Στο τασάκι σιγοκαίει ένα στριφτό τσιγάρο, δίπλα σε μια μινιατούρα αστυνομικού ελικοπτέρου. Από το παράθυρο βλέπεις τον πύργο ελέγχου και τα αεροπλάνα που απογειώνονται από τις αχανείς εγκαταστάσεις του διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών «Ελ. Βενιζέλος». Είναι 9 το πρωί και οι «ελικοπτεράδες» της Aστυνομίας βρίσκονται σε πλήρη εγρήγορση. Μόλις έχει γίνει γνωστό ότι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους «χτύπησαν» το αεροδρόμιο των Βρυξελλών και το Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. έχει ανεβάσει το επίπεδο συναγερμού στο «Ελ. Βενιζέλος». Για την υπηρεσία εναέριων μέσων δεν αλλάζει κάτι, καθώς οι χειριστές των ελικοπτέρων είναι σε επιφυλακή 24 ώρες το 24ωρο, έχοντας μάθει να ζουν με την αδρεναλίνη στο κόκκινο.

Το «Εθνος της Κυριακής» βρέθηκε στο «στρατηγείο» της επίλεκτης υπηρεσίας και εξασφάλισε φωτογραφικά ντοκουμέντα από αποστολές των ελικοπτέρων σε καταδιώξεις δραπετών, συλλήψεις εμπόρων ναρκωτικών, επιχειρήσεις της Αντιτρομοκρατικής. «Εχουμε μάθει να ζούμε με αυτούς τους ρυθμούς. Είμαστε έτοιμοι να απογειωθούμε εντός 30-50 λεπτών, επτά ημέρες την εβδομάδα, όλο το 24ωρο», λέει ο αστυνομικός διευθυντής Β. Βασιλείου. Η υπηρεσία έχει 11 πιλότους, 19 μηχανικούς και 5 άτομα διοικητικό προσωπικό. Κάθε πλήρωμα αποτελείται από τρία άτομα: κυβερνήτη, συγκυβερνήτη και μηχανικό. Λάθη στα 1.000 πόδια δεν συγχωρούνται και το πλήρωμα πρέπει να συνεργαστεί σαν... ελβετικό ρολόι, εξηγεί στο γραφείο του διοικητή ο μηχανικός Μιχάλης, εκπαιδευόμενος της υπηρεσίας. Ο κυβερνήτης έχει την ευθύνη να πιλοτάρει με ασφάλεια και ακρίβεια. Ο συγκυβερνήτης συνομιλεί με τον πύργο ελέγχου της Πολιτικής Αεροπορίας, το Κέντρο Επιχειρήσεων, την Αμεση Δράση και διαχειρίζεται όλες τις εντολές και επικοινωνίες. Ο μηχανικός είναι και χειριστής του τεχνικού εξοπλισμού του ελικοπτέρου.

Τα ελικόπτερα της ΕΛ.ΑΣ. σκανάρουν από ληστές μέχρι... χασισοφυτείες

Η Υπηρεσία Εναέριων Μέσων διαθέτει συνολικά πέντε ελικόπτερα, τα οποία είναι εφοδιασμένα με υπερσύγχρονο εξοπλισμό, όπως διόπτρες νυχτερινής όρασης και σύστημα λήψης και μετάδοσης θερμικής εικόνας. Οι κάμερες που «φορούν» τα ελικόπτερα της ΕΛ.ΑΣ. είναι τόσο προηγμένες που κατά τη διάρκεια καταδίωξης έχουν τη δυνατότητα να φωτογραφίσουν από ύψος 1.000 ποδών και σε υψηλή ευκρίνεια το πρόσωπο ενός δράστη.

Ο Βασίλης Βασιλείου, από τα παλιά στελέχη των «ελικοπτεράδων» της ΕΛ.ΑΣ., θυμάται όταν επιχειρούσε στα ελληνοαλβανικά σύνορα τη δεκαετία 1997-2007. «Οι γιαγιάδες των απομακρυσμένων χωριών στην Ηπειρο που έβλεπαν το ελικόπτερο μας κουνούσαν το χέρι. Αισθάνονταν ότι υπήρχε παρουσία του κράτους, ότι δεν τους είχαμε ξεχασμένους».

Φωτογραφια: Χάρης Γκίκας

Η εικόνα μεταδίδεται ζωντανά στο Κέντρο Επιχειρήσεων στον 2ο όροφο της ΓΑΔΑ, όπου οι στρατηγοί μπορούν να δώσουν απευθείας εντολές σε όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις αλλά και να ξεκινήσουν οι διαδικασίες ταυτοποίησης των υπόπτων.

