Να επιβάλει de facto τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο ανατρέποντας σταδιακά το status quo επιδιώκει η Αγκυρα χρησιμοποιώντας κάθε ευκαιρία,

πότε εκμεταλλευόμενη το ανοιχτό σύστημα αναγγελιών της Πολιτικής Αεροπορίας, πότε με επιστολές στον ΟΗΕ με τις οποίες αμφισβητεί την ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Τις τελευταίες εβδομάδες έχει υπάρξει μπαράζ αναγγελιών, είτε με δεσμεύσεις περιοχών από την τουρκική πλευρά, είτε με την αμφισβήτηση περιοχών για τις οποίες η Ελλάδα έχει αναγγείλει ασκήσεις ή επιχειρήσεις SAR που τελικά στοχεύουν στο να τεθεί στο τραπέζι όλη η αναθεωρητική ατζέντα της Τουρκίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι με αφορμή την αρμοδιότητα για έρευνα και διάσωση, που πλέον αποτελεί καθημερινή ρουτίνα στο Αιγαίο λόγω των μεταναστευτικών ροών, η Τουρκία επιχειρεί να εκμεταλλευθεί την κατάσταση και δηλώνει ότι κάθε περιοχή, ακόμη και μέχρι το μέσο του Αιγαίου, ανήκει στη δική της ευθύνη και αρμοδιότητα σε ό,τι αφορά την έρευνα και διάσωση, επικαλούμενη μάλιστα τον χάρτη που μονομερώς έχει καταθέσει στον ΙΜΟ (International Maritime Organization).

Αυτή αποτελεί την πάγια επιδίωξη της Τουρκίας για αμφισβήτηση αρχικά των κυριαρχικών αρμοδιοτήτων της Ελλάδας στο Αιγαίο, επιχειρησιακή διχοτόμηση και κατόπιν διεκδίκηση συγκυριαρχίας στις θαλάσσιες ζώνες του Αιγαίου.

Η αποδοχή των αξιώσεων της Αγκυρας σε ό,τι αφορά τη ζώνη ευθύνης SAR θα οδηγούσε όμως σε εγκλωβισμό των ελληνικών νησιών σε ζώνη τουρκικής αρμοδιότητας, με ό,τι σημαίνει αυτό για την ασφάλεια των νησιών.

Ο στόχος

Σε ό,τι αφορά το Καστελόριζο, μπορεί η τουρκική αντίδραση να ήρθε μετά την αναγγελία πραγματοποίησης ελληνικής άσκησης SAR, όμως συνέπεσε με την Τριμερή του Καΐρου και ενώ είναι γνωστή η προσπάθεια που καταβάλλει η Αθήνα για την επίτευξη προόδου στο θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο.

Η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει ότι εάν δεν λυθεί τώρα το θέμα της οριοθέτησης με την Αίγυπτο δεν θα λυθεί στο ορατό μέλλον, καθώς μόνο τώρα θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι υπάρχει θετική προδιάθεση για τις ελληνικές θέσεις με δεδομένη την εχθρότητα και αντιπαλότητα στο πλαίσιο του μουσουλμανικού κόσμου μεταξύ της Αιγύπτου και της Τουρκίας.

Η Αίγυπτος, που δείχνει όμως να μην είναι έτοιμη για μια τέτοιου μεγέθους αντιπαράθεση με την Τουρκία, τρενάρει τις συζητήσεις και έτσι η Αγκυρα φροντίζει κάθε τόσο να στέλνει το μήνυμα ότι δεν θα αποδεχθεί την οριοθέτηση μεταξύ των δύο χωρών.

Εξάλλου δεν είναι τυχαία τα δημοσιεύματα που εμφανίζονται συχνά στον αιγυπτιακό Τύπο που κατηγορούν την κυβέρνηση Αλ Σίσι ότι «ξεπουλά την αιγυπτιακή ΑΟΖ και τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου προς όφελος πότε των Ελλήνων, πότε των Κυπρίων και άλλοτε υπέρ των Ισραηλινών».

Στις ελληνοαιγυπτιακές συνομιλίες δεν φαίνεται να υπάρχει πρόοδος, καθώς υπάρχουν ακόμη διαφοροποιήσεις σε ό,τι αφορά την επήρεια των νησιών και νησίδων, το εάν θα είναι μερική ή συνολική η οριοθέτηση και άλλα τεχνικά μεν ζητήματα που έχουν όμως κρίσιμη σημασία για το συνολικό εγχείρημα.

Ετσι η Τουρκία με τις ΝΟΤΑΜ Α4456/16 και Α4447/16 αμφισβήτησε το δικαίωμα της Ελλάδας να πραγματοποιεί ασκήσεις και επιχειρήσεις SAR στο Καστελόριζο, υποστηρίζοντας ότι εμπίπτει στην τουρκική περιοχή έρευνας και διάσωσης, και συγχρόνως ήγειρε θέμα αποστρατιωτικοποίησης του ακριτικού νησιού.

