Α. ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ: Είμαστε εκεί στις 7.00 το απόγευμα. Υπάρχει τέτοια κίνηση και ένα κομφούζιο μετακινήσεων αφού στον στενό δρόμο κυκλοφορούν ταυτόχρονα οικογένειες με παιδιά στο χέρι και σε καροτσάκια, αυτοκίνητα, μηχανάκια και λεωφορεία. Σφυρίγματα και γκρίνια. Οι εποχούμενοι ψάχνουν χώρο να αφήσουν το αυτοκίνητο τους. Το κάτω και το πάνω πάρκινγκ γεμάτο. Όλος ο δρόμος που οδηγεί στον Ασώματο με παρκαρισμένα αυτοκίνητα σχεδόν μέχρι την διασταύρωση με τον οικισμό του Μπασιά. Παρκάραμε το αυτοκίνητο στην διασταύρωση που οδηγεί στον Καπηλιανό σε μια απόσταση 1000 μέτρων από την ταβέρνα που θα βρεθούμε με παρέα φίλων Γερμανών που κάνουν διακοπές στα ιδιόκτητα σπίτια τους. Μία ετήσια βραδιά κάθε 2 Αυγούστου, ‘’Horst Day’’ την έχουμε ονομάσει. Η όλη ατμόσφαιρα στην Ζιά δείχνει πως αυτό που αναζητούμε, την ομορφιά της γαλήνης, της ηρεμίας, της απογευματινής δροσιάς και το ρεμβασμό στον ανοικτό ορίζοντα της δαντελωτής χερσονήσου της Αλικαρνασσού και του νησιωτικού συμπλέγματος Ψέριμος-Ίμια-Καλόλυμνος-Τσατάλια με τον ήλιο να βυθίζεται αργά- αργά στον θαλάσσιο ορίζοντα, έχει ήδη χαθεί! Από την κατάσταση που επικρατεί. Άνθρωποι, αυτοκίνητα, μηχανάκια, λεωφορεία, θόρυβοι, φωνές, στρίμωγμα, εν τέλει ένα κομφούζιο. Όλος ο δρόμος με παρκαρισμένα αυτοκίνητα και μεγάλα λεωφορεία. Επισκέπτες με παιδιά στα χέρια και σε καροτσάκια περπατούν κατευθυνόμενοι στην Πλατεία. Εκεί είναι το αδιαχώρητο! Οι πεζοί και τα αυτοκίνητα συνεχίζουν να έρχονται. Τα καταστήματα, πάνω και κάτω, ανατολικά και δυτικά της πλατείας γεμάτα. Πολυκοσμία, θόρυβοι, στρίμωγμα! Περιγράψαμε ένα βραδινό στιγμιότυπου στην καλοκαιρινή Ζιά! Εικόνα καθημερινή όπως μας λένε οι Ζιαδιανοί. Για μας ως επισκέπτες, άκρως προβληματική. Η Ζιά είναι θύμα της μοναδικότητας της στα όρια του νησιού μας! Άλλοι λένε ότι η θελκτικότητα της οφείλεται σε ένα καλοστημένο μύθο δημιουργημένο από την εμπορευματοποίηση και τον μαζικό τουρισμό. Οι άνθρωποι, λένε, πάνε εκεί που πάνε οι πολλοί! Επικρατεί η πρακτική της αγέλης. Άλλοι μιλούν για το φυσικό πλεονέκτημα της Ζιάς! ΟΜΩΣ: Η απουσία οργάνωσης των κινήσεων στον οικισμό της Ζιάς είναι πολιτικό ζήτημα. Όπως και ο σχεδιασμός της ανάπτυξης. Η αισθητική των δημοσίων αλλά και των ιδιωτικών χώρων. Το περιεχόμενο των τουριστικών υπηρεσιών που προσφέρονται . Η ποιότητα της φιλοξενίας του κόσμου. Υπεύθυνος για τα θεματα αυτά είναι το Κράτος, η Περιφέρεια και ο Δήμος. Θα σταθούμε στον Δήμο βλέποντας τον ως τον ‘’πολιορκητικό κριό’’ και κύριο φορέα πίεσης για τα τοπικά ζητήματα. (από την συζήτηση μάθαμε ότι οι συνδαιτημόνες ενδιαφέρονται για τα προβλήματα του νησιού μας, διαβάζουν τις τοπικές εφημερίδες μέσω του google translation και έχουν τις ιδίες ανησυχίες με μας για τα τοπικά θεματα και το περιβάλλον του νησιού)