«Θυμάμαι ήμασταν σε περιπολία και πετούσαμε πάνω από τον Αλιμο, όταν μας διαβιβάστηκε από το Κέντρο ότι είχε γίνει ένοπλη ληστεία στην περιοχή, την οποία τυχαία παρακολουθούσαμε να εξελίσσεται.

Οι δράστες είχαν διαφύγει με μηχανή μεγάλου κυβισμού και εμείς πετούσαμε από πάνω τους. Τους καταδιώξαμε μέσα στα στενά της Ηλιούπολης, του Βύρωνα, του Παγκρατίου, ώσπου να καταφθάσουν και επίγειες δυνάμεις.

Την ώρα μιας καταδίωξης συμβαίνουν πάρα πολλά. Στην προκειμένη περίπτωση ο κυβερνήτης έπρεπε να κάνει ελιγμούς και αιωρήσεις σε πυκνοκατοικημένες περιοχές με πενταώροφες πολυκατοικίες, πετώντας χαμηλά, ο συγκυβερνήτης να δίνει εντολές στα περιπολικά για να περικυκλώσουν τη μηχανή και ο χειριστής των συστημάτων εικόνας να ''λοκάρει'' τους δράστες. Η συνεργασία του πληρώματος πρέπει να είναι παραπάνω από υποδειγματική», εξηγεί ο διοικητής. «Είμαστε το ''μάτι'' της ΕΛ.ΑΣ. από ψηλά», προσθέτει ο Μιχάλης.

Καταδίωξη υπόπτων κατά τη διάρκεια της μεγάλης αστυνομικής επιχείρησης στα Ζωνιανά.

Βέβαια, όταν το ελικόπτερο επιχειρεί σε υψηλού ρίσκου αποστολές και πετάει στα 500 μέτρα, ο κίνδυνος είναι μεγάλος. «Στη μεγάλη αστυνομική επιχείρηση στα Ζωνιανά οι δράστες είχαν ανοίξει πυρ εναντίον μας με καλάσνικοφ. Το δραστικό βεληνεκές του όπλου αυτού είναι τα 700 μέτρα...», λέει ο αστυνομικός διευθυντής.

«Εκείνη την ώρα όμως δεν σκέφτεσαι τίποτα, μόνο την επιχείρηση και τίποτε άλλο. Δεν υπάρχει χώρος για άλλου τύπου σκέψεις», προσθέτει ο Β. Βασιλείου.

«Ελικοπτεράδες» από το 1995
Η Υπηρεσία Εναέριων Μέσων της ΕΛ.ΑΣ. ιδρύθηκε το 1995 και ο σημερινός διοικητής ήταν από τους πρώτους που τη στελέχωσαν. Είναι μηχανικός και έχει ατελείωτες ώρες πτήσης, ενώ στην απίθανη περίπτωση που χρειαστεί, θα επιβιβαστεί δίχως δεύτερη σκέψη στο ελικόπτερο για να συμμετάσχει σε επιχείρηση. Σήμερα είναι από τα παλιά στελέχη των «ελικοπτεράδων» της ΕΛ.ΑΣ. και από τα 20 συναπτά έτη υπηρεσίας δεν θα ξεχάσει όταν επιχειρούσε στα ελληνοαλβανικά σύνορα τη δεκαετία 1997-2007.

«Τότε είχαμε έδρα στην Κέρκυρα και επιτηρούσαμε τα σύνορα. Δεν θα ξεχάσω τις γιαγιάδες των απομακρυσμένων χωριών στην Ηπειρο, που έβλεπαν το ελικόπτερο και έβγαιναν από τα σπίτια τους για να μας κουνήσουν το χέρι. Αισθάνονταν ότι υπήρχε παρουσία του κράτους, ότι δεν τους είχαμε ξεχασμένους», θυμάται ο αστυνομικός διευθυντής. Ο Βαγγέλης και ο Μιχάλης, κυβερνήτης και μηχανικός, έχουν συμμετάσχει σε δεκάδες απόρρητες επιχειρήσεις. Λόγω των δυνατοτήτων του ελικοπτέρου πάνε όπου δεν μπορούν να πάνε οι άλλοι.

Το ελικόπτερο της ΕΛ.ΑΣ. ενημερώνει και για την εκδήλωση πυρκαγιών.