«Ειδική περίπτωση»
«Γκριζάροντας» το Καστελόριζο, είτε αυτό αφορά έρευνες στην υφαλοκρηπίδα του είτε την αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών αρμοδιοτήτων στο νησί, η Τουρκία επιδιώκει να το εμφανίσει ως ειδική περίπτωση που δεν δικαιούται πλήρεις θαλάσσιες ζώνες πέραν των χωρικών υδάτων του των 6 ν.μ.

Με αφορμή ελληνικές ασκήσεις στο Αιγαίο, η Τουρκία επανήλθε απαιτώντας (ΝΟΤΑΜ 4475/16) τα ελληνικά νησιά να μη συμπεριλαμβάνονται στον σχεδιασμό ασκήσεων με τον ισχυρισμό ότι ισχύει καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης. Κατά παράβαση μάλιστα της διεθνούς πρακτικής, τα νησιά αναφέρονται με την τουρκική ονομασία τους: Semadirek (Semothrace), Bozbaba (Aya Evstratios), Ipsara (Psara), Sakiz (Chios), Ahikerya (Nicaria), Limni (Lemnos), Midilli (Mityelene), Sisam (Samos), Ileki (Tilos), Herke (Calki), Meis (Castellorizo).

Με αφορμή την επιχείρηση διάσωσης λέμβου με μετανάστες την Τρίτη το βράδυ ανοιχτά της Ικαρίας, η Τουρκία αμφισβήτησε το δικαίωμα της Ελλάδας να ασκεί την κυριαρχική αρμοδιότητα της έρευνας και διάσωσης ακόμη και στο κέντρο του Αιγαίου, εκεί ακριβώς που φθάνει η γνωστή τουρκική διεκδίκηση για διχοτόμηση των θαλασσίων ζωνών του Αιγαίου στον 25ο μεσημβρινό, βάσει της γνωστής διεκδίκησης ότι δεν θα πρέπει να αναγνωρισθεί στα νησιά ούτε υφαλοκρηπίδα ούτε ΑΟΖ, αλλά να ισχύσει μια οριοθέτηση της μέσης γραμμής μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών των δύο χωρών…

H επιστολή του πρέσβη
Σε αυτό το μπαράζ επιθετικών ενεργειών που ακολούθησαν τις δηλώσεις Ερντογάν για τη Συνθήκη της Λωζάνης, ήρθε και η επιστολή (Α/71/421) του μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στον ΟΗΕ, πρέσβη Χαλίτ Τσεβίκ, η οποία απαντά μεν στην Κυπριακή Δημοκρατία αλλά στρέφεται και εναντίον της Ελλάδας. Με την επιστολή επαναδιατυπώνονται οι τουρκικές διεκδικήσεις με τη γενική αρχή ότι η Αγκυρα έχει ipso facto και ab initio δικαιώματα και νομιμοποιημένα συμφέροντα σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες δυτικά του μεσημβρινού 32 16′ 18» E, ο οποίος ουσιαστικά διέρχεται από το δυτικό όριο των χωρικών υδάτων της Κύπρου, αμφισβητώντας έτσι το δικαίωμα της Κύπρου σε θαλάσσιες ζώνες πέραν των χωρικών υδάτων της. Ομως με τις συγκεκριμένες παραπομπές που κάνει στη ρηματική διακοίνωση της 12ης Μαρτίου 2013 (με παραπομπές σε διαβήματα και διακοινώσεις από το 2008-2012), η Τουρκία καθιστά πιο σαφή την αμφισβήτηση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Με τη διακοίνωση της 12ης Μαρτίου 2013 η Τουρκία, απαντώντας στα ελληνικά διαβήματα για τη δημοσίευση στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβέρνησης της παραχώρησης οικοπέδων για έρευνες στην τουρκική κρατική εταιρεία ΤΡΑΟ, αμφισβητούσε επίσης και όλη την υφαλοκρηπίδα μεταξύ Καστελόριζου και Ρόδου. Είναι χαρακτηριστικό ότι όπως είχε επισημάνει το ελληνικό διάβημα, τα οικόπεδα «5033, 5034, 5035, 5028» επικάλυπταν την ελληνική υφαλοκρηπίδα και μάλιστα το «5033» άγγιζε τα όρια των 6 ν.μ. από το Καστελόριζο και έφθανε μόλις 11,2 ν.μ. από τις ακτές της Ρόδου…

Ομως στην ίδια ρηματική διακοίνωση η Τουρκία δηλώνει ότι τα εξωτερικά όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας ακολουθούν τη μέση γραμμή μεταξύ των τουρκικών και των αιγυπτιακών ακτογραμμών και το δυτικό ακραίο σημείο της θα καθορισθεί σε συμφωνία με το αποτέλεσμα μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο μεταξύ των ενδιαφερόμενων κρατών, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές και ειδικές συνθήκες…

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ-ΕΘΝΟΣ