Χιλιάδες προσκυνητές, γονατιστοί, με ένα τάμα στο χέρι στέκονται ώρες στην ουρά για να προσκυνήσουν τη Θαυματουργή εικόνα, αναζητώντας παρηγοριά, δύναμη και στήριξη από τη Παναγία.

Ενα επιβλητικό οικοδόμημα από λευκό μάρμαρο, που αποτελεί το πρώτο αξιόλογο αρχιτεκτονικό μνημείο του απελευθερωμένου ελληνικού έθνους βρίσκεται σε περίοπτη θέση στη Χώρα της Τήνου και γιορτάζει κάθε Δεκαπενταύγουστο. 
Αν και η εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό και όχι στη Κοίμηση της Θεοτόκου, η προσοχή όλων αυτές τις ημέρες είναι στραμμένη στη Τήνο, λόγω του τορπιλισμού του «Ελλη» που σήμανε την έναρξη του Πολέμου για την Ελλάδα.

Η θαυματουργή εικόνα 
Ο ναός της Παναγίας της Τήνου κτίστηκε σε σημείο όπου βρέθηκε εικόνα της Παναγίας, κατά τη θρησκευτική παράδοση μετά από σχετικά οράματα της μοναχής Αγίας Πελαγίας.
Λέγεται ότι είδε τρεις Κυριακές το ίδιο όνειρο και παρακίνησε τον Μητροπολίτη της Τήνου Γαβριήλ να οργανώσει ανασκαφές στον αγρό του Αντωνίου Δοξαρά, στη Χώρα. 

Οι πιστοί ανταποκρίθηκαν και στις αρχές Σεπτεμβρίου 1822 ξεκίνησαν οι ανασκαφές. Εικόνα δεν βρέθηκε και οι εργασίες σταμάτησαν προσωρινά, ομως άρχισαν και πάλι λίγους μήνες αργότερα, ένας εργάτης από τον Φαλατάδο, ψάχνοντας με την αξίνα του, σπάει στα δύο την εικόνα ανάμεσα στη Θεοτόκο και τον Αρχάγγελο. 

Ηταν  30 Ιανουαρίου 1823 όταν ανακαλύφθηκε και ενώ προηγήθηκαν ανασκαφές που αποκάλυψαν τον αρχαίο ναό του Διονύσου και το ναό του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. 
Στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Τήνου, η Μεγαλόχαρη απεικονίζεται σε στάση προσευχής να προφέρει τα λόγια από ένα ανοιχτό βιβλίο. Απέναντί της είναι ο Αρχάγγελος Γαβριήλ που κρατάει στα χέρια του έναν κρίνο ο οποίος συμβολίζει την αγνότητα, ενώ το Άγιο Πνεύμα με τη μορφή περιστεριού κατεβαίνει από τον ουρανό.

Η είδηση της εύρεσης της εικόνας, κατά την περίοδο της ελληνικής επανάστασης του 1821 θεωρήθηκε καλός οιωνός και το νησί επισκέφτηκαν για αυτό το λόγο ήρωες της επανάστασης για να προσκυνήσουν.
Μετά την εύρεση της εικόνας ακολούθησε η οικοδόμηση της εκκλησίας. 

Η επιλογή του ρυθμού της εκκλησίας είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο

Επικεφαλής της οικοδόμησης ήταν ένας σπουδαίος επιστήμονας της εποχής, ο Ευστράτιος Εμμανουήλ Καλονάρης, Τήνιος εγκατεστημένος στη Σμύρνη, από όπου και ονομάσθηκε «Σμυρναίος». Αυτός σχεδίασε τον ναό, μαζί με τα αρχικά του προσκτίσματα, το (πρώτο) καμπαναριό, τα αρχιτεκτονικά διακοσμήματα και διηύθυνε τις εργασίες. 

