουργείο Παιδείας από την εφαρμογή της μαθητείας είναι θετικά για μαθητευομένους και εκπαιδευτικούς ενώ πολλοί εργοδότες έχουν εκφράσει ήδη την επιθυμία να κρατήσουν τους μαθητευομένους προσφέροντάς τους θέσεις εργασίας μετά τη λήξη του προγράμματος.

Το υπουργείο έχει προγραμματίσει ακόμη τη νέα σχολική χρονιά 2017-2018 να τρέξει πιλοτικά μια νέα καινοτόμο δράση που θα αναδείξει τον κοινωνικό ρόλο των ΕΠΑΛ και θα στηρίξει τα παιδιά που προέρχονται κυρίως από ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες. Η δράση αυτή θα επεκταθεί σε όλα τα ΕΠΑΛ από το 2018 – 19.

Πρόκειται για μια δέσμη παρεμβάσεων στην Α’ τάξη των ΕΠΑΛ που περιλαμβάνει ψυχοκοινωνική και γνωστική υποστήριξη των μαθητών, δημιουργία δικτύων υποστήριξης, υλοποίηση σχεδίων δράσης. Οι βασικοί πυλώνες της δράσης θα αφορούν:

n Την ομαλή ένταξη μαθητών στην Α’ Λυκείου ΕΠΑΛ μέσω της δημιουργίας δικτύου ψυχολόγων για την υποστήριξη του εκπαιδευτικού έργου και δικτύωση των ψυχοκοινωνικών δομών και της υλοποίησης επιμόρφωσης (διαδραστική πλατφόρμα – σεμινάρια επιμόρφωσης).

n Εναλλακτική Ενισχυτική Διδασκαλία σε Γλώσσα – Μαθηματικά που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των μαθητών. Περιλαμβάνει τη στελέχωση των τμημάτων από εκπαιδευτικούς, την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.

n Υλοποίηση σχεδίων δράσης για το άνοιγμα των σχολείων στην κοινωνία. Τα σχέδια δράσης περιέχουν διάφορα νέα πρότζεκτ για επιστημονικά και κοινωνικά θέματα, δράσεις ψυχαγωγίας και πολιτισμού.
Ακόμη, το υπουργείο Παιδείας έχει εξασφαλίσει πόρους ώστε σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) να εκπονήσει νέα πακέτα εκπαιδευτικού υλικού καθώς τα υφιστάμενα προγράμματα σπουδών και τα βιβλία έχουν σταματήσει δεκαετίες πίσω!

Το νέο εκπαιδευτικό υλικό των ΕΠΑΛ περιλαμβάνει νέο Πρόγραμμα Σπουδών, διδακτικό εγχειρίδιο, οδηγό εκπαιδευτικού, εργαστηριακό οδηγό ανάλογα με το διδακτικό αντικείμενο των τριών τάξεων της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης.

Οι στόχοι

1. Ολιστική θεώρηση ολόκληρου του συστήματος της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

2. Αναγνώριση και ενίσχυση του κοινωνικού ρόλου της, με τον περιορισμό των κοινωνικών ανισοτήτων.

3. Ανάγκη συνεχούς εναρμόνισής της με τις απαιτήσεις της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.

4. Παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης στους μαθητές και στις μαθήτριες που την επιλέγουν.

5. Παροχή ασφαλών επαγγελματικών διεξόδων στους αποφοίτους της.

6. Εμπέδωση εργασιακής ασφάλειας και διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού οράματος για τους εκπαιδευτικούς.

Το ΒΗΜΑ