Οπως εξηγούν, μπορεί η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία να έχει πληροφορία για συγκέντρωση τρομοκρατών σε σημείο που δεν είναι εφικτή η φυσική παρακολούθηση. Την αποστολή αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας το πλήρωμα πετώντας πάνω από την περιοχή ενδιαφέροντος και με τη χρήση των ισχυρότατων καμερών καταγράφει καρέ καρέ τις κινήσεις των τρομοκρατών, σαν να βρίσκεται δίπλα τους.

Η συνδρομή των ελικοπτέρων της ΕΛ.ΑΣ. στην καταδίωξη των 11 δραπετών των φυλακών Τρικάλων -τη μεγαλύτερη των τελευταίων ετών- ήταν παραπάνω από καθοριστική. Ο Μάριον Κόλα, ο Ερμάλ Λίτα, ο Μουράτι και οι συνεργοί τους είχαν βρει καταφύγιο στις αχανείς δασικές εκτάσεις της Ηπείρου. Οι θερμικές κάμερες των ελικοπτέρων, που ανιχνεύουν ίχνη θερμότητας, μπορούν να «δουν» μέσα από τοίχους, δέντρα, σπηλιές, σκεπές. «Επί τρεις μήνες επιχειρούσαμε στην Ηπειρο κλείνοντας 304 ώρες πτήσης», θυμάται ο διοικητής.

Πληροφορίες-θησαυρός
Η Υπηρεσία Εναέριων Μέσων έχει συμμετάσχει από τη σύλληψη του Νίκου Παλαιοκώστα μέχρι τη συνοδεία της Ανγκελα Μέρκελ κατά την επίσκεψή της στην Ελλάδα. Το ιπτάμενο προσωπικό επιχειρεί πάντα και στις μεγάλες πορείες στο κέντρο της Αθήνας αλλά και σε αθλητικές διοργανώσεις. Κατά την Ελληνική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης το ελικόπτερο έκλεισε 527 ώρες στον αέρα, πετώντας δηλαδή καθημερινά.

Στις μεγαλύτερες επιτυχίες συγκαταλέγεται ο εντοπισμός δεκάδων χασισοφυτείων ανά την Ελλάδα ? ακόμα και δίπλα στο «Ελ. Βενιζέλος». Ομως, οι πληροφορίες που παρέχουν στο Κέντρο Επιχειρήσεων είναι «θησαυρός» για τους αξιωματικούς.

Βραδινή περιπολία σε εξέλιξη. Οι χειριστές των ελικοπτέρων είναι σε επιφυλακή 24 ώρες το 24ωρο, ενώ έχουν μάθει να ζουν με την αδρεναλίνη στο κόκκινο.

«Η Δίωξη Ναρκωτικών θα έκανε επιχείρηση στο Μενίδι. Είχαμε πάει μία εβδομάδα νωρίτερα και φωτογραφήσαμε κάθε σπιθαμή του χώρου, δίνοντας τη δυνατότητα να σχεδιαστεί κάθε λεπτομέρεια, όπως αποκλεισμός των εξόδων διαφυγής, των σημείων εφόδου κ.ά.», λέει ο Β. Βασιλείου. Αποστολή της υπηρεσίας είναι η φύλαξη συνόρων, η συνοδεία επισήμων, η συμβολή στην εθνική και πολιτική άμυνα της χώρας, η πρόληψη και η καταστολή της εγκληματικότητας.

Οι συνολικές ώρες πτήσης της υπηρεσίας ξεπερνούν τις 26.000, ενώ το ιπτάμενο προσωπικό προέρχεται από τις σχολές της Αστυνομίας που επιλέγεται με αυστηρά κριτήρια και εκπαιδεύεται σκληρά και διαρκώς.

Ομως τα πέντε ελικόπτερα έχουν αρχίσει να γερνούν και η ενίσχυση της υπηρεσίας με δύο ακόμη νεότερα μοντέλα είναι παραπάνω από επιβεβλημένη, όπως παραδέχεται και ο διοικητής Β. Βασιλείου.

Στο κυνήγι των 'Ληστών του διστόμου'
Πρόσφατα το ελικόπτερο είχε πάρει μέρος στη μεγάλη επιχείρηση των ΕΚΑΜ στον Βόλο, όπου είχαν εντοπιστεί σε κρησφύγετο οι επικίνδυνοι κακοποιοί Σπύρος Δραβίλας και Γιώργος Πετρακάκος, περισσότερο γνωστοί ως «ληστές του Διστόμου».

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΜΠΙΝΤΕΛΑΣ - ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΑ
astynomiko@pegasus.gr

ethnos.gr