Ακολουθώντας τα αρχιτεκτονικά πρότυπα του νησιού και εντάσσοντας σε αυτά καινοτομίες από τη δυτική και τη μικρασιατική παράδοση, δημιούργησε ένα μοναδικό οικοδόμημα, ειδικά σχεδιασμένο να δέχεται προσκυνητές.
Στα αριστερά της εισόδου από την κεντρική πύλη βρίσκεται το εικονοστάσι, στο οποίο φυλάσσεται η εικόνα της Παναγίας, η οποία είναι γεμάτη από αφιερώματα (τάματα) των πιστών, όπως και παντού στο εσωτερικό. 
Απαιτήθηκαν μεγάλες ποσότητες μαρμάρων, οι οποίες κατά κύριο λόγο μεταφέρθηκαν από τον αρχαιολογικό χώρο της γειτονικής Δήλου. 

Η ολοκλήρωση του έργου οφείλεται στη σημαντική συνδρομή, σε εργασία και χρήμα, τόσο του τηνιακού λαού, όσο και χριστιανών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. 
Μέχρι τα μέσα του 1832 είχε ανεγερθεί η ανατολική πτέρυγα του συγκροτήματος, το τμήμα ανατολικά του καμπαναριού και το τμήμα ανατολικά της κεντρικής εισόδου. 

Το σύνολο των εργασιών ανέγερσης ολοκληρώθηκε το 1880.

Πρωταγωνιστεί κάθε Δεκαπενταύγουστο 
Ηδη από τις αρχές Αυγούστου στον προαύλιο χώρο, γίνονται παρακλήσεις, η μία μετά την άλλη. 
Παραμονή της γιορτής το νησί στολίζεται εορταστικά και πλήθος πιστών συρρέουν.
Ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου το νησί «βουλιάζει. Πραγματοποιείται με όλες τις τιμές η Αρχιερατική Λειτουργία στον Ναό της Μεγαλόχαρης, επίσημοι επιβαίνουν σε τορπιλάκατο του Πολεμικού Ναυτικού και ρίχνουν στεφάνια, έξω από το λιμάνι, στο σημείο που τορπιλίστηκε το " Ελλη" στις 15 Αυγούστου 1940, ενώ ακολουθεί  μεγαλοπρεπής λιτάνευση. 

φωτογραφίες αρχείου: eurokinissi

πηγές: wikipedia / panagiatinou.gr

Η προστάτιδα του Αιγαίου, μνημονεύεται και τιμάται με έθιμα και παραδόσεις. Κάθε νησί, μία μοναδική ιστορία, με διαφορετική αφήγηση. Το Πάσχα του καλοκαιριού, μία από τις μεγαλύτερες θεομητορικές εορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η Κοίμηση της Θεοτόκου, η Ανάληψή της. Ο Αύγουστος, ο μήνας μοναδικής θρησκευτικής κατάνυξης.

«Εν τη Γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξας,

εν τη Κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες Θεοτόκε·

μετέστης προς την ζωήν, μήτηρ υπάρχουσα της ζωής,

και ταις πρεσβείαις ταις σαις λυτρουμένη,

εκ θανάτου τας ψυχάς ημών».

Η Παναγία, γνώρισε το θάνατό της, τον περίμενε, αλλά δεν ήταν μόνη. Νεφέλη, μετέφερε τους Αποστόλους δίπλα της, όσο μακριά και εάν ήταν και μετά, τρεις μέρες μετά, ήρθε η Ανάστασή της, η μετάστασή της στους ουρανούς. Ο εορτασμός της Κοίμησης και της Ανάστασής της, λαμπρό παράδειγμα προς όλους, λαμπρό δίδαγμα για τους απανταχού Έλληνες και Ελληνίδες, Δωδεκανήσιους και Δωδεκανήσιες.

Κάθε θάνατος, μία νέα αρχή. Κάθε φυγή, μία νέα ελπίδα. Τίποτα δεν τελειώνει, όταν δεν έχει ολοκληρωθεί. Ακόμη και εάν κάποιοι επιχειρήσουν να το αμαυρώσουν, να το προσβάλλουν, να το λεηλατήσουν, όπως οι Ιουδαίοι, που αποπειράθηκαν να ανατρέψουν το νεκροκρέβατο της Παναγίας και τυφλώθηκαν. Όλοι γίνονται δέκτες αυτού που τους αξίζει, αυτού για το οποίο εργάστηκαν λαθεμένο ή ορθό, κακό ή καλό, άτιμο ή έντιμο. Και εάν τολμήσεις ακόμη περισσότερα, τότε θα λάβεις ξανά την απάντησή σου. Ακόμη πιο σκληρή, όπως η πράξη σου. Τρανό παράδειγμα ο ένας και μοναδικός Ιουδαίος, που κατόρθωσε να ακουμπήσει του νεκροκρέβατο της Παναγίας και μια αόρατη ρομφαία του έκοψε τα χέρια (!)