Β. Η ΖΙΑ: Εκπροσωπεί στο τοπικό τουριστικό πακέτο: την επίσκεψη σε ένα παραδοσιακό ορεινό οικισμό! Είναι κάτι ανάλογο με την επίσκεψη στο Πετρούμι ή την ημερήσια εκδρομή στα 3 νησιά. Η Ζιά νοσεί σαν εικόνα και σαν περιεχόμενο. Πρέπει να εκσυγχρονιστεί. Θα αναφέρουμε το παράδειγμα του ορεινού χωριού ‘’ΣΥΡΙΝΤΖΕ’‘ στην περιοχή της αρχαίας Εφέσου που μας είναι γνωστό από τα ‘’Ματωμένα Χώματα’’  της Διδούς Σωτηρίου. Η γεωλογική διαμόρφωση της περιοχής είναι όπως αυτή της Ζιάς, με πολύ λιγότερα φυσικά χαρίσματα. Είναι απλά ένα ορεινό χωριό που επειδή άδειασε από την Μικρασιατική Καταστροφή, διατήρησε ανέπαφο το δομημένο περιβάλλον του και στις μέρες μας για τουριστικούς λογούς συντηρήθηκε και ανακαινίστηκε με σεβασμό στην ιστορία του. Στο ΣΥΡΙΝΤΖΕ  τα αυτοκίνητα σταματούν έξω από τον οικισμό. Από εκεί με πεζοπορία ανεβαίνεις στο χωριό καλύπτοντας μια υψομετρική διαφορά περίπου 50μ σε εάν μήκος 500μ. Μέσα στο χωριό δεν επιτρέπονται αυτοκίνητά και τροχοφόρα την ώρα των τουριστικών επισκέψεων! Θα πρέπει να αντιγράφουμε τις καλές πρακτικές των ανταγωνιστών μας που εφαρμόζουν οπουδήποτε αλλού στην Μεσόγειο, εκτός… από μας!
Μια τέτοια αναδιοργάνωση της Ζιάς είναι ευθύνη του Δήμου να την προγραμματίσει και να υλοποιήσει. Θυμάμαι προηγούμενο Δήμαρχο να λέει για συνέλευση που θα παρουσιαστεί ένα σχέδιο οργάνωσης του οικισμού που θα αλλάξει την κατάσταση που υπάρχει. Δεν έγινε τίποτα. Λόγω αντιδράσεων. Λόγω διότι απουσίας προγραμματικής δέσμευσης για αλλαγή του τρόπου προσφοράς υπηρεσιών στην Ζιά. Λόγω της κακής οικονομικής περιόδου του Δημου. Βολεύει να βρίσκουμε δικαιολογίες και να μην αλλάζει τίποτα!
Γ. ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΗΜΕΡΑ: Ο Δήμος πρέπει να δημιουργήσει μια απογευματινή ζώνη 1-2 ωρών με απαγόρευση της κυκλοφορίας για ‘’το ηλιοβασίλεμα της Ζιάς που πουλάει’’. Κάτι τέτοιο διευρύνει τον χρόνο παραμονής στην Ζιά των επισκεπτών, βοηθάει την απόλαυση του ηλιοβασιλέματος και την τοπική αγορά.
Δ.ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΥΡΙΟ: Πρέπει να δημιουργηθεί ένα πάρκιγκ έξω από το χωριό. Καλό θα ήταν να βλέπαμε την Ζιά ως ένα μέρος του συνόλου του ορεινού Ασφενδιού και το πάρκιγκ να εξυπηρετεί όλο τον οικισμό. Υπάρχουν προτάσεις από πολύ παλιά. Έχει προταθεί εγγράφως από το 2014 η αγορά από τον δήμο ενός κτήματος 10 στρεμμάτων χωρίς απάντηση και τώρα λίγο πριν την πώληση του κτήματος σε ιδιώτη ξανακατατέθηκε στον Δήμο. Άλλη πρόταση είναι η εκμετάλλευση του χώρου του παλιού λατομείου της Ζιάς. Η αξιοποίηση των χώρων αυτών μπορεί να γίνει στην κατεύθυνση της ικανοποίησης τόσο του κυκλοφοριακού προβλήματος όσο και του καλλιτεχνικού και πολιτιστικού κενού που υπαρχει στην περιοχή.
Ν. Μυλωνάς.