Γράφει ο Θανάσης Καραναστάσης

Η Κέφαλος (σ.σ. όχι ο Κέφαλος, όπως επιμένουν να λένε μερικοί απροσάρμοστοι στα μέρη μας) είναι το πιο μακρινό χωριό του νησιού της Κω.

Απέχει περί τα 43 χιλιόμετρα από την πόλη και βρίσκεται πάνω σ’ ένα υψίπεδο στο ΝΔ άκρο της Κω.
Ο πληθυσμός της είναι κατά βάσιν αγροτικός. Στις δύσκολες μεταπολεμικές δεκαετίες πολλοί νέοι της Κεφάλου πήραν τον δρόμο της μετανάστευσης ή ακολούθησαν το επάγγελμα του ναυτικού.
Στις μέρες μας αρκετοί Κεφαλιανοί ασχολούνται με τουριστικές δραστηριότητες.

Το θέμα μου σ’ αυτό το σημείωμα δεν είναι η Κέφαλος ειδικά, αλλά ένα από τα πιο αξιόλογα τέκνα του χωριού αυτού: Ο Γιάννης Β. Κασιώτης. Αναφέρομαι, ειδικότερα, στο τέταρτο βιβλίο του με τίτλο: «Παροιμίες της Κεφάλου Κω» που κυκλοφόρησε μέσα στο 2021.

Ο Γιάννης Κασιώτης σπούδασε στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, στο Πάντειο και στη Νομική Σχολή.
Διετέλεσε διευθυντής της Α.ΒΙ.ΚΩ, υπηρέτησε για αρκετά χρόνια την Τοπική Αυτοδιοίκηση και για πάνω από 40 έτη ασκεί τη δικηγορία. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει ένα σημαντικό και πολύ ενδιαφέρον συγγραφικό έργο.

Στα τρία πρώτα βιβλία του αναφέρεται σε ιστορίες που έζησε ο ίδιος στο χωριό του ή τις άκουσε από συγχωριανούς του.
Γεγονότα άλλοτε ευτράπελα, άλλοτε τραγικά που αφηγείται με αξιοζήλευτη περιγραφική ακρίβεια και σε υποδειγματικής ποιότητας γλώσσα.

Ο Γιάννης Κασιώτης έχει αυτό το χάρισμα: να μιλά και να γράφει σε υπέροχα ελληνικά. Στο βιβλίο του «Παροιμίες της Κεφάλου Κω» έχει περιλάβει περί τις 550 παροιμίες, ταξινομημένες αλφαβητικά και αριθμητικά.
Αρκετές απ’ αυτές είναι γνωστές και σε άλλες περιοχές ή κοινές σε όλη τη χώρα. Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι τις παρουσιάζει στο ιδιόμορφο γλωσσικό ιδίωμα της Κεφάλου.

Από κάτω τις «μεταγλωττίζει» στη σημερινή καθομιλουμένη και πιο κάτω περιγράφει συνοπτικά το νόημά τους.
Στο εισαγωγικό του σημείωμα εξηγεί πώς προφέρουν οι Κεφαλιανοί κατά περίπτωση τα σύμφωνα.
Συγχρόνως πληροφορεί τον αναγνώστη για ένα αξιοπρόσεκτο φαινόμενο που χαρακτηρίζει τον καθημερινό λόγο των Κεφαλιανών.

Τις ίδιες λέξεις τις προφέρουν διαφορετικά οι άνδρες και διαφορετικά οι γυναίκες.
Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι ανάλογο στα Δωδεκάνησα τουλάχιστον. Στις παροιμίες βρίσκεται συμπυκνωμένη η λαϊκή σοφία.
Λεκτικά σχήματα, διατυπωμένα με λακωνικό τρόπο, αποδίδουν τόσο μεστά και τόσο ζωντανά νοήματα.
Η χρήση των παροιμιών είτε στον προφορικό είτε στον γραπτό λόγο είναι ένα σπουδαίο εκφραστικό συμπλήρωμα.

Στις μέρες μας, δυστυχώς, αυτοί που ομιλούν στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, αδιάβαστοι σε μεγάλο βαθμό, εκφέρουν τις παροιμίες με λανθασμένο τρόπο με αποτέλεσμα να παραποιείται το νόημά τους.
Αυτό το βιβλίο του Γιάννη Κασιώτη είναι ένα πολύτιμο δώρο προς τη γενέτειρά του και προς τους συγχωριανούς του.

Ένα ντοκουμέντο γλωσσικού ενδιαφέροντος. Μπορεί να είναι χρήσιμο σε όλους εκείνους που γοητεύονται από τις τοπικές διαλέκτους, αλλά και στους ειδικούς επιστήμονες που ερευνούν κάθε περιοχή του γλωσσικού αντικειμένου.

Είναι χρήσιμο γενικά τώρα που η ιδιόλεκτος των πρωτευουσιάνων απειλεί να εξαφανίσει κάθε τοπική γλωσσική ιδιομορφία.
Ο Γιάννης Κασιώτης δεν αρκείται όμως στις παροιμίες. Ετοιμάζει άλλα τέσσερα βιβλία που θα καλύπτουν όλες τις πτυχές του κεφαλιανού λόγου. Η αγάπη για το χωριό του και το μεράκι της καταγραφής τον κάνουν ιδιαίτερα παραγωγικό τα τελευταία χρόνια.

Ο εξαιρετικός πρόλογος του φιλόλογου Γ.Γ. Ξενίκα στο βιβλίο του Γιάννη Κασιώτη προβάλλει καλύτερα από εμένα την αξία αυτού του έργου. Στέκομαι σε μια τελευταία παρατήρηση: είδα ότι τις διορθώσεις στο βιβλίο του τις έκανε ο ίδιος ο Γιάννης Κασιώτης. Σοφά έπραξε.
Διότι κατά καιρούς κάποια βιβλία αδικούνται από ανεπίτρεπτα ορθογραφικά και τυπογραφικά λάθη.
Εύχομαι στον εκλεκτό φίλο καλή συνέχεια. Είμαι σίγουρος ότι κι άλλες εκπλήξεις εκ μέρους του έπονται.https://www.rodiaki.gr/article/465594/paroimies-ths-kefaloy-kw-toy-giannh-b-kasiwth?fbclid=IwAR02JqLO5DirDrCK4zmipjw3On8UXxRm2R0KQyuKcvUL916mMqFtUmTEHNg