Χρόνια πολλά λοιπόν. Χρόνια πολλά και ευλογημένα στα νησιά της Δωδεκανήσου, που τιμούν με λαμπρότητα, κατάνυξη και περηφάνια, την Κοίμηση και την Ανάσταση της Θεοτόκου.

Χρόνια πολλά στην όμορφη Κάρπαθο, στην Παναγία της Ολύμπου, με το εξαίρετο τέμπλο της. Χρόνια πολλά στις Πυλές, στο Απέρι και κυρίως στις Μενετές, στην Παναγία που ανοίγει τις πόρτες της σε χιλιάδες κόσμου και όπως θα έλεγαν ο Μηνάς Αλ. Αλεξιάδη και η Εύη Μελά-Αλεξιάδη:

«Η Κάρπαθος σεμνύνεται, όλοι πανηγυρίζου(ν)

και οι Καρπάθιοι χαίρονται για Σένα και γλεντίζου(ν).

Καρπάθου Μεγαλόχαρη, τα θαύματα σαν κάνει,

η δύναμη της Παναγιάς σ’ όλο τον κόσμο φτάνει.

(…) Μια είν’ η «Μενετιάτισσα» εις τη δική μας χώρα,

πασίγνωστη στην Κάρπαθο και στην Ελλάδα τώρα».
 

Χρόνια πολλά και στην κορυφή της Νισύρου, στη Σπηλιανή, εκεί όπου η λατρεία στην Παναγία, έχει εξέχουσα σημασία. Εκεί, όπου πραγματοποιούνται, για πάνω από εκατό (100) χρόνια, τα εννιάμερα της Παναγίας, αναλλοίωτα στο χρόνο, όπως τα διδάγματά της.

Χρόνια πολλά στην ιερή Πάτμο με την Παναγία τη Διασώζουσα και στη Λέρο με την Παναγία του Κάστρου. Χρόνια πολλά στην Αστυπάλαια την Πορταϊτισσα και στην Παναγία της Κάσου, την Πέρα Παναγιά. Χρόνια πολλά στη γραφική Χάλκη, στο Χωριό της Παναγιάς, στην Κάλυμνο με την Παναγία την Κεχαριτωμένη, στην Κω με την Γοργοεπήκοο, στη Σύμη με τη Λεμονίτισσα, στη Ψέριμο της Κοίμησης.

Χρόνια πολλά και στη Ρόδο, στην Ιαλυσό και την Κρεμαστή. Εκεί, όπου η Παναγία τιμάται για εβδομάδες. Εκεί, όπου διεξάγονται σωρεία εκδηλώσεων, προς τιμήν της. Στα Ιαλύσια 2016 και στην Πανελλήνια Έκθεση Κρεμαστής και σε όλους όσοι προσπαθούν και αγωνίζονται γι’ αυτά.

Χρόνια πολλά λοιπόν, σε όλα τα ιερά νησιά του Αιγαίου. Χρόνια πολλά στην Παναγία. Χρόνια πολλά και ευλογημένα, τιμώμενα, με πίστη και ελπίδα. Χρόνια πολλά με ευλάβεια, σε όλους τους Δωδεκανήσιους και τις Δωδεκανήσιες, απανταχού της γης. Ας είναι η Ανάσταση της Παναγίας και η γιορτή της, η αρχή για την Ανάσταση του Ελληνικού λαού, των Ελλήνων και των Ελληνίδων, των Δωδεκανησίων. Με πίστη, υπομονή, ελπίδα και προσπάθεια, η ζωή, χαρίζει περισσότερα και απ’ αυτά που θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί. Ας γίνουν λοιπόν αυτά, συστατικά της ζωής μας.